Beˬdeˬlaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ Niˬ˗yuˬ Yawˇ Saꞈ˗tehˆteˬ iˇ jawˇ lahˇ˗ahˇ Daˬbaˬ˗yuˬ Biˬ Biˬ Aˬ (WBBR) Leˬdiˬ˗oˬ pyehˬ kʼawˬ duˬ tsoˆ˗eu gʼaˇ duˬ, tiˬ kʼoꞈ dzehˬ ni leh jeh˗euˬ meh. Miˇ tsaˬ laˆ di gʼaˬ naˇ, gaˇ mˇ zaˬ deuˬ bi jawˇ˗eu iˇ kahˇ kahˇ ma tiˬ kahˇ hawˇ˗eu myawˬ deuˬ taˬ˗eu iˇ kahˇ tiˬ kahˇ lehˇ tsoˆ˗euˬ meh. Tsoˆ gʼaˬ˗euˬ naˇ, “Leˬdiˬ˗oˬ pyehˬ kʼawˬ˗eu” gʼaˇ duˬ, loˬ˗eu caˆ keu ka deuˬ laˆ uiˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ meh.

Mehˇ nmˇ deuˬ Leˬdiˬ˗oˬ pyehˬ kʼawˬ˗eu gʼaˇ duˬ, kʼawˇ zeuˇ zeuˇ ma ka tuˇ ngeh shaˬ dui dui˗eu meh. Kʼawˇ zeuˇ heu zeuˇ naˇ, 91 miˬteuˬ goˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ kʼoeˇ paw ma paw 61 miˬteuˬ goˇ˗eu daˇ kawˬ kʼawˇ zeuˇ nyiˬ zeuˇ jaˆ˗eu meh. Dahˬ beh˗eu poˆ leh jeh˗eu jeˬ maˬ pyeuꞈ leˇ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ caw ba˗eu miˇ neh mˇ pyeuꞈ nya˗euˬ meh. Gaˇ teu hmˬ laꞈ kʼoeˇ mˇ˗eu Kʼehˇgʼeuˬ Pawˇseuˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Nga maꞈ aˇ dahˬ beh ngeh poˆ neh mˇ pyeuꞈ nya˗euˬ law nmˇ, ‘Nga maꞈ jahˇ nya shaw lehˇ kʼahˬ sehˇ jehˆ˗eu beu’ lehˇ ehˇ˗eu meh.” Teu poˆ mˇ pyeuꞈ nya˗euˬ teu mehˇ nmˇ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ dzaˇ˗i shaˬ zahˬ paˇ jaˆ˗a siˬ.

Teu ngeh Leˬdiˬ˗oˬ teˇ saˇ pyehˬ kʼawˬ˗eu lehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, aˇ dahˬ beh˗eu tehꞈ˗a siˬ. Teˇ saˇ pyehˬ kʼawˬ gaˇ zmˬ˗eu keu ka deuˬ jiˇ poˆ˗eu yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Teu miˇ neh mehˇ nmˇ deuˬ yawˬ ha˗euˬ jawˇ kʼahˬ˗ahˇ jaˆ˗eu aˬ cawˬ neh tiˬ poˆ zmˬ dzeuˇ˗euˬ 500 Gʼawꞈ gʼaˬ kʼaˆ˗eu pyehˬ kʼawˬ˗eu keu ka zeuˇ˗awˇ, zmˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ maiˇkoˇpoˬ lehˇ maˬ paˇ zeuˇ ni, aˇ caˆ tsoˆ˗eu naˬ gaˬ yaw oeˇ neh zmˬ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ deuˬ Nyiˬ siˬ ba la uˬ ciꞈ tiˬ miˇ˗ahˇ teˇ saˇ pyehˬ kʼawˬ haw˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Dawˬ pyehˬ kʼawˬ nya laˇ ngaˇ laˬ lehˇ jahˇ haw˗eu gʼaˇ duˬ, mehˇ nmˇ deuˬ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ dawˬ caˇ caˇ˗awˇ pyehˬ kʼawˬ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ Euˇneˬ Lo, uiˇ yoeˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ heu hmˬ˗ahˇ dzawˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ deuˬ dawˬ caˇ caˇ˗eu teˇ saˇ pyehˬ kʼawˬ luꞈ ngeh, teu gaˇ neh 15 laˇ (25 kiˬloˬmiˬteuˬ) ka gaˇ jaˆ˗eu  Buˇkiˬ˗liˬ˗ahˇ jawˇ˗eu yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu Laˇdeuˇpawˬ b naˬ gaˬ ngehˬ laꞈ˗euˬ meh.

Mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ “Naw maꞈ teu naˬ leˇ sheˇ. Teˇ saˇ jiˇ doeˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Tsawˇ ngoeˇ ngoeˇ˗eu loꞈ˗ehˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ deuˬ daˬ ga daˬ nyoeˇ siˬ ni pyehˬ kʼawˬ˗eu caˆ kawˇ ma˗ehˇ piˬ tehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ mehˇ nmˇ deuˬ teˇ saˇ pyehˬ kʼawˬ˗eu caˆ zmˬ nya laˇ˗euˬ lehˇ ya siˬ˗euˬ miˇ neh, dawˬ pyehˬ kʼawˬ˗eu dahˬ beh˗eu poˆ˗euˬ gʼaˇ duˬ gʼaˬ za˗euˬ meh.

1924 kʼoꞈ, Nyiˬ siˬ ba la 24 nah˗ahˇ maˇ diˇ dawˬ pyehˬ kʼawˬ dahˬ beh˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ “Meˬsiˇya˗euˬ miˇ kʼahˬ gʼaˇ duˬ muiˬ ni” Leˬdiˬ˗oˬ dawˬ pyehˬ kʼawˬ duˬ heu a nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ dawˬ pyehˬ kʼawˬ duˬ heu jahˇ doˆ˗euˬ heu naˇ, “tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ zahˇ tawˬ taˬ˗awˇ, aˬ jeˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ luꞈ˗eu maˬ kaˬ, aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ aˇ yamˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu lehˇ bi siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Dawˬ pyehˬ kʼawˬ˗eu dahˬ beh poˆ gʼawˬ naˆ ni gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui leˇ˗euˬ meh. Aˇ maꞈ aˇ muˇ dawˬ pyehˬ kʼawˬ˗eu gʼaˇ duˬ, Leˬdiˬ˗oˬ Daˬbaˬ˗yuˬ Biˬ Biˬ Aˬ (WBBR) teu˗ahˇ 33 kʼoꞈ byah ni zmˬ˗euˬ meh.

1924 kʼoꞈ, Shiꞈ siˬ ba la˗ahˇ Oˬ˗haiˇ˗oˬ gahˬ kaˬ Koˬlamˇbaˇ meuˬ˗ahˇ huiˬ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ˗euˬ meh. Teu gaˇ miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ daˆ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Eˇlaˬbiˬ, Gaˬ laˬ pyuˇ, Paˇlaˬ, Jeˬmaˬniˬ, Gaˬliˇ, Haˬgaˬliˇ, Iˇdaˬliˬ, Lehˆtuˇniˬ˗yaˬ, Poˇleꞈ˗shuiꞈ, Laˇsiˬ˗yaˬ, Sa˗kaˬdiˆneˇbiˬ˗yaˬ, Yu ke˗le, heu deuˬ˗euˬ dawˬ neh dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ ya gaˬ˗euˬ meh. Dawˬ mehˬ mehˬ˗eu jeˬ tiˬ deuˬ na˗ahˇ naˇ, Leˬdiˬ˗oˬ˗ahˇ neh pyehˬ kʼawˬ˗euˬ meh. Huiˬ˗eu mehˬ bawˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ dawˬ gaˬ pyehˬ kʼawˬ˗eu gʼaˇ duˬ, mehˇ nmˇ deuˬ dawˬ gaˬ kʼawˬ˗eu sahˬ boꞈ jahˇ doˆ˗eu Oˬ˗haiˇ˗oˬ Saꞈ˗teꞈ Joˇnehˬ˗oˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ taˬ˗euˬ meh.

Shiꞈ siˬ ba la 24 nah, jawˇ nah dzeuˇ oeˬ nah˗ahˇ mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ˗euˬ deuˬ 5,000 gʼaˬ dzehˬ ni tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ paˇ dmˬ 30,000 dmˬ ehˇ gʼaˬ ni ya biꞈ˗euˬ meh. Jaˇliꞈ dzaw zaˬ aˇ heˇ gʼaˬ˗ahˇ neh za˗euˬ meh. Loꞈ˗eu nymˇgoˇ˗ahˇ aˇ nah teu nah nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, “teu yamˬ naˇ, huiˬ˗eu mehˬ bawˬ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ kʼaˇ cehˇ˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.

Shiꞈ siˬ ba la 25 nah, jawˇ nah dzeuˇ ngaˬ nah˗ahˇ mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ saˬ laˬ deuˬ˗ahˇ dehˬ˗eu sahˬ boꞈ tiˬ taꞈ gui˗euˬ meh. Miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ, zahˇ mehˬ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ, jeˬ gaꞈ jeˬ ka mˇ˗eu aˬ yuiꞈ deuˬ, “tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, Miˬyehˇ zmˬ˗eu Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ maˬ bi siˬ nya ni laˆ tsoeˬ˗eu meh. Aˬ yuiꞈ heu deuˬ naˇ, Miˇ kʼahˬ deuˬ gm leˇ˗euˬ aˇ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, heu naˇ ‘Miˬyehˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ  pyeuꞈ meh’ lehˇ sawˇ˗eu miˇ neh iˬ baˇ jaˆ meh” lehˇ sahˬ boꞈ teu laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dawˬ heu deuˬ ya tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu Jaˇliꞈ dzaw zaˬ heu deuˬ naˇ, nui kʼaˬ ya ahˇ dui dui˗eu meh.

Aˇ nah naˇ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ˗ahˇ huiˬ˗eu mehˬ bawˬ heu poˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, “Koˬlamˇbaˇ huiˬ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ uiˬ laˇ˗euˬ Sahˬ paˬ˗euˬ guiˇ maꞈ heu deuˬ naˇ, nui jah gʼaˬ kʼaˆ dui dui laˇ˗awˇ ziꞈ dah ni pyeuꞈ laˇ˗awˇ gʼoꞈ iˇ˗euˬ meh. . . . Muiˇ˗eu deuˬ˗euˬ baoˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ deuˆ laˇ˗eu aˬ jeˬ˗euˬ keu ka˗ahˇ maˬ ehˇ, maˬ guˆ ni gʼoꞈ˗iˇ˗euˬ meh” lehˇ paˇ dzawˇ taˬ˗euˬ meh. Huiˬ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ Liˇoˬ Kaw˗suiꞈ “Mehˬ bawˬ heu jiˇ˗euˬ nehˬ˗ehˇ sahˬ boꞈ heu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ yawˬ ha˗euˬ jawˇ kʼahˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ, dzawˇ gaˬ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nui ma zo zo˗ehˇ jaˆ nya” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Tseˇ siˬ ba la˗ahˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ mehˇ nmˇ Laˇdeuˇpawˬ neh gui˗euˬ sahˬ boꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Yaˇ kʼaˬ bi ja˗euˬ zahˇ mehˬ˗eu saˬ laˬ deuˬ lehˇ ehˇ˗eu sahˬ boꞈ aˇ taꞈ gʼawˬ mya lam taꞈ ya biˇ˗euˬ meh. Peh˗leh Jawˇsahˬ, Oˇkaˇ˗laˇhoˇmaˬ gahˬ kaˬ, Kaˇ˗liˇlehˬ meuˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ teu˗ahˇ biˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ tsaꞈ gaˬ gʼaˬ ngeh, mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ mawˇ dzoeˇ kʼoꞈ˗eu 20 peu ca luꞈ˗a siˬ. Ehˇ kʼawꞈ meuˬ zaˬ deuˬ nui ma pehˇ˗awˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ poˆ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ poˆ kaˬ lehˆ kawˆ˗ahˇ tsawˇ haˬ mawˇ gaˇ maˬ jawˇ nya˗a. Teu miˇ neh dawˬ peh dawˬ dzeˇ jaˆ˗eu uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ cehˆ zaꞈ leˇ˗euˬ meh. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ le ahˇ keuˆ ngeh tiˬ gʼaˬ˗i maˬ ya mawˇ˗a. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ saˬ laˬ˗euˬ Jaˇliꞈ hawˇ˗eu nuiˇ boˆ deuˬ˗ahˇ Yaˇ kʼaˬ bi ja˗euˬ zahˇ mehˬ˗eu saˬ laˬ deuˬ lehˇ ehˇ˗eu sahˬ boꞈ aˇ taꞈ teu yuˇ taˬ yaꞈ˗awˇ kawˇ ma˗ehˇ cehˆ doˆ leꞈ˗euˬ meh. Teu ngeh aˇ yamˬ paˇ dzeˇ luꞈ˗eu siˬ miˇ neh, dzaˇ˗i uˬ duˬ tahˬ nymˇ nyiˬ hmˬ˗ahˇ kawˇ ma˗ehˇ paˇ cehˆ gʼeh˗awˇ, uˬ soe loꞈ˗ehˇ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ yuˇ taˬ˗iˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ mawˇ dzoeˇ kʼoꞈ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ kawˆ ma˗ehˇ cehˆ kʼoꞈ laꞈ˗euˬ meh.

Mehˇ nmˇ Peh˗leh aˬ yawꞈ˗ahˇ poˆ luꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tsiˇ dawˆ duˬ tiˬ tsahˇ˗ahˇ cehˆ zaꞈ taˬ˗awˇ haw haw˗ehˇ jawˇ˗eu meh. Poˆ luꞈ˗eu deuˬ lawˬ liˬ˗ahˇ neh iˇ tsehˆ gʼeh˗euˬ kʼawꞈ, mehˇ nmˇ Peh˗leh˗ahˇ maˬ mawˇ˗aˬ. Teu deuˬ iˇ doˆ dzeuˇ naˇ, dawˬ peh dawˬ dzeˇ tsaꞈ gaˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ mehˇ nmˇ Peh˗leh˗ahˇ lawˬ liˬ neh kuˇ laˬ laˇ˗euˬ meh.

Mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Nga maꞈ meuˬ˗ahˇ neh gʼoˆ doˆ le ngeh, uˬ duˬ tahˬ nymˇ smˇ hmˬ luꞈ˗ahˇ neh ya iˇ tsehˆ˗eu meh. Uˬ duˬ tahˬ nymˇ aˬ yawꞈ hmˬ yawꞈ˗euˬ mehˬ shi tsawˇ haˬ 50 gʼaˬ ehˇ gʼaˬ ni yawꞈ luꞈ˗eu meh. Tiˬ deuˬ na˗aˬ, sahˬ boꞈ gui luꞈ˗awˇ, tiˬ deuˬ na˗aˬ, sahˬ boꞈ teu saˬ laˬ˗ahˇ byaˬ nehˬ luꞈ˗eu meh. Gaˇ kawˆ maˬ doˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ kawˇ ma˗ehˇ ya cehˆ doˆ leꞈ˗euˬ miˇ neh maˬ gaˇ˗a siˬ. Yeˬhawˇbaˬ lehˬ laˇ ca laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh yahˇ pawˇ nya ni caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a.”

Yawˬ kʼahˬ yawˬ˗ahˇ˗euˬ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ jiˇ ni kʼaˬ duˬ ni tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Paˇlaˬ miˇ kʼahˬ laꞈ taˆ paw jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Yoˇseˬ Kehˬ˗lehˬ Poˬlehˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ kʼaˬ lo duˬ˗eu deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ shiˇ˗euˬ deuˬ ya gʼoˆ dehꞈ laˇ meh” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ deuˬ meuˬ laꞈ kʼoeˇ kuˇ gaˬ˗eu aˇ taꞈ biꞈ nehˬ˗iˇ ngeh, aˬ bawˇ koꞈ dawˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ taˬ daˆ˗iˇ lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ ehˇ˗eu kʼawꞈ dawˬ mehˬ teu poˆ mehˬ gaˇ 5,000 gʼaˬ dzehˬ ni naˇ haˬ laˇ˗euˬ meh. Teu laꞈ kʼoeˇ aˬ bawˇ dawˬ jiˇ ahˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ Yoˇseˬ aˬ bawˇ dawˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nui jah gaˇ kawˆ bi dzawˇ˗euˬ meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ maˬ dzawˇ nehˬ nya˗a. Mehˇ nmˇ Yoˇseˬ teu gaˇ daˆ laˇ˗euˬ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ mehꞈ luꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ miˇ neh kʼaˇ jaˆ˗eu sahˬ boꞈ paˇ dmˬ deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ biˇ nehˬ jiˇ˗euˬ meh.—Aˬmoˆ 8:11.

Mehˇ nmˇ Kaˬ˗laˆ Ba˗uˬ Ehˇpa˗li kaˆ˗ahˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah Gaˬnaˬ lehˇ kuˇ˗eu Goˇkoˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ teu gʼaˬ neh mehˬ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu biˇ˗euˬ jeˬ baˬ da neh, teu gaˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ gaˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ kawˇ kawˇ ma˗ehˇ iˇ keuˆ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ Kaˬ˗laˆ Ba˗uˬ dawˬ mehˬ mehˬ gaˇ jaˆ gʼaˬ jaˆ lmˇ paw nui gahˇ dzaw luꞈ˗eu Jawˬ Baˬ˗lehˬsahˬ jiˇ naˇ haˬ iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ teu˗ahˇ ya gaˬ˗euˬ nehˬ˗ehˇ heu naˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ taˆ lehˇ gʼoˆ shaw˗euˬ meh. Jawˬ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu meh. “Yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ ya siˬ ngeh ngaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ  cehˇ laˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu miˇ neh sahˬ boꞈ dzaw nymˇ˗ahˇ kʼaˇ puˬ kʼaˇ mawˇ le˗eu deuˬ˗ahˇ gaˇ kawˆ heu dzawˇ nehˬ˗euˬ ma.”

Jawˬ, smˇ gʼaˬ˗euˬ tiˬ poeˬ miˬyehˇ gaˇ kawˆ heu naˇ, Jaˇliꞈ mehˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ tsaˬ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ tiˬ nah keuˆ laˇ ngeh Eˬgaˬlamˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ iˇ˗awˇ aˬ bawˇ koꞈ dawˬ˗ahˇ smˇ gʼaˬ tiˬ poeˬ miˬ yehˇ gaˇ kawˆ naˇ haˬ iˇ˗euˬ meh. Teu ngeh aˬ bawˇ koꞈ dawˬ nui ma pehˇ laˇ˗awˇ, “Nawˇ naˇ Ka li zaˬ maˬ ngeuˇ nga. Nehꞈ Saˬdaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ nga. Heu gaˇ˗ahˇ neh kawˇ ma˗ehˇ doˆ˗iˇ˗awˬ” lehˇ teh˗eu meh.

Iˇ kahˇ˗ahˇ gʼoꞈ keuˆ leˇ naˇ, Jawˬ aˬ bawˇ dawˬ jawˇ gaˇ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ meh. Smˇ gʼaˬ tiˬ poeˬ miˬ yehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ mehˬ shi ja sawˇ ma lehˇ kuˇ˗euˬ meh. Aˬ bawˇ koꞈ dawˬ jiˇ sahˬ boꞈ boꞈ˗awˇ daˬ gʼeh˗euˬ miˇ neh, jaˆ gʼaˬ jaˆ lmˇ dzawˇ nymˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ neh bi kuˇ˗euˬ meh. Saˬ laˬ yaw huiˬ teu gʼaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nawˇ aˬ bawˇ dawˬ jawˇ gaˇ sahˬ boꞈ teu loꞈ˗ehˇ maˇ diˇ boꞈ gʼeh˗e laˬ lehˇ naˇ haˬ˗eu meh.

Ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ “Euˬ, ngeuˇ ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ ma.

Saˬ laˬ yaw huiˬ teu gʼaˬ Jawˬ˗ahˇ aˬ bawˇ dawˬ jawˇ gaˇ sahˬ boꞈ boꞈ gʼeh˗awˇ kawˇ ma˗ehˇ tahˬ shaˇ lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh Jawˬ:

“Aˬ bawˇ koꞈ dawˬ˗oˇ, nga maꞈ˗euˬ saˬ laˬ nawˇ jawˇ gaˇ tahˬ shaˇ kʼoꞈ˗eu sahˬ boꞈ boꞈ gʼeh lehˇ ehˇ nga. Ehˇ kʼawꞈ naw maꞈ mehˬ˗eu jeˬ heu naˇ, mehˬ bahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ ha geuꞈ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ ngaˇ tahˬ shaˇ˗eu sahˬ boꞈ boꞈ ma” lehˇ boꞈ nehˬ˗euˬ meh.

Saˬ laˬ yaw huiˬ gʼaˬ Jawˬ neh boꞈ˗euˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ, zahˬ dui dui leˇ˗euˬ meh. “Nawˇ heu loꞈ˗ehˇ maˇ diˇ boꞈ gʼeh˗eu lehˇ de laˬ?” lehˇ naˇ haˬ˗eu meh.

“Ngeuˇ ma. Ngaˇ heu loꞈ˗ehˇ boꞈ nya˗eu tehꞈ miˇ˗a” lehˇ ehˇ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ ma.

“Nawˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ dzaw nymˇ˗ahˇ neh teh doˆ ma. Miˇ kʼahˬ sahˬ paˬ deuˬ˗euˬ zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ ehˇ ehˇ˗ehˇ nawˇ heu gaˇ jawˇ nya˗eu lehˇ duˇ˗e laˬ?”

“Saˬ laˬ˗oˇ, nawˇ mehˬ˗eu jeˬ nga maꞈ tiˬ jeˬ na maˬ gʼoˆ shaw naˇ, nawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nya˗eu maˬ ngeuˇ˗a laˬ?”

“Naˇ haˬ nya miˬ˗aˬ.”

“Teu tehꞈ ngaˇ neh. Ngaˇ jiˇ aˬ bawˇ koꞈ dawˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ mehˬ meh lehˇ ehˇ˗eu miˇ neh, ngaˇ jiˇ ngaˇ siˬ nya mawꞈ˗eu jeˬ naˇ haˬ˗eu tehꞈ ngaˇ neh. Aˬ yawꞈ dawˬ kʼoꞈ maˬ biꞈ nya˗eu teu, ngaˬ˗euˬ yaw lehˬ pyeuꞈ˗a laˬ? Ngaˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ ya tahˬ shaˇ kʼoꞈ˗a laˬ?”

Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh Jawˬ sahˬ boꞈ dzaw nymˇ˗ahˇ neh maˬ bi teh doˆ˗euˬ uˬ taꞈ, tiˬ jeˬ˗iˬ tahˬ shaˇ˗eu sahˬ boꞈ jiˇ maˬ ya boꞈ˗aˬ.

Loꞈ˗eu nymˇgoˇ kʼoꞈ lah ni mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ kawˆ shawˆ˗ehˇ heu loꞈ˗ehˇ pah mehˬ taˬ˗euˬ meh. “Aˬ dui jiˇ Daˬbiˇ loꞈ˗ehˇ ‘Muiˇ˗eu deuˬ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya ni, nawˇ ngaˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu meh’ lehˇ ehˇ nya˗eu meh. (Ja ceuˬ 18:39) Aˇ kʼoꞈ heu kʼoꞈ naˇ, aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ bi ahˇ laˇ dui dui˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ aˬ laꞈ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ miˇ neh. . . . Aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ. . . . laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu meh.”

Teu kʼoꞈ˗euˬ jiˇ leˇ dzaˬ˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ Shiˬkaˬgoˬ meuˬ dawˬ peh Gʼoˆ lehˇ kuˇ˗eu Leˬdiˬ˗oˬ teˇ saˇ pyehˬ kʼawˬ duˬ dzaˇ˗i tiˬ tsahˇ tsoˆ˗eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ˗euˬ meh. Heu poˆ naˇ, 5,000 Gʼawꞈ gʼaˬ jaˆ˗eu dawˬ pyehˬ kʼawˬ˗eu caˆ zmˬ nya laˇ˗euˬ miˇ neh, aˇ yaˇ laˇ kaˬ gaˇ keuˆ ni iˇ keuˆ nya laˇ˗awˇ, kʼoeˇ taˆ paw jaˆ˗eu Kehˇnaˬdaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ keuˆ ni Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ nya laˇ˗euˬ meh.

1925 kʼoꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ Pah mehˬ˗eu yaw huiˬ 12-ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ gʼoˆ shaw nya laˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Gʼoˆ shaw paˇ˗eu yaw shuiꞈ jeˬ heu baˬ da neh tiˬ deuˬ na sahˬ tiꞈ tiꞈ˗eu meh. Myaˬ tiˬ paˆ naˇ mˬ kʼoeˇ taˆ pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ teu miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ, aˬ joˆ˗ehˇ zaw˗eu lehˇ ya gʼoˆ shaw˗euˬ miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.