1-2. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ “muiˬ”˗eu gaˇ jaˆ˗eu nga?

 Nawˇ aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu gaˇ mˇ luꞈ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ laꞈ kʼoeˇ ya ahˇ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ myaˬ tiˬ paˆ ahˇ laˇ shaw˗euˬ meh. Nawˇ “muiˬ dui dui˗eu gaˇ” heu˗ahˇ mˇ nya ma laˬ?—1 Tiˆmoˇseˬ 3:1.

² Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ naˇ, aˬ jeˬ nga? Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ naˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ bo saˆ˗eu, mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗eu, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui jah ziꞈ laˇ ni ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ neh maˬ ehˇ, mˇ jeˬ shaˇ kawˆ neh maˬ ehˇ, gʼaˬ ya biꞈ˗eu heu pyeuꞈ meh. Teu miˇ neh Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ zaˬ pyeuꞈ˗eu “laꞈ sawˬ” lehˇ kuˇ taˬ˗euˬ meh.—Eˇpeˇsu 4:8.

3. Mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li deuˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga? (1 Tiˆmoˇseˬ 3:1-7; Tiˇtuˆ 1:5-9)

³ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga? Miˇ tsaˬ zaˬ˗euˬ gaˇ deuˬ naˇ bawˬ leˬ gʼaˬ neh shaˇ taˬ˗euˬ nui gahˇ deuˬ ahˇ naˇ, gaˇ teu˗ahˇ mˇ nya shaw meh. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ gaˇ heu naˇ, mehˬ˗eu tsoˆ˗eu paw bym˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ geuꞈ nya˗a. 1 Tiˆmoˇseˬ 3:1-7 hawˇ˗eu Tiˇtuˆ 1:5-9-ahˇ pah mehˬ taˬ˗euˬ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ shaˇ taˬ˗euˬ jeˬ ya uˇ byah˗eu meh. (Gui.) Jaˇliꞈ aˇ deuˆ teu deuˬ laꞈ kʼoeˇ shaˇ taˬ˗euˬ jeˬ tiˬ deuˬ na˗ahˇ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ja sawˇ ma. Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ, laꞈ nyiˇ paw maˬ ehˇ, muiˬ˗eu tsawˇ myahˇ za˗eu, nymˇ jiˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ uˆ lahˇ nya˗eu, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh caw ba nehˬ nya˗eu, heu smˬ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ nya˗eu nga?

Tsawˇ myahˇ muiˬ˗eu

4. “Iˬ baˇ taˬ kʼaˇ maˬ za˗eu” tsawˇ haˬ ya pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

⁴ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ pyeuꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, “iˬ baˇ taˬ kʼaˇ  maˬ za˗eu” tsawˇ haˬ ya bi pyeuꞈ meh. Ehˇ mawꞈ˗eu naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ mehˬ shi yawˬ ha˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ iˬ baˇ taˬ kʼaˇ maˬ za ni ya bi gʼeh˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, “Ka li zaˬ aˇ muˇ˗euˬ laꞈ nyiˇ paw jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ yaw zeu baw˗eu tsawˇ haˬ ya bi pyeuꞈ meh.” Ka li zaˬ deuˬ˗euˬ nui jah nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ naˇ, nawˬ˗ahˇ nui jah maˬ ahˇ˗eu deuˬ cehꞈ lehꞈ ka laˇ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˬ˗euˬ sui˗eu dawˇ˗eu jeˬ, dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ naˇ, cehꞈ lehꞈ ka kʼaˇ maˬ ya bi jaˆ˗a. (Daˬyeˬlaˇ 6:4, 5) Nawˇ yawˬ ha˗ahˇ ‘Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ, laꞈ nyiˇ maˬ ehˇ, ngaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ muiˬ miˇ˗a laˬ?’ lehˇ ya pyehˆ tseˇ˗eu meh.

5. “Muiˬ˗eu jaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu” tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ nya˗eu nga?

⁵ “Muiˬ˗eu jaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu” deuˬ naˇ, aˬ cawˬ˗euˬ yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ poˆ˗eu meh. Aˬ cawˬ˗euˬ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ˗ahˇ ja ceuˬ nehˬ˗eu meh. Muiˬ˗eu jeˬ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ doˇ kʼawꞈ, yaw muiˬ jeˬ mˇ˗eu meh. (1 Teˇsaˬloˇni 2:8) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ muiˬ˗eu jaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gaˬ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Muiˬ˗eu jaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ bo saˆ nya˗awˇ, aˇ muˇ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ mˇ ngeh aˇ poeˬ baw˗eu aˇ yamˬ deuˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ zmˬ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:1-3) Aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ ya mˇ nehˬ ngeh ya biꞈ˗euˬ jeˬ naˆ maˬ tseˇ, za laˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu jeˬ naˇ dzehˬ˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 20:35.

6. “Daˬ yah˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ha” nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga? (Heˬbyehˇ 13:2, 16; aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

⁶ “Daˬ yah˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ha” nya˗eu tsawˇ haˬ lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yawˬ ha˗euˬ cawˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 4:9) Paˇ dmˬ tiˬ dmˬ˗ahˇ “Yawˬ ha˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, iˇ kahˇ laˇ gʼoˆ maˬ ehˇ, nui ma laˇ gʼoˆ maˬ ehˇ, pah taˬ˗euˬ meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Yawˬ ha˗ahˇ “Ngaˇ daˬ yah ha˗eu paw muiˬ˗eu tsawˇ myahˇ za taˬ˗euˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ miˇ˗a laˬ?” lehˇ ya pyehˆ tseˇ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 13:2, 16-ahˇ gui.) Daˬ yah˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ha nya˗eu deuˬ naˇ, pyuˇ shuiˇ shaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh biˇ paˆ nehˬ˗eu meh. Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, yawˬ gaˇ yawˬ neh laˇ˗awˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ dawˬ mehˬ mehˬ laˇ˗euˬ deuˬ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ leh jeh˗awˇ mˇ˗eu deuˬ, heu deuˬ˗ahˇ jiˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ ha˗eu meh.—Aˇdahˬbeh˗eu 18:2-8; Dawˬdaˬ 3:27; Luˇkaꞈ 14:13, 14; Gʼaˬkʼehˇ 16:15; Loˇmaˆ 12:13.

7. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ “pyuˇ˗ahˇ mehˇ juiˇ maˬ juiˇ˗eu” lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?

⁷ ‘Pyuˇ˗ahˇ mehˇ juiˇ maˬ juiˇ˗eu tsawˇ haˬ ya pyeuꞈ meh.’ Heu naˇ nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ jeˬ hu maˬ ya taˬ gaˇ ehˇ˗eu meh. Nawˇ smˇ muiˬ muiˬ˗eu maˬ ehˇ, iˇ shaˬ shaˬ˗eu maˬ ehˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇ kʼahˬ˗ahˇ jeˬ hu ya taˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 6:33) Nawˇ yawˬ ha˗euˬ  aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ uˬ taꞈ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, nymˇ jiˇ˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, ya zmˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 6:24; 1 Yoˇhaˬ 2:15-17) Yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ pyehˆ tseˇ, ‘Ngaˇ pyuˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nya? Ngaˇ yawˬ ha neh jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ miˇ˗a laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, pyuˇ poˆ gaˇ tehꞈ˗ehˇ kʼaˆ gʼa˗awˇ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ deuˬ jaˆ taꞈ˗ehˇ jaˆ dzehˬ mawꞈ nya laˬ?’—1 Tiˆmoˇseˬ 6:6, 17-19.

8. “Yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga?

⁸ Nawˇ “yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu” tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ yawˬ paw na luꞈ˗ahˇ yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ dehꞈ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ dzaˬ˗eu dawˇ˗eu, dm˗eu gʼaˬ˗eu, gʼaˬ naˬ naˬ ngeh haw baˇ niˇ gʼa˗eu byawˬ gʼa muˆ gʼa˗eu jeˬ˗ahˇ tseˇ˗eu, heu deuˬ jahˇ˗eu aˇ dzehˬ maˬ bi dzeuˇ˗iˇ˗a. Saˇ ka˗ahˇ miˇ ni maˬ dehꞈ caw˗a. (Luˇkaꞈ 21:34; Yaˬkoˆ 4:4) Aˬ cawˬ nawˬ˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ mˇ nehˬ laꞈ kʼawꞈ, nui ma coꞈ ngehˇ ni jawˇ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ nawˇ ‘aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dawˇ yehꞈ˗eu tsawˇ haˬ maˬ ya pyeuꞈ˗a.’ Aˇ dzehˬ dzeuˇ ni dawˇ˗eu lehˇ jiˇ tsawˇ myahˇ maˬ ya bi doˆ˗a. Yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ. ‘Ngaˇ yaw dehꞈ dehꞈ ngeh yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ miˇ˗a laˬ?’

9. “Noeˬ dahˇ doe”˗awˇ, “yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ” mˇ˗eu tiˬ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga?

⁹ Nawˇ “noeˬ dahˇ doe˗eu” tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya puˬ˗eu maˬ kaˬ Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ noeˬ keuˆ˗eu meh. Teu naˇ nawˬ˗ahˇ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni caw ba nehˬ˗awˇ, yaw gahˇ gahˇ lehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Noeˬ dahˇ doe˗eu deuˬ naˇ, kawˇ ma˗ehˇ noeˬ tsehˆ˗eu maˬ tehˬ˗a. Gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ ya siˬ duˬ ni leh jeh˗eu meh. (Dawˬdaˬ 18:13) Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ nui ma tsaˬ˗eu loꞈ˗ehˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ tsaˬ nya˗eu meh. “Yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ” gʼeh˗eu deuˬ naˇ, gaˇ yaw luiˆ luiˆ˗ehˇ mˇ˗awˇ aˇ yamˬ˗ahˇ laˆ tsaˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ naˇ aˬ cawˬ nui ma taˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ caw teh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ tsawˇ myahˇ doˆ˗eu meh. Seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu deuˬ ahˇ laˇ naˇ, muiˬ˗eu tsawˇ myahˇ za laˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui nymˇ sahˇ aˬ da pyeuꞈ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ sheuˬ gʼeh nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.

Muiˬ˗eu nymˇ sahˇ aˬ da pyeuꞈ˗eu

10. Nymˇ sahˇ aˬ da gʼaˬ ‘yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼaˬ leˇ’ nya˗eu nga?

¹⁰ Nawˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ mawꞈ naˇ, nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ jiˇ muiˬ˗eu tsawˇ myahˇ ya jaˆ˗eu meh. Teu miˇ neh nawˇ “yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ gʼaˬ leˇ”˗eu tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ meh. Yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ nui gaˬ neh yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ tsawˇ myahˇ ya jaˆ˗eu meh. Heu naˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ sheuˬ gʼeh gaˇ jiˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Heu naˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ “yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ maˬ gʼaˬ leˇ˗eu tsawˇ haˬ˗aˬ, Miˬyehˇ˗euˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bo saˆ nya nmˇ” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 3:5.

11-12. Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗euˬ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ nya maˬ geuꞈ nya˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹¹ Nawˇ nymˇ sahˇ aˬ da tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, “zaˬ deuˬ yawˬ ha˗euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu tsawˇ haˬ ya bi pyeuꞈ˗eu meh.” Nawˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ nui gaˬ neh ya mehˬ ya tsoˆ nehˬ˗eu meh. Nawˬ˗euˬ zaˬ jiˇ aˬ cawˬ˗euˬ zaˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ byawˬ gʼa niˇ gʼa mawꞈ˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mehˬ nehˬ naˇ, zaˬ deuˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ yaw zeu baw nya laˇ˗eu uˬ taꞈ, dawˬ gʼoˆ gʼoˆ nya laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ nawˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ ni maˬ ehˇ, Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw ni maˬ ehˇ, iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ tiˆ˗ahˇ laˇ keuˆ nya ni maˬ ehˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh ya caw ba nehˬ˗eu meh.

¹² “Zaˬ deuˬ kʼawꞈ Ka li˗ahˇ jah˗eu tsawˇ haˬ ya bi pyeuꞈ meh. Ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ˗eu aˬ dzawˬ aˇ gah gah˗eu zaˬ deuˬ maˬ ya bi pyeuꞈ˗a.” Aˬ da aˬ ma nehˬ˗ehˇ jawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ laˇ dzeuˇ˗euˬ zaˬ deuˬ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ naˇ, aˬ da gʼaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ deuˬ laˇ nya˗eu nga? Aˬ da gʼaˬ zaˬ gʼaˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ mehˬ keuˆ˗euˬ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ maˬ paˇ geuꞈ nya˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.—1996 kʼoꞈ, Tseˇ siˬ ba la 15 nah˗ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ, myaˆ pyawˬ 21, aˇ deuˆ 6-7-ahˇ haw. (Aˬkaˬ paw maˬ jaˆ)

 Mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba˗eu

13. “Nui nahˬ nui yu” ahˇ˗awˇ, ‘yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ geuꞈ˗eu’ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?

¹³ Ka li zaˬ˗euˬ muiˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ ahˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ li deuˬ naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu meh. “Nui nahˬ nui yu” ahˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ li deuˬ naˇ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Nui nahˬ nui yu ahˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ tsawˇ myahˇ doˆ mawꞈ naˇ, aˬ cawˬ ngehˬ gaˇ ya naˇ haˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni jiˇ ya leh jeh˗eu meh. Nawˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ ya jawˇ naˇ, Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ myaˬ tiˬ paˆ neh nui ma tsaˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ maˇ laˬ, noeˬ tsehˆ˗euˬ jeˬ teu Jaˇliꞈ zahˇ nehˬ˗ehˇ maˬ bahˬ naˇ? Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ ‘yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ geuꞈ˗eu heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ maˬ ya bi pyeuꞈ˗a.’ Heu naˇ aˬ cawˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ mˇ caw ni maˬ ka tiˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ cawˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ noeˬ keuˆ nehˬ˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 13:8, 9; Dawˬdaˬ 15:22) “Aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ coeˬ maˬ ciˆ˗eu” hawˇ˗eu “nui ma nymˇ˗eu” tsawˇ haˬ maˬ ya pyeuꞈ˗a. Ehˇ mawꞈ˗eu naˇ, pyehˇ dzaˬ˗eu, maˬ ja sawˇ nya˗eu, tsawˇ haˬ maˬ ya pyeuꞈ˗a. Aˬ cawˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ meh. Gaˇ kawˆ doˆ laˇ˗euˬ naˇ kʼawꞈ, yawˬ ha jawˇ paw neh dahˬ beh˗awˇ laˆ tsaˬ laˆ dzoeˇ kʼoꞈ ni leh jeh˗eu meh. (Yaˬkoˆ 3:17, 18) Nahˬ yu ni ngehˬ˗eu dawˬ heu naˇ, laˆ tsoeˬ˗eu deuˬ hawˇ˗eu nui deuˬ˗euˬ nui noeˬ nui ma˗ahˇ bi paˇ laˇ nya˗eu meh.—Yaˇkʼaˬdaˇ˗eu 8:1-3; Dawˬdaˬ 20:3; 25:15; Maꞈtehˬ 5:23, 24.

14. “Jah˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ gʼaˬ kʼaˆ loꞈ laˇ˗euˬ tsawˇ haˬ” hawˇ˗eu “nui ma dawˇ˗eu” heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu nga?

¹⁴ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ laˇ˗eu deuˬ naˇ, “jah˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ gʼaˬ kʼaˆ loꞈ laˇ˗euˬ tsawˇ haˬ ya bi pyeuꞈ meh.” Heu naˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ gʼawˬ mya kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ lehˇ maˬ loˬ kʼawꞈ, aˇ tiˆ tiˬ tiˆ˗ahˇ keuˆ ni noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ meh. Nawˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ maˬ geuꞈ laˇ mi naˆ˗ehˇ Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ taˬ aw˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ gaˇ deuˬ˗ahˇ noeˬ tmˬ˗awˇ dawˬ˗eu lehˇ ya mˇ mawˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 20:23; Piˇliˇpiˆ 2:5-8) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ yaw gʼoeˇ gʼoeˇ lehˇ jawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗euˬ mehˬ nah caw teh˗eu heu neh maˬ ehˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu neh maˬ ehˇ, “nui ma dawˇ”˗awˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 4:15.

15. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ dawˬ mehˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ ya mehˬ nya meh lehˇ ehˇ mawꞈ nga laˬ?

 ¹⁵ Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ “aˬ cawˬ˗ahˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ nya˗eu tsawˇ haˬ ya bi pyeuꞈ meh” lehˇ maˇ jawˆ ni ehˇ taˬ˗euˬ meh. Heu naˇ nawˇ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu ya nya dui dui meh lehˇ ehˇ mawꞈ nga laˬ? Maˬ, maˬ ngeuˇ˗a. Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ gʼawˬ mya gʼaˬ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ nya kʼawꞈ, tsaꞈ gaˬ˗iˇ gaˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ gaˇ, yaw muiˬ˗ehˇ mˇ keuˆ nya˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 12:28, 29; Eˇpeˇsu 4:11 nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ.) Dawˬ mehˬ teu naˆ naˆ˗ehˇ mehˬ nya˗eu maˬ loˬ nga lehˇ˗aˬ, yaw muiˬ˗ehˇ mehˬ keuˆ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ myah luꞈ ya leh jeh˗eu meh. Nawˇ dawˬ mehˬ yaw muiˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mehˬ nya laˇ nya˗eu nga?

16. Yaw muiˬ˗ehˇ mehˬ keuˆ nya˗eu tiˬ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)

¹⁶ “Jah˗eu jeˬ˗ahˇ tsaˬ˗eu jah coeˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu Miˬyehˇ dawˬ kawˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni ya tuˆ tehˬ taˬ˗eu meh.” Tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ mehˬ shi ya mehˬ ngeh hawˇ˗eu yaw ceuˆ ceuˆ lehˇ nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ ngeh, Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ ya taˬ˗eu meh. Jaˇliꞈ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ neh jahˇ doˆ taˬ˗euˬ paˇ dmˬ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya pyehˆ tseˇ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 15:28; 16:23) Pyehˆ tseˇ ngeh Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ paˇ dmˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzawˇ nehˬ taˬ˗euˬ nga lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ haw. Toˆ˗ehˇ jahˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ yaw tsaˬ tsaˬ lehˇ zmˬ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, naˇ haˬ luꞈ˗eu deuˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ˗awˇ, maˇ diˇ mˇ caw mawꞈ laˇ ni ya mehˬ˗eu meh. Noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ shaˇ˗awˇ, mˇ caw ngeh yaw muiˬ˗ehˇ mehˬ keuˆ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 5:17) Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ “gʼaˬ biꞈ nehˬ nya˗eu” tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ˗eu meh. Loˬ naˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ nehˬ nya˗awˇ, yaw lehˬ˗ahˇ “toeˬ mehˬ nya˗eu” tiˬ gʼaˬ jiˇ ya pyeuꞈ meh. Gʼaˬ biꞈ ngeh maˬ ehˇ, nui noeˬ nui duˇ ya biꞈ ngeh maˬ ehˇ, nahˬ yu ni ya gʼeh˗eu meh. Nahˬ yu ni gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ mehˬ˗awˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ naˇ, Huiˬ dui dui˗eu Saˬ laˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh yaw muiˬ˗ehˇ mehˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh.—Maꞈtehˬ 11:28-30; 2 Tiˆmoˇseˬ 2:24.

Leh jeh daˆ leꞈ

17. (a) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ nya laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ˗ahˇ leh jeh daˆ leꞈ ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga? (b) Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ mehˇ nmˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ na aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ nya maˬ geuꞈ nya˗eu lehˇ haw ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗eu nga? (“ Aˬ cawˬ˗ahˇ ja sawˇ ngeh yawˬ ha˗euˬ dui dui baw˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)

¹⁷ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ shaˇ  taˬ˗euˬ gʼawˬ mya ni jaˆ˗eu miˇ neh, aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu tiˬ gʼaˬ na ngaˇ nmˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ maˬ pyeuꞈ leˇ nya luꞈ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ nawˇ shaˇ taˬ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ teu deuˬ˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ ya mˇ keuˆ meh lehˇ maˬ noeˬ tmˬ˗a lehˇ taˬ ngehˇ. (1 Beˬtuˆluˆ 2:21) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ zmˬ˗awˇ, shaˇ taˬ˗euˬ teu deuˬ˗ahˇ nawˇ mˇ byah nya ni caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh. (Piˇliˇpiˆ 2:13) Nawˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ mawꞈ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ tiˬ hmˬ na jaˆ ma laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ dzawˇ nehˬ˗awˬ. Seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ pyehˆ tseˇ˗awˇ, aˬ joˇ joˆ˗ehˇ huiˬ laˇ nya nga lehˇ ya siˬ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ gʼaˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ shaˇ˗awˬ.

18. Aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ jeˬ jahˇ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁸ Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li yawˬ gʼaˬ na luꞈ heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ˗ahˇ ahˇ laˇ ni leh jeh daˆ leꞈ luꞈ˗uˇ. (Piˇliˇpiˆ 3:16) Nawˇ aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˬ pyeuꞈ luꞈ de laˬ? Toˆ˗ehˇ naˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh daˆ leꞈ˗awˬ. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu aˇ muˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˬ. (Iˇsaˬyaˇ 64:8) Nawˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh luꞈ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ luꞈ˗uˇ.