Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 43
Dawˬ caˇ 90 Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼaˬ biꞈ
Maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma˗ahˇ laˆ byoˆ
“Dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ pyehˆ tseˇ haw˗awˬ.”—1 Teˇsaˬloˇni 5:21.
Yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu tsahˇ
Nawˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ gaˇ deuˬ laˇ nya˗eu maˬ jah coeˇ˗eu nui ma˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ byoˆ nya˗eu nga?
1-2. (a) Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu nga? (b) Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?
Aˇ kʼoꞈ aˇ myaˆ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ maˬ kaˬ tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ maˬ jah coeˇ˗eu nui ma a tiˬ poˆ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ poˆ ahˇ laˇ haw˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ, Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ meh laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ˗awˇ, iˇ cuꞈ maˬ shawˇ peuˬ ni kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Maˬ ngeuˇ naˇ mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ zaˬ guˬ ngeh, pyuˇ shuiˇ˗euˬ mehˬ nah maˬ caw teh ni Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ jeˬ hu taˬ˗awˇ mˇ˗euˬ kʼawꞈ ni, tsawˇ kʼaˆ kʼaˆ laˇ˗awˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ mˇ cu˗eu shaˬ laˇ ngeh tiˬ jawˇ, nyiˇ ngeh noeˬ tsehˆ˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ heu ngeuˇ leˇ mehˬ laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ dzeuˇ yaꞈ ngeh mˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ nya˗eu miˇ neh, nui ma gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nawˇ tawˇ neh, ‘Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ meh laˬ? Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ ngaˬ neh leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ aˇ poeˬ baw ngaˇ laˬ? Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ ngaˇ siˬ laˬ?’ lehˇ noeˬ haw maˬ laˬ?
2 Aˬ dui naˇ haˬ˗eu jeˬ heu˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ maˬ poˆ ni pyehˬ dzeh taˬ naˇ, aˬ dui˗euˬ nui jah gʼaˬ baˬ laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ byehˇ dzeh gaˇ keuˆ ni pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ (1) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ ngaˇ laˬ? (2) Dzeuˇ yaꞈ ngeh ngaˬ neh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ heu ngeuˇ leˇ ngaˬ˗aˇ laˬ? (3) Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ luꞈ nga siˬ laˬ lehˇ noeˬ laˇ ngeh, Jaˇliꞈ zahˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.
Aˬ dui˗ahˇ maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma ahˇ laˇ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?
3. Maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ jeˬ nga?
3 Maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh dawˬ kʼoꞈ poˆ˗eu heu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, ziꞈ dah ni gʼeh laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu uˬ taꞈ, “jah˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ ziꞈ dah ni yawꞈ tehˬ taˬ” nya˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 16:13.
4. Aˬ dui ‘dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyehˆ tseˇ haw’ nya˗eu nga? (1 Teˇsaˬloˇni 5:21)
4 1 Teˇsaˬloˇni 5:21-ahˇ gui. Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ “dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ pyehˆ tseˇ haw˗awˬ” lehˇ gʼaˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyehˆ tseˇ nya˗eu nga? Aˬ dui˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ maˬ jah coeˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh ya pyehˆ tseˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ meh laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ˗eu zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu nui noeˬ nui ma˗ahˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jahˇ ni bi jaˆ paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ laˬ? Maˬ, bi jaˆ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga lehˇ ya siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh “dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ pyehˆ tseˇ haw” paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.
5. Aˬ dui neh naˇ haˬ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ aˬ joˆ˗ehˇ za nya˗eu nga?
5 Aˬ dui Jaˇliꞈ gui ngeh Yeˬhawˇbaˬ neh ngehˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ “naˇ haˬ” luꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui naˇ haˬ˗eu tiˬ jeˬ na˗euˬ dawˬ kʼoꞈ za˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ gui˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ. Gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ ya poˆ tseˇ˗eu meh. Aˬ dui aˇ maꞈ aˇ muˇ neh lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ keu ka deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ poˆ tseˇ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 2:3-6) Aˬ dui poˆ tseˇ ngeh, sheuˬ gʼeh nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya˗awˇ, gaˇ kawˆ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga lehˇ siˬ laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ jiˇ shaˇ nya˗eu meh. Jiˇ naˇ, aˬ dui nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ hawˇ˗eu nui noeˬ nui duˇ deuˬ˗ahˇ poˆ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui loꞈ˗ehˇ ya tahˬ puˬ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ gui nya meh.
6. Aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ heu naˇ, maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma˗ahˇ laˆ byoˆ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?
6 Aˬ dui aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ neh jiˇ Yeˬhawˇbaˬ ngehˬ gaˇ “naˇ haˬ” nya˗eu meh. Aˬ dui mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ iˇ naˇ, dawˬ mehˬ mehˬ˗eu tiˬ hmˬ laꞈ kʼoeˇ neh maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ neh biꞈ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ tiˬ hmˬ laꞈ kʼoeˇ neh maˬ ehˇ, aˬ dui˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ maˬ jah coeˇ ni gʼeh˗eu gaˇ kawˆ teu˗euˬ dawˬ kʼoꞈ za nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 27:17) Maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ byoˆ nya˗eu nga lehˇ tiˬ kawˆ na˗ahˇ ja sawˇ ma.
Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ meh laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ laˇ ngeh
7. Tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya˗eu nga?
7 Nawˇ ‘Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ meh laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ haw maˬ loˇ?’ Nawˇ yawˬ haˇ yawˬ ha tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya lehˇ noeˬ naˇ, boeˬ boeˬ luˆ luˆ˗ahˇ beh˗euˬ yaw sahˇ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ cawˬ maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Sahˬ paˬ Daˬbiˇ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ haw˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ jeˬ˗i maˬ ngeuˇ˗eu tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ gaˇ zahˬ leˇ taˬ˗awˇ shaˇ noeˬ maˬ doˆ ni gʼeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗oˇ, tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ nawˇ haw cawˬ paˬ˗ehˇ aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ ta. Tsawˇ haˬ zaˬ loˆ ni gʼeh gaˇ nawˇ ka kʼoꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 144:3) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ meh laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ laˇ naˇ, teu˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ aˬ gaˇ poˆ mawˇ nya˗eu nga?
8. 1 Saˬmeuˬlaˆ 16:6, 7, 10-12-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ haw ngeh aˬ jeˬ˗ahˇ haw˗eu nga?
8 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ cawˬ˗euˬ myaˆ˗ahˇ maˬ mawˇ leˇ˗eu aˇ yeˇ maˬ huiˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ haw mawˇ˗eu lehˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ neh ya siˬ˗euˬ ma. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ Saˬmeuˬlaˆ˗ahˇ Yeˬshehˇ˗euˬ aˇ li tiˬ gʼaˬ˗ahˇ Iˇsaˬleˬlaˆ˗euˬ sahˬ paˬ bi geuꞈ˗eu lehˇ bi tseˇ doˆ˗iˇ˗euˬ meh. Teu ngeh Yeˬshehˇ aˬ li yehꞈ gʼaˬ laꞈ kʼoeˇ neh shiꞈ gʼaˬ˗ahˇ kuˇ˗awˇ, Saˬmeuˬlaˆ˗ahˇ bi haw˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ aˬ nyiˇ nyiˇ saˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Daˬbiˇ˗ahˇ nmˇ maˬ bi haw˗aˬ. b Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh tseˇ˗euˬ naˇ, Daˬbiˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 16:6, 7, 10-12-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ˗euˬ nui ma˗ahˇ haw˗eu meh. Zaˬ heu gʼaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh.
9. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh jah ziꞈ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
9 Dzeuˇ yaꞈ ngeh Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw. Yeˬhawˇbaˬ nawˇ puˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taˆ lehˇ tsaˬ leˇ˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 32:8) Heu gaˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ siˬ nya˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 139:1) Nawˇ nui noeˬ nui duˇ teu˗ahˇ zmˬ˗iˇ˗awˇ, gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ za ngeh Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ˗eu lehˇ paˇ jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh. (1 Laˬsaˬbaˬ 28:9; Gʼaˬkʼehˇ 17:26, 27) Yeˬhawˇbaˬ nawˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu leh jeh gaˇ, ehˇ dawˬ naˇ haˬ gaˇ, haw mawˇ˗eu meh. Nawˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ˗ahˇ haw mawˇ˗awˇ, nawˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ˗eu meh. (Yeˬlaˬmiˇ 17:10) Nawˇ jawˇ paw jiˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ leˇ˗eu meh.—1 Yoˇhaˬ 4:19.
“[Yeˬhawˇbaˬ] jawˇ gaˇ nawˇ jiˆ uˇ leˇ naˇ, aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ ha geuꞈ tehꞈ˗a.”—1 Laˬsaˬbaˬ 28:9 (Aˇ deuˆ 9-ahˇ haw) c
Dzeuˇ yaꞈ ngeh noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ ngeuˇ leˇ mehˬ laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ ngeh
10. Dzeuˇ yaꞈ ngeh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ laˇ nya˗eu nga?
10 Tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ dzeuˇ yaꞈ ngeh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ heu ngeuˇ leˇ mehˬ laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, gaˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, jeˬ gaꞈ jeˬ ka tiˬ jeˬ na˗ahˇ maˬ ehˇ, ya byehˇ dzeh yaꞈ˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu gaˇ neh yaw myaˬ tseˇ kʼoꞈ byah laˇ ngeh, tiˬ gʼaˬ tiˬ paw cah˗euˬ cawˬ deuˬ pyuˇ gʼawˬ mya ni jaˆ laˇ˗awˇ dehꞈ dzaˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, saˇ lehˆ ni dehꞈ luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, ‘Ngaˬ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ heu naˇ, leh jeh poeˬ kʼoꞈ miˇ˗a laˬ leˇ heu. Ngaˇ jiˇ aˬ cawˬ loꞈ˗ehˇ gaˇ yaw kʼaˆ kʼaˆ˗ehˇ mˇ˗awˇ pyuˇ poˆ paˬ law hawˇ nyaˬ’ lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh.
11. Ja ceuˬ yaw huiˬ 73 boꞈ˗euˬ heu gʼaˬ aˬ jeˬ baˬ da neh nui ma shaˬ zahˬ mˇ˗eu nga?
11 Nawˬ˗ahˇ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu nui noeˬ ahˇ laˇ naˇ, Ja ceuˬ yaw huiˬ 73 boꞈ˗eu gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ mawˇ. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu teu gʼaˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ˗eu deuˬ jawˇ saˇ doˆ doˆ˗ehˇ dehꞈ dzaˬ gaˇ, noeˬ shaˬ˗eu jeˬ maˬ jaˆ ni saˇ lehˆ ni ya dehꞈ gaˇ, ya mawˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 73:3-5, 12) Toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ dehꞈ dzaˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ heu naˇ, leh jeh poeˬ maˬ kʼoꞈ nya lehˇ noeˬ laˇ˗euˬ meh. Nui noeˬ teu baˬ da neh ‘nah ga ni shaˬ zahˬ mˇ mˇ˗ehˇ’ jawˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 73:13, 14) Aˬ yawꞈ nui noeˬ teu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ byoˆ˗euˬ nga?
12. Ja ceuˬ 73:16-18-ahˇ haw ngeh, Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu teu gʼaˬ nui ma maˬ saˇ maˇ saˇ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ byoˆ˗euˬ nga?
12 Ja ceuˬ 73:16-18-ahˇ gui. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ teu gʼaˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ leˇ ahˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ shaw nya laˇ˗euˬ meh. Aˬ cawˬ deuˬ naˇ, dehꞈ dzaˬ˗awˇ saˇ lehˆ ni ya dehꞈ gaˇ duˇ kʼawꞈ, mehˬ hu paw naˇ tiˬ jeˬ˗iˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ maˬ jaˆ nga lehˇ gʼoˆ shaw laˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu heu gʼaˬ, nui ma maˬ saˇ maˇ saˇ˗ehˇ maˬ paˇ gʼeh ni Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu heu naˇ, kʼaˇ muiˬ˗eu noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ jah ziꞈ laˇ˗euˬ meh. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ daˆ leꞈ ma lehˇ noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ paˇ ziꞈ dzehˬ laˇ˗euˬ meh.—Ja ceuˬ 73:23-28.
13. Dzeuˇ yaꞈ ngeh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ ngeuˇ leˇ mehˬ laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ laˇ naˇ, aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
13 Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗eu teu gʼaˬ loꞈ˗ehˇ nawˇ jiˇ nui ma maˬ saˇ maˇ saˇ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ byoˆ nya˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ laˆ byoˆ nya˗eu nga? Miˬyehˇ neh biꞈ laꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ deuˬ uˬ taꞈ, yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ miˬ tsaˬ zaˬ deuˬ jawˇ gaˇ jaˆ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ya sheu cehˆ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ miˇ tsaˬ zaˬ neh biꞈ nehˬ˗euˬ jeˬ teu jaˆ˗eu tehꞈ meh. Mehˬ hu paw noeˬ tmˬ˗eu jeˬ maˬ jaˆ˗a. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ yaw saˇ saˇ lehˇ ya dehꞈ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ noeˬ˗eu meh. Nawˇ naˇ nymˬ˗mˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ guiˬ lahˬ deuˬ za luꞈ˗eu meh. Mehˬ hu paw ngehˬ˗ehˇ dzehˬ heu naˆ maˬ tseˇ muiˬ˗eu guiˬ lahˬ za˗eu meh. (Ja ceuˬ 145:16) Nawˇ nymˬ˗mˇ cah luꞈ˗eu gaˇ ma heu kahˇ maˬ tseˇ ni, yawˬ kahˇ yawˬ˗ahˇ paˇ tseˇ˗euˬ law nmˇ kʼawꞈ, nawˇ dehꞈ dzaˬ˗eu yaw duˬ baw ma lehˇ ehˇ nya ma laˬ? Yaw duˬ bawˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu baˬ da neh noeˬ tsehˆ˗awˇ mˇ˗euˬ deuˬ˗aˬ, laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ za˗eu yaw duˬ baw meh.
Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ (Aˇ deuˆ 13-ahˇ haw) d
Nawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ luꞈ meh siˬ laˬ leˇ heu lehˇ noeˬ laˇ ngeh
14. Tiˬ deuˬ na aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ˗eu nga? Teu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ lehˇ bi noeˬ laˇ nya˗eu nga?
14 Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ na, aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ miˇ neh maˬ ehˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, aˇ sehˇ maˬ muiˬ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ nui ma keuˆ kʼawꞈ, laꞈ dzeh maˬ miˇ˗a. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ noeˬ leˇ nya˗eu meh. ‘Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ meh siˬ laˬ leˇ heu’ lehˇ noeˬ laˇ nya˗eu meh.
15. Ja ceuˬ yaw huiˬ 71 boꞈ˗euˬ gʼaˬ, aˬ jeˬ˗ahˇ jah ziꞈ˗eu nga?
15 Ja ceuˬ yaw huiˬ 71 boꞈ˗euˬ teu gʼaˬ jiˇ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “ngaˇ gʼaˬ baˬ le˗euˬ miˇ neh, myaˆ haw maˬ cawˬ˗ehˇ taˬ gʼeh laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ meh.” (Ja ceuˬ 71:9, 18) Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ naˇ, Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh nehˬ˗awˇ caw ba nehˬ meh lehˇ jah ziꞈ˗eu meh. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ˗euˬ heu gʼaˬ, dui dui baw kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ meh lehˇ ya siˬ˗euˬ meh.—Ja ceuˬ 37:23-25.
16. Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ jeˇ lehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga? (Ja ceuˬ 92:12-15)
16 Aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ, yawˬ ha˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ ya haw˗eu meh. Dui dui baw˗eu jeˬ jaˆ˗eu kʼawꞈ ni Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ nya˗eu meh. (Ja ceuˬ 92:12-15-ahˇ gui.) Yawˬ ha maˬ mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ noeˬ˗ehˇ taˬ paˇ jawˇ. Nymˬ˗mˇ yawˬ ha mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ haw tsoˆ taˬ˗awˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, saˇ jaˇ ziꞈ ziꞈ˗ehˇ dehꞈ mehˬ nehˬ˗eu heu neh aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nya˗awˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ nui ma ahˇ˗eu lehˇ mˇ mawˇ nehˬ nya˗eu meh. Dzeuˇ laꞈ˗euˬ aˇ nah aˇ yamˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu mehˬ hu paw aˬ jeˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ noeˬ tmˬ˗awˇ ziꞈ dah ni dawˬ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ ja nehˬ nya˗eu meh. Aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ nehˬ˗eu heu jiˇ baoˬ jaˆ dui dui˗eu meh lehˇ maˬ ya ngehˇ˗a. (1 Beˬtuˆluˆ 3:12) Nawˬ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ jeˬ lehˇ pyeuꞈ luꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, nawˇ jahˇ nya˗eu tiˬ jeˬ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ jaˆ˗eu meh.
17. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nga?
17 Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw beh loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ nya˗euˬ miˇ neh nui ma gʼaˬ baˬ laˇ naˇ, nawˇ aˇ myaˆ tehꞈ˗ehˇ mˇ nya˗euˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˇ poeˬ taˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ luꞈ˗uˇ. Yawˬ ha˗ahˇ aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ mawꞈ˗eu nui ma˗ahˇ laˆ byoˆ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ sheu cehˆ˗eu miˇ neh meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:4) Yaw jeˬ ma jeˬ, Maˬliˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˇ poeˬ kʼaˆ dui dui˗eu tsiˇ yaw saw biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 12:3-5) Iˇ shaˬ shaˬ˗eu miˬ coeˬ miˬ ma gʼaˬ naˇ, uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma˗ahˇ aˇ poeˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ baw˗eu guiˬ shuiˇ maˇ byaˆ nyiˬ byaˆ tehꞈ˗ehˇ damˬ nehˬ nya˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 21:1-4) Yeˬsuˇ laꞈ sawˬ teu nyiˬ hmˬ luꞈ nui jah mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ haw˗eu meh. Yeˬsuˇ naˇ, mˬ taˆ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh nawˬ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, jah˗eu miˇ neh, kʼaˇ mˇ kʼaˇ biꞈ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ mawˇ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ nya meh. Nawˬ˗ahˇ ui cuiˆ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ biꞈ nya nya lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ naˇ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu meh.
18. Maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma˗ahˇ laˆ byoˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ caw ba nehˬ˗eu nga? (“ Maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma˗ahˇ laˆ byoˆ nya ni Jaˇliꞈ caw ba nehˬ nya” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)
18 Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma ahˇ laˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma teu˗ahˇ laˆ byoˆ nya ni Jaˇliꞈ caw ba nehˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh maˬ jah coeˇ˗eu naˇ haˬ jeˬ doˆ laˇ naˇ, teu˗ahˇ kawˇ ma˗ehˇ dawˬ kʼoꞈ poˆ. Toˆ˗ehˇ naˇ nui ma gʼaˬ maˬ baˬ ni nui kʼaˬ tsmˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗awˇ, nawˬ neh aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ, laꞈ sawˬ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ nui gaˬ hawˇ˗eu ngehˬ gʼeh nehˬ˗eu je˗ahˇ za geuˇ˗eu meh lehˇ haw˗eu lehˇ jah ziꞈ luꞈ˗uˇ.
Dawˬ caˇ 111 Aˬ dui laꞈ kʼaˬ cehˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jaˆ
a Dzawˇ lahˬ: Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ baw meh laˬ, dzeuˇ laꞈ ngeh noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ ngeuˇ leˇ mehˬ laˬ leˇ heu lehˇ maˬ jah coeˇ ni gʼeh˗eu nui noeˬ nui ma heu gaˇ kawˆ ja sawˇ˗euˬ ma. Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ maˬ jah coeˇ˗eu nui noeˬ nui ma˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a.
b Yeˬhawˇbaˬ Daˬbiˇ˗ahˇ tseˇ doˆ ngeh, aˬ yawꞈ aˇ kʼoꞈ aˇ myaˆ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ yaw duˬ duˬ lehˇ maˬ ehˇ taˬ˗aˬ. Aˬ yawꞈ zaˬ guˬ guˬ dzawˇ dzawˇ laˇ˗euˬ aˇ yamˬ pyeuꞈ gaˇ duˇ˗eu meh. 2021 kʼoꞈ, Gʼoeˬ siˬ ba la 1 nah˗ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ myaˆ pyawˬ 29, aˇ deuˆ 2-ahˇ haw.
c Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ.: Mehˇ nmˇ aˬ buˇ zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ ya siˬ˗eu gʼaˇ duˬ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh dawˬ kʼoꞈ poˆ luꞈ.
d Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ mˇ cu˗eu gʼaˇ duˬ, myawˬ kʼaˆ ya mˇ luꞈ kʼawꞈ Baˬlaˬdiˇsuˆ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ noeˬ mawˇ luꞈ.
