Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 2
Dawˬ caˇ 132 Aˬ dui tiˬ shiˬ tiˬ shaˬ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ
Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗oˇ, nawˬ˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗awˬ
“Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ. . . . aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw zeu baw˗awˬ.”—1 Beˬtuˆluˆ 3:7.
Yaw muiˬ˗ehˇ ya haw˗eu tsahˇ
Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ ngehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu mˇ˗eu jeˬ neh miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga?
1. Yeˬhawˇbaˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu jeˬ aˬ jeˬ miˇ neh lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ nga?
Yeˬhawˇbaˬ naˇ ‘laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu Miˬyehˇ’ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ jiˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 1:11) Aˬ dui laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ dehꞈ nya ni aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ laꞈ sawˬ gʼawˬ mya jeˬ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh. (Yaˬkoˆ 1:17) Laꞈ sawˬ teu laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ jeˬ naˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ li hawˇ˗eu aˬ buˇ jiˇ cehˇ baˇ ngeh tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗awˇ yaw zeu baw ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗eu meh. Aˬ nyaꞈ dzeˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗awˇ gʼoeˇ leˇ ni leh jeh naˇ maˇ diˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 5:18.
2. Nymˬ˗mˇ iˬ nah kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼawˬ mya gʼaˬ yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu nga?
2 Nui ma nyiˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ naˇ, nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ miˬ sawˇ yo zaˬ deuˬ myaˬ tiˬ paˆ jiˇ cehˇ baˇ ngeh dzaˬ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ ngehˇ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ maˬ cehˇ˗a. Jaˆ gʼaˬ jaˆ luˇ laˆ saˆ˗eu aˇ maꞈ tiˬ maꞈ neh poˆ tseˇ taˬ˗euˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ myaˬ tiˬ paˆ yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ diˬ˗awˇ, dawˬ neh jiˇ ngehˬ deuˬ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, shaˬ zahˬ deuˬ jiˇ biꞈ˗eu meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ iˇ kahˇ˗ahˇ jawˇ ngeh toˆ˗ehˇ jahˇ kʼawꞈ, aˬ cawˬ˗euˬ mehˬ shi jawˇ ngeh naˇ yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ zawˇ˗ehˇ gaˬ˗eu jahˇ geuꞈ˗eu meh. Maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ lawˬ muˇ haw˗eu heu jiˇ ni yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
3. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ tiˬ deuˬ na miˬ zaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh diˬ˗eu nga?
3 Kʼaˬ dzeˇ zaˬ tiˬ deuˬ na yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh diˬ˗eu nga? Teu naˇ nyiˇ ngeh neh, aˬ da gʼaˬ aˬ ma˗ahˇ diˬ gaˇ mawˇ mawˇ˗ehˇ ya huiˬ laˇ˗euˬ miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Maˬ ngeuˇ naˇ “kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ”˗euˬ kʼahˬ sehˇ jahˇ˗eu jawˇ kʼahˬ˗ahˇ ya huiˬ laˇ˗euˬ miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Kʼoeˇ naˇ yawˬ ha˗euˬ nui pehˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ deuˆ gʼaˬ˗eu lehˇ maˬ ya dzaw haw˗euˬ miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ deuˬ aˇ dzehˬ˗ehˇ haw dzeuˇ˗awˇ neh, zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ noeˬ keuˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Poˆ tseˇ˗eu jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ, Koˇbiˬ yaw jaw naˇ gawˇ aˇ yamˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ nymˇ dahˬ laꞈ kʼoeˇ shaˬ zahˬ gaˇ kawˆ paˇ doˆ dzehˬ laˇ ngaˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ dehˬ lehꞈ dehˬ lehꞈ˗ehˇ miˬ zaˬ˗ahˇ behˬ dzaˬ˗eu, diˬ˗eu maˬ tsaˬ˗a.
4. Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ aˬ jeˬ˗ahˇ saˇ tiˇ ya taˬ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?
4 Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ miˇ tsaˬ˗euˬ nui noeˬ maˬ bi nyawˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ ya yahˇ˗eu meh. a Aˬ jeˬ miˇ neh? Tsawˇ haˬ deuˬ naˇ nui ma laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ ahˇ˗eu loꞈ˗ehˇ mˇ doˆ laꞈ nya˗eu miˇ neh meh. Pawˇluˆ Loˇmaˆ meuˬ˗ahˇ˗euˬ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ ‘miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ dehꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ dehꞈ ni yahˇ’ lehˇ saˇ tiˇ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 12:1, 2) Maˇ diˇ naˇ Pawˇluˆ sahˬ boꞈ teu boꞈ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu myahˇ laˇ taˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ tiˬ deuˬ na, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ luꞈ dehꞈ luꞈ nga siˬ lehˇ Pawˇluˆ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh Pawˇluˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ hawˇ˗eu noeˬ jeˬ noeˬ kawˇ laˆ paˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Pawˇluˆ neh gʼaˬ biꞈ˗euˬ dawˬ teu naˇ, nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ taꞈ˗eu meh. Nui ma nyiˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ jeˬ naˇ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ tiˬ gʼaˬ na, miˇ tsaˬ˗euˬ nui noeˬ bi nyawˬ laˇ˗awˇ miˬ zaˬ˗ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu˗ehˇ jahˇ˗eu meh. b Yeˬhawˇbaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ miˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi mˇ nehˬ mawꞈ˗eu nga? Teu˗euˬ dawˬ kʼoꞈ heu kawˆ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ daˬ ma hmˬ˗ahˇ ya mawˇ˗eu meh.
5. 1 Beˬtuˆluˆ 3:7-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya mˇ nehˬ˗eu nga?
5 1 Beˬtuˆluˆ 3:7-ahˇ gui. Yeˬhawˇbaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ, gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ nahˬ yu ni mˇ nehˬ˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu aˬ joˇ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga lehˇ haw ma. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ aˬ jeˬ jeˇ jaˆ nga lehˇ jeˬ hu ja sawˇ ma.
Miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ
6. Yeˬhawˇbaˬ miˬ zaˬ˗ahˇ diˬ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga? (Gawˇlawˇsehˇ 3:19)
6 Diˬ˗eu. Yeˬhawˇbaˬ diˬ˗eu ceh˗eu deuˬ˗ahˇ bye˗eu meh. (Ja ceuˬ 11:5) Aˬ yawꞈ miˬ zaˬ˗ahˇ kʼehˬ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ ya leˇ˗a. (Maˬlaˬkiˇ 2:16; Gawˇlawˇsehˇ 3:19-ahˇ gui.) Heu kawˆ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ daˬ ma hmˬ pyeuꞈ˗eu 1 Beˬtuˆluˆ 3:7-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ mˇ nehˬ naˇ, aˬ yawꞈ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ yaw kaˬ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ deuˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ maˬ naˇ haˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.
7. Eˇpeˇsu 4:31, 32-ahˇ haw ngeh, kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ maˬ ya ngehˬ˗eu nga? (“Dzawˇ lahˬ”˗ahˇ jiˇ haw.)
7 Dawˬ neh ngehˬ deuˬ˗eu. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ tiˬ deuˬ na miˬ zaˬ˗ahˇ dehˬ˗awˇ nui ma bi cawˆ˗eu dawˬ kʼaˆ ngehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ ‘nui ma nymˇ˗eu jeˬ, nui ma pehˇ˗eu jeˬ, aˬ cawˬ˗ahˇ guˇ guˇ˗ehˇ ceh˗awˇ yaˬ kʼehˇ yaˬ˗eu jeˬ’˗ahˇ bye˗eu meh. c (Eˇpeˇsu 4:31, 32-ahˇ gui.) Aˬ cawˬ maˬ mawˇ gaˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ nehˬ˗eu gaˇ kawˆ Yeˬhawˇbaˬ gaˬ jiˇ mawˇ jiˇ nya˗eu meh. Miˬ zaˬ˗ahˇ dawˬ doeˇ ngehˬ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ, yawˬ ha nyiˬ gʼaˬ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ laˆ cawˆ luꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Yaˬkoˆ 1:26.
8. Maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ deuˬ haw gaˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?
8 Maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ deuˬ haw˗eu. Maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ deuˬ haw gaˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ bye dui dui˗eu meh. Teu miˇ neh maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ haw˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu uˬ taꞈ, miˬ zaˬ˗ahˇ jiˇ yaw zeu maˬ baw˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. d Yeˬhawˇbaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ miˬ zaˬ˗ahˇ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ paw tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, nui noeˬ paw jiˇ saˇ jaˇ bi ziꞈ mawꞈ˗eu meh. Aˬ buˇ nui deuˬ˗ahˇ “nui ma laꞈ kʼoeˇ” neh yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ mawꞈ˗eu nui ma ahˇ˗eu tehꞈ kʼawꞈ joe˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ˗eu meh. e—Maꞈtehˬ 5:28, 29.
9. Miˬ zaˬ nui ma maˬ tsaˬ˗eu yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh bye˗eu nga?
9 Miˬ zaˬ nui ma maˬ tsaˬ gaˇ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu. Yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ tiˬ deuˬ na geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ teu naˇ, miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ taˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, nui ma maˬ saˇ ni bi gʼeh˗eu uˬ taꞈ, nui gaˬ maˬ keuˆ nga lehˇ bi noeˬ leˇ˗eu meh. Miˬ zaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu maˬ siˬ nya˗eu yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ teu˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ yaw zeu taˬ nehˬ gaˇ noeˬ tmˬ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 5:28, 29) Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw naˇ, behˬ dzaˬ˗awˇ diˬ naˇ, maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ deuˬ˗ahˇ haw naˇ, yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ aˬ joˆ˗ehˇ beˬ paˇ nya˗eu nga?
Miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ byehˇ
10. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?
10 Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ byehˇ nya˗eu nga? Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ byehˇ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ naˇ nymˇ dahˬ maˬ baw haw˗euˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ neh gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ, kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ dzaw geuꞈ nya˗eu meh. (Eˇpeˇsu 5:25) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ Yeˬsuˇ neh gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ ngehˬ nehˬ mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga lehˇ haw ma.
11. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗euˬ nga?
11 Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ nahˬ yu ni mˇ nehˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ dehˬ maˬ lmˬ haw˗aˬ. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ Sahˬ paˬ pyeuꞈ˗eu kʼawꞈ ni, yaw huiˬ yaw mahˇ maˬ geuꞈ˗eu uˬ taꞈ, taˬ aw˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gaˇ mˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 13:12-17) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “Ngaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ngaˇ˗aˬ, nui nahˬ nui yu ahˇ˗awˇ, naw maꞈ˗euˬ saꞈ laˇ gʼaˬ doeˇ dah kʼaˇ za ma” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 11:28-30) Heu deuˆ˗ahˇ haw ngeh Yeˬsuˇ nahˬ yu ni gʼeh˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Nahˬ yu ni gʼeh˗eu tsawˇ haˬ deuˬ naˇ gʼaˬ baˬ˗eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu miˇ neh ziꞈ dah ni gʼeh˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ meh. Nahˬ yu ni gʼeh˗eu tsawˇ haˬ deuˬ naˇ, aˬ cawˬ laˆ tseuˆ laˇ kʼawꞈ, nui ma maˬ pehˇ ni yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu meh.
12. Yeˬsuˇ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ lehˇ ngehˬ nehˬ˗euˬ nga?
12 Yeˬsuˇ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ shiˬ keuˇ ni bi gʼeh laˇ˗eu dawˬ zmˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ nui ma pehˇ pehˇ˗ehˇ dehˬ dehˬ˗ehˇ maˬ ngehˬ nehˬ˗aˬ. (Luˇkaꞈ 8:47, 48) Muiˇ˗eu deuˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ nui ma laˆ pehˇ˗awˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu˗ehˇ ehˇ kʼawꞈ, “aˬ yawꞈ dawˬ doeˇ maˬ ehˇ kʼoꞈ nehˬ haw˗aˬ.” (1 Beˬtuˆluˆ 2:21-23) Tiˬ poˆ na Yeˬsuˇ dawˬ kʼaˆ ngehˬ kʼoꞈ˗eu jeˬ maˬ ngehˬ kʼoꞈ ni, dawˬ maˬ tmˇ ni ciˬ cuˇ ni jawˇ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 27:12-14) Heu naˇ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ dui dui˗eu dzaw geuꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
13. Maꞈtehˬ 19:4-6-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ ‘yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ’ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ taꞈ nya˗eu nga? (Aˇ baˇ˗ahˇ jiˇ haw.)
13 Yeˬsuˇ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ lehˇ dawˬ biꞈ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda neh “yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ dehꞈ taꞈ” lehˇ ehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 19:4-6-ahˇ gui.) “Dehꞈ taꞈ”˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu dawˬ˗ahˇ Gaˬliˇ dawˬ paw neh “iˇ niˬ neh myahˬ taˬ˗euˬ” lehˇ dawˬ tsuiꞈ jaˆ˗eu meh. Teu miˇ neh kʼaˬ dzeˇ zaˬ hawˇ˗eu miˬ zaˬ yaw kaˬ˗ahˇ iˇ niˬ neh myahˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ziꞈ dah ni ya bi gʼeh˗eu meh. Iˇ niˬ neh myahˬ taˬ˗euˬ gaˇ laˆ yawˆ naˇ nyiˬ paw luꞈ˗ahˇ deuˬ˗eu meh. Miˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ, maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ tiˬ jeˬ˗ahˇ˗iˬ maˬ haw˗a. “Gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ” maˬ haw ni taˆ lehˇ ciˬ pyawˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 119:37) Aˬ yawꞈ Yawˇbaˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ cawˬ˗euˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ˗ahˇ mehˇ juiˇ juiˇ˗eu myaˆ nuiˆ neh maˬ haw lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗eu meh.—Yawˇbaˆ 31:1.
Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ, maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ deuˬ maˬ haw (Aˇ deuˆ 13-ahˇ haw) g
14. Miˬ zaˬ˗ahˇ behˬ dzaˬ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ muiˬ kʼoꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jeˇ ya jahˇ˗eu nga?
14 Miˬ zaˬ˗ahˇ diˬ˗awˇ dawˬ neh laˆ naˇ nehˬ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu miˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ muiˬ kʼoꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ ya jahˇ˗eu jeˬ jaˆ meh. Teu naˇ aˬ jeˬ nga? Tiꞈ, aˬ yawꞈ heu naˇ yaw tiˇ tiˇ lehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ maˬ ngeuˇ˗a lehˇ ya ha geuꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ maˬ siˬ maˬ mawˇ˗eu tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ˗a. (Ja ceuˬ 44:21; Dawˬtsoˆ 12:14; Heˬbyehˇ 4:13) Nyiꞈ, aˬ yawꞈ miˬ zaˬ˗ahˇ maˬ paˇ diˬ ni ya naˬ leˇ˗awˇ ya dehꞈ poˆ ya dehꞈ paˇ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 28:13) Smˇ, aˬ yawꞈ miˬ zaˬ˗ahˇ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ lehˬ˗iˇ miˬ˗aˇ lehˇ ya tahˬ shaˇ˗awˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ lehˇ ya shaˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 3:19) Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ yawˬ ha˗euˬ noeˬ jeˬ noeˬ kawˆ, ngehˬ jeˬ ngehˬ kawˆ, mˇ jeˬ shaˇ kawˆ˗ahˇ gʼaˬ leˇ ni hawˇ˗eu dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ mawꞈ˗eu nui ma ahˇ laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya shaˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 51:10-12; 2 Gawˇliˬtu 10:5; Piˇliˇpiˆ 2:13) Oeˬ, aˬ yawꞈ yaw haiˬ yaw doeˇ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ hawˇ˗eu dawˬ kʼaˆ ngehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bye ni ya dzaw˗awˇ, yawˬ ha neh guiˬ lahˬ shaˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ya mˇ caw˗eu meh. (Ja ceuˬ 97:10) Ngaˬ, aˬ yawꞈ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu jeˬ taˆ lehˇ ya shaˇ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 5:14-16) Koꞈ, aˬ yawꞈ yaw oeˇ loꞈ˗ehˇ maˬ paˇ mˇ kʼoꞈ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗eu lehˇ jeˬ hu neh ya lehˬ hmˬ taˬ, ya shaˇ noeˬ taˬ˗eu meh. Maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ haw˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ jiˇ heu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ehˇ ya mˇ caw˗eu meh. Dehꞈ poˆ dehꞈ paˇ˗eu lehˇ leh jeh˗eu deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 37:5) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ yahˇ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ, miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu lehˇ ya mˇ mawˇ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga?
Miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw nya˗eu jeˬ
15. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?
15 Nui gaˬ mˇ mawˇ. Nymˇ dahˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ na, yawˬ ha˗euˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu gʼaˇ duˬ yawˬ nah na luꞈ tiˬ jeˬ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ mˇ mawˇ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 3:18) Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ laꞈ nyehꞈ tehˬ˗eu, byaˇ tawꞈ˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ “Noeˬ mawˇ˗eu lehˇ miˇ˗a” “Nah gʼahˇ hawˬ dzaˬ dzeuˇ maˬ loˇ?” lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ sahˬ boꞈ yaw nymˇ nymˇ lehˇ boꞈ˗awˇ neh kʼawꞈ sha nehˬ nya meh. Kʼoeˇ naˇ miˬ zaˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu gaˇ kawˆ seuˬ gʼaˬ aˇ taꞈ taꞈ zaˬ˗ahˇ boꞈ˗awˇ neh kʼawꞈ sha nehˬ nya meh. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ heu deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ mˇ naˇ, miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ nymˇ dahˬ˗ahˇ jiˇ bi ziꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh.
16. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh ya ja ceuˬ˗eu nga?
16 Aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ mˇ mawˇ. Miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu lehˇ bi mawˇ laˇ˗eu dawˬ deuˬ ngehˬ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ miˬ zaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ ehˇ nehˬ˗eu heu meh. (Gawˇlawˇsehˇ 3:15) Kʼaˬ dzeˇ zaˬ jawˇ gaˇ neh ja ceuˬ˗eu dawˬ ya gaˬ ngeh, miˬ zaˬ gʼaˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ leˇ˗awˇ nui ma˗ahˇ lmˇ boˬ ni bi gʼeh leˇ˗eu meh. Ngaˬ˗ahˇ gaˬ ngaˇ˗a, yaw zeu baw ngaˇ˗a lehˇ bi noeˬ leˇ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 31:28.
17. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ miˬ zaˬ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗awˇ noeˬ keuˆ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?
17 Gʼawˬ shaˬ gaˬ˗awˇ noeˬ keuˆ nehˬ. Nui gaˬ ahˇ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ naˇ miˬ zaˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ nahˬ yu ni mˇ nehˬ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗euˬ aˇ poeˬ baw dui dui˗eu laꞈ sawˬ pyeuˬ˗eu lehˇ haw˗eu meh. (Dawˬdaˬ 18:22; 31:10) Teu miˇ neh aˬ myah luꞈ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗awˇ noeˬ keuˆ nehˬ˗eu meh. Yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ ngeh jiˇ miˬ zaˬ nui ma maˬ saˇ˗eu jeˬ˗ehˇ yaw zeu maˬ baw˗eu jeˬ˗ehˇ maˬ mˇ maˬ shaˇ˗a. f Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi yawˬ ha˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma shawˇ ni jiˇ leh jeh˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 24:16.
18. Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (“ Miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ pyeuꞈ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu oeˬ jeˬ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ jiˇ haw.)
18 Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗oˇ, naw maꞈ miˬ zaˬ deuˬ˗ahˇ gʼawˬ mya paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ neh, yaw zeu taˬ baw nehˬ˗eu leh jeh gaˇ Yeˬhawˇbaˬ haw mawˇ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw˗eu mˇ jeˬ shaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ yahˇ˗awˬ. Gʼawˬ shaˬ gaˬ˗awˇ noeˬ keuˆ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu heu neh, yaw zeu taˬ˗awˬ. Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ miˬ zaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ mˇ mawˇ luꞈ˗eu jeˬ pyeuˬ meh. Nawˇ miˬ zaˬ˗ahˇ yaw zeu taˬ daˆ leꞈ luꞈ˗uˇ. Toꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu jeˬ pyeuˬ meh.—Ja ceuˬ 25:14.
Dawˬ caˇ 131 “Miˬyehˇ neh yuˇ dzoeˇ taˬ˗euˬ”
a Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ, 2024 kʼoꞈ, Tiˬ siˬ ba la˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ laꞈ kʼoeˇ “Nawˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ mˇ nehˬ luꞈ ma loˇ?” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ gui haw˗iˇ nya meh.
b Nawˇ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ neh yaw doeˇ jahˇ gaˇ ya daˬ luꞈ naˇ, jw.org hawˇ˗eu JW Laiˇbaˬliˬ ehˆ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu jaˆ tawꞈ˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ˗eu “Gaˇ kawˆ nui deuˬ” laꞈ kʼoeˇ “Nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ yaw doeˇ bi jahˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nya˗eu nga?” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ gui nya meh.
c Dzawˇ lahˬ: “Yaˬ kʼehˇ yaˬ˗eu” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ haw teˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ ngehˬ˗eu, tiˬ jeˬ˗iˬ geuꞈ dzaˬ˗eu maˬ ahˇ ni ngehˬ˗eu, aˬ myah luꞈ iˬ baˇ poˆ˗eu, nui ma˗ahˇ ngehˬ naˇ nehˬ˗eu, daˬ laˆ ga nehˬ˗eu, dehˬ nehˬ˗eu, heu deuˬ ngehˬ gaˇ ehˇ˗eu meh.
d jw.org gʼoeˇ saiˇ laꞈ kʼoeˇ, hawˇ˗eu JW Laiˇbaˬliˬ ehˆ laꞈ kʼoeˇ “Maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ deuˬ haw˗eu nymˇ jiˇ˗ahˇ laˆ pyaˆ nya” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ haw.
e Kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ haw luꞈ˗eu miˬ zaˬ deuˬ, 2023 kʼoꞈ, Yehꞈ siˬ ba la˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ laꞈ kʼoeˇ “Nawˬ˗euˬ nymˇ dahˬ maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ biˬdiˬoˬ deuˬ haw luꞈ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nmˇ” lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za nya˗eu meh.
f Yawˬ ha˗euˬ nymˇ dahˬ nehˬ˗ehˇ yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ naˇ muiˬ˗eu shawˇ˗eu, maˬ muiˬ maˬ shawˇ˗eu lehˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ maˬ ehˇ taˬ˗aˬ. Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu miˬ sawˇ yo zaˬ deuˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu jeˬ˗ehˇ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nui kahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ, siˬ nya˗eu nui ma shawˇ˗eu jeˬ˗ehˇ, ya noeˬ tsehˆ˗eu meh. Aˬ myah myah naˇ gaˇ kawˆ heu aˬ cawˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ja sawˇ˗a.
g Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Gaˇ mˇ cawˬ deuˬ mehˇ nmˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu aˇ baˇ bi haw˗eu leh jeh luꞈ.
