Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 10
Aˬ jeˬ miˇ neh iˇ cuꞈ ya shawˇ˗eu nga?
“Naw maꞈ yawˬ gʼaˬ na luꞈ . . . iˇ cuꞈ shawˇ˗awˬ.”—Gʼaˬkʼehˇ 2:38.
Dawˬ caˇ 34 Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ cah
Kawˆ shawˆ a
1-2. Iˇ cuꞈ shawˇ ngeh nah aˬ jeˬ˗euˬ aˬ nah nga? Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?
Nawˇ iˇ cuꞈ shawˇ gaˇ ya mawˇ haw maˬ loˇ? Toˆ˗ehˇ naˇ nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu lehˇ gʼeh ngeh, naˇ haˬ˗eu jeˬ 2 hmˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ yaw maˇ maˇ lehˇ biꞈ gaˇ ya gaˬ˗euˬ tehꞈ˗aˬ. Kʼoeˇ naˇ cawˬ deuˬ hawˇ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ nui kʼahˇ shiˇ gaˇ ya mawˇ˗euˬ tehꞈ˗aˬ. Iˇ cuꞈ shawˇ˗eu gʼaˬ iˇ cuꞈ laꞈ kʼoeˇ neh doˆ laˇ ngeh, yawˬ gʼaˬ na luꞈ laꞈ kʼawˆ tehˆ gaˇ ya gaˬ˗euˬ tehꞈ˗aˬ. Iˇ cuꞈ shawˇ˗eu gʼaˬ˗euˬ myaˆ pyawˬ jiˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui luꞈ gaˇ ya mawˇ˗eu meh. Tiˬ jaw laꞈ kʼoeˇ aˇ heˇ aˇ heˇ gʼaˬ˗ahˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ, iˇ cuꞈ shawˇ˗eu meh.
2 Nawˇ kʼawꞈ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ luꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, nawˇ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu laꞈ kʼoeˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ beu gaˇ dui dui˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ poˆ”˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh meh. (Ja ceuˬ 14:1, 2) Heu kawˆ naˇ zaˬ guˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, tsawˇ mawˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, jahˇ doˆ laꞈ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ iˇ cuꞈ shawˇ dzeuˇ˗euˬ deuˬ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ uˬ duˬ tahˬ daˆ leꞈ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh uˬ duˬ ya tahˬ˗eu gaˇ kawˆ yaw myaˬ kawˆ laꞈ kʼoeˇ neh 3 kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma.
Nawˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ
Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu tsawˇ myahˇ˗ahˇ ja bu luꞈ˗eu aˇ heˇ aˇ heˇ kʼoꞈ˗ahˇ neh byah laˇ. Nymˬ˗mˇ iˬ nah keuˆ ni ja bu luꞈ (Aˇ deuˆ 3-4-ahˇ haw)
3. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nga? (Ja ceuˬ 119:128, 163)
3 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ ‘yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ’ lehˇ dawˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Zaˬkaˬliˇ 8:19) Yeˬsuˇ jiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 5:6) Teu miˇ neh aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ hawˇ˗eu yaw muiˬ yaw shawˇ jeˬ˗ahˇ mˇ mawꞈ˗eu ma. Nawˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ ma loˇ? Gaˬ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, nawˇ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu maˬ muiˬ˗eu yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ bye˗eu miˇ neh meh. (Ja ceuˬ 119:128, 163-ahˇ gui.) Jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu tsawˇ haˬ miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu Saˬdaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Yoˇhaˬ 8:44; 12:31) Saˬdaˬ neh aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗euˬ jeˬ naˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu gʼaˇ duˬ pyeuꞈ meh. Saˬdaˬ Eˬdeˬ yaˇ kmˇ˗ahˇ puiˬ ngeh neh Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗awˇ biˇ kʼawˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ, Miˬyehˇ˗aˬ yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu, maˬ sui maˬ dawˇ˗eu, yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ zaꞈ taˬ˗eu uˆ lahˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ noeˬ leˇ ni jahˇ˗euˬ meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 3:1, 4, 5) Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Saˬdaˬ˗euˬ jaˬ myawꞈ mehˇ shuiˇ˗ahˇ tsawˇ haˬ deuˬ nymˬ˗mˇ iˬ nah keuˆ ni paꞈ leˇ luꞈ˗eu meh. Saˬdaˬ ‘yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ’ maˬ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu maˬ muiˬ maˬ shawˇ˗eu kʼaˇ ngeuˇ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ ni muˇ juˇ juˇ luꞈ˗eu meh.—Loˇmaˆ 1:25-31.
4. Yeˬhawˇbaˬ “yaw tsaˬ yaw dawˇ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ”˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mawˇ laˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
4 Yeˬhawˇbaˬ naˇ “yaw tsaˬ yaw dawˇ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ”˗awˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mehˬ nehˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 31:5, Yaw shawˇ Yehˇ boꞈ 2018) Teu baˬ da neh Saˬdaˬ˗euˬ jaˬ myawꞈ mehˇ shuiˇ˗ahˇ neh buˬ˗iˇ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ yaw sui yaw dawˇ dawˇ˗ehˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ˗ehˇ dehꞈ ni jiˇ mehˬ˗eu meh. Teu naˇ yawˬ haˇ yawˬ ha yaw zeu baw ni, nui ma saˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 13:5, 6) Nawˇ Jaˇliꞈ dzaw laˇ ngeh Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ mehˬ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ ma heu naˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, kʼaˇ muiˬ˗eu kahˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ ya siˬ nya laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 77:13) Teu miˇ neh nawˇ Miˬyehˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ paw jawˇ mawꞈ laˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 6:33) Nawˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ haw piˇ mawꞈ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja bu˗eu teu naˇ maˬ tsaˬ˗eu lehˇ bi mawˇ mawꞈ laˇ˗eu meh. Nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ nya˗eu nga?
5. Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ paw jawˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?
5 Nawˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu “Saˬdaˬ˗euˬ jaˬ myawꞈ mehˇ shuiˇ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗eu uˬ taꞈ, yaw tsaˬ yaw dawˇ paw jawˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ naˇ dawˬ tawˆ luꞈ kʼoeˇ taˆ huiˬ dzehˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ ha geuꞈ˗eu uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu lehˇ bi siˬ bi mawˇ laˇ˗eu jeˬ˗ehˇ dehꞈ nya˗eu meh.” Nawˇ toˆ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ nya˗eu nga? Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ a nehˬ˗awˇ, iˇ cuꞈ shawˇ˗eu heu neh meh. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ heu naˇ, iˇ cuꞈ shawˇ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu meh.
Nawˇ Yeˬsuˇ Ka li˗ahˇ gaˬ
6. Ja ceuˬ 45:4-ahˇ haw ngeh aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ jeˬ baˬ da neh gaˬ˗eu nga?
6 Nawˇ Yeˬsuˇ Ka li˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh gaˬ˗eu nya? Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh gaˬ˗eu nga lehˇ Ja ceuˬ 45:4 laꞈ kʼoeˇ haw kaˇ˗euˇ. (Gui.) Yeˬsuˇ taˬ aw˗awˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ paw jawˇ˗eu meh. Nawˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ gaˬ naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ jiˇ gaˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ paw kʼaˬ duˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ jawˇ˗euˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (Yoˇhaˬ 18:37) Yeˬsuˇ taˬ aw˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ paˇ mehˬ˗eu nga?
7. Yeˬsuˇ˗euˬ taˬ aw˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ˗eu nya?
7 Yeˬsuˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya taˬ aw˗eu lehˇ dehꞈ mehˬ yaꞈ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ naˇ, yawˬ ha˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ciˬ huiˬ˗a. (Maˬkuˆ 10:17, 18; Yoˇhaˬ 5:19) Yeˬsuˇ neh taˬ aw˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh laˇ˗eu nya? Teu naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ ni, aˬ yawꞈ˗ahˇ dzaw geuꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu maˬ ngeuˇ nya loˇ? Ngeuˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Yeˬsuˇ aˬ jeˬ miˇ neh taˬ aw˗eu nga? Teu naˇ, taˬ aw˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ gaˬ˗awˇ dzaw geuꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh meh. (Ja ceuˬ 18:35; Heˬbyehˇ 1:3) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ dzaw geuꞈ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ dui gaˬ˗eu ma.
8. Aˬ dui Sahˬ paˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh gaˬ˗eu nga?
8 Yeˬsuˇ uˆ lahˇ˗eu paw kʼaˇ muiˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu ma. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu Sahˬpaˬ pyeuꞈ ni Yeˬhawˇbaˬ neh dzaw nehˬ˗awˇ ka nehˬ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 50:4, 5) Yeˬsuˇ neh mˇ mawˇ˗euˬ yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu nui gaˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (Yoˇhaˬ 13:1) Nawˬ˗euˬ Sahˬ paˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬsuˇ nawˬ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ za geuˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu deuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ˗eu deuˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ caw teh˗eu heu neh gaˬ˗eu lehˇ bi mawˇ˗eu meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 14:15; 15:14, 15) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Zaˬmaˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ ya pyeuꞈ˗eu heu naˇ, muiˬ dui dui˗eu aˬ kawˬ˗aˬ pyeuꞈ meh.
9. Yeˬsuˇ˗euˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu jeˬ aˬ jeˬ duˇ leˇ˗eu nga?
9 Yeˬsuˇ neh dawˬ biꞈ taˬ yaꞈ˗euˬ tiˬ jeˬ naˇ, zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ bi shawˇ˗eu heu meh. (Maꞈtehˬ 28:19, 20) Gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬsuˇ mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ˗euˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu jeˬ beu gaˇ˗eu meh. (“ Yeˬsuˇ˗euˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu zaˬ lahˇ deuˬ˗euˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu jeˬ aˬ jeˬ beu gaˇ˗eu nga?” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.) Ehˇ kʼawꞈ duˇ leˇ˗eu jeˬ jiˇ jaˆ˗eu meh. Yeˬsuˇ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ haˇ yawˬ ha a nehˬ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 10:7) Zaˬ lahˇ deuˬ jiˇ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗euˬ lehˇ bi siˬ bi mawˇ˗eu meh. Teu ngeh neh taꞈ naˇ aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui kʼahˇ maˬ ngeuˇ˗eu, Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ˗ahˇ jeˬ hu taˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui jiˇ Sahˬ paˬ neh mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu ma.
10. Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ˗eu nui gaˬ heu neh, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ mˇ ni laˆ noeˬ nehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?
10 Nawˇ Yeˬsuˇ˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu Zaˬmaˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ ha geuꞈ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu gʼaˇ duˬ Miˬyehˇ neh ka taˬ˗euˬ Sahˬ paˬ pyeuꞈ meh lehˇ jiˇ ha geuꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ naˇ taˬ aw dui dui˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ dzaw geuꞈ˗eu meh. Aˬ dui neh ya siˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬsuˇ mehꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ bi dzaˬ˗awˇ, nui ma gʼaˬ baˬ˗eu deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗euˬ uˬ taꞈ, naˇ˗eu gawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ laˆ saˆ taˬ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 14:14-21) Nawˇ Yeˬsuˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah Ka li zaˬ aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ sheuˬ gʼeh luꞈ˗eu lehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 23:10) Kʼoeˇ naˇ nawˇ aˬ yawꞈ miˇ shuiꞈ˗ahˇ uˆ lahˇ ngeh heu naˆ maˬ tseˇ mˇ˗eu lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. Nawˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga? Aˬ yawꞈ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu heu neh meh. (Yoˇhaˬ 14:21) Nawˇ jahˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu heu meh.
Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ
11. Iˇ cuꞈ shawˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?
11 Aˬ dui iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Yeˬsuˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ “Nawˬ˗euˬ nui ma dawˬ tawˆ luꞈ, nawˬ˗euˬ saꞈ laˇ dawˬ tawˆ luꞈ, nawˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ dawˬ tawˆ luꞈ, nawˬ˗euˬ gʼaˬ dawˬ tawˆ luꞈ, nawˬ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maˬkuˆ 12:30) Nawˇ Miˬyehˇ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ gaˬ ma loˇ?
Nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ, mehˬ hu paw maˬ ehˇ, aˬ dui za˗eu muiˬ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗eu jeˬ pyeuꞈ (Aˇ deuˆ 12-13-ahˇ haw)
12. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh gaˬ˗eu nya? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
12 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ yaw myaˬ kawˆ jaˆ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ Miˇyehˇ naˇ “saꞈ laˇ iˇ byoe pyeuꞈ”˗awˇ “muiˬ˗eu guiˬ lahˬ hawˇ˗eu byah˗eu laꞈ sawˬ dawˬ tawˆ luꞈ” aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ neh oe˗euˬ meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. (Ja ceuˬ 36:9; Yaˬkoˆ 1:17) Nawˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu muiˬ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tawˆ luꞈ nawˬ˗ahˇ gaˬ˗eu Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ jawˇ gaˬ neh oe˗euˬ meh.
13. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ dui dui˗eu laꞈ sawˬ pyeuꞈ nga?
13 Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗ahˇ biꞈ˗euˬ muiˬ dui dui˗eu laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ ehˇ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˇ naˆ ni gʼoeˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬsuˇ “Aˬda ngaˬ˗ahˇ gaˬ”˗awˇ ‘ngaˇ kʼawꞈ Aˬda˗ahˇ gaˬ˗eu’ ma lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 10:17; 14:31) Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ aˇ heˇ aˇ lam kʼoꞈ˗ahˇ neh jawˇ laꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ ngehˬ˗ehˇ jawˇ myahˇ laꞈ naˇ ngehˬ˗ehˇ gaˬ dzehˬ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 8:22, 23, 30) Teu miˇ neh Yeˬsuˇ˗ahˇ naˇ dui dui˗eu laꞈ kʼoeˇ bi shiˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni deuˬ leˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, nawˬ˗ahˇ jiˇ gaˬ˗eu miˇ neh mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ bi dehꞈ gʼeh nya˗eu gʼaˇ duˬ, nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ gaˬ dui dui˗eu Zaˬmaˇ bi kamˇ shiˇ le˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 3:16; Gaˬlaˬtiˆ 2:20) Teu miˇ neh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu ma.
14. Nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ tseˇ nya˗eu kʼaˇ muiˬ˗eu aˬ geu jeˬ nga?
14 Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ngehˬ˗ehˇ ya dzaw naˇ ngehˬ˗ehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Nawˇ nymˬ˗mˇ neh maˬ ehˇ, mehˬ hu paw maˬ ehˇ, Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ mawꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Kʼoeˇ naˇ nawˇ toˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ nui kʼahˇ shiˇ ni bi mˇ mawꞈ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 23:15, 16) Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu gʼaˇ duˬ mehˬ boeˬ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, mˇ jeˬ shaˇ kawˆ neh jiˇ mˇ nya˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ˗eu lehˇ bi mawˇ laˇ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 5:3) Heu naˇ nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ neh tseˇ nya˗eu kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
15. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?
15 Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga? Mˇ mawˇ nya˗eu dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui aˬ diˇ aˬ maˇ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu gʼaˬ˗ahˇ a nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ ya shaˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 40:8) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui Miˬyehˇ˗ahˇ a nehˬ dzeuˇ˗euˬ lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, iˇ cuꞈ ya shawˇ˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui neh ya ja sawˇ dzeuˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, iˇ cuꞈ shawˇ˗eu heu naˇ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ beˬ paˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ jiˇ pyeuꞈ meh. Nawˇ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ ngeuˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ dehꞈ laˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 14:8; 1 Beˬtuˆluˆ 4:1, 2) Teu naˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu maˬ ngeuˇ nga loˇ? Ngeuˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Heu naˇ nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ muiˬ dzehˬ˗eu jeˬ za nya ni gaˇ ma pah dahˇ nehˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga?
16. Ja ceuˬ 41:12-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ a nehˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ, aˬ jeˬ˗euˬ laꞈ sawˬ biꞈ˗eu nga?
16 Yeˬhawˇbaˬ nui ma jeˇ lo ni gʼeh˗eu Miˬyehˇ pyeuꞈ meh. Nawˇ Miˬyehˇ˗ahˇ aˬ geu jeˬ biꞈ˗euˬ kʼawꞈ, Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ teu myaˆ maˬ tseˇ biꞈ kʼoꞈ nehˬ laꞈ˗eu meh. (Maˬkuˆ 10:29, 30) Nymˬ˗mˇ aˬ dui haiˬ miˇ tsaˬ heu˗euˬ laꞈ kʼoeˇ jawˇ luꞈ ngeh kʼawꞈ, Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu dehꞈ ziˇ hawˇ˗eu noeˬ tmˬ kʼaˇ za˗eu dehꞈ ziˇ biꞈ nehˬ nya˗eu meh. Heu naˇ aˇ dahˬ beh˗euˬ tehꞈ˗a siˬ. Nawˇ iˇ cuꞈ shawˇ naˇ aˬ myah luꞈ dehꞈ gʼeh nya˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za meh. Nawˇ gaˬ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ ya mˇ gʼeh˗eu meh. Nawˇ Miˬyehˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗awˇ Miˬyehˇ kʼawꞈ nawˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ nawˇ Miˬyehˇ kʼaˇ dehꞈ kʼaˇ jawˇ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni ya dehꞈ ya jawˇ˗eu meh. Teu naˇ aˬ dui mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ gʼeh gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh.—Ja ceuˬ 41:12-ahˇ gui.
17. Nawˇ maˬ biꞈ nehˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ maˬ za nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?
17 Yaw muiˬ yaw jaˬ yaw byawˬ yaw cehˇ kʼaˇ ngeuˇ˗eu jeˬ Miˬyehˇ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Nawˇ Miˬyehˇ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh tiˬ jawˇ mˬ taˆ Aˬda˗ahˇ aˇ poeˬ kʼaˆ dui dui˗eu tiˬ jeˬ biꞈ˗eu gaˇ ma dahˇ laˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ naˇ, mˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, nawˇ maˬ biꞈ nehˬ naˇ maˬ za nya˗eu jeˬ jaˆ˗eu meh. Teu naˇ nawˬ neh nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ heu pyeuꞈ meh. (Yawˇbaˆ 1:8; 41:11; Dawˬdaˬ 27:11) Heu naˇ kʼaˇ muiˬ˗eu dehꞈ ziˇ gaˇ ma pyeuꞈ meh. Aˬ dui iˇ cuꞈ shawˇ˗eu heu naˇ, myaˬ tiˬ paˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh ya bi pyeuꞈ meh.
Nawˇ aˬ jeˬ˗ahˇ dawˬ luꞈ de?
18. Nawˇ yawˬ ha˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ lehˇ naˇ haˬ nya˗eu nga?
18 Iˇ cuꞈ shawˇ˗eu maˬ shawˇ˗eu heu naˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ya noeˬ tsehˆ˗eu meh. ‘Ngaˇ aˬ jeˬ miˇ neh dawˬ luꞈ nya?’ lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha naˇ haˬ. (Gʼaˬkʼehˇ 8:36) Aˬ dui neh ja sawˇ dzeuˇ laꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ smˬ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw. Dahˬ beh˗eu kawˆ naˇ, nawˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ je˗ahˇ gaˬ˗eu meh. Nawˇ yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ kʼaˇ ngeuˇ˗eu loꞈ˗ehˇ ngehˬ˗awˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ lehˇ dehꞈ˗eu aˇ nah˗ahˇ mawˇ mawꞈ miˇ˗a laˬ?’ lehˇ naˇ haˬ. Nyiˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ, nawˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ˗eu meh. Yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ ngaˬ˗euˬ Sahˬpaˬ bi pyeuꞈ mawꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ dzaw geuꞈ mawꞈ miˇ˗a laˬ?’ lehˇ naˇ haˬ. Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu kawˆ pyeuꞈ˗eu smˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu meh. Yawˬ ha˗ahˇ ‘Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗eu heu neh aˬ yawꞈ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ miˇ˗a laˬ?’ lehˇ naˇ haˬ. Nawˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ heu smˬ kawˆ˗ahˇ, euˬ lehˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ nya˗euˬ naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh iˇ cuꞈ maˬ shawˇ ni jawˇ de? Aˬ jeˬ˗ahˇ dawˬ luꞈ de?—Gʼaˬkʼehˇ 16:33.
19. Iˇ cuꞈ shawˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ miˇ neh nyi naˬ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw. (Yoˇhaˬ 4:34)
19 Nawˇ iˇ cuꞈ maˬ shawˇ peuˬ ni pyeuꞈ luꞈ naˇ Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw. (Yoˇhaˬ 4:34-ahˇ gui.) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗euˬ nui kʼahˇ mˇ˗eu jeˬ˗ahˇ dzaˇ dzaˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ nga? Dzaˬ˗eu dawˇ˗eu jeˬ gʼawˇ mawˇ shiˬ shaˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh kʼaˇ ehˇ˗euˬ jeˬ heu aˬ dui˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu meh lehˇ Yeˬsuˇ siˬ nya˗eu miˇ neh meh. Yeˬhawˇbaˬ neh shaˇ taˬ˗euˬ jeˬ laꞈ kʼoeˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu jeˬ heu jiˇ ahˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ neh aˬ dui˗ahˇ bi mˇ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui˗ahˇ deuˬ˗eu jeˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ ahˇ˗a. (Gʼaˬkʼehˇ 2:38) Teu miˇ neh aˬ yawꞈ neh iˇ cuꞈ shawˇ˗awˬ lehˇ ehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ caw naˇ, aˬ dui˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ dui dzaˇ yaw kuiˇ dzaˬ˗eu maˬ nyi naˬ˗eu loꞈ˗ehˇ duˇ ni iˇ cuꞈ shawˇ˗eu jiˇ nyi naˬ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a.
20. Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
20 Nawˇ aˬ jeˬ˗ahˇ dawˬ luꞈ de? Gʼawˬ mya gʼaˬ “Ngaˇ maˬ dah laˇ nya siˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Ngeuˇ meh, maˇ diˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Teu miˇ neh nawˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yamˬ hawˇ˗eu leh jeh˗eu jeˬ loˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ iˇ cuꞈ shawˇ mawꞈ naˇ nymˬ˗mˇ neh aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ nya˗eu nga? Naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma.
Dawˬ caˇ 28 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ cawˬ ya pyeuꞈ
a Iˇ cuꞈ shawˇ˗eu jeˬ heu naˇ, Jaˇliꞈ dzaw zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ huiˬ˗eu aˇ tiˆ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ mawꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ nya˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? Nui gaˬ meh. Aˬ jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui gaˬ nga? Aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui gaˬ nga? Teu˗euˬ dawˬ kʼoꞈ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ja sawˇ ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui iˇ cuꞈ shawˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ˗ehˇ muiˬ˗eu nga lehˇ jiˇ ja sawˇ ma.
