1. Ka li zaˬ deuˬ aˇ bawˇ loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

 “Yawˬ paw na luꞈ gʼm˗iˇ nya˗eu aˇ bawˇ deuˬ naˇ jaˬ lehˇ baw laˇ kʼawꞈ maˬ kʼehꞈ˗iˇ˗a.” Dawˬ daˬ heu naˇ, aˇ bawˬ huiˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ tiˬ hmˬ pyeuꞈ˗eu, aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ laˆ tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Ka li zaˬ deuˬ nui jah paw huiˬ laˇ mahˇ laˇ mawꞈ naˇ, gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ gaˇ kawˆ deuˬ poˆ laˇ paˇ laˇ ngeh ya laˆ paˇ caw˗awˇ, aˬ cawˬ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw zeu ya taˬ˗eu meh.

2. Dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ paˇ caw nya ni caw ba nehˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼeh naˇ aˬ jeˬ nga? Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

² Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ mawꞈ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui taˬ aw˗awˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ mawꞈ˗eu ma. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu deuˬ naˇ, Ka li zaˬ tiˬ deuˬ na˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ciˬ daˬ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ jiˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma. Jeˬ hu gaˇ kahˇ dahˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ naˇ, kʼaˇ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.

3. Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

³ Yeˬhawˇbaˬ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu maˬ baw ni ziꞈ dah ni yawꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ˗ahˇ “lo guˇ” nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 32:4) Toˆ˗ehˇ nga lehˇ˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw tsaˬ˗awˇ neh mˇ˗eu meh. Miˇ tsaˬ heu siˬ paˇ˗iˇ˗eu loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ bi byah laˇ˗eu gʼaˇ duˬ laˆ poˆ laˆ paˇ mˇ˗eu meh. Miˬyehˇ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ laˆ poˆ laˆ paˇ mˇ nya ni beh taˬ˗euˬ meh. Gaˇ kawˆ deuˬ aˬ jeˬ lehˇ poˆ laˇ paˇ laˇ kʼawꞈ, nui gahˇ ahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ tseˇ mˇ biˇ paˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu maˇ jawˆ ni gʼeh˗eu Jaˇliꞈ zahˇ deuˬ jiˇ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ neh mˇ˗euˬ shaˇ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh biꞈ˗euˬ zahˇ˗ahˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ “lo guˇ” nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taꞈ˗euˬ kʼawꞈ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.

4. Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?. (Uˬduˬtahˬ˗eu 5:7, 11)

 ⁴ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ ma mˇ jeˬ shaˇ kawˆ heu naˇ, byah kuꞈ˗awˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma tehꞈ˗ehˇ maˬ geuꞈ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga lehˇ ja sawˇ ma. Yeˬhawˇbaˬ smˇ muiˬ iˇ shaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ lawˇ˗eu shehˇ˗eu jeˬ tiˬ kawˆ di ni mˇ lehˇ maˬ shaˇ˗a. Yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ yawˬ ha kʼaˇ gʼeh nya˗eu loꞈ˗ehˇ tehꞈ˗ehˇ bi lawˇ bi shehˇ˗euˬ meh.—Uˬduˬtahˬ˗eu 5:7, 11-ahˇ gui.

5. Yeˬhawˇbaˬ taˬ aw˗awˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

⁵ Taˬ aw˗eu jeˬ hawˇ˗eu gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu jeˬ˗ehˇ mˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Sawˇdoˬ meuˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu lehˇ gʼeh ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ taˬ aw˗eu jeˬ˗ahˇ maˇ jawˆ ni mawˇ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Lawˇtaˬ˗ahˇ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ gawˬ jawˬ paw cehˆ daˆ lehˇ bi tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Lawˇtaˬ gawˬ jawˬ˗ahˇ maˬ cehˆ daˆ leꞈ peuˬ˗a. Lawˇtaˬ aˬ yawꞈ pehˬ zaˬ˗ahˇ Zoˇlaˆ lehˇ kuˇ˗eu meuˬ meuˬ zaˬ˗ahˇ bi cehˆ˗iˇ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Zoˇlaˆ meuˬ˗ahˇ jiˇ laˆ cawˆ˗eu lehˇ noeˬ taˬ˗euˬ meh. Maˇ diˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ Lawˇtaˬ˗ahˇ gawˬ jawˬ˗ahˇ maˬ le le˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni ka tiˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ toˆ˗ehˇ maˬ jahˇ ni aˬ yawꞈ pehˬ shaˇ˗eu loꞈ˗ehˇ geuꞈ nehˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Zoˇlaˆ meuˬ˗ahˇ maˬ paˇ ya laˆ cawˆ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 19:18-22) Teu gaˇ neh yaw myaˬ yaˇ kʼoꞈ byah laˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ Niˇnaˬbeˬ meuˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Bawˇlawˇpeh Yawˇnaˆ˗ahˇ neh Niˇnaˬbeˬ meuˬ hawˇ˗eu meuˬ teu laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu yaw haiˬ yaw doeˇ deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ cawˆ jiˇ ma lehˇ bi tsaꞈ˗iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Niˇnaˬbeˬ meuˬ zaˬ deuˬ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ tahˬ shaˇ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ gʼawˬ shaˬ haw gaˬ˗awˇ maˬ paˇ laˆ cawˆ nehˬ˗euˬ meh.—Yawˇnaˆ 3:1, 10; 4:10, 11.

6. Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗eu shaˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

⁶ Yeˬsuˇ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ “byoˆ˗iˇ˗euˬ yawˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ”˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu lehˇ oe˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Tiˬ poˆ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ˗eu aˬ ma tiˬ gʼaˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ˗awˇ, “nehꞈ uˇ leˇ taˬ˗awˇ, uˇ gawˇ laˇ paˬ˗ehˇ shaˬ dui dui luꞈ”˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ˗ahˇ laˆ saˆ nehˬ laˬ lehˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ tahˬ shaˇ laˇ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu miˇ neh aˬ ma teu gʼaˬ shaˇ˗eu loꞈ˗ehˇ mˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 15:21-28) Aˬ dui yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ paˇ haw kaˇ˗euˇ. Yeˬsuˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ dahˬ beh laˇ ngeh yamˬ˗ahˇ ‘tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ na ngaˬ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ naˇ, tsawˇ haˬ kʼoeˇ gʼaˬ˗ahˇ ngaˇ maˬ ha geuꞈ’ lehˇ ehˇ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 10:33) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ smˬ poˆ byah ni byehˇ dzeh˗euˬ Beˬtuˆluˆ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗aˬ loˇ? Yeˬsuˇ Beˬtuˆluˆ maˇ diˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ nui jah ahˇ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh, ha geuꞈ nehˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Yeˬsuˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ ngeh Beˬtuˆluˆ˗ahˇ bi mawˇ˗iˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ gaˬ luꞈ nga siˬ lehˇ bi jah ziꞈ leˇ˗euˬ meh.—Luˇkaꞈ 24:33, 34.

7. Piˇliˇpiˆ 4:5-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ myahˇ geuꞈ mawꞈ˗eu nga?

⁷ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ Ka li gaˇ kahˇ dahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗eu lehˇ ya siˬ dzeuˇ˗euˬ ma. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui jiˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ gaˇ shaˇ gaˇ noeˬ tmˬ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 4:5-ahˇ gui, MS. b)  Jaˇliꞈ heu deuˆ˗ahˇ Jaˇliꞈ dawˬ yuˇ paˇ taˬ˗euˬ paˇ dmˬ tiˬ dmˬ laꞈ kʼoeˇ “Gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ teˇ doˆ luꞈ˗eu” lehˇ yuˇ paˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ ‘Ngaˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ laˆ tsaˬ˗eu uˬ taꞈ, oˇ oꞈ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ cawˬ haw ngaˇ laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ yawˬ ha˗euˬ nui ma tehꞈ˗ehˇ geuꞈ˗awˇ, aˬ cawˬ˗euˬ laꞈ oˆ maˬ jawˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ˗ahˇ yawˬ ha mˇ˗eu loꞈ˗ehˇ mˇ ni ka tiˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya laˬ? Aˬ cawˬ ehˇ gaˇ naˇ haˬ nehˬ miˇ˗a laˬ? Gʼeh nya naˇ ngaˇ aˬ cawˬ˗euˬ nui noeˬ nui ma geuꞈ nehˬ miˇ˗a laˬ?’ Aˬ dui gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ ngehˬ˗ehˇ pyeuꞈ naˇ ngehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ nyiˬ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma. Teu naˇ (1) gaˇ kawˆ deuˬ poˆ laˇ paˇ laˇ ngeh (2) aˬ cawˬ neh noeˬ˗euˬ jeˬ hawˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ yawˬ ha neh noeˬ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ duˇ leˇ ngeh heu pyeuꞈ meh.

8. Aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, aˬ dui˗ahˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? (Ehˇ lahˬ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁸ Dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw tsaˬ˗awˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ bi shaˬ laˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ naˇ laˇ gawˇ laˇ˗awˇ, aˬ dui jawˇ luꞈ˗eu jawˇ kʼahˬ˗ahˇ mˇ dzaˬ kʼawꞈ dawˇ˗eu shaˬ laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ duiˬ lehˇ deuˬ˗eu miˇ kʼahˬ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Dawˬtsoˆ 9:11; 1 Gawˇliˬtu 7:31) Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗eu heu jiˇ aˬ dui˗ahˇ lawˬ haw laˇ˗eu tiˬ jeˬ jiˇ pyeuꞈ nya meh. Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ, nui noeˬ nui duˇ heu 4 hmˬ˗ahˇ mˇ caw naˇ laˆ poˆ laˆ paˇ caw˗eu yaw awˬ meh. (1) Kʼaˇ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ ha geuꞈ. (2) Mehˬ hu paw haw tsoˆ taˬ. (3) Yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ noeˬ. (4) Aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ. c Nui noeˬ nui duˇ heu 4 jeˬ˗ahˇ mˇ caw˗awˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma.

9. Miˇshaˬnaˬliˬ tiˬ gu maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ daˬ nya˗euˬ nga?

⁹ Kʼaˇ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ ha geuꞈ. Eˬmaˬnuˬeˬleˬ hawˇ˗eu Paˬ˗laˬtseˬsaꞈ˗kaꞈ aˬ cawˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ Miˇshaˬnaˬliˬ ya geuꞈ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ dawˬ yaw shuiꞈ dzaw˗awˇ, aˇ muˇ yaw shuiꞈ˗ahˇ daˬ laˇ˗euˬ nehˬ˗ehˇ Koˇbiˬ yaw jaw naˇ gawˇ jaˆ laˇ˗euˬ miˇ neh aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ yaw gʼawˬ gʼawˬ lehˇ ya jawˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˇ yamˬ teu yamˬ˗ahˇ Paˬ˗laˬtseˬsaꞈ˗kaꞈ˗euˬ aˬ ma jiˇ maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ shiˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ aˬ da aˬ ma jawˇ gaˇ gʼoꞈ˗iˇ mawꞈ dui dui kʼawꞈ, yaw jaw naˇ gawˇ baˬ da neh maˬ gʼoꞈ˗iˇ nya˗aˬ. Aˬ yawꞈ shaˬ zahˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzeuˇ˗iˇ nya˗euˬ nga? Dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ kʼahˬ lahˇ dzeuˇ ni aˬ yawꞈ nah yawꞈ kamˬ daˬ coeˇ˗eu zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh tiˬ tiˆ tsaˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ nyaꞈ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ˗euˬ puˬ haw mawˇ haw laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ naˇ haˬ taˬ˗euˬ biˬdiˬoˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ neh gʼaˬ za˗euˬ meh. Biˬdiˬoˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li teu gʼaˬ “Aˬ dui poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu ngehˬ˗ehˇ kawˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ kʼoꞈ laˇ˗awˇ, aˬ kawˬ˗aˬ teu˗ahˇ zmˬ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh laˇ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. d Nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ naˬ gaˬ paw yaw muiˬ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ nya laˇ ni leh jeh ma lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ mehˬ dahˬ beh nya˗euˬ meh. Smˇ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ mehˇ nmˇ deuˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ tiˬ kʼoꞈ kʼoꞈ lah ni yawˬ nah na luꞈ sahˬ boꞈ hawˇ˗eu gʼaˬ ahˇ laˇ˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ tiˬ deuˆ boꞈ˗awˇ sha nehˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui jiˇ dehꞈ ziˇ  laꞈ kʼoeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ha geuꞈ naˇ yawˬ ha neh kʼaˇ mˇ nya˗euˬ jeˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nya˗eu meh.

10. Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ huiˬ dui dui˗eu poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ daˬ nya˗euˬ nga?

¹⁰ Mehˬ hu paw haw tsoˆ taˬ˗awˇ, yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ noeˬ˗eu leh jeh. Jaˬpaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Ka˗liˇsaꞈ˗tiˬnaˬ lehˇ kuˇ˗eu Loˬmeˇniˬ˗yaˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ Gaˬlaˬpyuˇ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ nehˬ˗ehˇ gm leˇ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ aˇ muˇ maˬ paˇ jaˆ ngeh aˬ yawꞈ nui ma cawˆ dui dui˗eu meh. Toˆ˗ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ pyeuꞈ dzeuˇ yaꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ga nuiꞈ taˬ˗awˇ maˬ jawˇ˗aˬ. Aˬ yawꞈ Jaˬpaˬ dawˬ ngehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ pawˇ˗iˇ˗awˇ, Jaˬpaˬ dawˬ neh tsaꞈ gaˬ˗eu leh jeh ma lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gaˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ haw˗euˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ hawˇ˗eu Aˬ dui mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nya lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ heu neh Jaˬpaˬ dawˬ mehˬ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗euˬ meh. Zaˬ miˬ aˬ buˇ teu gʼaˬ jiˇ nui ma tsaˬ˗eu meh. Teu miˇ neh Ka˗liˇsaꞈ˗tiˬnaˬ Jaˬpaˬ dawˬ ngehˬ nya dzehˬ laˇ˗awˇ, zaˬ miˬ aˬ buˇ teu gʼaˬ jiˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ siˬ nya mawꞈ laˇ˗euˬ meh. Aˬ dui mehˬ hu paw haw tsoˆ taˬ˗awˇ yaw muiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ noeˬ˗eu leh jeh naˇ, maˬ noeˬ taˬ˗euˬ gaˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ jeˬ teu maˬ noeˬ taˬ˗euˬ guiˬ lahˬ bi za nya˗eu meh.

11. Miˬ sawˇ yo zaˬ tiˬ gu mˇ dzaˬ kʼawꞈ dawˇ˗eu shaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ daˬ nya˗euˬ nga?

¹¹ Aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ. Aˬ dui˗euˬ gaˇ˗ahˇ laˆ naˬ taˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu miˬ sawˇ yo zaˬ tiˬ gu miˇ kʼahˬ teu kʼahˬ˗ahˇ mˇ dzaˬ kʼawꞈ dawˇ˗eu shaˬ laˇ˗euˬ miˇ neh pyuˇ shaˬ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ poˆ laˇ paˇ laˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ caw˗euˬ nga? Dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ yaw awˬ awˬ lehˇ dehꞈ nya ni leh jeh˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ yawˬ ha˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ haw tsoˆ taˬ ni tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗eu heu neh aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 20:35) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼaˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kaꞈ gʼa˗eu heu naˇ, maˬ muiˬ˗eu paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ noeˬ˗eu aˇ yamˬ maˬ bi doˆ laˇ ni caw ba nehˬ˗awˇ, Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗eu aˇ yamˬ doˆ dzehˬ laˇ˗eu meh.” Aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya puˬ ngeh, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ mˇ˗eu heu neh aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh.

12. Pawˇluˆ˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw tsaˬ˗awˇ laˆ poˆ laˆ paˇ mˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

¹² Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ ngeh aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw tsaˬ˗awˇ, laˆ poˆ laˆ paˇ ya mˇ˗eu meh. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ ngeh jah jeˬ jah kawˆ noeˬ jeˬ noeˬ kawˆ hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ beu gaˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ya puˬ˗eu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ naˇ aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw tsaˬ˗awˇ laˆ poˆ laˆ paˇ mˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ neh jiˇ dzaw geuꞈ nya meh. Yeˬsuˇ Pawˇluˆ˗ahˇ “Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ gʼaˇ duˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˬ kʼehˇ” bi geuꞈ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 11:13) Teu miˇ neh Pawˇluˆ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, Gaˬliˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ dzaw˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, maˬ dzaw˗euˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, miˇ kʼahˬ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ heu loꞈ˗ehˇ beu gaˇ˗eu deuˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ ni tsaꞈ gaˬ nya˗eu heu naˇ, ‘tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ gʼaˇ duˬ yawˬ jeˬ na luꞈ geuꞈ doe˗eu’ miˇ neh meh. (1 Gawˇliˬtu 9:19-23) Pawˇluˆ aˬ yawꞈ neh ya puˬ ya mawˇ˗eu deuˬ˗euˬ nui jah hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ, aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw tsaˬ˗awˇ laˆ poˆ laˆ laˇ˗awˇ mehˬ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ naˇ haˬ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗awˇ aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw tsaˬ˗awˇ laˆ poˆ laˆ paˇ˗awˇ tsaꞈ gaˬ naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ mˇ keuˆ nya dzehˬ laˇ˗eu meh.

13. Aˬ dui aˬ cawˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ yaw zeu baw naˇ, 1 Gawˇliˬtu 8:9 laꞈ kʼoeˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ aˬ jeˬ˗ahˇ yahˇ nya˗eu nga?

¹³ Aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw tsaˬ˗awˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ cawˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ yaw zeu baw ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, mehˇ nmˇ zaˬ mi aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ na myaˆ pyawˬ˗ahˇ lehꞈ muiˬ gaˇ ya leˇ kʼawꞈ, tiˬ gʼaˬ na naˇ maˬ ya leˇ˗a. Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na jiˇ baˬ ui cuiˆ dawˇ kʼawꞈ, tiˬ gʼaˬ na naˇ tiˬ pawꞈ˗i maˬ dawˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ jawˇ saˇ doˆ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ haw saˆ˗eu jeˬ maˬ duˇ leˇ˗a. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ tehꞈ˗ehˇ tsaˬ ma lehˇ noeˬ˗awˇ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ yawˬ ha loꞈ˗ehˇ noeˬ ni gʼaˬ biꞈ naˇ, mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na sahˬ tiꞈ tiꞈ nya˗awˇ aˇ muˇ jiˇ mehˬ bawˬ maˬ gm ni pyeuꞈ˗iˇ nya˗eu  meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ maˬ bi pyeuꞈ mawꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. (1 Gawˇliˬtu 8:9-ahˇ gui; 10:23, 24) Nymˬ˗mˇ aˬ dui Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ gaˇ yawꞈ haw tsaˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya ni hawˇ˗eu nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ jaˆ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga lehˇ yaw jeˬ ma jeˬ gaˇ kawˆ nyiˬ kawˆ˗ahˇ haw ma.

14. Jaˇliꞈ zahˇ aˬ geu hmˬ nga aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya dm ya gʼaˬ˗eu lehˇ siˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu?

¹⁴ Dm jeˬ dm kawˆ hawˇ˗eu geuꞈ jeˬ geuꞈ kawˆ. Yeˬhawˇbaˬ dm jeˬ dm kawˆ hawˇ˗eu geuꞈ jeˬ geuꞈ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ maˇ jawˆ ni maˬ ehˇ taˬ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ ya caw teh˗eu Jaˇliꞈ zahˇ deuˬ nmˇ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ ‘aˬ cawˬ haw muiˬ ni ya dm ya gʼaˬ˗eu’ meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 2:9, 10; 1 Beˬtuˆluˆ 3:3) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ dm jeˬ dm lmˇ baˬ da neh aˬ cawˬ haw tsoˆ taˬ˗eu jeˬ maˬ ya bi pyeuꞈ˗a. Kʼoeˇ naˇ Jaˇliꞈ zahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ mehˬ tsoeˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya dm˗eu, tsehˇ kahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ zahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ bi jahˇ doˆ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˇ muˇ tiˬ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˬ li zaˬ guˬ tiˬ deuˬ na nymˬ˗mˇ kaˬ˗ahˇ tsawˇ myahˇ doˆ luꞈ˗eu tsehˇ kahˇ taˬ˗eu jeˬ taˬ luꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tsehˇ kahˇ teu jeˬ˗ehˇ taˬ˗eu teu naˇ, aˇ jiˇ bahˬ loꞈ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu miˇ neh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nui noeˬ nui duˇ biꞈ mawꞈ˗eu meh. Teu ngeh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ yawˬ ha˗euˬ zahˇ maˬ jahˇ doˆ ni nui noeˬ nui duˇ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nehˬ nya˗euˬ nga? Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ “Seuˬ geu kʼoeˇ taˆ le˗awˇ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh, naˇ haˬ luꞈ˗eu deuˬ mehˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ ngeuˇ ni mehˬ˗eu gʼaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw tsoˆ taˬ˗euˬ naˇ, teu naˇ dm jeˬ dm kawˆ hawˇ˗eu geuꞈ jeˬ geuꞈ kawˆ baˬ da neh meh lehˇ ehˇ nehˬ” lehˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗euˬ meh. Yaw awˬ awˬ lehˇ gʼeh˗eu nui noeˬ nui duˇ teu baˬ da neh aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ zahˇ jahˇ doˆ˗eu maˬ loˬ ni zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw leˇ ni caw ba nehˬ nya˗euˬ meh. e

15. Aˬ dui mawˇ do˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ noeˬ tsehˆ ngeh caw ba nehˬ˗eu zahˇ dawˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ naˇ aˬ geu deuˬ nga? (Loˇmaˆ 14:5)

¹⁵ Mawˇ do˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗eu. Ka li zaˬ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ ha˗euˬ mawˇ do˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ  ngehˬ gʼeh˗eu lehˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:5) Ka li zaˬ deuˬ naˇ gawˇ laˆ saˆ ngeh, ya yahˇ˗eu ya caw teh˗eu zahˇ gʼawˬ mya hmˬ maˬ jaˆ˗a. Teu naˇ shiˬ hawˇ˗eu nehꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu laˆ saˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yahˇ˗eu heu pyeuꞈ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 15:20; Gaˬlaˬtiˆ 5:19, 20) Gaˇ kawˆ nui deuˬ˗ahˇ naˇ aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha noeˬ tsehˆ geuꞈ nya˗eu meh. Mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na˗aˬ, naˇ gawˇ laˆ saˆ duˬ˗ahˇ laˆ saˆ˗iˇ˗eu ya leˇ kʼawꞈ, tiˬ deuˬ na naˇ nui jeˬ˗ehˇ laˆ saˆ gaˇ ya leˇ˗eu meh. Yawˬ ha laˆ saˆ˗eu jeˬ aˇ naˆ ni muiˬ ma lehˇ noeˬ kʼawꞈ, mawˇ do laˆ saˆ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ haˇ yawˬ ha noeˬ tsehˆ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ jaˆ gaˇ yaw zeu ya taˬ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ dui ya noeˬ taˬ˗eu 4 kawˆ jaˆ˗eu meh. (1) Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ tehꞈ˗ehˇ naˇ gawˇ heu˗ahˇ maˇ diˇ laˆ byoˆ nehˬ nya˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 33:24) (2) Ka li zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ ha neh tseˇ˗euˬ jeˬ heu naˇ, kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ “ziꞈ dah ni” nui kʼaˬ tsmˬ˗eu jeˬ ya bi pyeuꞈ meh. (Loˇmaˆ 14:5-ahˇ gui.) (3) Aˬ dui aˬ cawˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dawˬ gʼoꞈ maˬ doˆ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ sahˬ tiꞈ tiꞈ ni jiˇ maˬ jahˇ mawꞈ. (Loˇmaˆ 14:13) (4) Ka li zaˬ mehˇ nmˇ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu ma. Aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ gm˗eu jeˬ heu naˇ, yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ naˆ maˬ tseˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh lehˇ ha geuꞈ˗eu ma. (Loˇmaˆ 14:15, 19, 20) Aˬ dui heu 4 jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ taˬ naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ˗awˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jiˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ jaˆ˗eu meh.

16. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu nui deuˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ ngeh gaˇ kahˇ dahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁶ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ naˇ, gaˇ kahˇ dahˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ cawˬ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ ya pyeuꞈ meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 3:2, 3) Yaw jeˬ ma jeˬ, yawˬ ha aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu nui deuˬ naˆ maˬ tseˇ aˇ kʼoꞈ kʼawˆ dzehˬ˗eu miˇ neh, aˬ cawˬ ngaˇ ehˇ gaˇ ya naˇ haˬ meh lehˇ maˬ ya noeˬ˗a. Yaw gahˇ gahˇ lehˇ noeˬ tsehˆ nya ni Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu aˬ geu gʼaˬ˗ahˇ maˬ kaˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh bi laˆ noeˬ nya meh lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. Gaˇ kahˇ dahˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ naˇ, gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh noeˬ˗eu jeˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu nui deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ duˇ leˇ kʼawꞈ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeu˗eu deuˬ myaˬ tiˬ paˆ Jaˇliꞈ zahˇ maˬ bahˬ˗eu nui noeˬ teu˗ahˇ nui ma tsaˬ naˇ, aˬ yawꞈ jiˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ nui noeˬ teu˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh.

17. Ka li zaˬ deuˬ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ dehꞈ ngeh tiˬ jawˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ guiˬ lahˬ za˗eu nga?

¹⁷ Ka li zaˬ deuˬ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ dehꞈ naˇ guiˬ lahˬ gʼawˬ mya ni za˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ cawˬ cawˬ nya dzehˬ laˇ˗awˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jiˇ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ jaˆ˗eu meh. Aˬ dui mehˬ bawˬ gm˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ muiˬ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ maˬ duˇ leˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ uiˬ laˇ taˬ˗euˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu ma. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui gaˇ kahˇ dahˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ dzaw geuꞈ luꞈ ma lehˇ siˬ nya˗eu heu jiˇ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu meh.