Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 19
Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh dzaˬ taˬ˗euˬ Miˇ shuiꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jah ziꞈ laˇ nya˗eu nga?
“[Yeˬhawˇbaˬ] aˬ yawꞈ neh kʼaˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ jahˇ jiˇ˗eu meh.”—Bawˇtsahˬ 23:19.
Dawˬ caˇ 142 Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tuˆ tehˬ deuˇ taˬ
Kawˆ shawˆ a
1-2. Miˇ shuiꞈ˗ahˇ dawˬ luꞈ ngeh aˬ jeˬ jahˇ˗eu loˬ nga?
Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu˗euˬ dah zaˇ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu miˇ shuiꞈ bi jaˆ le ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu ma. (2 Beˬtuˆluˆ 3:13) Miˇ shuiꞈ aˬ geu ngeh nah keuˆ le˗eu lehˇ aˬ dui maˬ siˬ nya kʼawꞈ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ haw ngeh, keuˆ le˗eu gʼawˬ myahˇ maˬ paˇ ca˗euˬ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.—Maꞈtehˬ 24:32-34, 36; Gʼaˬkʼehˇ 1:7.
2 Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ laꞈ˗euˬ aˇ myah ni myahˇ laˇ˗euˬ kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ jah ziꞈ˗eu gʼaˇ duˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ ya leh jeh˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh? Ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui jah kʼawꞈ gʼaˬ baˬ˗iˇ nya˗eu miˇ neh meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ nui jah maˬ ahˇ˗eu heu naˇ, ‘aˬ dui˗ahˇ yaw awˬ˗ehˇ lahˇ cuꞈ laˇ nya˗eu iˬ baˇ’ pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 12:1) Teu miˇ neh aˬ dui˗euˬ nui jah gʼaˬ maˬ bi baˬ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, miˇ shuiꞈ keuˆ le shaw˗iˬ meh lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu saˇ kiˇ deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ ya pyehˆ tseˇ˗eu meh.—Heˬbyehˇ 11:1.
3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
3 Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ miˇ shuiꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ jah ziꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu 3 jeˬ˗ahˇ haw ma. (1) Ka kʼoꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu, (2) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu, (3) Ka li zaˬ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ myah luꞈ mˇ˗eu, heu deuˬ pyeuꞈ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui˗euˬ nui jah˗ahˇ bi ziꞈ laˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ neh Haˬbaˬkuˆ˗ahˇ ngehˬ nehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ma. Jeˬ hu aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh dzaˬ taˬ˗euˬ miˇ shuiꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ jah ziꞈ˗awˇ, nui jah ziꞈ dah ni ya bi jaˆ˗eu aˬ geu ngeh nga lehˇ ja sawˇ ma.
Aˬ geu ngeh aˬ dui˗euˬ jah˗eu jeˬ ziꞈ dah ni ya bi jaˆ˗eu nga?
4. Aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui jah ya ahˇ˗eu nga?
4 Aˬ dui yawˬ nah na luꞈ noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ jaˆ meh. Aˬ dui noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ tiˬ jeˬ na˗aˬ, nui jah ziꞈ dah ni ya bi gʼeh˗eu meh. Yaw jeˬ maˬ jeˬ, cawˬ cawˬ˗eu gaˇ kawˆ, byawˬ gʼaˬ muˆ gʼa˗eu gaˇ kawˆ, sahˬ boꞈ dzaw˗eu gaˇ kawˆ, nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ˗eu gaˇ kawˆ, zaˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ, gaˇ˗euˬ gaˇ kawˆ, gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui jah ya ahˇ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ heu naˇ, haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu tiˬ kʼehˬ tehꞈ meh. Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼehˬ˗ehˇ miˇ shuiꞈ keuˆ le shaw˗i meh lehˇ jah ziꞈ˗eu lehˇ bi mawˇ miˇ˗a laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, heu ziˇ˗aˬ, heu myaˆ tehꞈ ngaˇ lehˇ noeˬ˗awˇ miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ tseˇ mˇ luꞈ nya laˬ?’ lehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 6:19, 20; Luˇkaꞈ 12:16-21) Miˇ shuiꞈ keuˆ le˗eu peh dui dui laˇ taˬ˗euˬ lehˇ jah ziꞈ naˇ, gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ tseˇ mˇ nya˗eu meh.
5-6. Nui ma gʼaˬ baˬ ngeh aˬ jeˬ miˇ neh ziꞈ dah ni gʼeh˗eu nui jah ahˇ˗eu loˬ nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.
5 Aˬ dui kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya daˬ ngeh, yaw kʼaˆ˗ehˇ naˇ laˇ ngeh, gʼaˬ bi baˬ laˇ˗eu gaˇ kawˆ nui jeˬ heu deuˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, aˬ dui˗euˬ nui jah ziꞈ dah ni gʼeh˗eu loˬ meh. Dahˬ beh ngeh shaˬ zahˬ heu˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ma lehˇ noeˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ myahˇ laˇ ngeh keuˆ ni shaˬ zahˬ heu maˬ jiˇ leˇ naˇ, shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, nui jah ziꞈ dah ni bi gʼeh˗eu loˬ meh.—Loˇmaˆ 12:12; 1 Beˬtuˆluˆ 1:6, 7.
6 Shaˬ zahˬ ya puˬ luꞈ˗eu aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ, miˇ shuiꞈ heu jeˬ˗iˬ maˬ paˇ keuˆ le˗eu jeˬ miˇ˗a lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu teu naˇ nui jah gʼaˬ baˬ laˇ˗euˬ miˇ neh nga laˬ? Maˬ ngeuˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yaw gaˆ gaˆ dui dui˗eu tsahˬ gaˆ yamˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ ngeh, jawˇ la yamˬ aˬ geu ngeh doˆ le˗eu maˬ siˬ miˇ˗a lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ jawˇ la yamˬ doˆ le˗eu yaw duˬ baw meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui gʼaˬ baˬ luꞈ ngeh miˇ shuiꞈ aˬ geu ngeh keuˆ le˗eu maˬ siˬ miˇ˗a lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nui jah ziꞈ dah ni gʼeh naˇ, aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ deuˬ byah laˇ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ siˬ duˬ˗eu ma. (Ja ceuˬ 94:3, 14, 15; Heˬbyehˇ 6:17-19) Teu loꞈ˗ehˇ jah ziꞈ˗eu teu naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ jeˬ hu taˬ daˆ leꞈ ni caw ba nehˬ˗eu meh.
7. Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nui noeˬ˗ahˇ ya yahˇ˗eu nga?
7 Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ mˇ ngeh jiˇ nui jah ziꞈ dah ni ya bi gʼeh˗eu meh. Aˬ dui neh ya tsaꞈ gaˬ˗euˬ yaw myaˬ gʼaˬ miˇ shuiꞈ gaˇ kawˆ “laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ” aˇ dzehˬ˗ehˇ muiˬ dzeuˇ˗eu miˇ neh maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a lehˇ noeˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:14; Yeˬsaˬgeˬlaˇ 33:32) Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ loꞈ˗ehˇ maˬ noeˬ ni ya yahˇ˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ nui jah ziꞈ dah ni ya bi gʼeh˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu 3 jeˬ˗ahˇ haw ma.
Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ
8-9. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗euˬ nui jah˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi ziꞈ laˇ˗eu nga?
8 Jah˗eu jeˬ ziꞈ laˇ ni jahˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu meh. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ dawˬ tawˆ luꞈ byah laˇ meh lehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ naˆ ni mˇ nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ehˇ, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngeh, teu naˇ aˬ dui˗ahˇ miˇ shuiꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh dzaˬ taˬ˗euˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ˗eu saˇ jaˇ dawˬ deuˬ byah laˇ meh lehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga?
9 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jeˇ mˇ nehˬ˗euˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ gaˬ dui dui˗awˇ gʼoeˇ dui dui˗eu Zaˬmaˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ lehˇ bi dehꞈ le˗euˬ meh. Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ ngeh shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ naˇ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ ya shiˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ poeˬ dui dui˗eu jeˬ biꞈ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui muiˬ˗eu dehꞈ ziˇ tiˬ kʼehˬ laˇ kʼehˬ za˗eu gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ naˇ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ maˬ bi shiˇ le˗eu yaw duˬ baw meh. (Yoˇhaˬ 3:16; 1 Beˬtuˆluˆ 1:18, 19) Yeˬhawˇbaˬ poeˬ dui dui˗eu jeˬ biꞈ gaˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ miˇ shuiꞈ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ gʼeh˗eu saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ maˇ diˇ mˇ byah˗eu yaw duˬ baw˗eu lehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu meh.
Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ
10. Eˇpeˇsu 3:20-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?
10 Aˬ dui˗euˬ nui jah ziꞈ laˇ ni mˇ nya˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ neh dzaˬ taˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ dawˬ tawˆ luꞈ mˇ byah nya˗eu baoˬ ahˇ meh. Tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ miˇ shuiꞈ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ˗eu saˇ jaˇ dawˬ heu maˬ pyeuꞈ leˇ nya paˬ lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ naˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ neh maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗eu lehˇ noeˬ˗eu saˇ jaˇ dawˬ deuˬ dzaˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ dawˬ tawˆ kʼoeˇ taˆ baoˬ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ˗eu meh. (Yawˇbaˆ 42:2; Maˬkuˆ 10:27) Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ mehˬ shi maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗eu saˇ jaˇ deuˬ dzaˬ gaˇ aˬ dui maˬ zahˬ leˇ.—Eˇpeˇsu 3:20-ahˇ gui.
11. Pyeuꞈ leˇ nya gaˇ maˬ duˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ tiˬ hmˬ ehˇ haw. (“ Maˬ pyeuꞈ leˇ nya paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu saˇ jaˇ dawˬ tiˬ hmˬ na byah laˇ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)
11 Aˬ dui gaˇ hu Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ dzaˬ˗euˬ pyeuꞈ leˇ nya paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu saˇ jaˇ dawˬ tiˬ kawˆ na˗ahˇ ja sawˇ ma. Yeˬhawˇbaˬ Aˬbyaˬhaˬ hawˇ˗eu Saˬlaˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ kʼawꞈ, zaˬ tiˬ gʼaˬ ya ciˬ meh lehˇ kamˬ nehˬ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 17:15-17) Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ Aˬbyaˬhaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ Kaˬnaˬ miˇ kʼahˬ jeˬ biˇ za meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬbyaˬhaˬ˗euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ pyeuꞈ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ zaˬ kʼaˆ gʼawˬ mya kʼoꞈ ya geuꞈ ngeh Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ teu pyeuꞈ leˇ nya paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Ehˇ kʼawꞈ maˇ diˇ byah laˇ˗euˬ meh. Aˇ nah naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ dui dui laˇ taˬ˗euˬ Eˇliˇsaˬbehˆ˗ahˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ ya ciˬ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Miˬ daꞈ daꞈ shuiꞈ pyeuꞈ˗eu Maˬliˇ˗ahˇ jiˇ aˬ li tiˬ li ya ciˬ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Gaˇ kawˆ heu Yeˬhawˇbaˬ neh ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ byah laˇ ngeh, teu naˇ dzeuˇ laꞈ˗euˬ yaw myaˬ heˇ kʼoꞈ˗ahˇ Eˬdeˬ yaˇ kmˇ˗ahˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dzaˇ˗i saˇ jaˇ dawˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ jiˇ bi byah laˇ˗eu meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 3:15.
12. Yawˇshuˆ 23:14 hawˇ˗eu Iˇsaˬyaˇ 55:10, 11 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu nga?
12 Aˬ dui gaˇ hu Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ biꞈ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ mˇ byah˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ bi jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Yawˇshuˆ 23:14; Iˇsaˬyaˇ 55:10, 11-ahˇ gui.) Ziꞈ dah ni gʼeh˗eu jah˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ miˇ shuiꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ gaˇ kawˆ maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a, yuˆ maˆ pyeuꞈ˗eu tehꞈ meh lehˇ noeˬ˗eu deuˬ˗ahˇ dzawˇ nehˬ˗eu dah laˇ taˬ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ mˬ yaw shuiꞈ hawˇ˗eu miˇ yaw shuiꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, “dawˬ heu deuˬ tsaˬ dui dui˗awˇ jah paˬ˗ehˇ gʼeh dui dui˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Pah mehˬ˗eu 21:1, 5.
Ka li zaˬ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ aˬ myah luꞈ mˇ
Aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ
Mˇ jeˬ shaˇ kawˆ heu naˇ nui jah ziꞈ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? (Aˇ deuˆ 13-ahˇ haw)
13. Aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ heu naˇ aˬ dui˗euˬ nui jah ziꞈ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.
13 Aˬ dui˗euˬ nui jah ziꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu smˇ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, Ka li zaˬ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ aˬ myah luꞈ mˇ˗eu heu meh. Aˬ dui aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ gʼawˬ mya tseˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ laꞈ˗euˬ mehˇ nmˇ Ehˬnaˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. b “Mehˬ bawˬ heu naˇ ngaˬ˗euˬ nui jah˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh laˇ nya. Dawˬ mehˬ mehˬ˗eu tiˬ gʼaˬ na yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ mehˬ nya kʼawꞈ, gaˇ kawˆ yaw shuiꞈ deuˬ˗ahˇ maˬ ngehˬ keuˆ kʼawꞈ, ngaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu tiˬ jeˬ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ ya gaˬ˗eu ma. Heu naˇ ngaˬ˗euˬ nui jah˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh laˇ˗eu meh.” Mehˬ bawˬ laꞈ kʼoeˇ mehˇ nmˇ deuˬ neh dawˬ kʼoꞈ biꞈ gaˇ ya gaˬ˗eu heu jiˇ aˬ dui˗euˬ nui jah˗ahˇ bi ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh.—Loˇmaˆ 1:11, 12; 10:17.
Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu
Mˇ jeˬ shaˇ kawˆ heu naˇ nui jah ziꞈ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? (Aˇ deuˆ 14-ahˇ haw)
14. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu heu naˇ, nui jah˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi ziꞈ laˇ˗eu nga?
14 Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu heu jiˇ nui jah˗ahˇ bi ziꞈ laˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 10:23) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ uˬ taꞈ 70 kʼoꞈ dzehˬ ni mˇ laꞈ˗euˬ mehˇ nmˇ Baˇbaˬlaˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu heu naˇ, ngaˬ˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ngaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ aˬ cawˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzawˇ nehˬ naˇ ngehˬ˗ehˇ ngaˬ˗euˬ nui jah jiˇ ziꞈ dzehˬ laˇ nya.”
Yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu
Mˇ jeˬ shaˇ kawˆ heu naˇ nui jah ziꞈ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? (Aˇ deuˆ 15-ahˇ haw)
15. Yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ mˇ˗eu heu naˇ, nui jah aˬ joˆ˗ehˇ bi ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
15 Nui jah˗ahˇ bi ziꞈ laˇ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ heu pyeuꞈ meh. Suˬsahˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ngeh, yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ yaw muiˬ˗ehˇ biˇ doˆ taˬ˗eu heu naˇ muiˬ dui dui nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ jawˇ nah ngeh nah naˇ nyaˆ taꞈ jaw˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ gui˗eu ma. Jawˇ nah dzeuˇ tiˬ nah hawˇ˗eu nyiˬ nah˗ahˇ naˇ, jawˇ nah yaw kaˬ mehˬ bawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ˗eu ma. Dzeˇ˗eu aˇ nah deuˬ naˇ yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ mˇ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Suˬsahˬ aˬ yawꞈ aˇ yamˬ biˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ myah luꞈ mˇ caw shaˇ caw˗eu miˇ neh nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Saˇ naˇ dawˬ pehˬ hmˬ˗ahˇ yaw myaˬ tseˇ kʼoꞈ mˇ laꞈ˗euˬ mehˇ nmˇ Aiˬliˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ˗ahˇ pyehˆ tseˇ˗eu heu naˇ, nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ nya lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ dawˬ deuˬ ciˇ liˇ cawˇ lawˇ tiˬ hmˬ˗ahˇ neh byah laˇ˗eu miˇ neh zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ ngaˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh.
“Keuˆ le luꞈ˗eu yaw duˬ baw meh”
16. Yeˬhawˇbaˬ neh Haˬbaˬkuˆ˗ahˇ ngehˬ nehˬ˗euˬ dawˬ heu naˇ, nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui nehˬ˗ehˇ jiˇ taꞈ˗eu lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga? (Heˬbyehˇ 10:36, 37)
16 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ tiˬ deuˬ na haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah˗ahˇ dawˬ luꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ˗euˬ myaˆ neh haw ngeh, Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ byah laˇ˗eu yaw ga gaˇ duˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu lehˇ bawˇlawˇpeh Haˬbaˬkuˆ˗ahˇ ngehˬ nehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh siˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ bawˇlawˇpeh Haˬbaˬkuˆ˗ahˇ “Ngaˇ pah mehˬ˗eu jeˬ keuˆ le˗eu, aˇ yamˬ maˬ tsaˬ laˇ˗euˬ miˇ neh, boꞈ doˆ˗awˇ tiˬ kʼehˬ dawˬ tawˬ siˬ. Ngaˇ pah mehˬ˗eu jeˬ keuˆ le˗eu, aˇ yamˬ dawˬ peh peh laˇ˗euˬ meh. Yaw kawˇ maˬ keuˆ le gaˇ duˇ kʼawꞈ, tiˬ kʼehˬ dawˬ˗awˇ haw tsoˆ taˬ yawˬ. Gʼawˬ myahˇ ni maˬ paˇ nyi naˬ ni, keuˆ le luꞈ˗eu yaw duˬ baw meh” lehˇ kamˬ nehˬ˗euˬ meh. (Haˬbaˬkuˆ 2:3) Yeˬhawˇbaˬ neh kamˬ nehˬ˗euˬ dawˬ heu naˇ, Haˬbaˬkuˆ nehˬ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ taꞈ nga laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui nehˬ˗ehˇ jiˇ taꞈ nga laˬ? Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ dawˬ heu dawˬ naˇ miˇ shuiꞈ˗ahˇ dawˬ luꞈ˗eu Ka li zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ taꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 10:36, 37-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ byah laˇ˗eu yaw ga gaˇ duˇ kʼawꞈ, “gʼawˬ myahˇ ni maˬ paˇ nyi naˬ ni, keuˆ le luꞈ˗eu yaw duˬ baw meh” lehˇ jah ziꞈ nya˗eu meh.
17. Yeˬhawˇbaˬ neh Haˬbaˬkuˆ˗ahˇ biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ caw˗euˬ nga?
17 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ gʼawˬ mya gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ neh “tiˬ kʼehˬ dawˬ˗awˇ haw tsoˆ taˬ yawˬ” lehˇ biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw luꞈ˗eu meh. Tiˬ deuˬ na dawˬ luꞈ˗eu gʼawˬ mya tseˇ kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, mehˇ nmˇ Luˬiˇ˗suiꞈ 1939 kʼoꞈ˗ahˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ dahˬ beh laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ sahˬ boꞈ 10 daˇ maˬ dzaw jiˇ mi naˆ˗ehˇ Aˬmaˬgeˬdoˬ oe meh lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ teu loꞈ˗ehˇ maˬ pyeuꞈ laˇ˗aˬ. Miˬyehˇ˗euˬ guiˬ lahˬ za˗eu gʼaˇ duˬ uˬ taꞈ gʼawˬ mya kʼoꞈ ya dawˬ˗euˬ Noˇaˬ, Aˬbyaˬhaˬ, Yoˇsehˆ hawˇ˗eu nui deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ya gui˗euˬ ma. Teu naˇ ngaˬ˗ahˇ dzeuˇ laꞈ˗euˬ aˇ nah aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ maˇ diˇ byah laˇ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu heu naˇ, ngaˇ hawˇ˗eu aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ miˇ shuiꞈ keuˆ le˗eu peh laˇ dui dui˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ meh.” Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ luꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ deuˬ kʼawꞈ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ tehꞈ˗a.
18. Yeˬhawˇbaˬ neh beh taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw˗eu heu naˇ, miˇ shuiꞈ oe˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗eu nga?
18 Miˇ shuiꞈ maˬ keuˆ le˗euˬ siˬ nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ guiˇ, aˇ bawˬ, jeˬ zaˬ uˬ taꞈ, tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ beh taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Heu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ yaw beh maˬ jaˆ gaˇ neh Yeˬhawˇbaˬ neh beh˗euˬ miˇ neh jaˆ laˇ˗euˬ meh. Beh taˬ˗euˬ jeˬ heu deuˬ˗ahˇ aˬ pawꞈ maˬ siˬ aˬ maˇ maˬ siˬ ngaˇ lehˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ noeˬ˗a. (Aˇdahˬbeh˗eu 1:1, 26, 27) Aˬ dui˗euˬ Miˬyehˇ miˇ shuiꞈ tiˬ hmˬ beh nehˬ˗eu lehˇ noeˬ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nuiˬ noeˬ teu˗ahˇ maˇ diˇ mˇ byah˗eu yaw duˬ baw meh. Miˇ shuiꞈ˗ahˇ tsawˇ haˬ deuˬ byah kuꞈ˗awˇ jawˇ saˇ doˆ˗eu uˬ taꞈ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ gʼeh˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ tiˬ jawˬ jaˆ˗eu boeˬ boeˬ luˆ luˆ maˇ diˇ jaˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ miˇ shuiꞈ jiˇ keuˆ le˗eu yaw duˬ baw meh.—Iˇsaˬyaˇ 65:17; Pah mehˬ˗eu 21:3, 4.
19. Nui jah ziꞈ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga?
19 Nymˬ˗mˇ aˇ yamˬ naˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh nui jah ziꞈ laˇ ni ya jahˇ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗awˇ, aˇ poeˬ ya taˬ baw˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu meh. Ka li zaˬ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ leh jeh˗awˇ ya mˇ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ nawˇ jiˇ “jah˗eu laꞈ kʼoeˇ nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗eu baˬ da neh, Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ za˗eu tsawˇ haˬ” deuˬ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu yaw duˬ baw meh.—Heˬbyehˇ 6:11, 12; Loˇmaˆ 5:5.
Dawˬ caˇ 139 Miˇ shuiꞈ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ haw
a Nymˬ˗mˇ iˬ nah tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ miˇ shuiꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ maˬ jah˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ teu naˇ yuꞈ maˆ maˆ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ poeˬ dawˬ oeˇ tehꞈ meh lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ dawˬ tawˆ luꞈ byah laˇ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu ma. Teu loꞈ˗ehˇ jah ziꞈ taˬ˗euˬ kʼawꞈ nui jah ziꞈ dah ni bi gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ ya leh jeh daˆ leꞈ˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ leh jeh nya˗eu nga? Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ja sawˇ ma.
b Tsawˇ myahˇ tiˬ myahˇ na tsawˇ myahˇ myahˇ maˇ maˬ ngeuˇ˗a.
