Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 14
Nawˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ luꞈ ma loˇ?
“Laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ mehˬ˗ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ kʼaˆ tiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ nawˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ mˇ˗awˬ.”—2 Tiˆmoˇseˬ 4:5.
Dawˬ caˇ 57 Tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ
Kawˆ shawˆ a
Yeˬsuˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ gʼaˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ jawˇ gaˇ le˗awˇ, “iˇ doe˗awˇ, ngaˬ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ˗iˇ˗awˬ” lehˇ dawˬ biꞈ (Aˇ deuˆ 1-ahˇ haw)
1. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ jeˬ mˇ mawꞈ˗eu nga, aˬ jeˬ miˇ neh? (Sahˬ boꞈ baˆ kʼoˆ˗euˬ aˇ baˇ˗ahˇ haw.)
Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ jeˬ nah caw teh˗eu deuˬ˗ahˇ, “miˇ tsaˬ tsawˇ jeuˬ dawˬ tawˆ luꞈ jawˇ gaˇ iˇ doe˗awˇ, ngaˬ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ˗iˇ˗awˬ” lehˇ dawˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 28:19) Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ Miˬyehˇ neh biꞈ taˬ˗euˬ gaˇ heu˗ahˇ “yaw muiˬ paˬ˗ehˇ” mˇ byah nya ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga lehˇ siˬ nya mawꞈ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 4:5) Maˇ diˇ naˇ gaˇ heu˗aˬ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ yaw jeˬ na luꞈ naˆ maˬ tseˇ aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗awˇ, aˇ poeˬ baw dzehˬ˗eu uˬ taꞈ, tehˬ dzehˬ˗eu gaˇ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui neh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ byah˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a.
2. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh ngeh aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ shaˬ zahˬ puˬ le nya˗eu nga?
2 Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ tehꞈ˗ehˇ maˇ ngeuˇ˗eu, aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ jiˇ leˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ nui deuˬ jiˇ paˇ jaˆ˗a siˬ. Aˬ dui yawˬ ha hawˇ˗eu nymˇ jiˇ˗ahˇ mˇ cu˗eu gʼaˇ duˬ, gaˇ˗ahˇ naˬ liˬ gʼawˬ mya laꞈ ya mˇ˗eu uˬ taꞈ, nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na naˇ gaˇ ya bo saˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya˗awˇ, yawˬ ha jiˇ tiˬ jeˬ na naˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Toˆ˗ehˇ naˇ aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ byah nya˗awˇ, shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ kamˬ daˬ nya˗eu nga?
3. Maꞈtehˬ 13:23 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga?
3 Aˬ dui dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ na˗euˬ baˬ da neh, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ mˇ nya ni pyeuꞈ luꞈ naˇ, gʼaˬ taˬ baˬ siˬ. Yeˬsuˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ tiˬ kawˆ di mˇ nya˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ siˬ nya˗eu meh. (Maꞈtehˬ 13:23-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ gaˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu meh. (Heˬbyehˇ 6:10-12) Aˬ dui gaˇ heu˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ mˇ nya miˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu miˇ neh aˬ dui dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ nya˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tiˬ gaˇ˗iˬ maˬ baˇ iˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ haw tsoˆ taˬ nya˗eu nga? Kʼoeˇ naˇ tsaꞈ gaˬ˗eu hawˇ˗eu mehˬ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bym laˇ byehˆ laˇ nya˗eu nga lehˇ haw ma. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga lehˇ jeˬ hu haw ma.
4. Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
4 Yaw awˬ awˬ˗ehˇ ya ehˇ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu˗aˬ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ dui kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tsaꞈ gaˬ˗awˇ mehˬ nehˬ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Naˬ liˬ aˇ laꞈ mˇ za gaˇ tehꞈ˗ehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ naˇ aˬ dui aˬ jeˬ baˬ da neh tsaꞈ gaˬ˗eu heu jiˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu meh. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ mˇ˗eu b heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh ma. (Maˬkuˆ 12:30, 31; Gawˇlawˇsehˇ 3:23) Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ mˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ, gʼaˬ kʼaˇ ahˇ˗eu shaˇ doˆ˗awˇ mˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Miˬyehˇ gaˇ ya mˇ˗eu heu naˇ, aˇ naˆ ni poeˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ nya laˇ ngeh, aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˇ duˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗eu meh.
5-6. Aˇ yamˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jaˆ˗eu deuˬ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ nya˗eu nga? Yaw jeˬ maˬ jeˬ ehˇ haw.
5 Deuˇ˗mˬ diˬ gaˇ ya leˇ˗eu aˬ li zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ deuˇ˗mˬ kʼaˇ ya diˬ ngeh laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗awˇ, aˬ yawꞈ koꞈ nah jawˇ nah˗ahˇ jawˇ duˬ tiˬ tsahˇ˗ahˇ deuˇ˗mˬ diˬ˗awˇ, pyuˇ baꞈ poˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ pyuˇ maˬ zmˬ loꞈ˗eu miˇ neh, jawˇ nah yaw kaˬ˗ahˇ keuˆ ni gaˇ nyaˆ taꞈ tiˬ tsahˇ˗ahˇ paˇ mˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ yamˬ myaˬ tiˬ paˆ teu tsahˇ˗ahˇ mˇ gaˇ jiˇ leˇ luꞈ kʼawꞈ, nui ma naˇ˗aˬ deuˇ˗mˬ diˬ gaˇ jaˆ luꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ yawˬ nah na luꞈ deuˆ˗mˬ diˬ˗awˇ poˆ dzaˬ nya˗eu aˇ tiˆ˗ahˇ le keuˆ nya ni leh jeh mawꞈ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ teu tiˆ˗ahˇ maˬ le keuˆ taˬ˗euˬ kʼawꞈ, deuˇ˗mˬ tiˬ kʼehˬ na ya diˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.
6 Teu gaˇ duˇ ni nawˇ nawˬ neh kʼaˇ noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ tsaꞈ gaˬ nya ni shaˬ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ gaˇ heu˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh, tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw leˇ ni tsaꞈ gaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, bym laˇ byehˆ laˇ ni leh jeh˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ nawˬ˗ahˇ doˇ˗eu gaˇ gʼawˬ mya jeˬ jaˆ˗eu miˇ neh, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ paˬ maˬ siˬ ngaˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.
Aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ nya˗eu nga?
7-8. Yeˬsuˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga, aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw geuꞈ nya˗eu nga?
7 Yeˬsuˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ haw˗eu nga lehˇ haw kaˇ˗euˇ. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ zawˇ˗ehˇ dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗euˬ gaˇ kawˆ ja˗eu heu meh. (Yoˇhaˬ 4:34, 35) Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh tsaꞈ gaˬ doe˗eu gʼaˇ duˬ, yaw myaˬ heˇ maiˬ [laˇ] cah˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ pu kaˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, iˇ kahˇ doe ni maˬ ehˇ, kʼaˇ yehꞈ kʼaˇ mawˇ le gaˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˇ duˬ leh jeh˗eu meh. Yeˬsuˇ˗euˬ dehꞈ ziˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ kaꞈ gʼa˗eu meh.
8 Aˬ dui kʼaˇ iˇ kʼaˇ laˇ gaˇ guiˬ lahˬ dawˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu heu naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ, yawˬ ha mˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ byehˇ dzeh˗eu ma. (Maˬkuˆ 6:31-34; 1 Beˬtuˆluˆ 2:21) Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na˗aˬ aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ gʼaˬ na naˇ tiˬ poˆ na huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu meh. Tiˬ deuˬ na jiˇ ni aˬ cawˬ˗euˬ dawˬ dzaw˗awˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ˗eu jawˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ iˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ heu myaˬ tiˬ paˆ naˇ, huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ maˬ geuꞈ nya˗eu deuˬ neh mˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh mˇ˗eu meh. Aˬ dui aˇ myaˆ ni mˇ nya˗awˇ, aˇ myaˆ ni tehꞈ˗ehˇ mˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ maˬ mˇ nya gaˇ keuˆ ni tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ shaˇ haw˗aˬ. Aˬ yawꞈ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ laꞈ kʼoeˇ “Miˬyehˇ neh biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬlahˬ dawˬ”˗ahˇ tsaꞈ gaˬ ngeh laˬ kʼaˬ bi cehˇ mawꞈ˗eu meh.—1 Tiˆmoˇseˬ 1:11; Dawˬmehˬmehˬ˗eu 30:11.
9. (a) Pawˇluˆ pyuˇ ya poˆ kʼawꞈ, Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ˗euˬ nga? (b) Gʼaˬkʼehˇ 28:16, 30, 31-ahˇ haw ngeh, Pawˇluˆ Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?
9 Kuiˇ laˆ Pawˇluˆ naˇ Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ taˬ˗eu paw, aˬ dui dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ aˬ cawˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ nyiˬ doˆ aˬ yawꞈ doˆ tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh, Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ iˇ ahˇ˗euˬ meh. Teu ngeh Pawˇluˆ pyuˇ maˬ loꞈ leˇ˗eu miˇ neh, yawˬ ha˗ahˇ mˇ cu˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawˬ saˬ paˇ sehˬ gʼawˆ guꞈ ahˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ gaˇ teu˗ahˇ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu gaˇ lehˇ maˬ sawˇ˗a. Tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ zmˬ˗eu pyuˇ doˆ laˇ ni mˇ˗euˬ tehꞈ meh. Aˬ yawꞈ Gawˇliˬtu meuˬ zaˬ˗ahˇ ‘guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ poeˬ maˬ shaˇ’ ni tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. (2 Gawˇliˬtu 11:7) Aˬ yawꞈ pyuˇ ya poˆ kʼawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ taˬ luꞈ˗awˇ, jawˇ nah yawˬ jaw na luꞈ tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ “Miˬyehˇ dawˬ kawˬ mehˬ˗eu gaˇ tehꞈ˗ehˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗awˇ, Yeˬsuˇ Meˬsiˇya pyeuꞈ˗eu gaˇ kawˆ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ saˇ kiˇ kamˬ˗euˬ meh.” (Gʼaˬkʼehˇ 18:3-5; 2 Gawˇliˬtu 11:9) Kʼoeˇ naˇ Loˇmaˆ meuˬ˗ahˇ nyiˬ kʼoꞈ byah ni bi kaꞈ lahˇ taˬ ngeh kʼawꞈ, aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ gʼa laˇ˗eu deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗awˇ, sahˬ boꞈ jiˇ boꞈ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 28:16, 30, 31-ahˇ gui.) Pawˇluˆ Miˬyehˇ gaˇ heu˗ahˇ tiˬ jeˬ neh˗iˬ maˬ bi laˆ tsoeˬ lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Miˬyehˇ . . . . nga maꞈ˗ahˇ gaˇ heu bi mˇ laꞈ˗euˬ miˇ neh, nga maꞈ˗euˬ nui ma gʼaˬ maˬ baˬ” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (2 Gawˇliˬtu 4:1) Aˬ dui jiˇ gaˇ mˇ gaˇ aˇ yamˬ gʼawˬ mya ni ya zmˬ kʼawꞈ, Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ mˇ nya˗awˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ taˬ nya meh.
Aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya˗eu yaw myaˬ jeˬ jaˆ (Aˇ deuˆ 10-11-ahˇ haw)
10-11. Aˬ dui jawˇ saˇ maˬ doˆ kʼawꞈ, Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nya˗eu nga?
10 Aˬ dui aˇ kʼoꞈ kʼawˇ laˇ˗euˬ miˇ neh maˬ ehˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh maˬ ehˇ, iˇ kahˇ doe yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ tsaꞈ gaˬ˗iˇ nya kʼawꞈ, aˬ dui yawˬ jeˬ yawˬ lehˇ tsaꞈ gaˬ nya meh. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ yawˬ gaˇ na luꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ iˇ kahˇ doe, pu kaˬ lehˆ kawˆ doe, “kʼaˇ iˇ kʼaˇ laˇ doˆ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ”˗ahˇ kʼaˇ yehꞈ laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:17; 20:20) Aˬ dui maˬ paˇ cah coeˇ˗euˬ kʼawꞈ, tsawˇ haˬ deuˬ cah tsehˆ gaˇ nuiˇ taˬ˗awˇ tsaꞈ gaˬ nya meh. Maˬ ngeuˇ naˇ, sahˬ boꞈ boꞈ boꞈ˗ehˇ maˬ ehˇ, naˬ gaˬ paw neh maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ nya˗eu meh. Iˇ kahˇ doe maˬ paˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ coeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ heu loꞈ˗ehˇ ya tsaꞈ gaˬ˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh.
11 Aˬ dui jawˇ saˇ maˬ doˆ kʼawꞈ, Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya meh. Pawˇluˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw kaˇ˗euˇ. Aˬ yawꞈ ‘Aˬ geu jeˬ keuˆ le˗eu maˬ kaˬ, Miˬyehˇ neh ngaˬ˗ahˇ biꞈ laꞈ˗euˬ baoˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ ciˬ daˬ coeˇ ma’ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 4:13) Tiˬ poˆ Pawˇluˆ aˬ cawˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh Miˬyehˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ loˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Gaˬlaˬtiˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ‘Ngaˇ naw maꞈ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ beh beh ngeh poˆ, ngaˇ naˇ˗eu miˇ neh mehˬ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a loˇ’ lehˇ ehˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh. (Gaˬlaˬtiˆ 4:13) Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni, aˬ dui jawˇ saˇ maˬ doˆ ngeh kʼawꞈ, aˬ cawˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, saˬ laˬ gʼoˬ hawˇ˗eu aˬ dui˗ahˇ bo saˆ˗eu deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ nya meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ aˬ dui maˬ ya mawˇ˗eu deuˬ pyeuꞈ meh.
Aˬ dui yaw awˬ awˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ dehꞈ daˆ leꞈ nya˗eu nga?
12. “Haw tsoˆ taˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
12 Yeˬsuˇ “Myaˆ nuiˆ˗aˬ gʼawˇ mawˇ˗euˬ tsiˇ kʼmˬ pyeuꞈ˗eu meh. Kʼoeˇ miˇ neh, nawˬ˗euˬ myaˆ nuiˆ yaw muiˬ [haw tsoˆ taˬ, MS] naˇ, nawˬ˗euˬ gʼawˇ mawˇ mawˇ lah˗ehˇ yaw shehꞈ bya tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 6:22) Yeˬsuˇ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Aˬ yawꞈ aˬ dui tiˬ jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ ya haw tsoˆ taˬ˗awˇ, teu˗ahˇ neh maˬ ya baˇ˗iˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗awˇ, gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ ni Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ Miˇkʼahˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ lehˇ mehˬ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ taˬ˗awˇ, “Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ jeˬ huˬ poˆ”˗eu ma.—Maꞈtehˬ 6:33.
13. Aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗awˇ leh jeh ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?
13 Aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗awˇ leh jeh nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ cawˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗awˇ gaˬ ni caw ba˗eu gʼaˇ duˬ, yaw awˬ awˬ lehˇ dehꞈ˗eu heu meh. c Yaw jeˬ ma jeˬ, jawˇ nah yaw kaˬ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, tiˬ jeˬ na laˆ paˇ nya meh laˬ? Aˬ dui byawˬ gʼa cehˇ gʼa gaˇ aˇ yamˬ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ biꞈ dzeuˇ˗eu za meh laˬ?
14. Miˬ sawˇ yo zaˬ tiˬ gu Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ jeˇ laˆ paˇ˗euˬ nga?
14 Sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Eˬlaiˆyaˬ˗suiꞈ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Teu ngeh nga nyaꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, pyuˇ tsiˬ tsiˬ˗ehˇ zmˬ laˇ˗awˇ, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗eu gaˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ naˬ˗euˬ uˬ taꞈ, baw le˗ahˇ jiˇ gaˇ mˇ˗eu aˇ yamˬ shaˇ paˇ˗euˬ ma. Teu miˇ neh nga nyaꞈ uˬ ciꞈ taw paw tsaꞈ gaˬ nya laˇ˗awˇ, dzaw zaˬ jiˇ lahˬ laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, jawˇ nah yaw kaˬ˗ahˇ jiˇ tiˬ siˬ˗ahˇ nyiˬ poˆ tsaꞈ gaˬ nya laˇ˗euˬ miˇ neh, nga nyaꞈ˗ahˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a.”
Tsaꞈ gaˬ gaˇ hawˇ˗eu mehˬ gaˇ bym laˇ byehˆ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?
Aˬ dui jawˇ nah yaw kaˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ ya dzaw˗euˬ jeˬ zmˬ iˇ naˇ, Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu muiˬ daˆ laˇ (Aˇ deuˆ 15-16-ahˇ haw) d
15-16. 1 Tiˆmoˇseˬ 4:13, 15 laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu paw aˬ joˆ˗ehˇ bym laˇ byehˆ laˇ nya˗eu nga? (“ Ngaˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˇ pyaˇ” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)
15 Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya˗eu nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ bym laˇ byehˆ laˇ˗eu heu meh. Gaˇ mˇ dzaˬ˗eu tsawˇ haˬ gaˇ teu˗ahˇ bym laˇ byehˆ laˇ ni aˬ myah luꞈ ya dzaw˗eu loꞈ˗ehˇ, Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ jiˇ toˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu meh. Aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, ya dzaw daˆ leꞈ˗eu meh.—Dawˬdaˬ 1:5; 1 Tiˆmoˇseˬ 4:13, 15-ahˇ gui.
16 Aˬ dui toˆ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Ka li zaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ hawˇ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ mˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ leh jeh˗eu heu meh. Mehˬ bawˬ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, bawˬ dzaˬ gaˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ dzaw zaˬ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ ngeh, aˬ dui kʼawꞈ teu gaˇ dzaw geuꞈ nya˗eu meh. Heu naˇ aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗eu uˬ taꞈ, mehˬ hu paw kʼawꞈ zmˬ˗iˇ nya˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗iˇ˗eu aˇ muˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ gʼaˬ˗ahˇ jiˇ nui noeˬ nui duˇ shaˇ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ jiˇ tsaꞈ gaˬ˗iˇ nya˗eu meh. Maˬ ngeuˇ naˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu paw noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, huˬ mehˬ mehˬ˗eu deuˬ hawˇ˗eu aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ˗iˇ nya˗eu meh. Aˬ dui Mehˬ˗eu Keu ka bawˬ keuˆ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ paˇ zmˬ nya laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, tsaꞈ gaˬ gaˇ hawˇ˗eu mehˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ˗eu meh.
17. Aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?
17 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ “gaˇ mˇ cawˬ” pyeuꞈ˗eu aˬ kawꞈ˗aˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ heu naˇ, muiˬ dui dui˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. (1 Gawˇliˬtu 3:9) Aˬ dui ‘muiˬ dzehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ tseˇ geuꞈ nya laˇ’˗awˇ, Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ leh jeh laˇ ngeh, aˬ dui “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗ahˇ laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ uˬ duˬ tahˬ”˗eu meh. (Piˇliˇpiˆ 1:10; Ja ceuˬ 100:2) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗awˇ yaw dui baw kʼawꞈ, Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ nya ni aˬ dui˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ laꞈ meh lehˇ aˬ dui jah ziꞈ nya meh. (2 Gawˇliˬtu 4:1, 7; 6:4) Nawˇ tiˬ jeˬ na baˬ da neh aˇ myaˆ ni tehꞈ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ nya kʼawꞈ, Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ mˇ naˇ, “laˬ kʼaˬ cehˇ” nya˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:4, YS97) Aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ ngeh, aˬ dui Miˬyehˇ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. “Nawˇ kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ mˇ˗eu kʼoeˇ˗aˬ, nawˬ˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, nawˬ neh mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh.”—1 Tiˆmoˇseˬ 4:16.
Dawˬ caˇ 58 Nui saˇ oꞈ mawꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ poˆ
a Aˬ dui Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗awˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ kʼehˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ˗eu gaˇ za taˬ˗euˬ ma. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ gaˇ heu deuˬ˗ahˇ shaˬ zahˬ jaˆ kʼawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ byah nya nga lehˇ haw˗awˇ, aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bym laˇ byehˆ laˇ nya˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ laˬ kʼaˬ cehˇ dzehˬ laˇ nya˗eu nga lehˇ ja sawˇ ma.
b Dzawˇ lahˬ: Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, tsaꞈ gaˬ gaˇ, mehˬ gaˇ, Bawˬdzaˬnymˇ deuˬ tsoˆ gaˇ laˆ saˆ gaˇ hawˇ˗eu uˬ jeˬ jaˬ lehˇ baˬ da neh shaˬ laˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ caw ba gaˇ jiˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh.—2 Gawˇliˬtu 5:18, 19; 8:4.
c 2016 kʼoꞈ, Shiꞈ siˬ ba la˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ myaˆ pyawˬ 10 laꞈ kʼoeˇ “Yaw awˬ awˬ˗ehˇ dehꞈ nya laˇ˗eu” shiꞈ jeˬ lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.
d Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ jawˇ nah yaw kaˬ mehˬ bawˬ˗ahˇ dzaw zaˬ geuꞈ gʼaˬ˗awˇ, bawˬ dzaˬ gaˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ nui noeˬ nui duˇ biꞈ ngeh, Mehˬ gaˇ lehˇ ehˇ˗eu boˬloˬshaˬ˗ahˇ boꞈ ahˇ. Kʼoeˇ naˇ, koꞈ nah jawˇ nah tsaꞈ gaˬ˗iˇ ngeh zmˬ iˇ.
