Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya meh lehˇ maˇ jawˆ ni ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 45:21) Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu, aˇ myah jahˇ˗eu, mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˇ myaˆ ni tehꞈ˗ehˇ siˬ nya˗eu lehˇ tseˇ˗eu lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ duꞈ yawˇ ni maˬ ehˇ taˬ˗aˬ. Teu miˇ neh aˬ dui gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ dawˬ tawˆ luꞈ maˬ gʼoˆ shaw jiˇ nya˗a. Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ gʼoˆ shaw nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.

Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ jahˇ nya kʼawꞈ, maˬ jahˇ˗eu jeˬ jiˇ jaˆ meh. Yeˬhawˇbaˬ dui dui maˬ baw˗eu zaˬ siˬ nui gahˇ ahˇ˗eu miˇ neh aˬ yawꞈ mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ dawˬ tawˆ luꞈ siˬ nya jiˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 11:33) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ nyehꞈ tehˬ nya˗eu miˇ neh mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu lehˇ tseˇ˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 42:14 nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ.

Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ maˇ diˇ mˇ byah˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ˗eu nga? Iˇsaˬyaˇ 46:10-ahˇ “Aˇ dahˬ beh ngeh neh aˇ saˬ saˬ˗eu jeˬ ngaˇ ehˇ jiˇ˗awˇ, aˇ hu ba neh aˬ kaˇ pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ ehˇ taˬ jiˇ˗euˬ ma. Ngaˬ neh lehˬ hmˬ˗euˬ jeˬ tiˬ hmˬ˗iˬ maˬ bi dzeuˇ˗iˇ ni, kʼaˇ noeˬ taˬ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ mˇ keuˆ ma lehˇ, ngaˬ neh ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ jaˆ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ baˬ da neh ehˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ mˇ pyeuꞈ nya˗eu baoˬ ahˇ˗eu miˇ neh meh. Aˬ dui biˬdiˬoˬ dawˬ caˇ lawˬ muˇ hawˇ ngeh aˇ saˬ aˬ joˆ˗ehˇ saˬ iˇ˗eu nga lehˇ haw˗eu gʼaˇ duˬ toeˬ dzeuˇ gʼeh˗awˇ haw iˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya siˬ˗eu gʼaˇ duˬ teu loꞈ˗ehˇ haw iˇ˗eu maˬ loˬ˗a. Maˇ diˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ tiˬ jeˬ na˗ahˇ aˬ geu ngeh aˬ joˆ˗ehˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu lehˇ laˆ baw taˬ˗awˇ, aˇ yamˬ teu keuˆ laˇ ngeh maˇ diˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu meh.—Doˆ˗iˇ˗eu 9:5, 6; Maꞈtehˬ 24:36; Gʼaˬkʼehˇ 17:31.

Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw mˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ “gaˇ kawˆ kawˆ taˬ˗euˬ” hawˇ˗eu “lehˬ hmˬ” taˬ˗euˬ lehˇ zmˬ˗eu meh. (2 Sahˬpaˬ 19:25; Iˇsaˬyaˇ 46:11) Dawˬ heu deuˬ naˇ, dawˬ aˬ yawꞈ yaw oeˇ dawˬ pyeuꞈ˗eu “oeˬ lahˬ tehˆ˗eu tsawˇ haˬ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ neh yuˇ laꞈ˗euˬ meh. (Yeˬlaˬmiˇ 18:3, 4) Nya dui dui˗eu oeˬ lahˬ tehˆ˗eu tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ miˇ tsaˬ shaˬ jehˆ muiˬ dui dui˗eu aˇ yehˆ kʼmˬ maˬ jahˇ nya˗eu loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma kʼaˇ tsaˬ˗eu loꞈ˗ehˇ yawˬ jeˬ na luꞈ pyeuꞈ laˇ ni jahˇ nya˗eu meh.—Eˇpeˇsu 1:11.

Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ geuꞈ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ. Miˬyehˇ tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ bi dehꞈ˗eu lehˇ maˬ daˇ tsehˆ taˬ˗aˬ. Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ muiˬ deuˬ˗ahˇ luˬ˗iˇ seˇ˗iˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ lehˇ maˬ ehˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ yawˬ ha naꞈ˗i dehꞈ ziˇ gaˇ ma tseˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Tsaˬ˗eu gaˇ ma˗ahˇ cah nya ni jiˇ mehˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh.

Yaw jeˬ ma jeˬ heu nyiˬ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma. Dahˬ beh˗eu kawˆ naˇ, Niˇnaˬbeˬ meuˬ zaˬ deuˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ Niˇnaˬbeˬ meuˬ zaˬ deuˬ doeˇ dui dui˗eu miˇ neh meuˬ heu meuˬ bi laˆ cawˆ meh lehˇ maˬ keuˆ laˇ mi na˗ehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Niˇnaˬbeˬ meuˬ zaˬ deuˬ noeˬ poˆ noeˬ paˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ “nui ma paˇ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ kʼehˬ nehˬ kʼaˆ nehˬ ma lehˇ ehˇ taˬ gʼaˬ˗euˬ kʼawꞈ, maˬ kʼehˬ nehˬ ni byehˇ˗euˬ meh.” (Yawˇnaˆ 3:1-10) Niˇnaˬbeˬ meuˬ zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ tiˇ biꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ya gaˬ ngeh noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗eu lehˇ tseˇ˗awˇ mˇ mawˇ˗euˬ miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ neh noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ beˬ paˇ˗euˬ meh.

Nyiˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ naˇ, Guˇluˆ lehˇ kuˇ˗eu gʼaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Baˬbuˇloˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ zaˬ kʼaˆ geuꞈ gaˇ neh ka kʼoꞈ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma tsoˆ muiˬ kʼoꞈ˗iˇ lehˇ dawˬ biꞈ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 44:26–45:4) Paˇshaˇ sahˬ paˬ Guˇluˆ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ byah˗euˬ meh. (Eˇzaˬlaˬ 1:1-4) Guˇluˆ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ byah˗eu gʼaˇ duˬ Guˇluˆ˗ahˇ zmˬ˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu lehˇ yawˬ ha naꞈ˗i bi tseˇ˗euˬ meh.—Dawˬdaˬ 21:1.

Heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, siˬ nya˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu tiˬ kawˆ na tehꞈ˗aˬ siˬ. Maˇ diˇ naˇ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw jiˇ nya˗a. (Iˇsaˬyaˇ 55:8, 9) Ehˇ kʼawꞈ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ pah mehˬ taˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ lehˇ mˇ meh lehˇ jah ziꞈ ni maˬ ehˇ, mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jah ziꞈ ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh.