Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 21

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga?

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga?

“Aˬ dui neh aˬ yawꞈ˗ahˇ kʼaˇ shaˇ˗euˬ jeˬ biꞈ laꞈ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma.”—1 Yoˇhaˬ 5:15.

Dawˬ caˇ 41 Ngaˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ laꞈ

Kawˆ shawˆ a

1-2. Guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ laˇ nya˗eu nga?

 Guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ dawˬ kʼoꞈ biꞈ meh laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ haw maˬ laˬ? Toˆ˗ehˇ noeˬ haw˗euˬ naˇ, nawˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ haw˗euˬ meh. Sahˬ zahˬ puˬ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ yaw shaˬ meh.

2 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ meh lehˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya˗eu nga? (1 Yoˇhaˬ 5:15) Tiˬ poˆ na˗aˬ, guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ nehˬ laꞈ nya lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ laˇ nya˗eu nga? Nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ deuˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga? Naˇ haˬ˗eu jeˬ heu deuˬ˗ahˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ja sawˇ ma.

Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ dui neh noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ biꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya

3. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ aˬ jeˬ miˇ neh bi shaˇ mawꞈ˗eu nga?

3 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗awˇ, aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. (Haˬgaiˇ 2:7; 1 Yoˇhaˬ 4:10) Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ gʼoeˇ˗ehˇ bi jawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ bi deuˆ gʼaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, caw ba nehˬ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ bi shaˇ mawꞈ˗eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 5:6, 7.

Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ˗euˬ laꞈ˗ahˇ neh ka kʼoꞈ nehˬ˗eu heu neh guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ. (Aˇ deuˆ 4-ahˇ haw)

4. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

4 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu gaˇ kawˆ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ ya mawˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, sahˬ paˬ Daˬbiˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ muiˇ˗eu deuˬ tiˬ byah ni jawˇ˗eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ tahˬ shaˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗oˇ, ngaˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ laꞈ. Nawˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ laꞈ kʼoeˇ, ngaˬ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ laꞈ. Nawˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ, ngaˬ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ laꞈ” lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 143:1) Daˬbiˇ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 19:10, 18-20; 2 Saˬmeuˬlaˆ 5:17-25) Teu miˇ neh ‘Aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma keuˆ˗awˇ kʼaˇ kuˇ˗eu deuˬ dawˬ peh, aˬ yawꞈ aˬ myah luꞈ jawˇ˗eu meh’ lehˇ Daˬbiˇ nui kʼaˬ tsmˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ ehˇ nya˗eu meh. Aˬ dui jiˇ teu loꞈ˗ehˇ jah ziꞈ nya meh.—Ja ceuˬ 145:18.

Yeˬhawˇbaˬ Pawˇluˆ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˬ biꞈ nehˬ˗eu heu neh guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ (Aˇ deuˆ 5-ahˇ haw)

5. Yeˬhawˇbaˬ gaˇ hu aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ neh shaˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ biꞈ˗euˬ ngaˇ laˬ? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw. (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

5 Yeˬhawˇbaˬ dawˬ kʼoꞈ biꞈ ngeh aˬ dui neh noeˬ tmˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ biꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗ahˇ smˬ poˆ byah ni ‘shiˬ shaˬ jiˇ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ tsawˆ˗eu daˇ ceh’ laˆ byoˆ nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ ngaˬ˗aˇ laˬ? Biꞈ nehˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ ni Pawˇluˆ neh noeˬ tmˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ nmˇ maˬ biꞈ˗aˬ. Yeˬhawˇbaˬ Pawˇluˆ˗ahˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ laˆ byoˆ nehˬ ni, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ loˬ˗eu gʼaˬ deuˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh.—2 Gawˇliˬtu 12:7-10.

6. Tiˬ poˆ na˗aˬ, aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ nehˬ laꞈ nya lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ laˇ nya˗eu nga?

6 Tiˬ poˆ na˗aˬ, dawˬ kʼoꞈ aˬ dui neh noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ biꞈ nehˬ˗eu kʼawꞈ baw˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ caw ba naˇ muiˬ dzehˬ˗eu lehˇ Yeˬhawˇbaˬ siˬ nya˗eu yaw duˬ baw meh. Yeˬhawˇbaˬ “aˬ dui maˬ noeˬ keuˆ maˬ shaˇ keuˆ nya gaˇ keuˆ ni” biꞈ nehˬ nya˗eu meh. (Eˇpeˇsu 3:20) Teu miˇ neh maˬ noeˬ taˬ˗euˬ aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ehˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ nya˗eu meh.

7. Aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ laˆ paˇ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh loˬ nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

7 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui ma tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya laˇ ngeh, guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ laˆ paˇ˗eu loˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Mehˇ nmˇ Maˇtiꞈ Pawˇsiˇgeuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ jiˇ cehˇ baˇ˗euˬ tiˬ kʼehˬ naˇ Naˇziˬ taˆ˗ahˇ bi sha gʼeh˗euˬ meh. Aˇ dahˬ beh ngeh aˬ yawꞈ miˬ zaˬ˗ahˇ haw saˆ nehˬ mawꞈ˗eu miˇ neh, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ mˇ mawꞈ dui dui˗eu miˇ neh, bi pyehˬ nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. Nyiˬ jaw byah laˇ˗euˬ kʼawꞈ ni guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu maˬ ya mawˇ˗a. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “Nawˇ bi mˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya ni caw ba nehˬ laꞈ” lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. Teu gaˇ neh taꞈ naˇ aˬ yawꞈ taˆ teu laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ nehˬ nya laˇ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ teu deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ miˬ zaˬ hawˇ˗eu zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ dzehˬ˗ehˇ kʼahˬ lahˇ luꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh mehˇ nmˇ Pawˇsiˇgeuˬ “Yeˬhawˇbaˬ gaˇ yaw shuiꞈ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a. Mehˇ nmˇ heu deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ nya ni caw ba nehˬ laꞈ” lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. Taˆ teu laꞈ kʼoeˇ jawˇ laꞈ˗euˬ 9 kʼoꞈ aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ gʼawˬ naˆ ni biꞈ nya˗euˬ meh.

8. Guiˬ lahˬ shaˇ ngeh aˬ jeˬ˗euˬ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

8 Nymˬ˗mˇ iˬ nah tsawˇ haˬ deuˬ ya puˬ luꞈ˗eu uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ, naˇ˗eu gawˇ˗eu jeˬ, shiˇ˗eu jeˬ, heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu shaˬ zahˬ heu deuˬ˗ahˇ laˆ byoˆ nehˬ jiˇ˗eu gʼaˇ duˬ Miˬyehˇ noeˬ taˬ˗euˬ meh. Noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ heu nah paˇ paˇ taˬ˗euˬ aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ Miˇ kʼahˬ neh mˇ byah nehˬ meh lehˇ aˬ dui ya noeˬ taˬ˗eu meh. (Daˬyeˬlaˇ 2:44; Pah mehˬ˗eu 21:3, 4) Nymˬ˗mˇ mehˬ kʼehˬ˗ahˇ naˇ miˇ tsaˬ heu˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu gʼaˇ duˬ Saˬdaˬ˗ahˇ aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. b (Yoˇhaˬ 12:31; Pah mehˬ˗eu 12:9) Nymˬ˗mˇ tsawˇ haˬ deuˬ puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ heu˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ laˆ byoˆ nehˬ naˇ, Saˬdaˬ uˆ lahˇ˗eu ngeuˇ leˇ˗eu loꞈ˗ehˇ paˇ pyeuꞈ˗iˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ dawˬ byah laˇ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ dawˬ luꞈ˗eu nmˇ ngeuˇ kʼawꞈ ni, aˬ dui caw ba˗eu jeˬ loˬ ngeh saˇ suˬ ni haw haw˗ehˇ maˬ jawˇ˗a. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga lehˇ ja sawˇ kaˇ˗euˇ.

Nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga?

9. Aˬ dui noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ loˬ laˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

9 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ zaˬ siˬ nui gahˇ biꞈ. Aˬ dui noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ jaˆ laˇ ngeh yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ loˬ˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ deuˬ biꞈ ma lehˇ Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. Yawˬ ha˗euˬ dehꞈ ziˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya noeˬ tsehˆ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ loˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu laˬ? Sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu laˬ lehˇ noeˬ tsehˆ ngeh meh. (Yaˬkoˆ 1:5) Maˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ ni jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Maˬliˬ˗yaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. c Aˬ yawꞈ aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ luꞈ ngeh, aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ liˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Nga nyaꞈ˗ahˇ tiˬ poˆ cuiˆ cuiˆ˗ehˇ ngehˬ˗ehˇ gʼoeˇ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ gaˬ laˇ˗euˬ meh. Ngaˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu keuˆ laˇ shaw˗euˬ meh. Teu miˇ neh ngaˇ gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ˗euˬ ma. Ngaˇ Miˬyehˇ neh sheuˬ hehˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ loˬ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, ngaˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ya noeˬ tsehˆ meh lehˇ siˬ nya˗eu ma.” Maˬliˬ˗yaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ miˬ˗aˇ lehˇ noeˬ˗eu meh. Dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗euˬ nga? Aˇ maꞈ aˇ muˇ neh jahˇ doˆ taˬ˗euˬ paˇ dmˬ deuˬ˗ahˇ poˆ tseˇ ngeh dawˬ kʼoꞈ za˗euˬ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ ma neh biꞈ˗euˬ muiˬ˗eu nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗euˬ meh. Nui noeˬ nui duˇ teu naˇ Maˬliˬ˗yaˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ pyehˆ tseˇ nya ni caw ba nehˬ˗awˇ, yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ meh.

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga? (Aˇ deuˆ 10-ahˇ haw)

10. Piˇliˇpiˆ 4:13-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw. (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

10 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˬ biꞈ. Yeˬhawˇbaˬ gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ caw ba nehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ duˇ ni, aˬ dui˗ahˇ jiˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu loˬ˗eu gʼaˬ deuˬ biꞈ nehˬ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 4:13-ahˇ gui.) Shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ Beˬyaˬmiˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga lehˇ haw ma. Yaw nyiˇ ngeh aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ nehˬ˗ehˇ Ehˇpa˗li kaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jaˆ˗eu miˇ kʼahˬ suˬ saˬ miˇ cehˆ˗eu deuˬ jawˇ˗eu taˆ˗ahˇ jawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˇ Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ mˇ nya ni gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ ma. Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ nui saˇ biꞈ˗eu heu neh maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya ni nui kʼaˬ biꞈ˗eu heu neh maˬ ehˇ, nui jah biꞈ ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh boꞈ doˆ taˬ˗euˬ jeˬ biꞈ˗eu heu neh maˬ ehˇ, ngaˬ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ meh. Ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ ya gui ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ ma lehˇ ngaˬ neh noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh laˇ nyaˬ.”

Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ caw ba nehˬ gaˇ ya puˬ haw maˬ loˇ? (Aˇ deuˆ 11-12-ahˇ haw) d

11-12. Aˬ dui˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

11 Yeˬhawˇbaˬ nui jah taꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ caw ba. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ saˬ saˬ ngeh miˇ guiˬ lahˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ shaˇ˗euˬ meh. Miˬyehˇ˗ahˇ ja bu˗eu gʼaˬ lehˇ aˬ cawˬ neh bi sawˇ˗awˇ maˬ ya shiˇ˗eu gʼaˇ duˬ Miˬyehˇ˗ahˇ tahˬ shaˇ˗euˬ meh. Miˬyehˇ Yeˬsuˇ neh shaˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ biꞈ˗euˬ kʼawꞈ, mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ tiˬ gʼaˬ biꞈ oe˗awˇ gʼaˬ bi biꞈ le˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 22:42, 43) Teu gaˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ aˬ dui jawˇ gaˇ naˬ gaˬ ngehˬ leꞈ˗awˇ neh maˬ ehˇ, iˇ kahˇ˗ahˇ oe˗awˇ neh maˬ ehˇ, gʼaˬ biꞈ nehˬ nya ni laˆ noeˬ nehˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ “dawˬ muiˬ” ngehˬ˗awˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh luꞈ˗uˇ.—Dawˬdaˬ 12:25.

12 Mehˇ nmˇ Miˇliˬyaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ. Aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ shiˇ˗euˬ myaˆ jaw byah laˇ ngeh, aˬ yawꞈ iˇ kahˇ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ taˬ˗awˇ noeˬ shaˬ˗awˇ ngoeˇ ngoeˇ˗ehˇ jawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ dawˬ ja ja cawˬ˗eu tiˬ gʼaˬ loˬ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Ngaˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ˗iˬ naˬ gaˬ ngehˬ cawˬ˗eu gʼaˬ maˬ ahˇ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ ma. Ngoeˇ ngoeˇ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ ngehˬ shaˇ paˆ lehꞈ˗ehˇ naˬ gaˬ mahˇ˗eu teˇ saˇ gaˬ laˇ˗euˬ meh. Ngaˇ zawˇ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ naˬ gaˬ ngehˬ laꞈ˗euˬ meh.” Miˇliˬyaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu heu nyaꞈ dzeˇ zaˬ˗ahˇ neh gʼaˬ za˗euˬ meh. Miˇliˬyaˬ Yeˬhawˇbaˬ neh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu heu gʼaˬ˗ahˇ laˆ noeˬ˗awˇ bi ngehˬ leꞈ˗euˬ meh lehˇ jah˗eu meh.

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ noeˬ nehˬ˗eu nga? (Aˇ deuˆ 13-14-ahˇ haw)

13. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗eu nga?

13 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ. (Dawˬdaˬ 21:1) Tiˬ poˆ na˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ laˆ noeˬ nehˬ˗awˇ neh bi caw ba˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Neˬhaˬmiˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ gʼoꞈ˗iˇ˗awˇ meuˬ bi tsoˆ muiˬ kʼoꞈ˗iˇ nehˬ laꞈ lehˇ tahˬ shaˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ sahˬ paˬ Aˬtaˬdzeuˬsehˆ˗ahˇ Neˬhaˬmiˇ neh tahˬ shaˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ caw ni laˆ noeˬ nehˬ˗euˬ meh. (Neˬhaˬmiˇ 2:3-6) Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui loˬ ngeh bi caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ laˆ noeˬ nehˬ nya˗eu meh.

14. Suˇheˬ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi ahˇ laˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

14 Mehˇ nmˇ Suˇheˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ saˬ laˬ gʼoˬ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ caw ba nehˬ laꞈ nyaˬ lehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li nyiˇ ngeh neh nui ma paw˗euˬ naˇ gawˇ jaˆ˗eu meh. Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li laˆ lehˬ˗awˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ nyaꞈ nyiˬ dzeˇ zaˬ luꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ haw saˆ˗eu gʼaˇ duˬ gaˇ˗ahˇ neh ya doˆ˗iˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh pyuˇ shaˬ laˇ shaw˗euˬ meh. Teu ngeh Suˇheˬ ngaˬ˗ahˇ shaˬ˗eu lehˇ miˇ˗a. Tsehˆ˗iˇ tsaˇ˗i gʼeu dui taˬ˗euˬ caˬ oeˬ aˇ caˆ˗ahˇ duˇ nya lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ laꞈ lehˇ tahˬ shaˇ˗euˬ meh. Aˬ myah myah laˆ saˆ nehˬ˗eu saˬ laˬ gʼoˬ teu gʼaˬ aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗awˇ caw ba nehˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Suˇheˬ pehˬ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ neh caw ba nehˬ˗euˬ jeˬ za˗awˇ, jawˇ duˬ jiˇ za˗euˬ meh. Suˇheˬ aˬ yawꞈ “Ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ maˇ diˇ caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ lehˇ siˬ laˇ miˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ naˇ ‘shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ laꞈ˗eu’ Miˬyehˇ pyeuꞈ miˇ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 65:2.

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ poˆ˗awˇ, ha geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ nui jah ya ahˇ

15. Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗euˬ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya siˬ˗euˬ nga?

15 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ loˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taˆ lehˇ tsaˬ leˇ˗eu meh. Teu miˇ neh yawˬ ha˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga lehˇ siˬ nya ni ya leh jeh˗eu meh. Yoˇkoˬ lehˇ kuˇ˗eu zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ nehˬ laꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ shaˇ˗euˬ lehˇ boꞈ doˆ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ sahˬ boꞈ paˇ dmˬ teu˗ahˇ haw kʼoꞈ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ yawˬ kawˆ na luꞈ ehˇ gʼaˬ ni˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ nehˬ dzeuˇ˗euˬ gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ tiˬ hmˬ na˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ aˬ yawꞈ ngehˇ shaw˗euˬ meh. Teu miˇ neh yawˬ ha˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ Miˬyehˇ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ shaˇ sawˇ poˆ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.—Ja ceuˬ 66:19, 20.

16. Aˬ dui guiˬ lahˬ shaˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ nui jah ahˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ nya˗eu nga? (Heˬbyehˇ 11:6)

16 Aˬ dui guiˬ lahˬ shaˇ˗eu heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ jah˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, dawˬ kʼoꞈ aˬ geu jeˬ lehˇ biꞈ nehˬ laꞈ kʼawꞈ ha geuꞈ˗eu heu jiˇ nui jah ahˇ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Heˬbyehˇ 11:6-ahˇ gui.) Aˬ dui Maiˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Kaˬ˗liˇsiˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ gaˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ mˇ mawꞈ˗eu meh. Maiˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Nga nyaꞈ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ gaˇ mˇ mawꞈ dui dui˗eu miˇ neh, sahˬ boꞈ yaw myaˬ poˆ sha˗awˇ gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ guiˬ lahˬ jiˇ shaˇ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ kuˇ nehˬ laꞈ˗a.” Toˆ˗ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ nyaꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ naˇ muiˬ dzehˬ˗eu lehˇ Yeˬhawˇbaˬ siˬ nya meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ nyaꞈ kʼaˇ jahˇ nya˗eu jeˬ jahˇ˗awˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ dzehˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗iˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ nyaꞈ tsoˆ˗eu paw gaˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ caw ba˗eu meh. Nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ dzeˇ zaˬ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ mˇ luꞈ˗eu meh. Maiˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui neh noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu nmˇ yaw duˬ baw meh. Aˬ dui neh noeˬ˗euˬ naˆ maˬ tseˇ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu meh.”

17-18. Ja ceuˬ 86:6, 7-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jah ziꞈ nya˗eu nga?

17 Ja ceuˬ 86:6, 7-ahˇ gui. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ, dawˬ kʼoꞈ biꞈ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Nawˇ jiˇ toˆ˗ehˇ jah ziꞈ nya meh. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ zaˬ siˬ nui gahˇ hawˇ˗eu kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˬ biꞈ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, maˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, aˬ dui˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ ma.

18 Yeˬhawˇbaˬ dawˬ kʼoꞈ aˬ dui neh shaˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ biꞈ kʼawꞈ, tiˬ jeˬ jeˬ lehˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ aˬ dui jah ziꞈ˗eu ma. Aˬ yawꞈ aˬ dui loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ yamˬ law tsaˬ ngeh biꞈ nehˬ˗eu meh. Teu miˇ neh nymˬ˗mˇ mehˬ kʼehˬ˗ahˇ kʼawꞈ ngehˬ gʼeh nehˬ˗awˇ, miˇ shuiꞈ˗ahˇ “dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ kʼaˇ loˬ˗eu jeˬ biꞈ nehˬ˗eu meh” lehˇ jah ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ guiˬ lahˬ shaˇ daˆ leꞈ luꞈ˗uˇ.—Ja ceuˬ 145:16.

Dawˬ caˇ 46 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ

a Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nui ma tsaˬ˗eu guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ deuˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ ma lehˇ kamˬ taˬ˗euˬ meh. Shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh tiˬ jawˇ saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ loˬ˗eu jeˬ Miˬyehˇ biꞈ nehˬ meh lehˇ aˬ dui jah ziꞈ nya˗eu meh. Guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga? lehˇ ja sawˇ kaˇ˗euˇ.

b Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh miˇ tsaˬ heu˗ahˇ Saˬdaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ˗euˬ nga lehˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ siˬ nya mawꞈ naˇ, 2017 kʼoꞈ, Koꞈ siˬ ba la˗ahˇ doˆ laˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ laꞈ kʼoeˇ “Nawˬ˗euˬ myaˆ nuiˆ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ haw daˆ leꞈ” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ haw.

c Tsawˇ myahˇ tiˬ myahˇ na tsawˇ myahˇ myahˇ maˇ maˬ ngeuˇ˗a.

d Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Aˬ nyaꞈ nyiˬ ma zaˬ aˬ cawˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ, miˇ kʼahˬ suˬ saˬ miˇ cehˆ˗eu taˆ˗ahˇ cehˆ gʼeh. Aˬ nyaꞈ nyiˬ ma zaˬ iˇ keuˆ ngeh, mehˇ nmˇ deuˬ lmˇ boˬ ni ha nehˬ laˇ˗awˇ caw ba nehˬ laˇ.