Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 5
Aˬ dui mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu aˬ dui nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ siˬ laˇ
“Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ zaˬ le ngeh keuˆ ni aˬ yawꞈ shiˇ˗euˬ gaˇ kawˆ saˇ kiˇ kamˬ.”—1 Gawˇliˬtu 11:26.
Dawˬ caˇ 18 Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ
Kawˆ shawˆ a
1-2. (a) Tsawˇ haˬ gʼawˬ mya lam gʼaˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga? (Sahˬ boꞈ baˆ koˆ˗euˬ aˇ baˇ˗ahˇ haw.) (b) Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
Miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu gʼawˬ mya lam gʼaˬ Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ˗ahˇ haw mawˇ˗eu nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ˗euˬ tsawˇ haˬ aˇ maꞈ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, mehˬ bawˬ heu˗ahˇ laˇ˗euˬ aˬ yawꞈ gʼaˬ yawꞈ˗ahˇ jiˇ haw mawˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ yawˬ kʼoꞈ na luꞈ mehˬ bawˬ heu˗ahˇ laˇ˗eu saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ mawˇ˗awˇ, teu laꞈ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ kʼehˬ gaˇ kʼaˆ gaˇ ya daˬ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na naˇ aˬ myah luꞈ bawˬ dzaˬ gaˇ maˬ laˇ kʼawꞈ, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ heu˗ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ lehˇ haw˗awˇ laˇ˗eu deuˬ jiˇ jawˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ mehˬ bawˬ heu aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh nga lehˇ siˬ nya mawꞈ˗eu miˇ neh laˇ beh beh˗euˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ haw mawˇ˗eu meh.
2 Yeˬhawˇbaˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya ni laˇ gaˇ ya mawˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 22:19) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˇ myaˆ gʼaˬ laˇ˗euˬ nga lehˇ haw˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ jeˬ miˇ neh laˇ˗euˬ nga lehˇ haw˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ, aˬ dui yawˬ kʼoꞈ na luꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ yawꞈ gaˬ˗eu deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ, yawˬ jaw na luꞈ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ jiˇ aˬ jeˬ miˇ neh ya iˇ˗eu nga lehˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ja sawˇ ma.
Miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu gʼawˬ mya lam gʼaˬ, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ oe ngeh laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ ha nehˬ laꞈ gaˇ ya mawˇ (Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 5, aˇ deuˆ 1-2-ahˇ haw)
Taˬ aw˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ bawˬ dzaˬ laˇ ni laˆ noeˬ nehˬ
3-4. (a) Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh bawˬ dzaˬ iˇ˗eu nga? (b) Aˬ dui bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ bi siˬ˗eu nga? (c) 1 Gawˇliˬtu 11:23-26 ehˇ taˬ gaˇ haw ngeh, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ ya iˇ˗eu nga?
3 Aˬ dui aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh bi mehˬ bi tsoˆ mawꞈ˗eu miˇ neh ma. Ehˇ kʼawꞈ jahˇ gʼeh˗eu tsawˇ haˬ deuˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ mehˬ laˇ˗eu maˬ loˬ˗a lehˇ noeˬ˗eu meh. (3 Yoˇhaˬ 9) Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui naˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh bi mehˬ mawꞈ˗eu ma.—Iˇsaˬyaˇ 30:20; Yoˇhaˬ 6:45.
4 Aˬ dui mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ ngeh, taˬ aw˗awˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ neh bi mehˬ mawꞈ˗eu lehˇ bi siˬ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu naˇ, maˬ gʼeh nya miˇ neh iˇ˗eu maˬ ngeuˇ, Yeˬsuˇ neh “Ngaˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ heu loꞈ˗ehˇ mˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ caw mawꞈ˗eu miˇ neh iˇ˗eu ma. (1 Gawˇliˬtu 11:23-26-ahˇ gui.) Mehˬ bawˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ mehˬ hu paw jaˆ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jah ziꞈ ni caw ba nehˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ jiˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui gʼaˬ biꞈ lahˬ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ, tiˬ kʼoꞈ˗ahˇ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu loˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ yawˬ jaw na luꞈ bawˬ dzaˬ˗eu jeˬ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ bi iˇ mawꞈ˗eu meh. Taˬ aw˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ ni maˬ ehˇ, aˇ yamˬ gʼawˬ mya ni zmˬ˗awˇ mehˬ bawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ˗awˇ gm leˇ ni maˬ ehˇ, laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh.
5. Taˬ aw˗eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ kuˇ dawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh ha geuꞈ˗eu nga?
5 Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ dzaw laˇ˗awˬ lehˇ kuˇ˗awˇ, yawˬ kʼoꞈ na luꞈ taˬ aw˗eu deuˬ gʼawˬ mya gʼaˬ kuˇ dawˬ teu˗ahˇ ha geuꞈ luꞈ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 50:4) Aˬ yawꞈ maꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ ya leˇ˗awˇ, mehˬ bawˬ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ laˇ dahˬ beh laˇ˗euˬ meh. (Zaˬkaˬliˇ 8:20-23) Aˬ dui maˬ ehˇ, bawˬ dzaˬ gaˇ laˇ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, “ka kʼoꞈ nehˬ˗eu yaw sahˇ” pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ neh mehˬ nehˬ laꞈ˗awˇ sheuˬ gʼeh nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 40:17) Maˇ diˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu, aˬ yawꞈ gaˬ dui dui˗eu Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ neh mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ za˗euˬ jeˬ taꞈ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ meh.—Maꞈtehˬ 17:5; 18:20; 28:20.
6. Taˬ aw˗eu jeˬ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ˗ahˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga?
6 Aˬ dui yawˬ kʼoꞈ na luꞈ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ kuˇ gaˬ˗eu ma. Taˬ aw˗eu deuˬ kuˇ dawˬ heu˗ahˇ ha geuꞈ˗awˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ˗ahˇ haw ma. Dzeuˇ laꞈ˗euˬ yaw myaˬ kʼoꞈ˗ahˇ, zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ kuˇ gaˬ˗eu sahˬ boꞈ aˇ taꞈ˗ahˇ za˗euˬ meh. Dahˬ beh ngeh aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ˗ahˇ maˬ oe lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ kʼawꞈ, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ ngeh miˇ aˬ yawꞈ Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ cah ahˇ laꞈ gaˇ mehˇ nmˇ deuˬ ya mawˇ˗euˬ miˇ neh zahˬ leˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ deuˬ yaw muiˬ˗ehˇ ha nehˬ laꞈ gaˇ ya leˇ dui dui˗awˇ, bawˬ dzaˬ˗eu jeˬ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ laˇ dahˬ beh laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ tiˬ kʼoꞈ laꞈ kʼoeˇ bawˬ dzaˬ gaˇ maˬ laˇ˗euˬ 3 poˆ jaˆ˗eu tehꞈ meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya ni caw ba nehˬ˗euˬ aˬ jeˬ nga? Aˬ yawꞈ yawˬ haˇ yawˬ ha beˬ paˇ gaˇ keuˆ ni taˬ aw˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ kuˇ iˇ˗euˬ mehˇ nmˇ teu gʼaˬ, “Aˬ li heu gʼaˬ taˬ aw dui dui meh” lehˇ myahˇ laˇ ngeh ehˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ heu gʼaˬ˗ahˇ sheuˬ laꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ bi tahˬ laˇ gaˇ aˬ dui maˬ zahˬ leˇ. Nymˬ˗mˇ naˇ zaˬ yo aˬ li teu gʼaˬ iˇ cuꞈ shawˇ˗awˇ mehˇ nmˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh.—2 Saˬmeuˬlaˆ 22:28; Yoˇhaˬ 6:44.
7. Bawˬ dzaˬ gaˇ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ gui gaˇ neh aˬ dui neh ya siˬ˗euˬ jeˬ, aˬ dui˗ahˇ taˬ aw˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?
7 Bawˬ dzaˬ gaˇ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ gui gaˇ neh aˬ dui neh ya siˬ˗euˬ jeˬ, aˬ dui˗ahˇ taˬ aw˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ maˬ keuˆ laˇ˗euˬ yaw myaˬ jaw ca ngeh, aˇ muˇ bawˬ dzaˬ gaˇ Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ˗euˬ ziˇ lawˇ nehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ ngehˬ keuˆ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ, Yeˬsuˇ shiˇ ngeh pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu, aˬ yawꞈ gʼoꞈ dehꞈ laˇ ngeh pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ gui taˬ˗eu heu naˇ yaw muiˬ meh. Aˬ dui mehˬ bawˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ gui gaˇ neh ya siˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ taˬ aw˗eu jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu uˬ taꞈ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ mˇ ni jiˇ laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 22:41, 42.
Nui kʼaˬ aˬ dui˗ahˇ bawˬ dzaˬ gaˇ bi laˇ
8. Yeˬsuˇ nui kʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?
8 Aˬ dui Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ nui kʼaˬ ahˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ shiˇ˗eu keuˆ laˇ ngeh nui kʼaˬ mˇ mawˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ muiˇ˗eu deuˬ, aˬ yawꞈ˗ahˇ daˬ laˆ ga nehˬ˗awˇ diˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗ahˇ sehꞈ meh lehˇ Yeˬsuˇ siˬ nya˗eu meh. (Maꞈtehˬ 20:17-19) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ shiˇ gaˇ maˬ guˆ˗a. Aˇ yamˬ teu peh laˇ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ Geˬseˬmaˬniˇ yaˇ kmˇ˗ahˇ jawˇ˗eu saˇ jaˇ ziꞈ˗eu kuiˇ laꞈ deuˬ˗ahˇ “Tuˇ˗awˬ. Iˇ kaˇ˗euˇ. Haw sheˇ. Ngaˬ˗ahˇ ahˬ dzaˬ˗eu lehˇ gʼeh˗eu gʼaˬ heu gaˇ oe keuˆ taˬ˗euˬ ngaˇ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 26:36, 46) Guiˇ deuˆ˗eu keu ka kuꞈ˗eu yehˇ deuˬ laˇ keuˆ ngeh, Yeˬsuˇ mehˬ shi doˆ laˇ˗awˇ, naw maꞈ poˆ luꞈ˗eu gʼaˬ ngaˇ ma, kuiˇ laꞈ deuˬ˗ahˇ taˬ nyehꞈ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 18:3-8) Yeˬsuˇ aˇ naˆ ni nui kʼaˬ ahˇ˗eu nga! Nymˬ˗mˇ iˬ nah, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu yawˇ nui deuˬ jiˇ ni Yeˬsuˇ˗euˬ nui kʼaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ˗eu nga?
Nawˇ bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ peuˬ˗eu heu naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ gʼaˬ ahˇ leˇ (Aˇ deuˆ 9-ahˇ haw) b
9. (a) Aˬ dui aˬ myah luꞈ bawˬ dzaˬ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ miˇ neh nui kʼaˬ ya ahˇ˗eu nga? (b) Aˬ dui heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, nui jah baˬ da neh tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga?
9 Aˬ dui shaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ, aˬ myah luꞈ bawˬ dzaˬ gaˇ le nya˗eu gʼaˇ duˬ, nui kʼaˬ ya ahˇ˗eu meh. Nui ma cawˆ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ maˬ ehˇ, gʼaˬ baˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ maˬ ehˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ maˬ ehˇ, nymˇ jiˇ maˬ ngeuˇ naˇ miˇ kʼahˬ sahˬ paˬ sahˬ ma deuˬ laˆ tsoeˬ laˇ gaˇ ya daˬ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ maˬ ehˇ, bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu nui jah baˬ da neh tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (Heˬbyehˇ 13:3) Aˬ yawꞈ maꞈ a dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ luꞈ meh siˬ lehˇ ya gaˬ ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gʼaˬ ahˇ leˇ˗awˇ, nui jah ziꞈ laˇ˗awˇ, kʼaˬ duˬ ni gʼeh laˇ˗eu uˬ taꞈ, saˇ jaˇ ziꞈ daˆ leꞈ˗eu meh. Pawˇluˆ kʼawꞈ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh haw˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Loˇmaˆ tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ ngeh, mehˇ nmˇ deuˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laˆ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ luꞈ meh siˬ lehˇ kʼaˇ ya gaˬ ngeh, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 1:3-5, 12-14) Pawˇluˆ tawˬ˗ahˇ neh doˆ laˇ˗euˬ tiˬ kʼehˬ naˇ, Heˬbyehˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ boꞈ gʼeh˗euˬ meh. Sahˬ boꞈ teu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ “Aˬ yuiꞈ aˬ nyiˇ [mehˇ nmˇ, MS] Ka li zaˬ loꞈ˗ehˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˬ myah luꞈ gaˬ”˗awˇ, bawˬ dzaˬ gaˇ maˬ tsehˆ leˇ ni iˇ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—Heˬbyehˇ 10:24, 25; 13:1.
10-11. (a) Aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ lehˇ aˬ suˇ suˇ gʼaˬ˗ahˇ ya kuˇ˗eu nga? (b) Eˇpeˇsu 1:7 aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ jahˇ lehˇ ehˇ˗eu nga?
10 Aˬ dui yuiꞈ nyiˇ deuˬ hawˇ˗eu gaˇ mˇ cawˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, nymˇ kaˬ taꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ bi oe˗eu lehˇ kuˇ gaˬ ngeh nui kʼaˬ ahˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh cawˬ˗eu nga? Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˇ taˬ baw dui dui˗eu miˇ neh ma. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ jiˇ ni, Yeˬhawˇbaˬ neh “gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu” laꞈ kʼoeˇ biꞈ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za nya meh lehˇ bi siˬ mawꞈ˗eu ma.—Eˇpeˇsu 1:7-ahˇ gui; Pah mehˬ˗eu 22:17.
11 Aˬ dui kʼaˬ duˬ ni tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ bawˬ dzaˬ laˇ ngeh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu aˇ poeˬ baw dui dui˗eu seu dzeuꞈ aˇ gʼehˇ nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ˗ahˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
Nui gaˬ aˬ dui bawˬ dzaˬ laˇ ni laˆ noeˬ nehˬ
12. (a) Bawˬ dzaˬ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga? (b) 2 Gawˇliˬtu 5:14, 15 Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ ni gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga?
12 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ bawˬ dzaˬ gaˇ laˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗awˇ, bawˬ dzaˬ ngeh aˬ dui neh ya siˬ˗euˬ jeˬ jiˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu uˬ taꞈ, mehˬ bawˬ nui deuˬ jiˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ da zaˬ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jeˇ mˇ˗euˬ lehˇ jiˇ aˬ myah luꞈ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh. (Loˇmaˆ 5:8) Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ heu ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ maˬ ehˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ aˇ naˆ ni aˇ yeˇ huiˬ˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗awˇ, yawˬ nah na luꞈ Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ mawꞈ˗eu ma. (2 Gawˇliˬtu 5:14, 15-ahˇ gui.) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ nui ma ka kʼoꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ja ceuˬ ni laˆ noeˬ nehˬ˗awˇ, aˬ dui ja ceuˬ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, bawˬ dzaˬ ngeh nui ma laꞈ kʼoeˇ neh nui noeˬ nui duˇ biꞈ˗eu heu meh.
13. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga?
13 Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui kʼahˇ maˬ geuꞈ ni Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, yaw myaˬ jeˬ˗ahˇ ya byehˇ˗eu meh. Aˇ muˇ gʼawˬ mya gaˇ jawˇ nah dzeuˇ tiˬ nah˗ahˇ neh ngaˬ nah yaw kaˬ˗ahˇ uˬ ciꞈ uˬ taw paw gʼaˬ doeˇ mˇ doeˇ taˬ˗euˬ ngeh bawˬ dzaˬ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, tsawˇ haˬ myaˬ tiˬ paˆ gʼaˬ naˬ naˬ˗eu koꞈ nah jawˇ nah˗ahˇ jiˇ bawˬ dzaˬ˗eu nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ paˇ jaˆ˗eu meh. Aˬ dui gʼaˬ doeˇ doeˇ kʼawꞈ bawˬ dzaˬ gaˇ laˇ˗eu heu, Yeˬhawˇbaˬ mawˇ ngaˇ loˇ? Aˬ yawꞈ mawˇ˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ dui ngehˬ˗ehˇ leh jeh naˇ ngehˬ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ kʼawꞈ aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh.—Maˬkuˆ 12:41-44.
14. Yeˬsuˇ yawˬ ha gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu nui gaˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ nga?
14 Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ yawˬ ha gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu nui gaˬ mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ shiˇ˗euˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, yawˬ nah na luꞈ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ˗awˇ dehꞈ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ gʼaˬ doeˇ doeˇ˗awˇ, nui ma shaˬ zahˬ mˇ dui dui kʼawꞈ, gʼaˬ kʼehˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 22:39-46) Aˬ yawꞈ aˬ cawˬ jawˇ gaˇ neh za˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ biꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 20:28) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ dui dui laˇ naˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ hawˇ˗eu aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ yawˬ poˆ na luꞈ iˇ˗eu meh.
15. Aˬ dui aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ caw ba nehˬ mawꞈ˗eu nga?
15 Aˬ dui miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tiˬ muˇ tehꞈ˗ehˇ jaˆ˗awˇ maˇ diˇ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ luꞈ˗awˇ, aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ heu laꞈ kʼoeˇ ahˇ laˇ ni kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh caw ba nehˬ mawꞈ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗iˇ gaˇ hawˇ˗eu bawˬ dzaˬ gaˇ maˬ paˇ laˇ˗euˬ ‘jah˗eu jeˬ taꞈ˗eu aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ’˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ caw ba nehˬ mawꞈ˗eu ma. (Gaˬlaˬtiˆ 6:10) Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˇ muˇ bawˬ dzaˬ gaˇ hawˇ˗eu Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ laˇ lehˇ kuˇ gaˬ˗eu heu neh nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu ma. Aˬ dui bawˬ dzaˬ gaˇ maˬ paˇ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na, aˬ dui˗euˬ gaˬ˗eu Aˬda pyeuꞈ˗awˇ yawˇ bo˗eu Yaw sahˇ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ gʼoꞈ laˇ ngeh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu ma.—Maꞈtehˬ 18:14.
16. (a) Aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nya˗eu nga? Bawˬ dzaˬ˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu nga? (b) Heu yamˬ˗ahˇ Yoˇhaˬ 3:16-ahˇ˗euˬ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ˗eu yamˬ pyeuꞈ nga?
16 Heu kaˬ˗ahˇ aˬ dui kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh, 2019 kʼoꞈ, Oeˬ siˬ ba la 19-ahˇ keuˆ laˇ˗eu Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ kuˇ gaˬ˗eu ma. (‘ Nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ kuˇ gaˬ ma loˇ’ lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.) Kʼoeˇ naˇ, heu kʼoꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh lehˬ hmˬ nehˬ laꞈ˗euˬ mehˬ bawˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ laˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu ma. Aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah ngehˬ˗ehˇ peh laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ dui taˬ aw˗awˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu uˬ taꞈ, nui gaˬ ahˇ˗eu gʼaˇ duˬ, bawˬ dzaˬ gaˇ ya laˇ˗eu meh. (1 Teˇsaˬloˇni 5:8-11) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh aˬ dui˗ahˇ heu naˆ naˆ˗ehˇ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya lehˇ nui ma laꞈ kʼoeˇ neh mˇ doˆ laꞈ luꞈ˗uˇ.—Yoˇhaˬ 3:16-ahˇ gui.
Dawˬ caˇ 126 Yaw beuˇ beuˇ˗ehˇ ziꞈ dah ni jawˇ, gʼaˬ bi byah
a Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ, 2019 kʼoꞈ, Oeˬ siˬ ba la 19-ahˇ jahˇ˗eu meh. Mehˬ bawˬ heu naˇ, kʼoꞈ lah˗euˬ mehˬ bawˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu mehˬ bawˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui mehˬ bawˬ heu˗ahˇ aˬ jeˇ miˇ neh iˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ bi shiˇ mawꞈ˗eu miˇ neh meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ hawˇ˗eu, aˇ muˇ˗euˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ bi siˬ˗eu nga lehˇ ehˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma.
b Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Nui jah baˬ da neh tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ, aˬ yawꞈ pehˬ neh boꞈ leꞈ˗euˬ sahˬ boꞈ˗ahˇ neh gʼaˬ za. Aˬ yawꞈ pehˬ nymˇ jiˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ ngehˇ˗euˬ uˬ taꞈ, miˇ kʼahˬ suˬ saˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ luꞈ meh lehˇ ya siˬ˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ luꞈ.
