1-2. Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ aˬ jeˬ muiˬ˗eu aˬ kʼawˬ˗aˬ za˗eu nga?

 Yeˬhawˇbaˬ naˇ nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu nga? ‘Aˬda maˬ ngeuˇ naˇ, Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ naˇ, Cawˬ’ lehˇ nawˇ teu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, nui jeˬ lehˇ ehˇ˗eu kʼawꞈ paˇ jaˆ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nymˇ Sahˇ lehˇ tawˇ neh, shaˇ noeˬ haw maˬ loˇ?

² Sahˬ paˬ Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nymˇ sahˇ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laˬ kʼoeˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ˗ahˇ naˇ, daˬ yah nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, sahˬ paˬ Daˬbiˇ “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗oˇ, nawˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ laꞈ kʼoeˇ, aˬ suˇ gʼaˬ uˇ leˇ˗eu za ta. Ziˇ oˬ gawˬ jawˬ yaw shawˇ kʼoeˇ taˆ, aˬ suˇ gʼaˬ uˬ duˬ ya tahˬ ta” lehˇ jiˇ naˇ haˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 15:1) Aˬ dui dawˬ heu˗ahˇ haw ngeh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah maˬ ehˇ, cawˬ maˬ ehˇ, pyeuꞈ nya˗eu lehˇ maˇ jawˆ ni siˬ laˇ˗eu meh. Heu naˇ maˬ ehˇ jiˇ coeˇ ni muiˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh.

Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ˗ahˇ bi yaꞈ laˇ mawꞈ

3. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah dahˬ beh˗eu gʼaˬ naˇ aˬ suˇ gʼaˬ nga?

³ Tiˬ jeˬ˗ahˇ˗iˬ maˬ beh siˬ kʼoeˇ, boeˬ boeˬ luˆ luˆ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu meh. Aˇ nah naˇ Zaˬmaˇ˗ahˇ beh˗euˬ meh. Heu naˇ yaw jeˬ ma je˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah dahˬ beh˗eu gʼaˬ˗ahˇ ha˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Zaˬmaˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ ha˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Zaˬmaˇ˗ahˇ gaˬ˗awˇ “nui kʼahˇ shiˇ”˗eu meh. Zaˬmaˇ jiˇ ‘Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi aˬ myah luꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ’˗eu meh.—Dawˬdaˬ 8:30.

4. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ laˇ˗euˬ aˬ geu deuˬ nga siˬ?

⁴ Aˇ nah naˇ, Yeˬhawˇbaˬ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ beh˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ  maꞈ jiˇ Miˬyehˇ˗euˬ daˬ yah deuˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ” lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ ya jawˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh. (Yawˇbaˆ 38:7; Daˬyeˬlaˇ 7:10) Uˬ taꞈ gʼawˬ mya kʼoꞈ byah laˇ ngeh keuˆ ni Miˬyehˇ˗euˬ daˬ yah naˇ mˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu tehꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah naˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tsawˇ haˬ˗ahˇ beh˗euˬ miˇ neh daˬ yah myaˬ laˇ˗euˬ meh. Daˬ yah pyeuꞈ laˇ˗euˬ tiˬ deuˬ na naˇ, Iˇnawˆ, Noˇaˬ, Aˬbyaˬhaˬ, hawˇ˗eu Yawˇbaˆ heu deuˬ pyeuꞈ meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ naˇ, “Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ”˗awˇ dehꞈ˗eu meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 5:24; 6:9; Yawˇbaˆ 29:4; Iˇsaˬyaˇ 41:8.

5. Yeˬsaˬgeˬlaˇ 37:26, 27 laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ ya siˬ˗eu nga?

⁵ Gʼawˬ mya heˇ kʼoꞈ byah laˇ ngeh keuˆ ni Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ daˬ yah pyeuꞈ laˇ lehˇ kuˇ luꞈ˗eu meh. (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 37:26, 27-ahˇ gui.) Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsaˬgeˬlaˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh, Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Miˬyehˇ “aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui saˇ bi oꞈ˗eu dawˬ ma saˇ jaˇ ngaˇ dzaˬ ma” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ nehˬ˗euˬ meh. Yeˬsaˬgeˬlaˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ naˆ˗ehˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ mˬ taˆ jaˆ˗eu deuˬ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ kʼoeˇ taꞈ dehꞈ gʼeh˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu deuˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ “yawˇ yawˇ maꞈ tiˬ maꞈ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ”˗eu aˇ yamˬ gaˇ kawˆ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 10:16) Aˇ yamˬ teu yamˬ naˇ, nymˬ˗mˇ aˇ yamˬ meh.

Aˬ dui aˬ gaˇ jawˇ˗eu maˬ kaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ ngehˬ gʼeh

6. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ aˬ gaˇ jaˆ˗eu nga?

⁶ Jaˇliꞈ saˇ ka˗ahˇ sehˬ gʼawˆ heu naˇ naˬ duˬ jiˇ pyeuꞈ˗awˇ, uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗ahˇ neh jiˇ haw piˇ nehˬ˗eu meh. Sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ yaꞈ laˇ˗eu daˬ yah deuˬ nymˇ sahˇ pehˬ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh nehˬ gaˇ noeˬ tmˬ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ dzeuˇ gʼaˬ ngeh, yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 61:4) Aˬ dui nui jah paw˗euˬ dzaˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ za˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah nui deuˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ cawˬ ya cawˬ taꞈ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu ma. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ heu naˇ, tiˬ tsahˇ tehꞈ˗ehˇ jaˆ˗eu jawˇ duˬ jawˇ zaˇ maˬ ngeuˇ˗a. Nawˇ miˇ kʼahˬ aˬ geu kʼahˬ˗ahˇ iˇ˗eu maˬ kaˬ, huiˬ˗eu mehˬ bawˬ aˬ gaˇ˗iˇ˗eu maˬ kaˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu miˇ neh, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ya mawˇ˗eu meh. Aˬ dui aˬ geu gaˇ jawˇ˗eu maˬ kaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ meh.—Pah mehˬ˗eu 21:3.

7. Shiˇ dzeuˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ luꞈ meh siˬ lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁷ Shiˇ dzeuˇ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ tawˇ neh? Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah pyeuꞈ ngaˇ siˬ laˬ? Pyeuꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ jeˬ miˇ neh  toˆ˗ehˇ ehˇ nya˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi yaw dehꞈ dehꞈ luꞈ˗eu miˇ neh meh. Yeˬsuˇ “shiˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ diˇ ya gʼoꞈ dehꞈ laˇ meh. Miˬ dzaˬ doꞈ˗eu baw duˆ gaˇ kawˆ boꞈ taˬ˗euˬ kʼoeˇ tsahˇ˗ahˇ, Moˇseˬ neh Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ, ‘Aˬbyaˬhaˬ˗euˬ Miˬyehˇ, Iˇtsaˆ˗euˬ Miˬyehˇ, Yaˬkoˆ˗euˬ Miˬyehˇ’ lehˇ kuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ˗aˬ, shiˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ Miˬyehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Dehꞈ luꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ Miˬyehˇ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ mehˬ shi dawˬ tawˆ luꞈ yaw dehꞈ meh” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 20:37, 38.

Gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗awˇ ya mˇ˗eu jeˬ jiˇ jaˆ

8. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu daˬ yah deuˬ, aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu nga?

⁸ Sehˬ gʼawˆ heu naˇ naˬ duˬ jiˇ pyeuꞈ nya˗awˇ, uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗ahˇ neh jiˇ haw piˇ nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ heu jiˇ aˬ yawꞈ˗euˬ daˬ yah deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ laˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ yahˇ nya ni maˬ ehˇ, mehˬ hu paw maˇ maˇ ni gʼeh˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ za ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ naˇ, Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ deuˬ gʼeh˗eu jeˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jahˇ laˇ nya˗a. (Ja ceuˬ 31:23; 1 Yoˇhaˬ 3:8) Miˇ shuiꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ nya ni caw ba daˆ leꞈ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ paˇ bi shiˇ meh.—Pah mehˬ˗eu 21:4.

9. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ daˬ yah deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga?

⁹ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah ya pyeuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ cawˬ ya pyeuꞈ˗eu miˇ neh nui kʼahˇ shiˇ dui dui miˇ˗a. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ daˆ leꞈ mawꞈ naˇ, aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ, tiˬ gʼaˬ gʼaˬ nawˬ˗ahˇ iˇ kahˇ˗ahˇ oe˗awˬ lehˇ kuˇ˗eu lehˇ ehˇ˗awˬ. Nawˇ nymˇ sahˇ gʼaˬ nawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ nya mawꞈ˗eu paˬ. Aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ iˇ kahˇ˗ahˇ maˬ uˇ leˇ mi naˆ˗ehˇ sehˬ nawˆ bi lehˆ mawꞈ˗eu lehˇ nawˇ ya siˬ naˇ, nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ caw˗eu yaw duˬ baw meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui jiˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ jawˇ daˆ leꞈ mawꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu lehˇ siˬ nya mawꞈ˗eu ma. Nui gaˬ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ “nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ” mˇ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu meh. (Gawˇlawˇsehˇ 1:10) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ cawˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw kʼawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ dui yaw zeu baw dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ dui˗euˬ Miˬyehˇ hawˇ˗eu Aˬda pyeuꞈ˗eu lehˇ jiˇ maˬ ya ngehˇ˗a. (Ja ceuˬ 25:14) Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ myah luꞈ noeˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ yaw zeu baw˗awˇ, aˬ yawꞈ aˬ suˇ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ maˬ ngehˇ˗eu uˬ taꞈ, teu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ nui ma cawˆ˗eu jeˬ maˬ mˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui “nui ma nahˬ yu ni taˬ˗awˇ” Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ taꞈ mawꞈ˗eu ma.—Miˇkaˬ 6:8.

Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ ni caw ba nehˬ

10-11. Yeˬhawˇbaˬ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu lehˇ Siˇnaˆ bawˇ tsahˬ˗ahˇ jawˇ ngeh, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

¹⁰ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ daˬ yah yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ ni mˇ nehˬ˗eu meh. (Loˇmaˆ 2:11) Gaˇ kawˆ teu˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Siˇnaˆ bawˇ tsahˬ˗ahˇ jawˇ ngeh mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh.

¹¹ Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ neh zaˬ kʼaˆ geuꞈ gaˇ ka kʼoꞈ doˆ nehˬ˗euˬ naˇ kʼah, piˇ ma deuˬ˗ahˇ tseˇ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ gaˇ bi mˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ Leˬbiˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tseˇ˗awˇ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ gaˇ nui deuˬ bi mˇ˗euˬ meh. Sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ gaˇ mˇ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, sehˬ gʼawˆ dawˬ peh dawˬ dzeˇ jawˇ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ ngehˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ za ngaˇ laˬ? Maˬ, maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗a.

12. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ˗ahˇ jawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu nga? (Doˆ˗iˇ˗eu 40:38) (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹² Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ gaˇ ya mˇ maˬ ya mˇ˗eu maˬ ehˇ, sehˬ gʼawˆ dawˬ peh dawˬ dzeˇ ya jawˇ maˬ ya jawˇ˗eu maˬ ehˇ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ jeuˬ lah ni˗ahˇ sehˬ gʼawˆ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu mˬ dmˇ kʼawˇ zeuˇ hawˇ˗eu miˬ dzaˬ kʼawˇ zeuˇ bi mawˇ˗euˬ meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 40:38-ahˇ gui.) Mˬ dmˇ kʼawˇ zeuˇ jiˆ˗iˇ ngeh, sehˬ  gʼawˆ jaˆ gaˇ neh gaˇ mahˇ ka gaˇ jawˇ˗eu deuˬ kʼawꞈ mawˇ nya˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ sehˬ gʼawˆ pyaˆ˗awˇ, mˇ myawˬ shaˇ dawˆ˗awˇ, tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ jeuˬ lah ni tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ gaˇ ma doˆ˗iˇ nya˗eu meh. (Bawˇtsahˬ 9:15-23) Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ gaˇ ma doˆ˗iˇ nya meh lehˇ bi siˬ˗eu pyuˇ daˇ heh nyiˬ hmˬ baw˗eu teˇ saˇ gaˬ nya˗eu meh. (Bawˇtsahˬ 10:2) Sehˬ gʼawˆ dawˬ peh jawˇ˗eu deuˬ tehꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ˗eu lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ˗awˇ, sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ za˗eu uˬ taꞈ, haw piˇ˗eu jeˬ za˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui aˬ geu gaˇ jawˇ˗eu maˬ kaˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gaˬ hawˇ˗eu sheuˬ gʼeh nehˬ laꞈ˗eu jeˬ uˬ taꞈ, haw piˇ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ za meh.

Nymˬ˗mˇ iˬ nah jiˇ Yeˬhawˇbaˬ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗a

13. Nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬhawˇbaˬ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu lehˇ mˇ byaˬ luꞈ˗eu tiˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

¹³ Nymˬ˗mˇ iˬ nah mehˇ nmˇ tiˬ deuˬ na saˇ naˇ yaw huiˬ hmˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ naˇ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ tiˬ deuˬ na˗aˬ, teu˗euˬ dawˬ peh dawˬ dzeˇ jawˇ˗eu miˇ neh gaˇ yaw myaˬ jeˬ lehˇ caw ba nehˬ nya˗awˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ dawˬ peh jiˇ jawˇ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ mˇ˗awˇ, tiˬ deuˬ na naˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu meh. Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ya mˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ luꞈ de laˬ? Toˆ˗ehˇ pyeuꞈ kʼawꞈ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ luꞈ meh lehˇ jah ziꞈ nya˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ tiˬ kawˆ di ni gaˬ meh lehˇ jah ziꞈ nya meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:7) Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ nui jah paw˗euˬ dzaˇ uˬ taꞈ, sheuˬ hehˇ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu haw piˇ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za˗eu meh.

14. Yeˬhawˇbaˬ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu dzaˇ˗i tiˬ kawˆ naˇ aˬ jeˬ nga?

¹⁴ Yeˬhawˇbaˬ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu dzaˇ˗i tiˬ kawˆ naˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ tsawˇ jeuˬ yawˬ jeuˬ na luꞈ Jaˇliꞈ gui nya ni lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ heu meh. Dahˬ beh ngeh Jaˇliꞈ Heˬbyehˇ dawˬ, Aˬlaˬmiˇ dawˬ, Gaˬliˇ dawˬ, heu smˇ jeˬ˗euˬ dawˬ neh boꞈ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ teu smˇ jeˬ˗euˬ dawˬ neh gui nya˗eu deuˬ, dawˬ teu jeˬ˗ahˇ maˬ gui nya˗eu deuˬ naˆ maˬ tseˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ ngaˬ laˬ? Maˬ, maˬ ngeuˇ˗a.—Maꞈtehˬ 11:25.

15. Yeˬhawˇbaˬ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu lehˇ aˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

 ¹⁵ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ ha geuꞈ maˬ ha geuꞈ˗eu heu naˇ, aˬ dui miˇ tsaˬ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ aˇ naˆ ni dzaw goˇ taˬ˗euˬ heu nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ˗a. Aˬ dui gʼawˬ mya jeˬ˗euˬ dawˬ ngehˬ nya˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ maˬ taꞈ˗a. Yeˬhawˇbaˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ dzaw goˇ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ sahˬ boꞈ dzaw goˇ taˬ maˬ dzaw goˇ taˬ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ za nya ni lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ pyeuꞈ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ gʼawˬ mya heˇ jeˬ˗euˬ dawˬ dzehˬ ni bi yuˇ doˆ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dawˬ mehˬ dawˬ tsoˆ˗ahˇ neh muiˬ˗eu gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za nya˗awˇ, Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ cawˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga lehˇ jiˇ dzaw nya˗eu meh.—2 Tiˆmoˇseˬ 3:16, 17.

Yeˬhawˇbaˬ “nui ma tsaˬ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ daˆ leꞈ”

16. Gʼaˬkʼehˇ 10:34, 35-ahˇ haw ngeh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nui ma tsaˬ˗eu tsawˇ haˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ daˆ leꞈ nya˗eu nga?

¹⁶ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah ya pyeuꞈ˗eu heu naˇ, muiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ naˇ nui ma muiˬ dui dui˗eu nymˇ sahˇ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu uˬ taꞈ, yaw muiˬ˗ehˇ ha nehˬ laꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˬ gaˇ neh laˇ˗euˬ, aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ laꞈ˗euˬ, sahˬ boꞈ aˇ naˆ ni dzaw goˇ taˬ˗euˬ, aˬ jeˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ˗eu, aˇ myaˆ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ lehˇ maˬ haw ni, aˬ buˇ aˬ li maˬ kaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ ni ha geuꞈ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ daˬ yah pyeuꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ naˇ haˬ˗awˇ ya mˇ caw˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 10:34, 35-ahˇ gui.

17. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ daˬ yah aˬ suˇ gʼaˬ ya pyeuꞈ˗eu lehˇ dawˬ kʼoꞈ aˬ gaˇ za nya˗eu nga?

¹⁷ Ja ceuˬ 15:1-ahˇ Daˬbiˇ ‘Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗oˇ, nawˬ˗euˬ sehˬ gʼawˆ laꞈ kʼoeˇ, aˬ suˇ gʼaˬ uˇ leˇ˗eu za ta. Ziˇoˬ gawˬ jawˬ yaw shawˇ kʼoeˇ taˆ, aˬ suˇ gʼaˬ uˬ duˬ ya tahˬ ta’ lehˇ naˇ haˬ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ zmˬ˗awˇ Ja ceuˬ yaw huiˬ 15 laꞈ kʼoeˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nui ma tsaˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui˗ahˇ bi jahˇ taˬ˗euˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ ja sawˇ ma.