Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 29

Nawˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ dah laˇ taˬ maˬ loˇ?

Nawˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ dah laˇ taˬ maˬ loˇ?

“Naw maꞈ aˬ myah luꞈ lehˬ hmˬ dah taˬ˗awˬ.”—Maꞈtehˬ 24:44.

Dawˬ caˇ 150 Buˬ iˇ nya ni Miˬyehˇ˗ahˇ shaˇ poˆ

Kawˆ shawˆ a

1. Uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ maˬ keuˆ le miˇ naˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ taˬ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh nui gahˇ ahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ nga?

 Jeˬ hu neh lehˬ hmˬ taˬ˗eu heu naˇ, shiˇ hawˇ˗ahˇ neh buˬ˗iˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ keuˆ le ngeh lehˬ hmˬ taˬ˗euˬ deuˬ naˇ, myaˬ myaˬ ni buˬ˗iˇ nya˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Yuˇloˬ˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ cawˬ cawˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu aˇ muˇ tiˬ muˇ “Maˬ keuˆ laˇ miˇ yaw muiˬ˗ehˇ lehˬ hmˬ taˬ˗eu heu naˇ, gʼawˬ mya gʼaˬ˗euˬ ziˇ˗ahˇ ka kʼoꞈ nehˬ nya meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.

2. Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (Maꞈtehˬ 24:44)

2 ‘Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ’ maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ ja pyuˬ ni pyeuꞈ laˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:21) Ehˇ kʼawꞈ uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ nehˬ˗ehˇ nmˇ maˬ duˇ˗a. Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ keuˆ le˗eu yaw duˬ baw meh. Dzeuˇ yaꞈ˗euˬ 2,000 kʼoꞈ˗ahˇ ngeh neh Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ dah taˬ lehˇ saˇ tiˇ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 24:44-ahˇ gui.) Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh lehˬ hmˬ taˬ naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ laꞈ kʼoeˇ kamˬ daˬ coeˇ˗awˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ ni kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh.—Luˇkaꞈ 21:36.

3. Kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui gaˬ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ dah laˇ taˬ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

3 Huiˬ dui dui˗eu shaˬ˗ahˇ dah laˇ taˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ 3 jeˬ˗ahˇ ja sawˇ ma. Kʼaˆ dui dui˗eu yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu gaˇ kawˆ ya tsaꞈ gaˬ ngeh, nui jah maˬ ahˇ˗eu deuˬ laˆ tsoeˬ laˇ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ de? (Pah mehˬ˗eu 16:21) Miˬyehˇ caw ba nehˬ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu uˬ taꞈ, tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ loˬ˗eu meh. (Haˬbaˬkuˆ 3:17, 18) Mehˇ nmˇ deuˬ myawˬ gahˬ tiˬ deuˬ na, maˬ ngeuˇ naˇ dawˬ tawˆ luꞈ ya smˇ˗iˇ˗euˬ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nmˇ. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nya˗eu gʼaˇ duˬ naˇ˗aˬ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ ahˇ˗eu loˬ meh. Miˇ kʼahˬ doe ni guiˇ deuˆ laˇ˗eu miˇ neh, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ tiˬ kʼehˬ ya jawˇ naˇ tawˇ neh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ de? (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 38:10-12) Shaˬ˗eu aˇ yamˬ teu˗ahˇ neh dzeuˇ˗iˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ nui gaˬ ahˇ˗eu loˬ meh.

4. Kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ, gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ heu deuˬ mˇ mawˇ daˆ leꞈ lehˇ Jaˇliꞈ aˬ joˆ˗ehˇ bi siˬ laꞈ˗eu nga?

4 Jaˇliꞈ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ, gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ heu deuˬ˗ahˇ bo saˆ daˆ leꞈ lehˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Luˇkaꞈ 21:19-ahˇ “naw maꞈ ziꞈ dah ni kamˬ coeˇ naˇ, dehꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Gawˇlawˇsehˇ 3:12-ahˇ ‘aˬ cawˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ naw maꞈ dm tsahˬ taˬ˗awˬ’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ 1 Teˇsaˬloˇni 4:9, 10-ahˇ ‘tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya gaˬ ya gʼoeˇ˗eu gaˇ kawˆ, Miˬyehˇ neh naw maꞈ˗ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ gʼaˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ miˇ neh aˬ yuiꞈ aˬ nyiˇ Ka li zaˬ deuˬ˗oˇ, naw maꞈ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ kʼoeˇ naˆ maˬ tseˇ myaˬ laˇ ni leh jeh siˬ lehˇ nga maꞈ shaˇ˗eu ma’ lehˇ ehˇ˗eu meh. Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu naˇ, kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ, gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ heu deuˬ ahˇ luꞈ˗eu zaˬ lahˇ deuˬ jawˇ gaˇ boꞈ gʼeh˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu deuˬ ahˇ luꞈ kʼawꞈ mˇ mawˇ daˆ leꞈ˗eu loˬ meh. Aˬ dui jiˇ teu loꞈ˗ehˇ mˇ mawˇ˗eu loˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui, dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ teu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ ngaˬ lehˇ haw˗awˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga lehˇ haw˗eu uˬ taꞈ, toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗eu gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ dah taˬ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nga lehˇ ja sawˇ ma.

Yaw muiˬ˗ehˇ kamˬ daˬ coeˇ laˇ ni jahˇ

5. Shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh kamˬ daˬ coeˇ˗euˬ nga?

5 Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ ahˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 10:36) Aˬ yawꞈ maꞈ tsawˇ haˬ deuˬ ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu uˬ taꞈ, Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh dzaˇ˗i shaˬ zahˬ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ ya puˬ˗eu meh. Yuˇdaˆ˗euˬ zahˇ aˬ yuiꞈ deuˬ hawˇ˗eu Loˇmaˆ˗euˬ yaw huiˬ yaw mahˇ deuˬ uˬ taꞈ, yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ neh jiˇ kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ gaˇ ya daˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 10:21) Kʼoeˇ naˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jiˇ Miˬyehˇ˗ahˇ puiˬ˗eu deuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ bahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ ya deuˆ ceh ceh˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 20:29, 30) Teu naˆ ni ya puˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ miˇ neh saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ kamˬ daˬ coeˇ˗euˬ nga? (Pah mehˬ˗eu 2:3) Aˬ yawꞈ maꞈ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Yawˇbaˆ loꞈ˗ehˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗euˬ miˇ neh meh. (Yaˬkoˆ 5:10, 11) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, yaw muiˬ˗ehˇ kamˬ daˬ coeˇ laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 4:29-31) Kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ ahˇ naˇ za˗eu guiˬ lahˬ deuˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 5:41.

6. Laˆ tsoeˬ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ Meˬliˇtaꞈ neh ehˇ yaꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

6 Jaˇliꞈ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu paˇ dmˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ deuˬ ahˇ˗eu meh. Aˬ dui teu˗ahˇ aˬ myah luꞈ pyehˆ tseˇ˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, aˬ dui jiˇ kamˬ daˬ coeˇ laˇ˗eu meh. Ehˬbeˇniˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Meˬliˇtaꞈ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗euˬ miˇ neh, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ laˆ tsoeˬ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Yawˇbaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ ngaˬ˗ahˇ gʼaˬ˗ahˇ laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Yawˇbaˆ naˇ aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ Yawˇbaˆ ‘shiˇ ngeh keuˆ ni saˇ jaˇ ziꞈ ma’ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yawˇbaˆ 27:5) Ngaˬ˗ahˇ naˇ Yawˇbaˆ loꞈ˗ehˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ keuˆ le˗aˬ siˬ. Yawˇbaˆ naˇ aˬ jeˬ baˬ da neh lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya kʼawꞈ, ngaˇ naˇ aˬ jeˬ baˬ da neh lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ luꞈ˗eu lehˇ siˬ nya luꞈ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.

7. Aˬ dui yaw kʼaˆ˗ehˇ huiˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ya puˬ˗euˬ kʼawꞈ, nymˬ˗mˇ neh aˬ jeˬ jahˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

7 Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yawˬ ha noeˬ shaˬ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ dzawˇ nehˬ naˇ jiˇ kamˬ daˬ coeˇ laˇ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 4:6; 1 Teˇsaˬloˇni 5:17) Nymˬ˗mˇ naˇ nawˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ huiˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ maˬ ya puˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ ni uˬ duˬ kawꞈ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu, nui ma nyiˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ doˆ laˇ naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ dzawˇ nehˬ ma laˬ? Nymˬ˗mˇ neh shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ yaw tiˇ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ aˬ myah luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ dzawˇ nehˬ naˇ, mehˬ hu paw huiˬ˗eu shaˬ zahˬ ya puˬ ngeh jiˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ dzawˇ nehˬ˗eu maˬ paˇ shaˬ meh. Kʼoeˇ naˇ nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ aˬ geu ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ ya caw ba˗eu lehˇ siˬ nya meh lehˇ jiˇ jah ziꞈ˗eu meh.—Ja ceuˬ 27:1, 3.

Kamˬ daˬ coeˇ˗eu

Ya puˬ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ yawˬ poˆ na luꞈ, aˬ dui˗ahˇ dzaˇ˗i keuˆ le˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ (Aˇ deuˆ 8-ahˇ haw)

8. Miˇlaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ heu nymˬ˗mˇ ya puˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu heu naˇ, mehˬ hu paw jiˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ meh lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi siˬ laꞈ˗eu nga? (Yaˬkoˆ 1:2-4) (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

8 Aˬ dui nymˬ˗mˇ˗euˬ shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ keuˆ le ngeh jiˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 5:3) Aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ ehˇ nya˗eu nga? Mehˇ nmˇ yaw myaˬ gʼaˬ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ yawˬ hmˬ na luꞈ dzaˇ˗i ya puˬ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Kamˬ daˬ coeˇ˗eu baˬ da neh, lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu nui jah ahˇ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ mawꞈ˗awˇ, caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ myah luꞈ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗euˬ meh lehˇ jiˇ jah ziꞈ laˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu nui jah teu naˇ, dzaˇ˗i ya puˬ˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 1:2-4-ahˇ gui.) Ehˬbeˇniˬ˗yaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu mehˇ nmˇ Miˇlaˬ dzeuˇ laꞈ ngeh kamˬ daˬ coeˇ˗euˬ miˇ neh, nymˬ˗mˇ ya puˬ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ kamˬ daˬ coeˇ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ yawꞈ tiˬ poˆ na˗a shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ tehꞈ˗ehˇ jaˆ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh ngeh aˬ yawꞈ dzeuˇ laꞈ˗euˬ 20 kʼoꞈ aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ sawˇ poˆ kʼoꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ yawˬ ha˗ahˇ ‘Kamˬ daˬ daˆ leꞈ˗awˬ, uˬ taꞈ teu myaˆ kʼoꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yawˬ ngehꞈ˗ehˇ taˬ bi pyeuꞈ’ lehˇ ehˇ˗eu meh. Nawˇ jiˇ ni dzeuˇ laꞈ ngeh Yeˬhawˇbaˬ neh kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ sawˇ poˆ kʼoꞈ luꞈ˗uˇ. Shaˬ zahˬ kʼaˇ keuˆ le ngeh nawˇ kamˬ daˬ coeˇ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ haw mawˇ meh. Guiˬ lahˬ jiˇ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ luꞈ˗uˇ. (Maꞈtehˬ 5:10-12) Toˆ˗ehˇ naˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ keuˆ le ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ ya kamˬ daˬ coeˇ˗eu lehˇ siˬ nya laˇ˗eu meh. Kamˬ daˬ coeˇ ni leh jeh daˆ leꞈ ma lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ nui ma ziꞈ dah ni gʼeh laˇ˗eu meh.

Gʼawˬ shaˬ gaˬ

9. Suˇliˆ miˇ kʼahˬ Aˬdiˇawˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Ka li zaˬ deuˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

9 Yuˇdaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ mehꞈ˗eu shuꞈ˗eu jeˬ keuˆ le ngeh˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Suˇliˆ miˇ kʼahˬ Aˬdiˇawˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Ka li zaˬ deuˬ ya gaˬ ngeh, teu gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ mehˬ boeˬ neh tehꞈ˗ehˇ gʼawˬ shaˬ maˬ gaˬ ni, laꞈ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ “yawˬ ha kʼaˇ gʼeh nya˗eu loꞈ˗ehˇ, Yuˇdaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu jah˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh.” (Gʼaˬkʼehˇ 11:27-30) Mehꞈ˗eu shuꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ luꞈ kʼawꞈ, Aˬdiˇawˬ meuˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ caw ba˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh.—1 Yoˇhaˬ 3:17, 18.

Gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu

Uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ baˬ da neh, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ nya (Aˇ deuˆ 10-ahˇ haw)

10. Uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ baˬ da nehˬ caw ba˗eu jeˬ loˬ luꞈ˗ehˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ aˬ joˆ˗ehˇ gaˬ nehˬ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

10 Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ nya meh. Shaˬ zahˬ caw pi˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nya˗eu lehˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ naˇ haˬ nya˗awˇ, pyuˇ damˬ dawˆ nya˗eu uˬ taꞈ, uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ puˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ nya meh. b (Dawˬdaˬ 17:17) Yaw jeˬ ma jeˬ, 2020 kʼoꞈ˗ahˇ Koˇbiˬ 19 yaw jaw naˇ gawˇ baˬ da neh shaˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, miˇ kʼahˬ doe ni shaˬ zahˬ caw pi˗eu gawˬmiˬtiꞈ 950 muˇ dzehˬ ni muˇ˗euˬ meh. Aˬ dui shaˬ zahˬ caw pi˗eu gaˇ mˇ˗eu mehˇ nmˇ heu deuˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu nui ma neh myawˬ deuˬ sha ha nehˬ˗iˇ˗awˇ, nui jah paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ loˬ˗eu nui jeˬ jiˇ caw ba nehˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ iˇ kahˇ hawˇ˗eu Bawˬdzaˬnymˇ laˆ saˆ nehˬ˗awˇ, loˬ naˇ jiˇ tsoˆ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ meh.—2 Gawˇliˬtu 8:1-4-ahˇ sheu cehˆ.

11. Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ ngeh mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ nga?

11 Uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ puˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ ngeh, aˬ cawˬ deuˬ jiˇ haw mawˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, 2019 kʼoꞈ˗ahˇ Dawˬliˬ˗yaˬ lehˇ kuˇ˗eu jaˬ lehˇ lehˇ ma baw laˇ˗euˬ miˇ neh Baˬhaˇmaꞈ˗suiꞈ iˇ jaw lahˇ˗euˬ Bawˬdzaˬnymˇ tiˬ hmˬ baw pyaˆ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ deuˬ Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ tsoˆ muiˬ kʼoꞈ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu, gaˇ pyehˆ˗awˇ neh mˇ˗eu tiˬ gʼaˬ˗ahˇ gaˇ tiˬ jeˬ na bi mˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ poeˬ aˇ myaˆ ni shaˇ de lehˇ naˇ haˬ ngeh, aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Naw maꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ teu loꞈ˗ehˇ nui ma keuˆ˗awˇ neh caw ba˗eu miˇ neh ngaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu miˇ neh ngaˇ naw maꞈ˗ahˇ caˆ keu ka deuˬ maˬ ehˇ, gʼaˬ gaˇ aˇ poeˬ deuˬ maˬ ehˇ, myawˬ gahˬ deuˬ maˬ ehˇ, yawˬ ngehꞈ˗ehˇ caw ba nehˬ ma.” Nymˬ˗mˇ iˬ nah tsawˇ haˬ deuˬ myaˬ tiˬ paˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗ahˇ siˬ nya˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu heu neh tsawˇ haˬ deuˬ “gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ myaˬ dui dui˗eu” Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗eu heu naˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ.—Eˇpeˇsu 2:4.

12. Nymˬ˗mˇ mi na˗ehˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu heu naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ˗eu nga? (Pah mehˬ˗eu 13:16, 17)

12 Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Jaˇliꞈ˗ahˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ maˬ biꞈ˗eu deuˬ naˇ, nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, shaˬ zahˬ ya puˬ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 13:16, 17-ahˇ gui.) Teu ngeh mehˇ nmˇ deuˬ dzaˬ˗eu dawˇ˗eu, yuꞈ˗eu jawˇ˗eu za˗eu yaw shaˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Sahˬ paˬ Yeˬsuˇ Ka li yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu gʼaˇ duˬ oe ngeh, aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ gaˬ˗ehˇ jawˇ gaˇ bi mawˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ laˬ? “Miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ laˇ˗awˬ” lehˇ bi kuˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ nya loˇ?—Maꞈtehˬ 25:34-40.

Gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ bi myaˬ laˇ

13. Loˇmaˆ 15:7-ahˇ haw ngeh dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ bi myaˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu nga?

13 Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼoeˇ dui gaˬ dui dui˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ jiˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Loˇmaˆ meuˬ˗ahˇ˗euˬ aˇ muˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˇ muˇ teu laꞈ kʼoeˇ Moˇseˬ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗euˬ uˬ moˆ huiˬ laˇ˗euˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ maˬ duˇ leˇ˗eu aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ deuˬ jiˇ jawˇ˗eu meh. Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ na zaˬ kʼaˆ pyeuꞈ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na˗aˬ zaˬ kʼaˆ maˬ ngeuˇ˗a. Kʼoeˇ naˇ zaˬ kʼaˆ deuˬ˗euˬ baw leˬ deuˬ jiˇ keuˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ beu gaˇ˗eu jeˬ gʼawˬ mya ni jaˆ kʼawꞈ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi myaˬ laˇ nya˗euˬ nga? Pawˇluˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ ha geuꞈ˗awˬ” lehˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 15:7-ahˇ gui.) Heu naˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? “Ha geuꞈ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ heu naˇ tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ gʼoeˇ la gʼoeˇ cehˇ˗ehˇ daˬ yah ha˗awˇ, maˇ maˇ ni gʼoeˇ˗eu cawˬ lehˇ sawˇ gaˇ ehˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Pawˇluˆ Piˇleˇmoˬ˗ahˇ cehˆ˗euˬ zaˬ kʼaˆ pyeuꞈ˗eu Awˬneˬsiˬmuˇ˗ahˇ ‘yaw muiˬ˗ehˇ ha geuꞈ’ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Piˇleˇmoˬ 17) Biˇgiˇla hawˇ˗eu Aˬguˇla jiˇ Ka li zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ yawꞈ nyaꞈ naˆ ni maˬ siˬ nya˗eu Aˬpawˇluˆ˗ahˇ ‘iˇ kahˇ˗ahˇ sheuˬ laꞈ˗awˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗euˬ meh.’ (Gʼaˬkʼehˇ 18:26) Teu ngeh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ beu gaˇ˗eu jeˬ baˬ da neh maˬ biˇ paˆ ni, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ ha˗awˇ gʼoeˇ la gʼoeˇ cehˇ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗euˬ meh.

Nui gaˬ

Mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui gaˬ aˬ dui˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ (Aˇ deuˆ 15-ahˇ haw)

14. Ehˬnaˬ aˬ nyaꞈ dzeˇ zaˬ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ nui gaˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

14 Aˬ dui jiˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˇ yamˬ biꞈ nehˬ˗awˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu heu neh jiˇ nui gaˬ mˇ mawˇ nya˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ jiˇ aˬ dui˗ahˇ nui gaˬ mˇ mawˇ nehˬ laꞈ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 6:11-13) Ehˇnaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Ehˇpaˬ˗liˇkaˆ nahˇ ma ga kʼehˬ paw Miˇshaˬnaˬliˬ geuꞈ˗iˇ˗euˬ tiˬ kʼehˬ naˇ, Koˇbiˬ yaw jaw naˇ gawˇ jaˆ laˇ˗euˬ meh. Tsawˇ shuiꞈ paˇ pyeuꞈ gaˇ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ mawˇ dzoeˇ˗awˇ mehˬ bawˬ maˬ bawˬ dzaˬ nya˗a. Tsawˇ haˬ maˬ mawˇ taꞈ nya kʼawꞈ aˬ yawꞈ nyaꞈ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui gaˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga? Mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ biˬdiˬoˬ kawˬ paw neh ngehˬ cawˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ mawꞈ˗eu gaˇ kawˆ ja nehˬ˗euˬ meh. Teu ngeh mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ jawˇ paw neh jeˬ hu dahˬ beh˗awˇ, naˬ gaˬ ngehˬ laꞈ˗awˇ sahˬ boꞈ sha laꞈ˗eu meh. Heu nyiˬ dzeˇ zaˬ aˇ muˇ yaw shuiꞈ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ miˇ neh leh jeh˗eu nga? Ehˬnaˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Nga pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ shaˬ ngeh zahˬ ngeh maˬ ehˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ ngeh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ neh nui gaˬ mˇ mawˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ kʼoeˇ nui ma laꞈ kʼoeˇ jaˆ luꞈ nya siˬ. Heu naˇ ngaˬ˗ahˇ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ nui gaˬ mˇ mawˇ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ nya.”

15. Mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ dui mehˇ nmˇ Baˬnaˬshaˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

15 Aˬ dui˗euˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ huiˬ laˇ˗euˬ jawˇ duˬ jawˇ zaˇ, dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ maˬ duˇ leˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ jawˇ˗eu meh. Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu heu neh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ nya dzehˬ laˇ˗eu meh. Niˬ˗yuˬ Zi lehˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Baˬnaˬsaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu yaw shaˬ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Mehˇ nmˇ Baˬnaˬshaˬ mehˇ nmˇ teu deuˬ nehˬ˗ehˇ yaw gʼawˬ gʼawˬ lehˇ jawˇ ngeh to˗aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˇ yamˬ biꞈ˗awˇ cawˬ cawˬ taꞈ˗eu leh jeh˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu leh jeh ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ leˇ˗euˬ meh. Baˬnaˬshaˬ “Ngaˬ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, beu gaˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ paˇ ya mawˇ dzehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ ngaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu awˬ laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, ngaˬ˗ahˇ beu gaˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ ya leˇ laˇ miˬ˗a. Yeˬhawˇbaˬ jiˇ ya leˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, beu gaˇ˗eu aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ sheuˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh lehˇ ehˇ˗eu meh.” Aˬ dui aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw˗eu leh jeh naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—2 Gawˇliˬtu 8:24.

Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ gʼawˬ˗iˇ ni yaw gʼoeˇ gʼoeˇ˗ehˇ jawˇ naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ keuˆ le ngeh haw piˇ nehˬ ma lehˇ Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ (Aˇ deuˆ 16-ahˇ haw)

16. Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

16 Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu meh. Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ beh laˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw piˇ nehˬ˗eu nga? Baˬbuˇloˬ, Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ deuˆ laˇ ngeh, Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Ngaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗oˇ, kuˆ lawˆ˗ahˇ uˇ leˇ˗awˇ laˇ gʼoˆ kaꞈ tehˬ˗awˬ. Miˬyehˇ nui ma pehˇ˗eu jeˬ iˇ dzeuˇ ngeh keuˆ ni, dzuˇ zaꞈ˗awˇ jawˇ tawˬ˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 26:20) Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ keuˆ le ngeh, aˬ dui nui noeˬ nui duˇ teu˗ahˇ ya mˇ caw˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. “Kuˆ lawˆ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu naˇ aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ yaw gʼoeˇ yaw gm gm˗ehˇ jawˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ neh haw piˇ nehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ za gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui nymˬ˗mˇ neh mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ oˇ oꞈ nehˬ nya ni tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ gaˬ nya ni jiˇ ya leh jeh˗eu meh. Aˬ dui ka kʼoꞈ˗eu jeˬ za maˬ za˗eu teu naˇ, teu gaˇ neh iˇ˗eu meh.

Nymˬ˗mˇ neh lehˬ hmˬ dah taˬ

17. Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh lehˬ hmˬ taˬ naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?

17 ‘Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ nah nah huiˬ’ heu naˇ, tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ shaˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh. (Zeˬpaˬniˇ 1:14, 15) Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ kʼawꞈ ni shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui nymˬ˗mˇ neh lehˬ hmˬ dah taˬ naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ keuˆ le ngeh nui ma coꞈ ngehˇ ni jaˆ nya˗awˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu maˬ kaˬ, kamˬ daˬ coeˇ meh. Shaˬ zahˬ puˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu leh jeh naˇ, mehˬ hu paw jiˇ nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu yaw awˬ meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ, naˇ˗eu gawˇ˗eu jeˬ maˬ jaˆ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 65:17.

Dawˬ caˇ 144 Laꞈ sawˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ

a Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ dahˬ beh laˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu meh. Kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ, gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ heu deuˬ naˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗euˬ kʼoeˇ taˆ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ keuˆ le haw˗euˬ shaˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ teu poˆ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ dah taˬ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ yaꞈ˗euˬ nga? Aˬ dui jiˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga? Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ dah laˇ taˬ ni seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu deuˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.

b Shaˬ zahˬ caw pi gaˇ heu˗ahˇ mˇ mawꞈ˗eu deuˬ naˇ, Tsoˆ˗eu paw hawˇ˗eu aˇ baˇ mawˇ kawˇ jahˇ doˆ˗eu paw caw ba iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, jaˇ laˇ dawˆ˗eu sahˬ boꞈ (DC-50) hawˇ˗eu caw ba˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ jaˇ laˇ dawˆ˗eu sahˬ boꞈ (A-19) heu ya boꞈ˗eu meh. Boꞈ gʼaˬ dzeuˇ˗euˬ naˇ kuˇ laˇ gaˇ ya dawˬ˗eu meh.