1. Aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? Aˬ dui laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ heu naˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ˗euˬ aˇ siˬ tiˬ jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh ma. (Gaˬlaˬtiˆ 5:22) Biꞈ˗eu jeˬ heu naˇ za˗eu jeˬ naˆ maˬ tseˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ leh jeh˗awˇ mˇ ngeh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ caw ba ngeh maˬ ehˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 20:35.

2-3. (a) Gaˬlaˬtiˆ 6:4-ahˇ haw ngeh, aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

² Gaˬlaˬtiˆ 6:4-ahˇ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu gaˇ kawˆ nyiˬ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. (Gui.) Dahˬ beh˗eu kawˆ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ ma lehˇ aˇ pyaˇ daˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ luꞈ naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Maꞈtehˬ 22:36-38) Nyiˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ, aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui gʼaˬ kʼaˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, bym˗eu byehˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, aˬ geu jeˬ mˇ pyeuꞈ nya˗euˬ maˬ kaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ, aˬ dui neh za taˬ˗euˬ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ aˬ dui naˆ maˬ tseˇ mˇ nya dzehˬ ngeh, laˬ kʼaˬ caw cehˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha˗euˬ bym˗eu byehˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, yawˬ ha tsawˇ myahˇ doˆ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, maˬ zmˬ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ˗eu gʼaˇ duˬ, zmˬ˗eu miˇ neh meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ mˇ ceh ceh ngeh to˗aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.

 ³ Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yawˬ ha mˇ mawꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ nya ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, yawˬ ha za taˬ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga lehˇ jiˇ ja sawˇ ma.

4. Aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ bi baˬ laˇ nya˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

⁴ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ na, aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ miˇ neh maˬ ehˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ nya˗eu miˇ neh gʼaˬ baˬ˗eu meh. Mehˇ nmˇ Kehˇlawˬ teu loꞈ˗ehˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ meh. Gaˇ hu aˬ yawꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗euˬ meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ 35 gʼaˬ jawˇ˗awˇ, myaˬ tiˬ paˆ˗ahˇ Miˬyehˇ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ, iˇ cuꞈ shawˇ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ byah nya˗euˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Nymˬ˗mˇ naˇ aˬ yawꞈ jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh, myaˬ tiˬ paˆ iˇ kahˇ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ ya jawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh, aˬ cawˬ loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ nya˗euˬ lehˇ nmˇ siˬ nya ma. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ loꞈ˗ehˇ saˇ jaˇ ziꞈ gaˇ maˬ duˇ nya. Mˇ mawꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu mˇ nya˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗eu miˇ neh shaˬ˗eu lehˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Kehˇlawˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ kʼaˇ mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ nehˬ mawꞈ˗eu meh. Heu naˇ ja ceuˬ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ˗a. Gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ muiˬ˗eu nui ma˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu yaw duˬ baw meh.

5. (a) Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ dui dui baw˗eu jeˬ baˬ da neh gʼaˬ baˬ luꞈ naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ya ngehˇ˗eu nga? (b) Aˇ baˇ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mehˇ nmˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ luꞈ˗eu nga?

⁵ Tiˬ poˆ na aˬ dui yawˬ ha˗euˬ dui dui baw˗eu jeˬ baˬ da neh gʼaˬ baˬ luꞈ naˇ, yawˬ ha˗ahˇ ‘Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ noeˬ tmˬ˗eu nga?’ lehˇ naˇ haˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui nymˬ˗mˇ biꞈ nya˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ gaˇ noeˬ tmˬ˗eu tehꞈ meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. 80 kʼoꞈ ehˇ gʼaˬ ni kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ piˬ tiˬ gʼaˬ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ 40 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh mˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ nya˗euˬ miˇ neh, gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh biꞈ luꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ maˬ shiˇ˗a lehˇ noeˬ luꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ maˇ diˇ nui kʼahˇ maˬ shiˇ nga laˬ? 40 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, 80 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ ngeh kʼawꞈ, kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Nawˇ yawˬ ha neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ maˬ shiˇ nya lehˇ noeˬ luꞈ naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ maˬ shiˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗eu gʼaˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ taˬ ngehˇ. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ “Nawˇ gaˇ mˇ˗euˬ muiˬ dui dui ngaˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu yaw duˬ baw meh.—Maꞈtehˬ 25:20-23 nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ.

6. Aˬ dui Maˬliˬ˗yaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

⁶ Aˬ dui yawˬ ha maˬ mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ mˇ nya˗eu mehˇ nmˇ Maˬliˬ˗yaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Dahˬ beh ngeh aˬ yawꞈ gʼaˬ baˬ˗awˇ, aˬ yawˇ yawꞈ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ aˬ myah luꞈ uˬ zaˇ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ ya yuꞈ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Maˬliˬ˗yaˬ “Ngaˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ naˬ gaˬ paw neh maˬ ehˇ, sahˬ boꞈ boꞈ boꞈ˗ehˇ maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu lehˇ aˇ yamˬ biˇ doˆ taˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗awˇ, iˇ kahˇ˗ahˇ gʼoꞈ keuˆ laˇ ngeh, aˬ myah luꞈ ngaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ ya caw ba nehˬ˗eu miˇ neh, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui jiˇ yawˬ ha maˬ mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu yawˬ ha mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ mˇ nya dzehˬ ngeh maˬ ehˇ, tiˬ tsahˇ na˗ahˇ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ mˇ nya dzehˬ ngeh maˬ ehˇ, aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?

7. Gʼaˬ kʼehˇ Beˬtuˆluˆ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ, maˇ diˇ zmˬ nya˗eu aˬ jeˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ biꞈ taˬ˗euˬ nga?

⁷ Gʼaˬ kʼehˇ Beˬtuˆluˆ aˬ yawꞈ neh boꞈ˗euˬ dahˬ  beh˗eu sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha neh za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ aˬ geu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ˗euˬ bym˗eu byehˆ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, nui jah taꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ zmˬ˗awˬ lehˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Beˬtuˆluˆ “Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ za taˬ˗euˬ Miˬyehˇ neh biꞈ laꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ jeˬ hmˬ˗awˇ, aˬ cawˬ gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ ni zmˬ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 4:10) Aˬ dui aˬ cawˬ aˬ dui˗ahˇ myaˆ naˆ laˇ gaˇ guˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, aˬ cawˬ gʼaˬ baˬ gaˇ guˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, yawˬ ha za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ zmˬ ni nmˇ maˬ ya gʼeh˗a. Aˬ dui toˆ˗ehˇ pyeuꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ maˬ biꞈ nya˗a.

8. 1 Gawˇliˬtu 4:6, 7-ahˇ haw ngeh, aˬ dui yawˬ ha neh za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh kʼahˬ sehˇ jehˆ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nga?

⁸ Aˬ dui yawˬ ha neh za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ zmˬ kʼawꞈ, kʼahˬ sehˇ maˬ ya jehˆ˗a. (1 Gawˇliˬtu 4:6, 7-ahˇ gui.) Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ poˆ nya dui dui˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ ehˇ˗awˬ. Nawˇ laꞈ sawˬ teu˗ahˇ zmˬ˗eu taˬ nyi naˬ. Ehˇ kʼawꞈ kʼahˬ sehˇ maˬ ya jehˆ˗a. Nawˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ ya mehˬ dahˬ beh nya˗euˬ lehˇ ehˇ˗awˬ. Nawˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ yawˬ ha˗euˬ tsaꞈ gaˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ dzawˇ nehˬ mawꞈ˗eu meh. Teu ngeh mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ yawˬ ha neh maˬgaˬziˇ biꞈ nehˬ nya˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ dzawˇ nehˬ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ naˇ, maˬgaˬziˇ tehꞈ˗ehˇ biꞈ nehˬ nya˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ naˇ Jaˇliꞈ mehˬ dahˬ beh nya˗euˬ meh. Teu ngeh nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga? Nawˇ nawˬ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ heu naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ leˇ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, maˬgaˬziˇ tehꞈ˗ehˇ biꞈ nehˬ nya˗euˬ mehˬ nmˇ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ nawˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ aˇ nah hawˇ˗eu dzawˇ nehˬ ma lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Teu naˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Toˆ˗ehˇ nga lehˇ˗aˬ, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ maˬ poˆ ni taˬ jawˇ, nawˬ neh za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ zmˬ˗awˬ.

9. Aˬ dui yawˬ ha neh za taˬ˗euˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁹ Aˬ dui neh za taˬ˗euˬ bym˗eu byehˆ˗eu aˬ geu jeˬ maˬ kaˬ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe˗euˬ lehˇ taˬ ngehˇ. Aˬ dui laꞈ sawˬ teu˗ahˇ yawˬ ha tsawˇ myahˇ doˆ ni maˬ ngeuˇ˗eu, aˇ muˇ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ zmˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 2:3) Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ hawˇ˗eu yawˬ ha˗euˬ bym˗eu byehˆ˗eu jeˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ zmˬ naˇ, aˬ dui laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ jaˆ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui yawˬ ha˗euˬ bym˗eu byehˆ˗eu jeˬ heu, aˬ dui aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ biˇ dzehˬ˗awˇ, mˇ nya dzehˬ˗eu lehˇ kʼahˬ sehˇ jehˆ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ngeuˇ˗eu, Miˬyehˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ bi za˗eu gʼaˇ duˬ zmˬ˗eu miˇ neh meh.

10. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ ya sheu cehˆ˗eu nga?

¹⁰ Aˬ dui saˇ tiˇ maˬ taˬ naˇ, yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˬ baˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ laˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ  dawˬ mehˬ zaw˗ehˇ mehˬ nya˗eu lehˇ ehˇ˗awˬ. Teu naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼaˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma laꞈ kʼoeˇ dawˬ mehˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ mehˬ nya˗eu mehˇ nmˇ˗ahˇ haw teˬ laˇ nya˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ aˬ yawꞈ haw teˬ˗eu mehˇ nmˇ teu gʼaˬ, daˬ yah ha˗eu paw maˬ ehˇ, zaˬ cu˗eu paw maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗eu paw maˬ ehˇ, gʼaˬ kʼaˆ dzehˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yawˬ ha˗euˬ bym˗eu byehˆ˗eu jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ zmˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ jawˇ˗eu heu naˇ, guiˬ lahˬ huiˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.

11. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu leh jeh paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹¹ Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nmˇ ngeuˇ kʼawꞈ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ hawˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ neh, dzaw geuꞈ nya˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 2:21) Aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh dzaw geuꞈ˗eu leh jeh naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ pyeuꞈ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ muiˬ˗ehˇ mˇ nya laˇ˗eu meh.

12-13. Aˬ dui sahˬ paˬ Daˬbiˇ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

¹² Maˬ byah kuꞈ kʼawꞈ aˬ dui dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ gʼawˬ mya ni Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 6:12) Shaˇ noeˬ haw sheˇ, Yeˬhawˇbaˬ sahˬ paˬ Daˬbiˇ˗ahˇ “ngaˇ geuꞈ mawꞈ˗eu tsawˇ haˬ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 13:22) Daˬbiˇ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ huiˬ˗eu iˬ baˇ kʼawꞈ mˇ haw˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ naˇ, aˬ dui dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Daˬbiˇ bi mehˬ bi tsoˆ ngeh, kʼoeˇ jeˬ heu jeˬ lehˇ maˬ myahˇ ni, mehˬ laˇ tsoˆ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ha geuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh mˇ lehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma cawˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ, maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗euˬ miˇ neh meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗euˬ meh.—Ja ceuˬ 51:3, 4, 10-12.

¹³ Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu heu neh, Daˬbiˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ nya˗eu meh. ‘Mehˬ laˇ tsoˆ laˇ ngeh ngaˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nya? Teu ngeh ngaˇ yawˬ ha˗euˬ yaw lehˬ tawˆ miˇ˗a laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, kʼoeˇ jeˬ heu jeˬ lehˇ myahˇ nya la? Aˬ cawˬ˗ahˇ dehˬ lehꞈ nya laˬ? Teu loꞈ˗ehˇ dzaˇ˗i tiˬ poˆ maˬ mˇ lehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, leh jeh miˇ˗a laˬ?’ Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu nui deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gui ngeh jiˇ yawˬ ha˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ nya˗eu meh. Nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ neh ya puˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ de laˬ? Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ ahˇ˗eu nga? Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ neh aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?’ lehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh.

14. Aˬ dui nui jah taꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, aˬ jeˬ muiˬ˗eu jeˬ za˗eu nga?

 ¹⁴ Aˬ dui huiˬ zaˬ nyiˇ zaˬ maˬ tseˇ paˆ ni, mehˇ nmˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ yawˬ ha shehˆ cawˬ deuˬ nyehꞈ suꞈ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ laˆ tsoeˬ laˇ gaˇ maˬ ehˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ kamˬ daˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ siˬ nya ma laˬ? Nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˬ jeˬ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ mawꞈ nya? Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ yawˬ ha ya puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya kamˬ daˬ˗eu lehˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui dzaw geuꞈ nya˗eu mehˇ nmˇ deuˬ jawˇ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ miˇ˗a. Heu naˇ maˇ diˇ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Heˬbyehˇ 13:7; Yaˬkoˆ 1:2, 3.

15. Pawˇluˆ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ daˆ leꞈ nya ni, caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ biꞈ taˬ˗euˬ nga?

¹⁵ Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ nui saˇ oꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ˗euˬ kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ˗eu loˬ meh. Dahˬ beh˗eu Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ sawˬ gʼawˬ mya jeˬ, gaˇ gʼawˬ mya jeˬ, za taˬ˗euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 12:4, 7-11) Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ mˇ ceh ceh˗a, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu meh. Pawˇluˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Ka li˗euˬ gʼawˇ mawˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ ni” kʼaˇ jahˇ nya˗eu jeˬ jahˇ˗awˬ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Pawˇluˆ aˇ muˇ˗ahˇ “Aˇ sehˇ aˬ yawꞈ sehˇ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ gaˇ mˇ ngeh, gʼawˇ mawˇ mawˇ lah˗ehˇ huiˬ laˇ˗awˇ, gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ gʼaˬ kʼaˆ dzehˬ laˇ˗eu meh” lehˇ boꞈ nehˬ˗euˬ meh. (Eˇpeˇsu 4:1-3, 11, 12, 16) Aˬ yawꞈ maꞈ toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu miˇ neh, mehˬ bawˬ gm˗awˇ nui saˇ oꞈ dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˇ muˇ deuˬ jiˇ teu gaˇ duˇ˗eu meh.

16. Aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (Heˬbyehˇ 6:10)

¹⁶ Yawˬ ha˗ahˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ maˬ sheu cehˆ lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ. Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu ya leh jeh˗eu meh. Gaˇ hu hawˇ˗eu nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ nui jah ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ. Aˬ dui yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ naˇ, ‘Miˬyehˇ˗aˬ, dawˇ coe ni yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh aˬ dui neh mˇ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maˬ ngehˇ˗a’ lehˇ nui kʼaˬ tsmˬ nya meh. (Heˬbyehˇ 6:10-ahˇ gui.) Aˬ dui neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui kʼahˇ bi shiˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˇ poeˬ taˬ baw meh lehˇ siˬ nya˗eu laꞈ kʼoeˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ daˆ leꞈ luˬ˗uˇ.