Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 40
“Tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ ni mehˬ nehˬ˗euˬ deuˬ”
“Tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ ni mehˬ nehˬ˗euˬ deuˬ˗aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ aˬ guiˇ loꞈ˗ehˇ yaw shehꞈ bya tehꞈ˗a.”—Daˬyeˬlaˇ 12:3.
Dawˬ caˇ 151 Miˬyehˇ kuˇ meh
Kawˆ shawˆ a
1. Yeˬsuˇ uˆ lahˇ˗eu tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jaˆ˗eu nga?
Yeˬsuˇ uˆ lahˇ˗eu tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ, gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ aˇ dahˬ beh ngeh nah˗ahˇ aˇ naˆ ni laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ shiˇ dzeuˇ˗euˬ yawˬ ha gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ mawˇ mawꞈ dui dui laˇ taˬ˗euˬ ma. Yeˬhawˇbaˬ jiˇ mawˇ mawꞈ dui dui laˇ taˬ˗euˬ meh. (Yawˇbaˆ 14:15) Yawˬ ha gaˬ˗eu deuˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, yawˬ gʼaˬ na luꞈ laˬ kʼaˬ aˇ naˆ ni cehˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Dzeuˇ laꞈ˗euˬ kawˆ˗ahˇ aˬ dui neh ja sawˇ dzeuˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ dehꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ myahˇ boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ “tsawˇ muiˬ” deuˬ naˇ, “gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ dehꞈ˗eu jeˬ za”˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 24:15; Yoˇhaˬ 5:29) Aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ gʼawˬ mya gʼaˬ Aˬmaˬgeˬdoˬ guiˇ jiˇ˗awˇ neh tiˬ kʼehˬ naˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ keuˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. b Kʼoeˇ uˬ taꞈ, dehꞈ luꞈ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ya siˬ nya˗euˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˬ ya mˇ˗euˬ “tsawˇ doeˇ” deuˬ jiˇ “gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ, yaˇ kʼaˬ daˇ gaˇ ya daˬ”˗eu meh.
2-3. (a) Iˇsaˬyaˇ 11:9, 10-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ jaˆ haw˗euˬ huiˬ dui dui˗eu mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ˗eu nga? (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
2 Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 26:9; 61:11) Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ jaˆ haw˗euˬ huiˬ dui dui˗eu mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ bi jaˆ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 11:9, 10-ahˇ gui.) Aˬ jeˬ miˇ neh bi jaˆ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu tsawˇ doeˇ deuˬ Yeˬsuˇ Ka li˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ Miˇ kʼahˬ gaˇ kawˆ uˬ taꞈ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ uˆ lahˇ˗eu gaˇ kawˆ jeˬ˗ahˇ dzaw˗eu loˬ˗eu miˇ neh meh. Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ tsawˇ muiˬ deuˬ jiˇ ni, miˇ tsaˬ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, pah mehˬ˗euˬ doˆ saˬ saˬ laˇ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ teh miˇ˗eu loˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ tiˬ deuˬ na Jaˇliꞈ dmˬ lah ni maˬ boꞈ jiˇ mi naˆ˗ehˇ shiˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh tsawˇ doeˇ deuˬ maˬ ehˇ, tsawˇ muiˬ deuˬ maˬ ehˇ, dzaw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ gʼawˬ mya ni jaˆ˗eu meh.
3 Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ heu deuˬ˗ahˇ ja sawˇ ma. Mehˬ˗eu tsoˆ˗eu heu aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Mehˬ˗eu tsoˆ˗eu gaˇ heu naˇ, dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ myahˇ boꞈ ahˇ maˇ maˇ˗eu hawˇ˗eu maˬ boꞈ ahˇ˗eu nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga? Heu˗euˬ dawˬ kʼoꞈ nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ jiˇ aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui Daˬyeˬlaˇ hawˇ˗eu Pah mehˬ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui ma ahˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ tiˬ deuˬ na˗ahˇ haw ma. Teu naˇ shiˇ˗euˬ deuˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui Daˬyeˬlaˇ 12:1, 2 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ jeˬ hu ja sawˇ ma.
‘Shiˇ dzeuˇ˗euˬ deuˬ paˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ tehꞈ˗a’
4-5. Daˬyeˬlaˇ 12:1-ahˇ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ pah mehˬ taˬ˗euˬ nga?
4 Daˬyeˬlaˇ 12:1-ahˇ gui. Daˬyeˬlaˇ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ yawˬ yamˬ yawˬ law baw baw˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗eu nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ pah mehˬ taˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Daˬyeˬlaˇ 12:1-ahˇ Miˇkeˬlaˇ lehˇ kʼawꞈ kuˇ˗eu Yeˬsuˇ “[Miˬyehˇ]˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗ahˇ haw piˇ” nehˬ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ teu 1914 kʼoꞈ˗ahˇ Yeˬsuˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗ahˇ Sahˬpaˬ geuꞈ leˇ ngeh byah dahˬ beh laˇ˗euˬ meh.
5 Kʼoeˇ naˇ Daˬyeˬlaˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ Yeˬsuˇ “miˇ kʼahˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ dehꞈ le jawˇ le ngeh neh tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ mawˇ haw˗euˬ shaˬ dui zahˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ” laꞈ kʼoeˇ jiˇ “haw piˇ” nehˬ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Heu gaˇ “shaˬ dui zahˬ dui dui” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ heu naˇ Maꞈtehˬ 24:21 laꞈ kʼoeˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ “guˆ˗eu gaˆ˗eu jeˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu nehˬ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu meh. Shaˬ dui zahˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ heu jiˇ˗awˇ Aˬmaˬgeˬdoˬ keuˆ le ngeh Yeˬsuˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗eu meh. Haw piˇ˗eu jeˬ heu˗ahˇ za˗euˬ deuˬ˗ahˇ Pah mehˬ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ “guˆ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ daˬ dzeuˇ laꞈ˗euˬ” tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma deuˬ lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ meh.—Pah mehˬ˗eu 7:9, 14.
6. Tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma deuˬ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ neh buˬ˗iˇ law˗iˇ gʼaˬ ngeh aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu nga? (Miˇ tsaˬ˗ahˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ heu dmˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ “Gui˗eu deuˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ” lehˇ ehˇ gaˇ haw.)
6 Daˬyeˬlaˇ 12:2-ahˇ gui. Tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma deuˬ shaˬ dui zahˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ neh buˬ˗iˇ law˗iˇ ngeh aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu nga? Aˬ dui yaw beh naˇ Daˬyeˬlaˇ 12:2 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˬ taˆ gʼoꞈ dehꞈ leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ nga. Maˬ ngeuˇ naˇ 1918 kʼoꞈ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ gaˇ˗ahˇ ya naˬ tsehˆ tsehˆ leˇ˗eu lehˇ gʼeh˗euˬ gaˇ neh paˇ mˇ kʼoꞈ nya laˇ˗euˬ gaˇ ehˇ nga lehˇ gʼoˆ shaw˗euˬ ma. c Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ aˬ dui teu naˇ miˇ shuiꞈ˗ahˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ nga lehˇ gʼoˆ shaw paˇ˗euˬ ma. Gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ hawˇ˗eu Aˬmaˬgeˬdoˬ jiˇ˗awˇ neh pyeuꞈ laˇ˗eu miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
7. (a) “Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu” gʼaˇ duˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? (b) Heu naˇ aˬ jeˬ miˇ neh “muiˬ dzehˬ˗eu gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ” pyeuꞈ˗eu nga?
7 Daˬyeˬlaˇ 12:2-ahˇ tiˬ deuˬ na “mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu” gʼaˇ duˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Heu naˇ tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗awˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya daˆ leꞈ˗awˇ ehˇ dawˬ naˇ haˬ naˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 17:3) Heu naˇ gaˇ hu tiˬ deuˬ na gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ naˆ maˬ tseˇ “muiˬ dzehˬ˗eu gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu jeˬ” pyeuꞈ meh. (Heˬbyehˇ 11:35) Aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ dzehˬ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, gaˇ hu gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ deuˬ˗aˬ dzaˇ˗i tiˬ poˆ paˇ ya shiˇ poˆ˗eu miˇ neh meh.
8. Tiˬ deuˬ na gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ “mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ daˬ ga˗eu jeˬ za˗eu” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
8 Ehˇ kʼawꞈ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu lehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Daˬyeˬlaˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ tiˬ deuˬ na gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ “mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ daˬ ga˗eu jeˬ za tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Teu deuˬ naˇ puiˬ˗eu nui ma ahˇ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ maˬ boꞈ ahˇ nehˬ˗a. Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ maˬ za˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ “mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ daˬ ga˗eu jeˬ za˗awˇ” mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ bi laˆ cawˆ˗eu meh. Daˬyeˬlaˇ 12:2 heu naˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ gʼaˬ˗euˬ miˇ tsa mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ˗ahˇ haw˗awˇ pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. d (Pah mehˬ˗eu 20:12) Tiˬ deuˬ na mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ deuˬ na maˬ za˗a.
“Tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ ni mehˬ nehˬ”
9-10. Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ jiˇ ngeh aˬ jeˬ paˇ pyeuꞈ laˇ nga siˬ? “Mˬ loꞈ˗ehˇ yaw shehꞈ bya˗eu” deuˬ naˇ aˬ geu deuˬ nga?
9 Daˬyeˬlaˇ 12:3-ahˇ gui. “Shaˬ dui zahˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ” jiˇ ngeh aˬ jeˬ paˇ pyeuꞈ laˇ nga siˬ? Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ jiˇ ngeh aˬ jeˬ paˇ pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ Daˬyeˬlaˇ 12:2 uˬ taꞈ, yaw nyiˇ 3-ahˇ jiˇ pah mehˬ taˬ˗euˬ meh.
10 “Mˬ loꞈ˗ehˇ yaw shehꞈ bya˗eu” deuˬ naˇ aˬ geu deuˬ nga? Maꞈtehˬ 13:43 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬsuˇ neh ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Teu gaˇ “Kʼoeˇ ngeh, Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ Aˬda˗euˬ Miˇkʼahˬ laꞈ kʼoeˇ, nahˇ ma loꞈ˗ehˇ yaw shehꞈ bya tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Heu naˇ Yeˬsuˇ “Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗ahˇ taꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ” pyeuꞈ˗eu aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ mˬ taˆ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ uˆ lahˇ leˇ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Maꞈtehˬ 13:38) Teu miˇ neh Daˬyeˬlaˇ 12:3 heu jiˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu tiˬ heˇ kʼoꞈ uˆ lahˇ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ mˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ pah mehˬ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
Tiˬ heˇ kʼoꞈ uˆ lahˇ˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ 144,000 gʼaˬ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ gm leˇ˗awˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ mehˬ˗eu tsoˆ˗eu gaˇ˗ahˇ sheuˬ hehˇ (Aˆ deuˆ 11-ahˇ haw)
11-12. Tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ 144,000 gʼaˬ aˬ jeˬ jahˇ˗eu nga?
11 Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ “tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ ni” aˬ joˆ˗ehˇ mehˬ nehˬ˗eu nga? Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ gm leˇ˗awˇ, tiˬ heˇ kʼoꞈ uˆ lahˇ˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ mehˬ˗eu tsoˆ˗eu gaˇ˗ahˇ sheuˬ hehˇ˗eu meh. 144,000 gʼaˬ heu naˇ sahˬ paˬ pyeuꞈ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni piˇ ma˗euˬ gaˇ jiˇ mˇ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 1:6; 5:10; 20:6) Aˬ yawꞈ maꞈ “miˇ kʼahˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ˗ahˇ naˇ gawˇ bi taˬ leˇ˗awˇ” tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ bi byah kuꞈ kʼoꞈ laˇ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 22:1, 2; Yeˬsaˬgeˬlaˇ 47:12) Heu loꞈ˗ehˇ ya mˇ nehˬ gaˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh.
12 Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ˗eu “tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni” lehˇ ehˇ˗eu teu laꞈ kʼoeˇ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ ahˇ˗eu nga? Teu laꞈ kʼoeˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ hawˇ˗eu Aˬmaˬgeˬdoˬ˗ahˇ neh buˬ˗iˇ law˗iˇ˗eu deuˬ uˬ taꞈ, miˇ shuiꞈ˗ahˇ dehꞈ le˗eu zaˬ deuˬ ahˇ˗eu meh. Tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ jiˇ ngeh miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ luꞈ˗eu tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ laˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ maˬ siˆ byoˆ nya˗eu sahˬ boꞈ kahˬ neh aˬ geu ngeh bi boꞈ ahˇ maˇ maˇ˗eu nga?
Aˇ saˬ saˬ˗eu poˆ lawˬ haw˗eu jeˬ
13-14. Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya mˇ mawˇ˗eu nga?
13 Byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ miˇ neh mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ aˬ yawˇ yawꞈ za˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ ya noeˬ taˬ˗euˬ meh. Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ nyaꞈ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu gʼaˇ duˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu loˬ meh. Ehˇ kawꞈ aˬ yawꞈ nyaꞈ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ˗aˬ.—Loˇmaˆ 5:12.
14 Tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ jiˇ ngeh miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu nga? Yawˬ gʼaˬ na luꞈ byah kuꞈ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ byah kuꞈ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ gʼaˬ biꞈ ngaˇ laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ na saˇ jaˇ maˬ ziꞈ˗euˬ Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗iˇ nga laˬ? Naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗euˬ dawˬ kʼoꞈ za˗eu loˬ meh. Aˬ joˆ˗ehˇ za nya˗eu nga?
15-16. (a) Tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu lehˇ aˬ geu ngeh mˇ mawˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗eu nga? (b) Aˇ saˬ saˬ˗eu poˆ lawˬ haw˗eu jeˬ heu aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu nga?
15 Saˬdaˬ tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ bi paꞈ tawꞈ taˬ˗eu meh. Teu ngeh Saˬdaˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ˗iˬ muˇ juˇ maˬ juˇ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ jiˇ ngeh bi pyehˬ doˆ˗awˇ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ muˇ juˇ juˇ laˇ˗eu meh. Teu poˆ lawˬ haw laˇ ngeh miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ yaw zeu baw maˬ baw˗eu hawˇ˗eu, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ maˬ biꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 20:7-10) Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ bi boꞈ ahˇ maˇ maˇ˗eu hawˇ˗eu maˬ bi boꞈ ahˇ˗eu heu naˇ, Saˬdaˬ lawˬ haw laˇ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ gaˇ˗iˇ˗eu tehꞈ meh.
16 Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗eu tiˬ deuˬ na jiˇ jawˇ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ keuˆ le˗eu nga? Pah mehˬ˗eu 20:15-ahˇ “Dehꞈ˗eu saꞈ laˇ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ myahˇ maˬ kʼaˇ ahˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗aˬ, miˬ dzaˬ lah˗ahˇ bi baꞈ puꞈ jiˇ” meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Puiˬ˗eu deuˬ naˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ bi laˆ cawˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ myaˬ tiˬ paˆ naˇ aˇ saˬ saˬ˗eu poˆ lawˬ haw˗eu jeˬ˗ahˇ neh buˬ˗iˇ dzeuˇ˗iˇ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ bi boꞈ ahˇ maˇ maˇ˗eu meh.
“Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ”
17. Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ Daˬyeˬlaˇ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ saˇ ka˗ahˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ nga? (Daˬyeˬlaˇ 12:4, 8-10)
17 Mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ˗eu heu naˇ nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ Daˬyeˬlaˇ˗ahˇ “aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ” pyeuꞈ˗eu aˬ dui˗euˬ saˇ ka nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na˗ahˇ jiˇ dzawˇ nehˬ˗euˬ meh. (Daˬyeˬlaˇ 12:4, 8-10-ahˇ gui; 2 Tiˆmoˇseˬ 3:1-5) Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ Daˬyeˬlaˇ˗ahˇ “maˇ maˇ ni gʼeh˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ gʼawˬ mya ni, (Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ)” lahˬ laˇ˗eu meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ loꞈ˗ehˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ Daˬyeˬlaˇ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ “haiˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗aˬ, gaˇ kawˆ heu maˬ siˬ nya ni yaw haiˬ jeˬ mˇ mˇ˗ehˇ jawˇ tehꞈ˗a” lehˇ jiˇ paˇ ehˇ˗eu meh.
18. Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ ciꞈ myehꞈ loꞈ˗ehˇ yaw haiˬ yaw doeˇ mˇ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ keuˆ le˗eu nga?
18 Nymˬ˗mˇ iˬ nah tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ˗euˬ yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ya daˬ gaˇ duˇ luꞈ˗eu meh. (Maˬlaˬkiˇ 3:14, 15) Ehˇ kʼawꞈ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ Yeˬsuˇ yawˇ hawˇ˗eu ciꞈ myehꞈ˗ahˇ tseˇ paˆ˗awˇ, ciꞈ myehꞈ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 25:31-33) Yaw haiˬ yaw doeˇ heu deuˬ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ya buˬ˗iˇ˗a. Miˇ shuiꞈ˗ahˇ jiˇ maˬ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ Maˬlaˬkiˇ 3:16 laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ “noeˬ taˬ˗eu sahˬ boꞈ paˇ dmˬ, (MS)” laꞈ kʼoeˇ jiˇ maˬ ahˇ˗a.
19. Nymˬ˗mˇ aˇ yamˬ heu naˇ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh? (Maˬlaˬkiˇ 3:16-18)
19 Nymˬ˗mˇ aˇ yamˬ heu naˇ aˬ dui maˬ muiˬ˗eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ˗eu lehˇ mehˬ boeˬ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu laꞈ neh ya mˇ mawˇ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh. (Maˬlaˬkiˇ 3:16-18-ahˇ guiˬ.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ “tsawˇ haˬ loꞈ˗ehˇ sawˇ˗eu” deuˬ˗ahˇ laˆ uiˬ luꞈ˗eu meh. Teu laꞈ kʼoeˇ aˬ dui jiˇ ahˇ mawꞈ˗eu yaw duˬ baw meh.
Daˬyeˬlaˇ hawˇ˗eu aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ uˬ taꞈ, nui deuˬ jiˇ miˇ shuiꞈ˗ahˇ “gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ” yawˬ ha˗ahˇ oꞈ˗eu laꞈ sawˬ yuˇ laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh aˇ naˆ ni laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga (Aˆ deuˆ 20-ahˇ haw)
20. Miˬyehˇ Daˬyeˬlaˇ˗ahˇ aˬ jeˬ saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ nga? Saˇ jaˇ dawˬ teu byah laˇ˗eu aˇ nah˗ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh mawˇ mawꞈ dui dui˗eu nga?
20 Nymˬ˗mˇ aˬ dui nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ yaw dehꞈ dehꞈ luꞈ ma. Ehˇ kʼawꞈ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ heu naˆ maˬ tseˇ nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ yamˬ paˇ jaˆ˗a siˬ. Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ aˬ dui maˬ muiˬ˗eu yaw haiˬ yaw doeˇ dawˬ tawˆ luꞈ bi laˆ cawˆ jiˇ gaˇ ya mawˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh Daˬyeˬlaˇ˗ahˇ “Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ yamˬ keuˆ laˇ ngeh paˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗awˇ, nawˬ˗ahˇ oꞈ˗eu laꞈ sawˬ za tehꞈ˗a” lehˇ dzaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ heu byah laˇ gaˇ jiˇ paˇ ya mawˇ˗eu meh. (Daˬyeˬlaˇ 12:13) Aˬ dui Daˬyeˬlaˇ hawˇ˗eu shiˇ dzeuˇ˗euˬ aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ “gʼoꞈ dehꞈ laˇ” gaˇ mawˇ mawꞈ dui dui˗eu yaw duˬ baw meh. Toˆ˗ehˇ naˇ aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh luꞈ˗uˇ. Aˬ dui saˇ jaˇ ziꞈ naˇ aˬ dui˗euˬ tsawˇ myahˇ dehꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ daˆ leꞈ˗eu yaw duˬ baw meh.
Dawˬ caˇ 80 “Pyehˆ tseˇ haw ‘Yeˬhawˇbaˬ muiˬ dui dui˗eu’ gaˇ ya siˬ”
a Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui Daˬyeˬlaˇ 12:2, 3 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ jaˆ haw˗euˬ huiˬ dui dui˗eu mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ gʼoˆ shaw paˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ teu aˬ geu ngeh pyeuꞈ laˇ˗eu nga? Mehˬ˗eu tsoˆ˗eu gaˇ teu laꞈ kʼoeˇ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ keuˬ˗eu nga? Mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ teu naˇ, teu ngeh˗euˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taꞈ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ uˆ lahˇ˗eu tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ jiˇ˗awˇ, aˇ saˬ saˬ poˆ lawˬ haw ngeh, dah laˇ taˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.
b Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ shiˇ˗euˬ deuˬ naˇ, jeˬ hu hu saˬ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Kʼoeˇ gaˇ neh naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jeˬ hu shiˇ˗euˬ deuˬ tiˬ jo saˇ˗i tiˬ jo gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Toˆ˗ehˇ pyeuꞈ naˇ, aˬ yawꞈ jo aˬ yawꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ yawˬ ha neh ya siˬ ya mawˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ ha˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗eu meh. Aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ, mˬ taˆ gʼoꞈ dehꞈ leˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ “aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ jiˇ ni aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh.—1 Gawˇliˬtu 14:33; 15:23.
c Dawˬ heu˗ahˇ Daˬyeˬlaˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ 17 hawˇ˗eu 1987 kʼoꞈ Shiꞈ siˬ ba la 1-ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ myaˆ pyawˬ 21-25˗ahˇ dzawˇ nehˬ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gʼoˆ shaw paˇ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ ma.
d Ehˇ kʼawꞈ Gʼaˬkʼehˇ 24:15-ahˇ “tsawˇ muiˬ” “tsawˇ doeˇ” lehˇ ehˇ˗eu heu dawˬ hawˇ˗eu Yoˇhaˬ 5:29 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ “yaw muiˬ jeˬ mˇ˗euˬ tsawˇ haˬ” “yaw doeˇ jeˬ mˇ˗euˬ tsawˇ haˬ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ heu naˇ, gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ neh maˬ shiˇ mi naˆ˗ehˇ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
