Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ

“Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ mˇ nehˬ mawꞈ”

“Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ mˇ nehˬ mawꞈ”

Suˇliˬnamˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ jaˆ˗eu Gehˇboˬliˬ pu˗euˬ dawˬ peh aˇ muˇ muˇ zaˬ tiˬ muˇ˗ahˇ nga maꞈ aˬ laꞈ tsaꞈ˗awˇ, Taˬbaˬnaˬhoˬniˬ lawˇ baˬ˗ahˇ lawˬ˗ahˇ neh gʼoꞈ˗iˇ luꞈ˗eu ma. Nga maꞈ lawˇ baˬ˗euˬ gʼahˇ ceh˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh, lawˬ˗euˬ daˇ laˆ kʼaˬ lo˗ahˇ coeˬ tuˆ˗iˇ˗euˬ meh. Teu ngeh tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ lawˬ˗euˬ uˬ duˬ iˇ cuꞈ˗ahˇ ga nuiꞈ gʼeh˗awˇ, nga maꞈ jiˇ iˇ cuꞈ˗ahˇ ga nuiꞈ gʼeh˗euˬ ma. Nga maꞈ˗ahˇ tsawˬ guˆ˗iˇ˗euˬ lehˇ miˇ˗a. Ngaˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ mˇ˗awˇ, lawˬ˗ahˇ neh yaw myaˬ kʼoꞈ cah˗euˬ kʼawꞈ iˇ diˬ maˬ diˬ nya nya.

Teu gaˇ neh naˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ lehˇ maˬ ja nehˬ mi naˆ˗ehˇ, ngaˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni aˬ joˆ˗ehˇ mˇ dahˬ beh˗euˬ lehˇ jeˬ hu ja nehˬ mawꞈ nya.

Ngaˇ 1942 kʼoꞈ˗ahˇ Kehˇ˗leˇbi˗yamˬ˗ahˇ jaˆ˗eu caˇ dui dui˗eu Kuˬlaˬsaoˬ iˇ jaw lahˇ˗ahˇ dehꞈ le˗euˬ ma. Dahˬ beh ngeh ngaˬ da Suˇliˬnamˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah naˇ gaˇ baˬ da neh iˇ jaw lahˇ˗ahˇ ya pawˇ˗iˇ˗euˬ meh. Ngaˇ maˬ dehꞈ le mi naˆ˗ehˇ myaˆ kʼoꞈ ca ngeh, ngaˬ da Kuˬlaˬsaoˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ beh beh˗euˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. a Ngaˬ da nga maꞈ laˆ suˬ saˬ nehˬ kʼawꞈ, nga maꞈ˗ahˇ yawˬ jaw na luꞈ Jaˇliꞈ dzaw nehˬ laꞈ˗eu meh. Ngaˇ 14 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ ngeh ngaˬ da ngaˬ piˬ˗ahˇ haw saˆ˗eu gʼaˇ duˬ, nga pehˬ Suˇliˬnamˬ˗ahˇ pawˇ˗iˇ˗euˬ ma.

Cawˬ yaw muiˬ deuˬ neh caw ba nehˬ

Suˇliˬnamˬ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh ngaˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ luꞈ˗eu zaˬ guˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ ngaˇ taꞈ˗ehˇ 2 kʼoꞈ 3 kʼoꞈ yuiꞈ dzehˬ˗awˇ, aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ neh za˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ laꞈ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ myaˆ pyawˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ meh. Aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ jiˇ ngeh nga maꞈ Jaˇliꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗euˬ ma. Tiˬ poˆ na nga maꞈ laꞈ nyiˇ nuiˇ˗awˇ, aˬ guiˇ, ba la deuˬ˗ahˇ haw˗eu ma. Ngaˇ ngaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ mˇ mawꞈ shaˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni cawˬ heu deuˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ mawꞈ nya. Teu miˇ neh ngaˇ 16 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh iˇ cuꞈ shawˇ˗awˇ, 18 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ ngeh aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ dahˬ beh˗euˬ ma.

Aˇ poeˬ baw˗eu jeˬ˗ahˇ neh ya dzaw geuꞈ

Paˬlaˬmaˬliˬboˬ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ ngeh

Ngaˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ˗eu heu˗ahˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya dzaw geuꞈ˗euˬ ma. Teu naˇ ngaˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ngaˬ neh ya siˬ˗euˬ dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ nya laˇ ni dzaw nehˬ˗eu heu aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Ngaˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ dahˬ beh laˇ ngeh, Miˇshaˬnaˬliˬ geuꞈ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ Gʼoeˇlamˬ Behˬ Saoˬ ngaˇ kʼaˇ loˬ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh. b Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ aˇ muˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya mˇ˗eu lehˇ dawˬ tawˆ luꞈ mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Teu ngeh ngaˇ teu loꞈ˗ehˇ dzaw nehˬ laꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, heu naˆ naˆ˗ehˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗aˬ. Nyaˆ taꞈ tiˬ kʼoꞈ naˇ ngaˬ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ biꞈ geuꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh naˇ ngaˇ Suˇliˬnamˬ˗ahˇ˗euˬ uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ jaˆ˗eu aˇ muˇ muˇ zaˬ tiˬ muˇ˗ahˇ ya sheuˬ gʼeh dahˬ beh˗euˬ ma. Mehˇ nmˇ deuˬ neh tsaˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ dzaw mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh guiˬ lahˬ zawˇ˗ehˇ huiˬ nya. Teu gaˇ neh naˇ ngaˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ dzaw nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh˗euˬ ma.

Ngaˬ neh ya siˬ˗euˬ nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, dehꞈ ziˇ yaw awˬ yaw shaw shaw lehˇ dehꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗euˬ heu pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ siˬ yawꞈ dahˬ beh laˇ˗eu jaw˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu nga nyaꞈ heu siˬ laꞈ kʼoeˇ zmˬ˗eu loˬ˗eu myawˬ deuˬ˗ahˇ boꞈ doˆ taˬ˗eu ma. Teu gaˇ neh naˇ tiˬ gʼaˬ meuˬ meuˬ ma˗ahˇ iˇ˗awˇ, loˬ˗eu myawˬ deuˬ˗ahˇ zeuˇ˗iˇ˗eu meh. Nga nyaꞈ ba la yawˬ siˬ na luꞈ za˗eu pyuˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ˗awˇ ya zmˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ myawˬ deuˬ jiˇ ba la tiˬ siˬ siˬ lah ni zmˬ loꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, yaw muiˬ˗ehˇ ya biˇ paˆ taˬ˗eu meh. Bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ˗ahˇ jawˇ˗eu miˇ neh myawˬ tiˬ jeˬ jeˬ jiˇ laˇ naˇ caw ba nehˬ nya˗eu tsawˇ haˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jawˇ˗a. Ngaˇ nyiˇ ngeh neh yaw awˬ yaw shaw shaw lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya dehꞈ˗eu lehˇ siˬ nya taˬ˗euˬ miˇ neh, teu naˇ ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ nya ni caw ba nehˬ laꞈ nyaˬ lehˇ noeˬ miˇ˗aˇ.

Ya siˬ˗euˬ smˇ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ neh mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh za˗euˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya siˬ˗euˬ heu pyeuꞈ meh. Ngaˇ naˇ Daˇ˗ciˬ, Gaˬ laˬ pyuˇ, Paˬpiˬyaˬmaˬtoˬ, Saˬ˗leˇnaˬtawˇkoꞈ (Saˬ˗leˇnaˬ dawˬ lehˇ kʼawꞈ siˬ nya˗eu), dawˬ heu deuˬ zmˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ huiˬ laˇ˗euˬ ma. Dawˬ heu deuˬ naˇ, Suˇliˬnamˬ˗ahˇ myaˬ myaˬ ni zmˬ˗eu dawˬ deuˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ neh tsaꞈ gaˬ ngeh, guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ ha geuꞈ dzehˬ gaˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Ngaˬ˗ahˇ teˇ saˇ yaw goˇ yaw aw lehˇ gʼawˬ mya ni zmˬ taˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ Saˬlaˬmehˇkaꞈ˗euˬ dawˬ heu naˇ ngehˬ˗eu yaw shaˬ nya. Ehˇ kʼawꞈ leh jeh poeˬ kʼoꞈ meh. Ngaˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ tsawˇ jeuˬ˗euˬ dawˬ ngehˬ nya˗eu miˇ neh, dzeuˇ laꞈ˗euˬ yaw myaˬ kʼoꞈ˗ahˇ yaw myaˬ gʼaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mehˬ nehˬ nya˗euˬ ma.

Ngaˇ daˬ ga laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ ya puˬ˗euˬ ma. Yaw jeˬ ma jeˬ, ngaˇ uˬ maˆ naˇ luꞈ˗eu dzaw zaˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ nya lehˇ naˇ haˬ mawꞈ gaˇ neh, nawˇ zaˬ pi luꞈ de laˬ lehˇ naˇ haˬ nehˬ˗euˬ ma. Ngaˬ neh teu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ nehˬ˗euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma maˬ sa maˇ saˇ˗ehˇ gʼeh leˇ˗euˬ meh. Ngaˇ heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ kʼawꞈ, tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ ngehˬ˗eu dawˬ deuˬ˗ahˇ ngehˬ˗eu leh jeh˗euˬ ma.

Gaˇ nyaˆ taꞈ tiˬ hmˬ paˇ za

1970 kʼoꞈ˗ahˇ ngaˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ ya geuꞈ˗euˬ ma. Teu ngeh kʼoꞈ˗ahˇ ngaˇ uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ jaˆ˗eu yaw ceuˆ ceuˆ lehˇ gʼeh˗eu aˇ muˇ muˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ “Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗euˬ saˇ naˇ dawˬ pehˬ hmˬ˗ahˇ gʼa˗iˇ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu biˬ diˬ oˬ ya byaˬ nehˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ jawˇ gaˇ iˇ keuˆ˗eu gʼaˇ duˬ ngaˇ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ lawˇ baˬ caw caw˗ehˇ lawˬ neh iˇ gʼeh˗eu ma. Lawˬ laꞈ kʼoeˇ miˬ dzaˬ˗euˬ caˆ, tsiˇ˗euˬ bawˬ keuˆ, tsiˇ kʼmˬ hawˇ˗eu biˬdiˬoˬ byaˬ˗eu caˆ deuˬ tiˬ byah ni meh. Aˬ yawꞈ maꞈ biˬ diˬ oˬ teu byaˬ˗eu lehˇ noeˬ taˬ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ iˇ keuˆ ngeh, byaˬ˗eu caˆ keu ka deuˬ baꞈ baꞈ˗ehˇ ya shaˬ kʼawꞈ, teu gaˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ biˬ diˬ oˬ teu˗ahˇ ya haw gaˇ ya leˇ dui dui gaˇ maˬ ngehˇ leˇ nya. Ngaˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ siˬ nya laˇ ni ya caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ngaˬ neh leh jeh˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu byehˇ dzeh˗euˬ jeˬ heu Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ maˬ keuˆ˗a.

Yeuꞈ taˬ˗euˬ aˇ caˆ smˬ caˆ

1971 kʼoꞈ, Gʼoeˬ siˬ ba la˗ahˇ Ehˇteˬ˗oˬ nga nyaꞈ jiˇ cehˇ baˇ ngeh

Ngaˬ˗ahˇ cawˬ maˬ shaˇ baw ni tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu heu naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ nya dzehˬ˗eu lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ dehꞈ daˆ leꞈ˗eu cawˬ tiˬ gʼaˬ loˬ nya lehˇ noeˬ laˇ nya. Teu miˇ neh ngaˇ uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ nya˗eu miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ biꞈ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ˗euˬ ma. Tiˬ kʼoꞈ byah laˇ ngeh ngaˇ aˬ cawˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ noeˬ keuˆ nehˬ nya˗eu, dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu mehˇ nmˇ Ehˇteˬ˗oˬ nehˬ˗ehˇ zaˬ kʼaˬ taˬ˗euˬ ma. Ehˇteˬ˗oˬ nyiˇ ngeh neh gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ ya leˇ˗awˇ, Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ mawꞈ˗eu meh. Nga nyaꞈ 1971 kʼoꞈ, Gʼoeˬ siˬ ba la˗ahˇ jiˇ cehˇ baˇ˗awˇ, aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ mˇ dahˬ beh laˇ˗euˬ ma.

Ehˇteˬ˗oˬ naˇ shaˬ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ huiˬ laˇ˗euˬ miˇ neh, uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ cah ngeh tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ shaˬ ni cah nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nga nyaꞈ bawˇ tsahˬ˗ahˇ jaˆ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ gʼa˗iˇ ngeh, mˇ myawˬ lawˬ muˇ jiˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ yuˇ gʼeh˗aˬ. Kʼoeˇ naˇ nga nyaꞈ iˇ cuꞈ dzuiꞈ˗eu jiˇ lawˇ baˬ˗ahˇ ya dzuiꞈ˗awˇ, mehˬ tsoeˬ jiˇ teu gaˇ lehˬ ciˬ˗eu ma. Nga nyaꞈ nymˇ sahˇ deuˬ neh gʼawˬ nyoeˇ kʼaˇ jahˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ dzaˬ˗eu ma. Yaw jeˬ ma jeˬ, kʼaˬ lawˇ behˇ jehˇ, shaˬ jiˇ dzaˬ˗eu ngaˬ shaˬ, maˬ ngeuˇ naˇ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ, lawˇ baˬ˗ahˇ kʼaˇ nyehꞈ mi˗euˬ aˇ mawˇ deuˬ dzaˬ˗eu ma. Kʼmˬ maˬ maˬ jaˆ ngeh pawꞈ lawꞈ neh dzaˬ˗eu ma. Kuˬ tsaꞈ maˬ jaˆ ngeh jiˇ aˬ laꞈ neh dzaˬ˗eu ma. Nga nyaꞈ leh jeh˗awˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ heu loꞈ˗ehˇ mˇ ngeh tiˬ jawˇ, yeuꞈ taˬ˗euˬ aˇ caˆ smˬ caˆ loꞈ˗ehˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh laˇ nyaˬ. (Dawˬtsoˆ 4:12) Nga nyaꞈ tiˬ jeˬ neh˗iˬ heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ heu˗ahˇ tiˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ˗iˬ maˬ paˇ.

Nga nyaꞈ uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ gʼa˗iˇ˗awˇ gʼoꞈ laˇ ngeh, dahˬ beh laˇ gaˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ya puˬ˗euˬ ma. Lawˬ lawˇ baˬ˗euˬ gʼahˇ ceh iˇ keuˆ ngeh iˇ cuꞈ˗ahˇ ga nuiꞈ gʼeh˗awˇ, ehˇ kʼawꞈ tiˬ kʼehˬ naˇ kawˇ ma˗ehˇ doˆ laˇ˗euˬ meh. Nga maꞈ iˇ cuꞈ˗ahˇ maˬ bi ga nuiꞈ˗iˇ˗eu pehˇ kʼahˬ dm taˬ˗awˇ, lawˬ˗ahˇ neh maˬ ga kaˬ˗euˬ miˇ neh maˬ gaˇ˗a siˬ. Ehˇ kʼawꞈ lawˬ tiˬ byah ni iˇ cuꞈ tehꞈ meh. Teu miˇ neh nga maꞈ oeˬ lahˬ˗ahˇ dawˆ ahˇ taˬ˗euˬ gʼawˬ nyoeˇ tahˬ dzeh jiˇ˗awˇ, oeˬ lahˬ teu neh iˇ cuꞈ kʼawꞈ doˆ˗euˬ ma.

Nga maꞈ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ maˬ paˇ dzeˇ laˇ˗euˬ miˇ neh, lawˇ baˬ caw caw˗ehˇ ngaˬ shaˬ ka˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ mawˇ˗iˬ maˬ ka za˗aˬ. Teu miˇ neh nga maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ teu ngeh nah˗euˬ gʼaˇ duˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ ma. Guiˬ lahˬ shaˇ gʼaˬ˗euˬ nehˬ˗ehˇ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ huiˬ dui dui˗eu ngaˬ shaˬ tiˬ mawˇ ka za˗euˬ meh. Teu miˇ neh nga maꞈ 5 gʼaˬ luꞈ teu ngeh miˇ tiˬ dehꞈ ya dzaˬ˗euˬ ma.

Kʼaˬ dzeˇ zaˬ, aˬ da, aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ

Ehˇteˬ˗oˬ nga nyaꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ laꞈ˗euˬ 5 kʼoꞈ naˇ, maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ guiˬ lahˬ tiˬ jeˬ za˗euˬ ma. Nga nyaꞈ aˬ da aˬ ma ya pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu ma. Ngaˇ mehˬ hu paw aˬ jeˬ ya mˇ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya kʼawꞈ, gaˇ kawˆ teu˗ahˇ ya siˬ nya˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Gʼeh nya naˇ nga nyaꞈ nyiˬ gʼaˬ luꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ daˆ leꞈ mawꞈ miˇ˗a. 1976 kʼoꞈ˗ahˇ ngaˬ li Ehˇniˬ˗oˬ dehꞈ le˗euˬ meh. Nyiˬ kʼoꞈ taꞈ tiˬ paˆ naˇ, Jiˬ˗oˬbaˬni lehˇ kuˇ˗eu ngaˬ li tiˬ gʼaˬ paˇ dehꞈ le˗euˬ meh.

1983 kʼoꞈ˗ahˇ Suˇliˬnamˬ nahˇ ma doˆ kʼehˬ Goˬdoˬ Hoˬloˬ meuˬ dawˬ peh jaˆ˗eu Taˬbaˬnaˬhoˬniˬ lawˇ baˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ gaˇ haw˗iˇ ngeh

Aˇ yamˬ teu yamˬ˗ahˇ Suˇliˬnamˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ loˬ˗eu miˇ neh, ngaˇ zaˬ ya cu kʼawꞈ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ ngaˬ˗ahˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ bi geuꞈ daˆ leꞈ˗euˬ meh. Ngaˬ˗euˬ zaˬ deuˬ yaw nyiˇ miˇ neh, ngaˬ˗ahˇ ya gʼa˗iˇ˗eu aˇ muˇ deuˬ laˆ cuiꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Teu miˇ neh teu naˇ ngaˬ˗ahˇ ba la tiˬ siˬ laꞈ kʼoeˇ 2 jaw 3 jaw aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ mˇ nya˗awˇ, dzeˇ laˇ˗euˬ aˇ yamˬ deuˬ˗ahˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ nya˗eu meh. Ngaˇ iˇ kahˇ dawˬ peh˗euˬ aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ ya gʼa˗iˇ ngeh, Ehˇteˬ˗oˬ hawˇ˗eu zaˬ deuˬ jiˇ oe caw˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ jaˆ˗eu aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ gʼa˗iˇ ngeh naˇ, ngaˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ iˇ˗eu ma.

Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ mˇ ngeh tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ lawˬ dziˬ˗awˇ aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ gʼa˗iˇ ngeh

Ngaˇ doˇ˗eu gaˇ deuˬ˗ahˇ mˇ luiˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ nyehꞈ tehˬ˗eu ma. Nga pehˬ yawˬ jaw na luꞈ nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu ma. Ngaˇ uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ jaˆ˗eu aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ gʼa˗iˇ ngeh, Ehˇteˬ˗oˬ ngaˬ li zaˬ 2 gʼaˬ nehˬ˗ehˇ nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu meh. Nga pehˬ aˬ jeˬ mˇ˗eu maˬ kaˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ ni leh jeh luꞈ ma. Ehˇteˬ˗oˬ nga nyaꞈ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ gʼaˬ naˬ naˬ baˇ niˇ gʼa˗eu gʼaˇ duˬ, keˆ niˇ gʼa˗eu maˬ ngeuˇ naˇ, iˇ kahˇ laꞈ nyiˇ paw iˇ doˆ˗awˇ dawˬ deh gʼa˗iˇ˗eu ma. Ngaˇ aˇ muˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ ngeh, uˬ ciꞈ sehˇ gʼahˇ˗ahˇ keuˆ ni lehˬ hmˬ keuˆ˗eu ma. Nga pehˬ Ehˇteˬ˗oˬ naˇ Dawˬdaˬ 31:15 laꞈ kʼoeˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ zawˇ˗ehˇ bym˗eu zaˬ miˬ zaˬ kʼoeˇ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ duˇ˗eu meh. Nga pehˬ Ehˇteˬ˗oˬ uˬ bya maˬ bya laˇ mi naˆ˗ehˇ tuˇ˗awˇ, zaˬ deuˬ sahˬ boꞈ maˬ dzaw˗iˇ mi naˆ˗ehˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ yawˬ nah na luꞈ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ gui˗awˇ, hawˬ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ dzaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ yawˬ jeˬ na luꞈ lehˬ hmˬ jiˇ taˬ˗euˬ meh. Ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh a nehˬ taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya ni aˬ myah luꞈ caw ba nehˬ laꞈ˗eu bym˗eu byehˆ˗eu miˬ zaˬ za taˬ˗euˬ miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ˗eu lehˇ miˇ˗a.

Nga nyaꞈ zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ gaˬ laˇ ni kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ caw ba luꞈ˗eu ma. Nga nyaꞈ zaˬ deuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu heu naˇ nga nyaꞈ ehˇ˗eu miˇ neh mˇ˗eu maˬ ngeuˇ ni, yawˬ ha˗euˬ nui ma neh tseˇ˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ bi pyeuꞈ mawꞈ˗eu ma. Nga nyaꞈ aˬ myah luꞈ zaˬ deuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗euˬ gaˇ neh za˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ja nehˬ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗awˇ, guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ ja nehˬ˗eu ma. Nga nyaꞈ zaˬ deuˬ˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ taˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu ma.

Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ mˇ cu˗eu gʼaˇ duˬ kʼaˇ loˬ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ jiˇ yawˬ ha jawˇ paw neh kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ˗eu loˬ meh. Ngaˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ uˬ yehˇ˗euˬ bawˇ tsahˬ sahˬ kʼaˆ ma˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ ngeh za˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ heu naˇ, loˬ˗eu myawˬ deuˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ taˬ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ poˆ na˗aˬ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗euˬ kʼawꞈ yawˬ ha geuꞈ mawꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ za nya˗euˬ poˆ jiˇ jaˆ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ myah luꞈ caw ba nehˬ laꞈ meh lehˇ ngaˇ jah ma. Yaw jeˬ ma jeˬ, 1986 kʼoꞈ˗ahˇ neh 1992 kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ Suˇliˬnamˬ˗ahˇ gaˇ kawˆ doˆ laˇ˗euˬ meh. Aˇ yamˬ teu yamˬ laꞈ kʼoeˇ tiˬ poˆ na˗aˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ poˆ˗eu aˇ dzehˬ˗ehˇ shaˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nga maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ myah luꞈ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh.—Maꞈtehˬ 6:32.

Haw kʼoꞈ gʼeh ngeh

Aˇ caˇ paw˗ahˇ neh aˇ maˇ paw: Ngaˬ˗euˬ miˬ zaˬ Ehˇteˬ˗oˬ nehˬ˗ehˇ

Ehˇniˬ˗oˬ aˬ li aˬ yuiꞈ gʼaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Naˬtaˬliˬ

Aˬ li Jiˬ˗oˬbaˬni hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Ka˗liˇsaꞈ˗toˬ

Nga pehˬ˗euˬ tiˬ ziˇ ziˇ lah ni˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ myah luꞈ ngehˬ gʼeh haw teˬ bo saˆ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Zaˬ heu nyiˬ gʼaˬ naˇ nga nyaꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ, muiˬ dui dui˗eu guiˬ lahˬ tiˬ jeˬ pyeuꞈ miˇ˗a. Zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ ni cu huiˬ˗eu heu naˇ, muiˬ dui dui˗eu aˬ kawˬ˗aˬ tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Nga nyaꞈ˗ahˇ zaˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ehˇniˬ˗oˬ hawˇ˗eu Jiˬ˗oˬbaˬni Miˬyehˇ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ dzaw nymˇ˗ahˇ neh dzaw jiˇ˗awˇ, nymˬ˗mˇ Suˇliˬnamˬ˗euˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ miˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ luꞈ˗eu meh.

Nymˬ˗mˇ Ehˇteˬ˗oˬ nga nyaꞈ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ kʼawꞈ ni dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗awˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kaꞈ gʼa luꞈ˗eu ma. Nga nyaꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kaꞈ gʼa˗eu miˇ neh, iˇ diˬ diˬ dzaw˗eu aˇ yamˬ jiˇ maˬ doˆ laˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ˗ahˇ nui ma maˬ cawˆ nya. Dzeuˇ laꞈ˗euˬ aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ haw kʼoꞈ gʼeh ngeh, ngaˇ nyiˇ ngeh neh Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ heu naˇ, ngaˬ neh kʼaˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ miˇ˗a.

b Gʼoeˇlamˬ Behˬ Saoˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ˗ahˇ 1999 kʼoꞈ, Tseˇ siˬ ba la 8 nah˗ahˇ˗euˬ Noeˬlaˇ˗awˬ! (Gaˬ laˬ pyuˇ dawˬ) paˇ dmˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ “Maˇ diˇ keuˆ laˇ ngeh ngaˬ neh noeˬ taˬ˗euˬ naˆ maˬ tseˇ dzehˬ” lehˇ ehˇ˗eu kawˆ˗ahˇ haw.