1-2. (a) Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu deuˬ aˬ jeˬ tsaꞈ gaˬ˗eu nga? (b) Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ za˗eu nga?

 Aˬ dui, miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu deuˬ “miˇ kʼahˬ saˇ˗awˇ guˆ kʼaˇ maˬ za” lehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ haw. Teu naˇ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ laˇ meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu deuˬ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ heu poˆ loꞈ˗ehˇ tiˬ jawˇ˗iˬ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ maˬ jaˆ haw˗aˬ lehˇ kʼahˬ sehˇ jehˆ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗ahˇ, aˬ yawꞈ maꞈ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ laˆ piˇ nehˬ nya˗eu lehˇ bi noeˬ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ teu gaˇ neh mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ laˆ piˇ nehˬ nya˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ maˬ noeˬ maˬ duˇ˗ehˇ jawˇ gaˇ, “luˬ˗iˇ seˇ˗iˇ˗eu jeˬ aˬ yawꞈ maꞈ kʼoeˇ taˆ keuˆ le tehꞈ˗a, . . . aˬ yawꞈ maꞈ maˬ dzeuˇ˗i nya˗aˇ” lehˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh.—1 Teˇsaˬloˇni 5:3.

² Aˬ dui dawˬ kʼoꞈ siˬ nya˗eu loˬ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu naˇ haˬ˗eu jeˬ naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ teu ngeh aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga? Aˬ dui huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui nymˬ˗mˇ neh aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ nya˗eu nga?—Maꞈtehˬ 24:21.

3. Pah mehˬ˗eu 17:5, 15-18-ahˇ haw ngeh, Miˬyehˇ ‘Huiˬ dui dui˗eu Baˬbuˬloˬ’˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ cawˆ˗eu nga?

³ Pah mehˬ˗eu 17:5, 15-18-ahˇ gui. ‘Huiˬ dui dui˗eu Baˬbuˬloˬ’ bi laˆ cawˆ meh. Heu kawˆ dahˬ beh laˇ gaˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ loꞈ hmˬ nya˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ bi mˇ caw˗eu miˇ neh meh. Nui noeˬ teu naˇ aˬ jeˬ nga? Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ zahˇ kʼawꞈ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ laˆ cawˆ jiˇ˗eu nui noeˬ meh. Teu naˇ Ka li zaˬ aˇ kʼawꞈ deuˬ˗ahˇ laˆ cawˆ gaˇ jiˇ ehˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ “neˇ tseuˆ ni gʼeh˗eu jeˬ zaˬ yaw haiˬ”˗euˬ “uˬ coeˇ kʼoeˇ tseˇ coeˇ”˗ahˇ dawˆ ahˇ nehˬ meh. “Uˬ coeˇ kʼoeˇ tseˇ coeˇ” teu naˇ,  “jeˬ zaˬ yaw haiˬ”˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ deuˬ pyeuꞈ˗awˇ, jeˬ zaˬ yaw haiˬ teu naˇ, Miˇ kʼahˬ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗eu aˇ maꞈ (United Nations) pyeuꞈ meh. (Pah mehˬ˗eu 17:3, 11-13; 18:8) Miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˆ lahˇ˗eu aˇ maꞈ deuˬ, zahˇ kʼawꞈ deuˬ˗ahˇ deuˆ laˇ˗eu heu naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ dahˬ beh laˇ˗euˬ lehˇ bi siˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Gaˇ kawˆ heu naˇ, maˬ noeˬ gaˇ ja pyuˬ ni miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ keuˆ le˗eu, guˆ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.

4. (a) Tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ zahˇ kʼawꞈ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ jeˇ˗ahˇ dehˬ lehꞈ˗awˇ deuˆ nya˗eu nga? (b) Zahˇ teu˗ahˇ tawˬ haw˗euˬ deuˬ aˬ jeˬ jahˇ˗eu nga?

⁴ Tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ Huiˬ dui dui˗eu Baˬbuˇloˬ˗ahˇ aˬ jeˬ˗ahˇ dehˬ lehꞈ˗awˇ deuˆ˗eu lehˇ aˬ dui maˬ siˬ nya. Aˬ yawꞈ maꞈ zahˇ deuˬ naˇ, miˇ kʼahˬ˗ahˇ laˆ suˬ saˬ nga maˬ ngeuˇ naˇ, uˆ lahˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ suˬ saˬ laˇ nga lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, zahˇ˗euˬ aˇ muˇ deuˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ aˇ dzehˬ˗ehˇ jaˆ˗awˇ smˇ muiˬ muiˬ nga lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ maˬ ehˇ, dehˬ lehꞈ nya˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 18:3, 7) Tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ zahˇ deuˬ˗ahˇ deuˆ ngeh, zahˇ teu˗euˬ zaˬ lahˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ maˬ laˆ cawˆ ni zahˇ deuˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ laˆ cawˆ gaˇ duˇ˗eu meh. Teu ngeh zaˬ lahˇ pyeuꞈ haw˗euˬ deuˬ, zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ jaˆ nga lehˇ siˬ leˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ, ngaˇ zahˇ teu nehˬ˗ehˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ paˇ taꞈ ma lehˇ ehˇ nya˗eu meh.

5. Yeˬhawˇbaˬ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?

⁵ Jaˇliꞈ˗ahˇ Huiˬ dui dui˗eu Baˬbuˇloˬ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu heu naˇ, aˇ yamˬ aˇ naˆ ni ga leˇ˗eu lehˇ maˬ ehˇ taˬ˗aˬ. Ehˇ kʼawꞈ laˆ cawˆ˗eu jeˬ heu naˇ aˇ yamˬ gʼawˬ myahˇ ni maˬ ga leˇ˗a lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. (Pah mehˬ˗eu 18:10, 21) Yeˬhawˇbaˬ “aˬ yawꞈ neh tseˇ doˆ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ” bi buˬ˗iˇ˗eu gʼaˇ duˬ, hawˇ˗eu zahˇ maˇ bi dzeˇ yaꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, “aˇ nah aˇ yamˬ kʼoeˇ nymˇ le ni” aˬ yawꞈ jahˇ ma lehˇ saˇ jaˆ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Maˬkuˆ 13:19, 20) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ neh Aˬmaˬgeˬdoˬ guiˇ˗ahˇ keuˆ ni aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga?

6. Zahˇ kʼawꞈ deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui aˬ jeˬ paˇ ya jahˇ˗eu nga?

⁶ Dzeuˇ yaꞈ kawˆ˗ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ zahˇ kʼawꞈ deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ bi taꞈ  mawꞈ˗eu lehˇ ya siˬ dzeuˇ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ teu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu zahˇ maˇ˗ahˇ jiˇ gʼaˬ ya biꞈ˗eu meh. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu 2 jeˬ˗ahˇ haw ma.

7. (a) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw teh nya˗eu nga? (b) Heˬbyehˇ 10:24, 25-ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh mehˬ bawˬ˗ahˇ ya iˇ nga lehˇ ehˇ˗eu nga? Nymˬ˗mˇ toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?

⁷ Dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ ya caw teh daˆ leꞈ˗eu meh. Aˬ dui miˇ tsaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ maˬ ha geuꞈ. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui aˬ li aˬ buˇ cawˬ cawˬ yuˇ gaˇ hawˇ˗eu yuꞈ taꞈ jawˇ taꞈ gaˇ laꞈ maˬ daˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ geu jeˬ lehˇ gʼeh˗eu dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ kaˬ, laꞈ maˬ daˬ. (Maꞈtehˬ 19:4, 5; Loˇmaˆ 1:26, 27) Nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ ya tahˬ daˆ leꞈ˗eu meh. Aˬ dui aˬ geu gaˇ jawˇ kʼawꞈ ni, mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ iˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu ma. Maˬ gʼeh nya naˇ, mehˬ bawˬ yawˬ ha˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ kʼawꞈ ya jahˇ˗awˇ, ciˬ cuˇ ni ya jahˇ laˇ˗eu jiˇ jaˆ meh. Aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ kʼawꞈ, aˬ dui mehˬ bawˬ˗ahˇ maˬ ya byehˇ˗a. Maˇ diˇ naˇ, aˬ dui ‘Sahˬpaˬ Miˬyehˇ yaˇ kʼaˬ daˇ le˗eu aˇ nah dawˬ peh peh le˗euˬ miˇ neh, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼaˬ ya biꞈ tehˇ’ tehˬ˗eu meh.—Heˬbyehˇ 10:24, 25-ahˇ gui.

8. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ aˬ joˆ˗ehˇ beˬ paˇ laˇ nya˗eu nga?

⁸ Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ beˬ paˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗awˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni leh jeh luꞈ˗eu ma. Ehˇ kʼawꞈ teu ngeh, aˬ dui uˬ yehˇ aˇ siˬ ga˗eu loꞈ˗ehˇ kʼaˆ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ do do˗ehˇ ya tsaꞈ gaˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Pah mehˬ˗eu 16:21) Aˬ dui gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ bi laˆ cawˆ meh lehˇ ya tsaꞈ gaˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˇ yamˬ keuˆ laˇ ngeh, aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗awˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ˗eu, aˬ joˆ˗ehˇ ya tsaꞈ ya mehˬ˗eu lehˇ ya siˬ duˬ meh. Aˬ dui neh aˇ yaˇ kʼoꞈ dzehˬ ni mˇ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ehˇ mˇ˗eu laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ nui jeˬ˗ehˇ mˇ˗eu laˬ? Aˬ dui ya haw daˆ leꞈ meh. Aˬ jeˬ lehˇ gʼeh kʼawꞈ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni ya tsaꞈ gaˬ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗eu paˬ.—Yeˬsaˬgeˬlaˇ 2:3-5.

9. Aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ˗ahˇ, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga? Aˬ dui aˬ jeˬ lehˇ jah˗eu nga?

⁹ Teu ngeh aˬ dui tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ kawˆ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ˗ahˇ nui ma laˆ pehˇ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ maˬ paˇ bi tsaꞈ gaˬ ni laˆ tsoeˬ laˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ nya ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗euˬ loꞈ˗ehˇ, teu ngeh jiˇ ni aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ ya gʼoe˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ mˇ byah nya ni Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ baoˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah ma.—Miˇkaˬ 3:8.

10. Luˇkaꞈ 21:25-28-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ, tsawˇ haˬ deuˬ ya mawˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu nga?

¹⁰ Luˇkaꞈ 21:25-28-ahˇ gui. Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ neh aˬ myah luꞈ gʼoe nya ma lehˇ noeˬ taˬ˗euˬ kʼoeˇ, bi laˆ cawˆ gaˇ ya mawˇ ngeh myaꞈ leˇ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ “noeˬ shaˬ dui dui”˗awˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ pyeuꞈ laˇ haw˗euˬ doeˇ dui dui˗eu aˇ yamˬ teu˗ahˇ ya shiˇ gaˇ guˆ˗eu meh. (Zeˬpaˬniˇ 1:14, 15) Teu ngeh yamˬ˗ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ kʼawꞈ yaw dehꞈ dehꞈ˗eu shaˬ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui miˇ tsaˬ˗ahˇ maˬ taꞈ˗eu deuˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, shaˬ zahˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗awˇ, loˬ˗eu jeˬ kʼawꞈ maˬ jaˆ loꞈ ni pyeuꞈ laˇ nya˗eu meh.

11. (a) Tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ jawˇ paw aˬ jeˬ miˇ neh ciˬ pyawˇ leꞈ˗eu nga? (b) Aˬ dui huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh guˆ˗eu maˬ loˬ nga?

¹¹ Teu ngeh zahˇ bi laˆ cawˆ dzeuˇ˗euˬ deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ naˇ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ bi laˆ cawˆ˗eu nga lehˇ nui ma pehˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗ahˇ nui ma pehˇ dui dui˗eu lehˇ yaw jeˬ ma jeˬ, iˇteuꞈnehꞈ paw neh mˇ doˆ  laꞈ˗eu meh. Tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ uˬ dzah gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ bye dui dui˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ zahˇ tiˬ zahˇ tehꞈ˗ehˇ dzeˇ luꞈ˗eu miˇ neh meh. Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ zahˇ na luꞈ˗ahˇ laˆ cawˆ jiˇ ma lehˇ noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ jahˇ nya˗eu miˇ neh, aˬ dui jawˇ paw ciˬ pyawˇ leꞈ˗eu meh. Teu ngeh tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ Maˬgawˇgaˆ˗euˬ Gawˇgaˆ b geuꞈ˗awˇ, gʼaˬ kʼaˇ ahˇ˗eu shaˇ doˆ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ deuˆ laˇ˗eu meh. (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 38:2, 14-16) Nymˬ˗mˇ aˬ dui yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ maˬ siˬ jiˇ nya˗a. Aˬ dui teu ngeh aˬ jeˬ jeˇ pyeuꞈ laˇ maˬ siˬ lehˇ kʼahˬ lahˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui yaw duˬ baw˗eu tiˬ jeˬ naˇ, huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ guˆ˗eu maˬ loˬ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ bi buˬ bi law iˇ˗eu gaˇ ma shaˇ dahˇ nehˬ meh. (Ja ceuˬ 34:19) Aˬ dui “ka kʼoꞈ le˗eu aˇ yamˬ peh laˇ˗euˬ” lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh “uˬ duˬ baꞈ diˇ˗awˇ haw” nya˗eu meh. c

12. “Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” aˬ dui˗ahˇ mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ deuˇ nehˬ taˬ˗euˬ nga?

¹² “Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” aˬ dui˗ahˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, lehˬ hmˬ deuˇ nehˬ taˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 24:45) Aˬ yawꞈ maꞈ teu loꞈ˗ehˇ yaw myaˬ jeˬ lehˇ jahˇ dzeuˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, 2016-2018 kʼoꞈ˗ahˇ˗euˬ Smˬ nah mehˬ bawˬ lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ meh. Mehˬ bawˬ teu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ nah peh laˇ ngeh, aˬ dui loˬ˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ deuˬ ahˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Aˬ dui seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ teu deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, ui cuiˆ na ja sawˇ ma.

13. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ ziꞈ nya˗eu nga? Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?

¹³ Saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ. 2016 kʼoꞈ˗euˬ, Smˬ nah mehˬ bawˬ˗euˬ uˬ dzah naˇ, “Aˬ myah luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ” lehˇ meh. Mehˬ bawˬ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ yaw gʼoeˇ gʼoeˇ˗ehˇ jawˇ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ meh lehˇ mehˬ˗eu meh. Aˬ dui mehˬ bawˬ heu˗ahˇ neh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ˗eu gʼaˇ duˬ naˇ, nui ma laꞈ kʼoeˇ neh guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, Jaˇliꞈ yaw kʼaˆ˗ehˇ ya pyehˆ tseˇ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, aˬ dui˗ahˇ kʼaˆ dui dui˗eu lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kʼawꞈ, gʼaˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Saˬdaˬ˗euˬ miˇ tsaˬ bi laˆ cawˆ˗eu ngehˬ˗ehˇ peh laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ dui Miˬyehˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ Miˇkʼahˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ teu naˆ maˬ tseˇ lawˬ haw laˇ gaˇ ya daˬ meh lehˇ ya noeˬ taˬ meh. Tsawˇ haˬ deuˬ aˬ dui˗ahˇ maˬ tsehˆ leˇ ni yehˬ bawˬ sehˇ lu˗ehˇ ehˇ niˇ gʼa laˇ meh. (2 Beˬtuˆluˆ 3:3, 4) Aˬ dui miˇ kʼahˬ uˆ lahˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ gʼaˬ baꞈ maˬ baꞈ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ lawˬ haw laˇ˗eu teu ya puˬ meh. Aˬ dui huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ, nymˬ˗mˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ saˇ jaˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ ziꞈ˗eu loˬ meh.

14. (a) Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ sheuˬ gʼeh luꞈ˗eu mehˇ nmˇ aˬ yuiꞈ deuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ paˇ laˇ˗eu nga? (b) Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh teu ngeh saˇ jaˇ ya ziꞈ˗eu nga?

¹⁴ Huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ sheuˬ gʼeh luꞈ˗eu mehˇ nmˇ aˬ yuiꞈ deuˬ paˇ laˇ˗eu meh. Aˇ yamˬ tsaˬ laˇ ngeh, dzeˇ luꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ Aˬmaˬgeˬdoˬ guiˇ mˇ le˗eu gʼaˇ duˬ, mˬ taˆ ya gm leˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:31; Pah mehˬ˗eu 2:26, 27) Ehˇ mawꞈ˗eu naˇ, teu ngeh Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ deuˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ maˬ paˇ jawˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma deuˬ˗ahˇ, yaw muiˬ˗ehˇ sheuˬ gʼeh˗eu yawˇ nui deuˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ jawˇ meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ neh bi sheuˬ gʼeh˗euˬ teu deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ caw teh naˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu  jeˬ pyeuꞈ meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ dui ya buˬ˗iˇ˗eu meh.

15. Aˬ dui aˬ jeˬ baˬ da neh kamˬ daˬ coeˇ˗eu nga? Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?

¹⁵ Kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ. 2017 kʼoꞈ˗euˬ, Smˬ nah mehˬ bawˬ˗euˬ uˬ dzah naˇ “Gʼaˬ byehˆ taˬ byehˆ!” lehˇ meh. Mehˬ bawˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ kamˬ coeˇ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ dui kamˬ daˬ coeˇ˗eu heu naˇ, pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ ni Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. (Loˇmaˆ 12:12) Aˬ dui Yeˬsuˇ neh “aˇ saˬ saˬ ngeh keuˆ ni kamˬ coeˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ za tehꞈ˗a” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ maˬ ya ngehˇ˗a. (Maꞈtehˬ 24:13) Heu naˇ aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya puˬ kʼawꞈ, saˇ jaˇ ya ziꞈ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh lawˬ haw laˇ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ nui jah jiˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ maˬ beh laˇ mi naˆ˗ehˇ ziꞈ dah ni pyeuꞈ laˇ˗eu meh.

16. Kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ aˇ gaˇ neh pyeuꞈ laˇ˗eu nga? Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh kʼaˬ duˬ ni gʼeh nya˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi myaˬ laˇ nya˗eu nga?

¹⁶ Kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ. 2018 kʼoꞈ˗euˬ, Smˬ nah mehˬ bawˬ˗euˬ uˬ dzah naˇ, “Kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗awˬ!” lehˇ meh. Mehˬ bawˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ heu naˇ, yawˬ ha˗euˬ bym˗eu byehˆ˗eu jeˬ˗ahˇ neh pyeuꞈ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a lehˇ aˬ myah luꞈ bi noeˬ taˬ˗eu meh. Maˇ diˇ kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu jeˬ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ gaˇ neh pyeuꞈ laˇ˗euˬ kamˬ daˬ coeˇ˗eu jeˬ˗ahˇ duˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi myaˬ laˇ nya˗eu nga? Aˬ dui yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ gui˗awˇ, gaˇ hu Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ caw ba˗euˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, myaˬ laˇ nya˗eu meh. (Ja ceuˬ 68:20; 2 Beˬtuˆluˆ 2:9) Tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca deuˬ, aˬ dui˗ahˇ huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ aˇ yamˬ˗ahˇ deuˆ laˇ ngeh, aˬ dui kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ myah mayh naˆ maˬ tseˇ nui ma ya taˬ meh. (Ja ceuˬ 112:7, 8; Heˬbyehˇ 13:6) Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma taˬ naˇ, Gawˇgaˆ deuˆ laˇ ngeh aˬ dui loˬ˗eu nui kʼaˬ ahˇ˗eu meh. d

17. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Aˬmaˬgeˬdoˬ guiˇ˗ahˇ guˆ˗eu maˬ loˬ nga? (Sahˬ boꞈ baˆ kʼoˆ˗euˬ aˇ baˇ˗ahˇ haw.)

¹⁷ Dzeuˇ yaꞈ˗euˬ kawˆ˗ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ dui myaˬ tiˬ paˆ aˇ saˬ saˬ˗eu saˇ ka˗ahˇ jawˇ gʼeh laꞈ˗euˬ meh. Aˬ dui huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ jiˇ ya buˬ˗iˇ meh lehˇ noeˬ tmˬ˗eu ma. Aˬmaˬgeˬdoˬ  guiˇ haiˬ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ laˆ cawˆ jiˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui guˆ˗eu maˬ loˬ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, guiˇ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ guiˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh aˬ dui deuˆ˗eu maˬ loˬ˗a. (Dawˬdaˬ 1:33; Yeˬsaˬgeˬlaˇ 38:18-20; Zaˬkaˬliˇ 14:3) Yeˬhawˇbaˬ dawˬ biꞈ ngeh, Yeˬsuˇ mˬ taˆ guiˇ maꞈ sheuˬ˗awˇ deuˆ le˗eu meh. Aˬ yawꞈ Saˬdaˬ hawˇ˗eu nehꞈ deuˬ uˬ taꞈ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jawˇ˗eu Saˬdaˬ˗euˬ guiˇ maꞈ deuˬ˗ahˇ deuˆ˗eu gʼaˇ duˬ, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu maˬ gui jiˇ coeˇ ni myaˬ˗eu mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ gm leˇ˗eu meh.—Daˬyeˬlaˇ 12:1; Pah mehˬ˗eu 6:2; 17:14.

18. (a) Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ kamˬ˗eu nga? (b) Pah mehˬ˗eu 7:9, 13-17, aˬ dui˗ahˇ mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ nui kʼaˬ tsmˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

¹⁸ Yeˬhawˇbaˬ “nawˬ˗ahˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ nya˗eu, guiˇ deuˆ˗eu keu ka maˬ jaˆ˗a” lehˇ kamˬ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 54:17) Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu deuˬ pyeuꞈ˗eu “tsawˇ haˬ aˇ maꞈ maꞈ ma” deuˬ, ‘guˆ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu kʼehˬ˗eu kʼaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ ya dzeuˇ’ iˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ daˆ leꞈ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 7:9, 13-17-ahˇ gui.) Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui˗ahˇ mehˬ hu paw˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ nui kʼaˬ bi tsmˬ laˇ˗eu jeˬ ahˇ gahˬ meh. Aˬ dui ‘saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw piˇ nehˬ’ meh lehˇ siˬ nya˗eu ma. (Ja ceuˬ 31:23) Teu ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ ja ceuˬ˗eu deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ jeˬ˗ahˇ za geuˇ meh lehˇ bi siˬ duˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.—Yeˬsaˬgeˬlaˇ 38:23.

19. Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ muiˬ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ za˗eu nga?

¹⁹ Aˬ dui shaˇ noeˬ haw sheˇ, 2 Tiˆmoˇseˬ 3:2-5 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ dawˬ heu, miˇ shuiꞈ laꞈ kʼoeˇ Saˬdaˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ maˬ jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ naˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? (“ Teu ngeh˗euˬ tsawˇ haˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.) Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ Jawˇ˗ciˬ Gaˇgaˬ˗suiꞈ e ehˇ˗eu, “Tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ naˇ, miˇ tsaˬ heu siˬ aˇ naˆ ni jawˇ muiˬ paˬ nga. Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ aˬ dui miˇ shuiꞈ˗ahˇ jawˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ kʼaˇ jawˇ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni ya jawˇ˗awˇ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ ya dehꞈ meh.” Heu naˇ aˇ naˆ ni muiˬ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ nga.