1-2. (a) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ shiˇ˗euˬ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ yaw awˬ awˬ lehˇ bi jahˇ meh lehˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga? (b) Aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ seu dzehꞈ aˇ gʼehˇ˗ahˇ haw˗eu nga?

 Yawˬ kʼoꞈ na luꞈ jahˇ˗eu Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ jahˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ nawˇ dzawˇ nehˬ nya ma loˇ? Aˬ dui dzawˇ nehˬ nya˗eu yaw duˬ baw meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Mehˬ bawˬ heu naˇ, yaw awˬ awˬ lehˇ jahˇ˗eu miˇ neh meh. Ehˇ kʼawꞈ mehˬ bawˬ heu aˇ yeˇ huiˬ dui dui gaˇ neh, ‘aˬ jeˬ miˇ neh yaw awˬ awˬ lehˇ jahˇ˗eu nga’ lehˇ aˬ dui noeˬ nya meh.

² Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ Miˬyehˇ gaˇ mˇ ngeh, aˬ yawꞈ aˇ yeˇ huiˬ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ, maˇ jawˆ ni yaw awˬ awˬ˗ehˇ gʼoˆ shaw leˇ paˬ˗ehˇ mehˬ˗eu meh lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ siˬ nya˗eu meh. (Maꞈtehˬ 7:28, 29) Teu gaˇ duˇ ni aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ yaw awˬ awˬ lehˇ gʼeh˗eu Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu b lehˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ neh jahˇ˗euˬ ciꞈ hawˬ byawˇ teu poˆ hawˇ˗eu, aˬ yawꞈ neh ngehˬ˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ haw kaˇ˗euˇ. Heu naˇ, Yeˬsuˇ aˬ jeˬ miˇ neh heu naˆ naˆ˗ehˇ taˬ aw˗awˇ, kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu uˬ taꞈ, nui gaˬ keuˆ˗eu nga lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni caw ba nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya nga lehˇ jiˇ siˬ laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh.

3. Maꞈtehˬ 26:26-28-ahˇ ehˇ taˬ loꞈ˗ehˇ Yeˬsuˇ neh jahˇ˗euˬ hawˬ byawˇ aˬ joˆ˗ehˇ awˬ˗eu nga? Aˬ yawꞈ neh zmˬ˗euˬ teu nyiˬ jeˬ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

³ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ shiˇ˗euˬ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu kuiˇ laꞈ 11 gʼaˬ nehˬ˗ehˇ ciꞈ hawˬ byawˇ dzaˬ˗euˬ meh. Hawˬ byawˇ heu yaw awˬ awˬ lehˇ laˆ dawˆ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ Baˬsaˬkaˬ bawˬ˗iˬ˗ahˇ neh dzeˇ laˇ˗euˬ dzaˇ deuˬ zmˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 26:26-28-ahˇ gui.) Aˬ yawꞈ dzeˇ luꞈ˗eu dehˬ tseˬ maˬ ahˇ˗eu kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ  zmˬ˗euˬ tehꞈ meh. Yeˬsuˇ kuiˇ laꞈ deuˬ˗ahˇ heu nyiˬ jeˬ naˇ, gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ naw maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ lawˇ nehˬ˗eu lehˇ gʼeh˗eu, ngaˬ˗euˬ byah kuꞈ˗eu gʼawˇ mawˇ hawˇ˗eu shiˬ pyeuꞈ ma lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Kuiˇ laꞈ deuˬ Yeˬsuˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu hawˬ byawˇ heu˗ahˇ, aˬ jeˬ miˇ neh teu naˆ naˆ˗ehˇ laˆ awˬ˗eu nga lehˇ maˬ zahˬ leˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga?

4. Yeˬsuˇ neh Maˬta˗ahˇ ehˇ˗euˬ dawˬ heu naˇ, ciꞈ hawˬ byawˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi siˬ laꞈ˗eu nga?

⁴ Gaˇ kawˆ teu pyeuꞈ laˇ˗eu yaw myaˬ siˬ ca ngeh, pyeuꞈ yaꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼoeˇ˗eu cawˬ pyeuꞈ˗eu Laˬzaˬluˇ, Maˬta, Maˬliˇ pehˬ kahˇ˗ahˇ iˇ˗awˇ, tsawˇ haˬ deuˬ saˇ lehˆ ni jawˇ luꞈ ngeh, aˬ yawꞈ dawˬ mehˬ mehˬ˗euˬ meh. Teu ngeh Maˬta jiˇ iˇ kahˇ˗ahˇ jawˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ aˇ yeˇ huiˬ˗eu daˬ yah pyeuꞈ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ ha˗eu gʼaˇ duˬ, huiˬ˗eu hawˬ byawˇ laˆ saˆ gaˇ kaꞈ gʼa luꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh Yeˬsuˇ Maˬta˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ nahˬ yu ni laˆ paˇ nehˬ˗awˇ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ gʼawˬ mya jeˬ laˆ saˆ˗eu maˬ loˬ˗a lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 10:40-42) Kʼoeˇ gaˇ neh naˇ Yeˬsuˇ jiˇ shiˇ˗eu peh laˇ ngeh, aˬ yawꞈ neh ngehˬ˗euˬ dawˬ teu˗ahˇ mˇ caw˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ yaw awˬ awˬ lehˇ gʼeh˗eu ciꞈ hawˬ byawˇ jahˇ˗euˬ meh. Heu naˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ˗eu nga?

5. Yaw awˬ awˬ lehˇ gʼeh˗eu hawˬ byawˇ heu naˇ, Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ bi siˬ laꞈ˗eu nga? Piˇliˇpiˆ 2:5-8 nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu nga?

⁵ Yeˬsuˇ aˬ jeˬ ngehˬ˗awˇ aˬ jeˬ mˇ kʼawꞈ taˬ aw˗eu meh. Teu miˇ neh miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ saˬ saˬ ngeh miˇ, aˬ yawꞈ taˬ aw dui dui˗eu jeˬ mˇ mawˇ˗euˬ heu naˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. (Maꞈtehˬ 11:29) Aˬ yawꞈ tsawˇ haˬ neh maˬ lawˇ nehˬ haw˗euˬ jeˬ ya lawˇ meh lehˇ siˬ nya˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ gʼaˬ naˇ, mˬ taˆ Sahˬ paˬ ya geuꞈ meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ shiˇ˗euˬ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ, bawˬ˗iˬ gʼawˬ loe ni jahˇ gaˇ maˬ noeˬ tmˬ˗a. Aˬ yawꞈ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ tiˬ kʼoꞈ˗ahˇ tiˬ poˆ yaw awˬ awˬ lehˇ gʼeh˗eu mehˬ bawˬ jahˇ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 13:15; 1 Gawˇliˬtu 11:23-25) Yaw awˬ kʼawꞈ yaw tsaˬ tsaˬ˗ehˇ gʼeh˗eu mehˬ bawˬ heu naˇ, Yeˬsuˇ kʼahˬ sehˇ jehˆ˗eu tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ nga lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui˗euˬ mˬ taˆ Sahˬpaˬ taˬ aw˗eu miˇ neh, aˬ dui˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ miˇ˗a.—Piˇliˇpiˆ 2:5-8-ahˇ gui.

6. Aˬ dui shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, Yeˬsuˇ˗euˬ taˬ aw˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

⁶ Aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ taˬ aw˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ naˆ maˬ tseˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ shaˇ noeˬ nehˬ˗eu heu meh. (Piˇliˇpiˆ 2:3, 4) Shaˇ noeˬ haw sheˇ, Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ saˬ saˬ ngeh miˇ, aˬ yawꞈ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ ya naˇ dui dui˗awˇ ya shiˇ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ aˬ  yawꞈ baˬ da neh nui ma ya cawˆ˗eu saˇ jaˇ ziꞈ˗eu kuiˇ laꞈ deuˬ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ aˇ saˬ saˬ ngeh miˇ, kuiˇ laꞈ deuˬ˗ahˇ mehˬ˗awˇ gʼaˬ biꞈ˗euˬ uˬ taꞈ, kamˬ˗eu dawˬ ngehˬ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 14:25-31) Yeˬsuˇ taˬ aw˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ naˆ maˬ tseˇ aˬ cawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ noeˬ keuˆ nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ naˇ aˬ dui dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh.

7. Yeˬsuˇ ciꞈ hawˬ byawˇ dzaˬ gʼaˬ ngeh, nui kʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

⁷ Yeˬsuˇ ciꞈ hawˬ byawˇ dzaˬ gʼaˬ ngeh, aˬ yawꞈ nui kʼaˬ mˇ mawˇ˗euˬ meh. Aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ daˬ ga laˇ paˬ˗ehˇ Miˬyehˇ˗ahˇ yehˬ bawˬ sehˇ lu˗ehˇ ehˇ˗eu gʼaˬ lehˇ daˇ nehˬ laꞈ gaˇ ya daˬ meh lehˇ siˬ nya kʼawꞈ, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬdaˬ˗euˬ nui noeˬ geuꞈ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 26:65, 66; Luˇkaꞈ 22:41, 42) Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ ciˬ huiˬ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, Miˬyehˇ uˆ lahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ taˬ huiˬ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, iˬ baˇ noeˬ poˆ deuˬ˗ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ bi dehꞈ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, ehˇ kʼaˇ maˬ za ni saˇ jaˇ ziꞈ˗euˬ meh. Teu naˇ, kuiˇ laꞈ deuˬ˗ahˇ mehˬ hu paw ya tahˬ puˬ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ ni lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh.

8. (a) Yeˬsuˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu kuiˇ laꞈ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ ehˇ nehˬ˗euˬ nga? (b) Yeˬsuˇ shiˇ dzeuˇ ngeh kuiˇ laꞈ deuˬ Yeˬsuˇ˗euˬ nui kʼaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ˗euˬ nga?

⁸ Yeˬsuˇ kʼaˬ duˬ ni aˬ yawꞈ ya tahˬ puˬ˗eu shaˬ zahˬ guˆ gaˆ˗ahˇ maˬ kʼahˬ lahˇ ni, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu kuiˇ laꞈ deuˬ˗euˬ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗euˬ meh. Yuˇdaˆ iˇ doˆ dzeuˇ˗awˇ jahˇ˗euˬ ciꞈ hawˬ byawˇ heu naˇ, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ˗euˬ shiˬ hawˇ˗eu dawˬ ma saˇ jaˇ yaw shuiꞈ˗ahˇ taꞈ˗eu gaˇ neh za˗euˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bi noeˬ mawˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 10:16, 17) Teu miˇ neh Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ uˆ lahˇ leˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 15:12-15) Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ mehˬ hu paw jaˆ luꞈ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ jiˇ ehˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗eu uˬ taꞈ, “tiˬ pawꞈ˗iˬ taˬ guˆ” lehˇ jiˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 16:1-4, 33) Gʼawˬ mya kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ kʼawꞈ, gʼaˬ kʼehˇ deuˬ Yeˬsuˇ˗euˬ  yawˬ ha gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ hawˇ˗eu nui kʼaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ luꞈ˗a siˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ caw daˬ˗eu meh.—Heˬbyehˇ 10:33, 34.

9. Aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ nui kʼaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?

⁹ Nymˬ˗mˇ iˬ nah kʼawꞈ teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui nui kʼaˬ mˇ mawˇ˗eu heu naˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu ma. Yaw jeˬ ma jeˬ, nui jah baˬ da neh kʼehˬ gaˇ kʼaˆ gaˇ ya daˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, nui kʼaˬ ya ahˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ gaˇ tawˬ˗ahˇ bi nyehꞈ ahˇ ngeh, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh ya leh jeh˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ dawˬ neh ngehˬ piˇ nehˬ˗eu. (Piˇliˇpiˆ 1:14; Heˬbyehˇ 13:19) Aˬ dui nui kʼaˬ mˇ mawˇ nya˗eu nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ naˇ, “kʼaˬ duˬ ni” tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗eu heu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 14:3) Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ laˆ tsoeˬ laˇ˗awˇ, kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗euˬ gaˇ kawˆ maˬ naˬ leˇ ni tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ, tiˬ poˆ na aˬ dui guˆ nya meh. Teu ngeh, aˬ dui aˬ jeˬ jahˇ nya˗eu nga?

10. Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ maˬ keuˆ laˇ ngeh aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga, aˬ jeˬ miˇ neh?

¹⁰ Aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ baˬ da neh za nya˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ naˇ, nui kʼaˬ ahˇ dzehˬ laˇ nya meh. (Yoˇhaˬ 3:16; Eˇpeˇsu 1:7) Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ maˬ keuˆ laˇ mi naˆ˗ehˇ, aˬ dui ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ˗eu aˇ yamˬ jaˆ˗eu meh. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ bi gui taˬ˗euˬ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ˗ahˇ gui˗awˇ, Yeˬsuˇ shiˇ ngeh pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu uˬ taꞈ, guiˬ lahˬ shaˇ. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ ngeh, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ zmˬ˗eu kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗awˇ, aˬ dui hawˇ˗eu aˬ dui gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ nga lehˇ ya siˬ naˇ, mehˬ hu paw jaˆ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jah  ziꞈ laˇ˗eu meh. Heu naˇ aˬ dui aˇ saˬ saˬ leˇ ngeh keuˆ ni kʼaˬ duˬ ni kamˬ daˬ coeˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Heˬbyehˇ 12:3.

11-12. Nymˬ˗mˇ aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ ya siˬ dzeuˇ˗euˬ nga?

¹¹ Nymˬ˗mˇ aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ heu naˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ aˇ naˆ ni aˇ yeˇ huiˬ˗eu lehˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, Yeˬsuˇ˗euˬ muiˬ dui dui˗eu seu dzeuꞈ aˇ gʼehˇ pyeuꞈ˗eu taˬ aw˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui kʼaˬ˗ahˇ jiˇ noeˬ mawˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Yeˬsuˇ Piˇ ma Yaw huiˬ gʼaˬ geuꞈ˗awˇ aˬ dui˗euˬ dahˬ zaˇ tahˬ shaˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ ngeh, seu dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu paˇ mˇ mawˇ˗eu miˇ neh, aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a. (Heˬbyehˇ 7:24, 25) Aˬ dui nui ma laꞈ kʼoeˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ neh ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ ya le˗eu meh. (Luˇkaꞈ 22:19, 20) Aˬ dui tiˬ kʼoꞈ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu nah pyeuꞈ˗eu Niˬsaˬ ba la 14-ahˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu ma.

¹² Aˬ dui yaw awˬ awˬ lehˇ gʼeh˗eu Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ heu˗ahˇ neh, Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ shiˇ dah ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ seu dzeuꞈ aˇ gʼehˇ nyaˆ taꞈ tiˬ hmˬ˗ahˇ paˇ ya siˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ ngeh seu dzeuꞈ aˇ gʼehˇ heu hmˬ ahˇ meh lehˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ siˬ nya˗eu meh. Heu naˇ aˬ jeˬ˗euˬ seu dzeuꞈ aˇ gʼehˇ nga?

13. Yoˇhaˬ 15:9 hawˇ˗eu 1 Yoˇhaˬ 4:8-10, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ nga? Teu˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu aˬ suˇ suˇ gʼaˬ nga?

¹³ Yeˬsuˇ neh kʼaˇ mˇ˗euˬ jeˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 15:9; 1 Yoˇhaˬ 4:8-10-ahˇ gui.) Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ nui ma laꞈ kʼoeˇ neh gaˬ˗awˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ lawˇ nehˬ˗euˬ heu meh. Aˬ dui tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ maˬ ehˇ, ‘yawˇ nui deuˬ’ maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ neh ka kʼoꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh mˇ mawˇ˗euˬ nui gaˬ baˬ da neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 10:16; 1 Yoˇhaˬ 2:2) Kʼoeˇ naˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ˗eu jeˬ˗ahˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗awˇ, noeˬ keuˆ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ joˆ˗ehˇ?

14. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ nui gaˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi mawˇ˗euˬ nga?

¹⁴ Yeˬsuˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ yaw awˬ awˬ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh tseˇ doˆ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Myahˇ laˇ ngeh Yeˬsuˇ˗euˬ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ aˬ geu jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ, yawˬ kʼoꞈ na luꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ ya jahˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ ngeh jiˇ jahˇ˗euˬ meh. (Pah mehˬ˗eu 2:10) Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nya meh loˇ? Naˇ haˬ nya meh.

15-16. Aˬ geu gaˇ jawˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ shaˬ kʼawꞈ, tiˬ deuˬ na Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga?

¹⁵ Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ neh nymˬ˗mˇ iˬ nah keuˆ ni, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu Ka li zaˬ deuˬ Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh˗awˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh jahˇ byah˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ shaˬ dui dui laꞈ kʼoeˇ jahˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Laꞈbuiˬ miˇ kʼahˬ˗euˬ tawˬ˗ahˇ bi nyehꞈ ahˇ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ Hehˇloˇkiˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. Teu ngeh aˬ yawꞈ kʼaˇ puˬ kʼaˇ yehꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ehˇ jahˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ˗eu gʼaˇ duˬ, teu gaˇ kʼaˇ jaˆ˗eu jeˬ neh lehˬ hmˬ kʼoeˬ taˬ˗awˇ, kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh aˬ geu nah pyeuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh nga lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ taˬ˗euˬ meh. Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ keuˆ laˇ ngeh, tawˬ kuˆ lawˆ laꞈ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ dawˬ caˇ caˇ, guiˬ lahˬ shaˇ, dawˬ mehˬ mehˬ lehˇ jahˇ˗euˬ meh.

¹⁶ Yaw jeˬ ma jeˬ, nyaˆ taꞈ tiˬ hmˬ naˇ Miˇ tsaˬ Guiˇ nyiˬ poˆ aˬ yawꞈ poˆ˗ahˇ taˆ˗ahˇ bi nyehꞈ taˬ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ shiˇ gaˇ maˬ guˆ ni Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ, mehˬ bawˬ heu jahˇ˗eu yaw awˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ  maꞈ jahˇ kʼoeˬ nya˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ ehˇ˗eu, “Nga maꞈ jawˬ law jawˇ lawˇ˗ehˇ yaw tawꞈ tawꞈ lehˇ yawꞈ˗awˇ, gʼahˇ ceh naˇ saˬ paˇ pyuˇ hawˬ daˆ taˬ˗euˬ aˬ kuiˇ cawˬ taˬ˗eu nuiˇ boˆ kʼoeˇ taˆ dehˬ tseˬ maˬ ahˇ˗eu kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ ciˬ daˆ taˬ˗euˬ ma. Miˬ dzaˬ toeˬ bya naˇ aˬ cawˬ mawˇ nya˗eu miˇ neh, shahˬ lehˬ doˆ˗euˬ ma. . . . Nga maꞈ gʼaˬ dawˬ tawˆ luꞈ, Aˬda Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu tsawˇ myahˇ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu gʼaˇ duˬ zmˬ ma lehˇ, kʼaˬ duˬ ni tiˬ poˆ paˇ kamˬ˗euˬ ma.” Aˬ yawꞈ maꞈ nui jah ziꞈ˗eu lehˇ ngaˇ˗a. Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ heu aˬ geu gaˇ jawˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ shaˬ kʼawꞈ jahˇ nya gaˇ haw ngeh, Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui ngaˇ˗a lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.

17. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ naˇ haˬ nya˗eu nga?

¹⁷ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ peh laˇ ngeh, aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ nya meh. ‘Ngaˇ Yeˬsuˇ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Ngaˇ yawˬ ha˗euˬ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jeˬ hu taˬ miˇ˗a laˬ? Ngaˇ aˬ yawꞈ maꞈ maˬ mˇ nya gaˇ keuˆ ni noeˬ tmˬ nya laˬ maˬ ngeuˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dui dui baw˗eu jeˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ miˇ˗a laˬ?’ Aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, aˬ myah luꞈ “tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼawˬ shaˬ gaˬ” luꞈ˗uˇ.—1 Beˬtuˆluˆ 3:8.

18-19. (a) Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jah ziꞈ nya˗eu nga? (b) Nawˇ aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ noeˬ taˬ leˬ?

¹⁸ Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ aˬ dui Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ maˬ paˇ ya jahˇ meh. Yeˬsuˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ “zaꞈ le” ngeh, dzeˇ luꞈ˗eu Miˬyehˇ neh “tseˇ doˆ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ”˗ahˇ laˆ uiˬ˗awˇ mˬ kʼoeˇ taˆ sheuˬ leꞈ˗eu meh. Teu ngeh neh naˇ, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ maˬ paˇ jahˇ meh.—1 Gawˇliˬtu 11:26; Maꞈtehˬ 24:31.

¹⁹ Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ maˬ paˇ jaˆ meh. Ehˇ kʼawꞈ yaw awˬ awˬ lehˇ gʼeh˗eu mehˬ bawˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ, tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ neh zawˇ˗ehˇ taˬ aw˗awˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, huiˬ˗eu nui gaˬ mˇ mawˇ˗euˬ gaˇ maˬ ehˇ, bi noeˬ mawˇ˗eu meh. Teu ngeh, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ haw˗euˬ deuˬ, teu ngeh jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ aˇ naˆ ni muiˬ˗eu gaˇ kawˆ ja nehˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui nymˬ˗mˇ neh mehˬ bawˬ heu˗ahˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za nya˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬsuˇ˗euˬ taˬ aw˗eu jeˬ, kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ, nui gaˬ heu deuˬ˗ahˇ ya dzaw geuꞈ˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ laꞈ sawˬ biꞈ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ziꞈ nya meh.—2 Beˬtuˆluˆ 1:10, 11.