Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 38
“Ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ˗awˬ. Ngaˇ naw maꞈ˗ahˇ gʼaˬ naˬ bi naˬ ma”
“Kʼaˆ behˆ yaw kah pi˗awˇ gʼaˬ doeˇ doeˇ˗eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ˗awˬ. Ngaˇ naw maꞈ˗ahˇ gʼaˬ naˬ bi naˬ ma.”—Maꞈtehˬ 11:28.
Dawˬ caˇ 17 “Ngaˇ jahˇ nehˬ mawꞈ ma”
Kawˆ shawˆ a
1. Maꞈtehˬ 11:28-30-ahˇ Yeˬsuˇ aˬ jeˬ˗euˬ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ nga?
Yeˬsuˇ tsawˇ haˬ aˇ maꞈ˗ahˇ muiˬ dui dui˗eu saˇ jaˇ dzaˬ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “gʼaˬ doeˇ doeˇ˗eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ˗awˬ. Ngaˇ naw maꞈ˗ahˇ gʼaˬ naˬ bi naˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 11:28-30-ahˇ gui.) Saˇ jaˇ dawˬ heu naˇ jaˬ lehˇ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui kʼaˆ˗eu naˇ gawˇ baˬ da neh shaˬ luꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga lehˇ haw kaˇ˗euˇ.
2. Yeˬsuˇ naˇ gawˇ naˇ˗eu zaˬ miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗euˬ nga?
2 Zaˬ miˬ zaˬ teu gʼaˬ bi caw ba mawꞈ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ saˬ laˬ gʼoˬ gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ gaˇ laˆ saˆ iˇ haw˗awˇ, naˇ gawˇ taˬ leˇ gaˇ noeˬ tmˬ luꞈ˗eu 12 kʼoꞈ jiˇ byahˇ laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ taˬ leˇ˗a. Aˬ yawꞈ naˇ luꞈ˗eu naˇ gawˇ teu, Moˇseˬ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ maˬ muiˬ maˬ shawˇ˗eu jeˬ lehˇ sawˇ˗eu meh. (Uˬduˬtahˬ˗eu 15:25) Aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ naˇ gawˇ laˆ saˆ nya˗eu lehˇ ya gaˬ ngeh, aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ˗ahˇ poˆ˗awˇ poˆ mawˇ˗awˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ pehˇ kʼahˬ pehˇ dahˬ˗ahˇ toeˬ ciˆ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ naˇ gawˇ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ taˆ lehˇ taˬ leˇ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ naˇ gawˇ˗ahˇ laˆ saˆ taˬ nehˬ˗euˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, Yeˬsuˇ neh mˇ nehˬ˗euˬ jeˬ teu, zaˬ miˬ zaˬ teu gʼaˬ˗ahˇ ngaˇ aˇ poeˬ baw˗awˇ, ngaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu deuˬ jiˇ jawˇ nga siˬ lehˇ noeˬ leˇ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ nahˬ yu ni “aˬ buˇ˗oˇ” lehˇ kuˇ˗euˬ teu naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼaˬ ahˇ leˇ˗awˇ shiˬ keuˇ ni gʼeh leˇ˗euˬ yaw duˬ baw meh.—Luˇkaꞈ 8:43-48.
3. Aˬ dui aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ naˇ haˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?
3 Zaˬ miˬ zaˬ heu gʼaˬ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ˗euˬ meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui kʼawꞈ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ “laˇ”˗eu ya leh jeh˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ laˇ˗eu deuˬ˗ahˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ˗awˇ maˬ laˆ taˬ nehˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ “Ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ˗awˬ. Ngaˇ naw maꞈ˗ahˇ gʼaˬ naˬ bi naˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Heu kawˆ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ ngaˬ kawˆ˗euˬ dawˬ kʼoꞈ za meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ aˬ joˆ˗ehˇ “laˇ” nya˗eu nga? Yeˬsuˇ ‘Ngaˬ˗euˬ kʼaˆ baꞈ baꞈ˗awˬ’ lehˇ ehˇ ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ neh aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya˗eu nga? Yeˬsuˇ neh biꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh shiˬ keuˇ ni gʼeh laˇ˗eu nga? Aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ kʼaˆ baꞈ˗ahˇ shiˬ keuˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ baꞈ daˆ leꞈ nya˗eu nga?
“Ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ˗awˬ”
4-5. Aˬ dui Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ “laˇ” nya˗eu nga?
4 Aˬ dui Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ “laˇ” nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ dui kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh aˬ yawꞈ neh ngehˬ˗awˇ, mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu heu meh. (Luˇkaꞈ 1:1-4) Gaˇ kawˆ heu dzaw˗eu, aˬ dui˗euˬ dah zaˇ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ mˇ dah nehˬ nya˗a, aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha ya mˇ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui iˇ cuꞈ shawˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗awˇ, Ka li˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ˗eu heu naˇ jiˇ, Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ “laˇ” nya˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
5 Aˬ dui Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ “laˇ” nya˗eu dzaˇ˗iˬ tiˬ jeˬ naˇ, sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ neh bi caw ba˗eu heu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ yawˇ deuˬ˗ahˇ bi haw piˇ˗eu gʼaˇ duˬ,‘tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu laꞈ sawˬ’ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ zmˬ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:7, 8, 11; Yoˇhaˬ 21:16; 1 Beˬtuˆluˆ 5:1-3) Teu miˇ neh, aˬ dui jawˇ paw neh caw ba˗eu jeˬ ya shaˇ˗eu meh. Aˬ dui sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ dui˗euˬ nui ma hawˇ˗eu aˬ dui loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ siˬ nya meh lehˇ maˬ ya noeˬ˗a. Mehˇ nmˇ Juˬliˬ˗yaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu miˇ neh Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ neh doˆ laˇ ngeh, ngaˬ˗euˬ cawˬ tiˬ gʼaˬ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ neh gʼaˬ bi biꞈ lehˇ ehˇ˗eu meh. Dahˬ beh ngeh˗aˬ, jeˬ˗iˬ maˬ bi biꞈ kʼawꞈ gʼaˬ˗eu paˬ leˇ lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ aˬ yawꞈ ehˇ˗eu loꞈ˗ehˇ jahˇ haw ngeh, teu poˆ gʼaˬ biꞈ laˇ˗euˬ teu naˇ, ngaˬ neh za haw˗euˬ laꞈ sawˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu hmˬ pyeuꞈ miˇ˗a lehˇ noeˬ laˇ nya” lehˇ ehˇ˗eu meh. Juˬliˬ˗yaˬ jawˇ gaˇ gʼa leˇ˗euˬ sheuˬ gʼeh˗eu teu nyiˬ gʼaˬ loꞈ˗ehˇ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ dui˗ahˇ “Ka li˗euˬ nui ma” ahˇ ni leh jeh˗awˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Teu naˇ Yeˬsuˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ siˬ nya˗awˇ aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu heu meh. (1 Gawˇliˬtu 2:16; 1 Beˬtuˆluˆ 2:21) Sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˬ dui˗ahˇ toˆ˗ehˇ caw ba˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗ahˇ biꞈ nya˗eu laꞈ sawˬ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.
‘Ngaˬ˗euˬ kʼaˆ baꞈ baꞈ˗awˬ’
6. Yeˬsuˇ ‘Ngaˬ˗euˬ kʼaˆ baꞈ baꞈ˗awˬ’ lehˇ ehˇ ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?
6 Yeˬsuˇ ‘Ngaˬ˗euˬ kʼaˆ baꞈ baꞈ˗awˬ’ lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, “Ngaˬ˗euˬ uˆ lahˇ˗eu baoˬ uˬ moˆ jawˇ laˇ˗awˬ” lehˇ hawˇ˗eu “Ngaˬ˗euˬ kʼaˆ baꞈ baꞈ laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ mˇ kaˇ˗euˇ” lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ geu jeˬ lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu maˬ kaˬ, kʼaˆ baꞈ baꞈ˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, gaˇ mˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu meh lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma.
7. Maꞈtehˬ 28:18-20-ahˇ haw ngeh, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ bi mˇ˗euˬ nga? Aˬ dui aˬ jeˬ jah˗eu nga?
7 Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh, Yeˬsuˇ˗euˬ kuˇ dawˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ kuˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˇ diˇ mˇ mawꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ha geuꞈ ni maˬ gʼeh haw˗aˬ. (Yoˇhaˬ 6:37, 38) Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ, Yeˬhawˇbaˬ neh Yeˬsuˇ˗ahˇ bi mˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu muiˬ dui dui˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗euˬ meh. Teu miˇ neh, Yeˬsuˇ aˬ dui nehˬ˗ehˇ aˬ myah luꞈ jawˇ˗awˇ, gaˇ heu mˇ byah nya ni caw ba nehˬ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ aˬ dui jah ma.—Maꞈtehˬ 28:18-20-ahˇ gui.
“Ngaˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˬ”
Yeˬsuˇ neh mˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ shiˬ keuˇ ni bi gʼeh leˇ (Aˇ deuˆ 8-11-ahˇ haw) b
8-9. Taˬ aw˗eu deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ aˬ jeˬ miˇ neh laˇ mawꞈ˗eu nga? Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ aˬ jeˬ ya naˇ haˬ˗eu nga?
8 Taˬ aw˗eu deuˬ Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ mawꞈ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 19:13, 14; Luˇkaꞈ 7:37, 38) Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Yeˬsuˇ hawˇ˗eu zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ Paˬliˬsehˇ deuˬ, beu gaˇ˗eu jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Paˬliˬsehˇ deuˬ naˇ, yaw bya maˬ bya˗eu uˬ taꞈ, jahˇ gʼeh˗eu meh. (Maꞈtehˬ 12:9-14) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ naˇ, tsawˇ bya bya˗eu uˬ taꞈ taˬ aw˗eu meh. Paˬliˬsehˇ deuˬ, tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ mehˬ shi myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ˗eu yawˬ ha˗euˬ aˇ yaˬ˗ahˇ kʼahˬ shehˇ jehˆ˗eu meh. Yeˬsuˇ toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu teu naˇ, maˬ tsaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu uˬ taꞈ, zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ taˬ aw˗awˇ aˬ cawˬ˗euˬ zaˬ kʼaˆ geuꞈ lehˇ jiˇ paˇ mehˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 23:2, 6-11) Paˬliˬsehˇ deuˬ, aˬ cawˬ˗ahˇ behˬ dzaˬ˗eu uˬ taꞈ guˆ tsiˬ nyehꞈ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 9:13, 22) Ehˇ kʼawꞈ Yeˬsuˇ naˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ muiˬ˗eu dawˬ deuˬ ngehˬ˗awˇ, nui gaˬ bi mawˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ shiˬ keuˇ ni bi gʼeh leˇ˗eu meh.
9 Nawˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ luꞈ ma loˇ? Yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ nya˗eu meh. ‘Aˬ cawˬ ngaˬ˗ahˇ nahˬ yu ni gʼeh˗awˇ, taˬ aw˗eu tiˬ gʼaˬ lehˇ haw ngaˇ loˇ? Ngaˇ aˬ cawˬ˗ahˇ mˇ nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ cawˬ haw teˬ˗eu gaˇ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ miˇ˗a loˇ? Ngaˇ muiˬ˗eu dawˬ deuˬ ngehˬ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ mˇ muiˬ nehˬ miˇ˗a loˇ?’
10. Yeˬsuˇ gaˇ mˇ ngeh lawˬ ka ni aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh˗eu nga?
10 Yeˬsuˇ gaˇ mˇ ngeh lawˬ ka ni bi gʼeh˗eu meh. Aˬ yawꞈ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ˗eu zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ dzaw nehˬ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 10:1, 19-21) Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ kʼaˇ naˇ haˬ mawꞈ˗eu jeˬ bi naˇ haˬ˗awˇ, Yeˬsuˇ jiˇ aˬ yawꞈ maꞈ ngehˬ gaˇ naˇ haˬ mawꞈ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 16:13-16) Maˬ muiˬ˗eu uˬ jeˬ jaˬ lehˇ maˬ bi zaw laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, moˇ gaꞈ neh taw gʼoeˬ taˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ ka taˬ˗euˬ aˇ bawˬ huiˬ laˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, zaˬ lahˇ deuˬ Yeˬsuˇ neh mehˬ˗euˬ jeˬ nui ma˗ahˇ noeˬ taˬ˗eu miˇ neh, yaw muiˬ jeˬ mˇ doˆ laꞈ˗eu meh.
Aˬ cawˬ ngehˬ cawˬ˗eu yaw awˬ paˬ˗ehˇ yaw bya bya lehˇ gʼeh
Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ
Taˬ aw˗awˇ gaˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ mˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ c
11. Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ naˇ haˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?
11 Nawˇ uˆ lahˇ˗eu baoˬ tsaˬ tsaˬ ni jaˆ˗eu tiˬ gʼaˬ ma loˇ? Toˆ˗ehˇ naˇ, yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ haw. ‘Ngaˇ iˇ kahˇ hawˇ˗eu gaˇ mˇ duˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ nya? Ngaˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ miˇ˗a laˬ? Ngaˇ aˬ cawˬ ngaˬ˗ahˇ naˇ haˬ laˇ peuˬ ni jahˇ miˇ˗a laˬ? Ngaˇ aˬ cawˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ nui ma keuˆ laꞈ kʼoeˇ naˇ haˬ miˇ˗a laˬ?’ Aˬ dui Paˬliˬsehˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ maˬ pyeuꞈ mawꞈ. Paˬliˬsehˇ deuˬ naˇ, tiˬ gʼaˬ na aˬ yawꞈ maꞈ neh mehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ jah coeˇ ngeh nui ma pehˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ noeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ noeˬ˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ kʼehˬ nehˬ kʼaˆ nehˬ˗eu meh.—Maˬkuˆ 3:1-6; Yoˇhaˬ 9:29-34.
Shiˬ keuˇ ni gʼeh laˇ
12-14. Yeˬsuˇ neh biꞈ˗euˬ gaˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh shiˬ keuˇ ni bi gʼeh laˇ˗eu nga?
12 Aˬ dui Yeˬsuˇ neh biꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ ya mˇ ngeh, aˬ jeˬ miˇ neh shiˬ keuˇ ni gʼeh laˇ˗eu nga? Aˬ dui˗ahˇ toˆ˗ehˇ bi gʼeh laˇ˗eu gʼawˬ mya jeˬ jaˆ˗eu meh. Aˬ dui tiˬ jeˬ na˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ.
13 Aˬ dui muiˬ dui dui˗eu sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ jawˇ. Yeˬhawˇbaˬ huiˬ dui mahˇ dui dui˗eu sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu ziˇ toˆ ni gʼeh˗eu baw leˬ kʼoeˇ deuˬ˗ahˇ maˬ duˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui neh kʼaˇ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. (Heˬbyehˇ 6:10) Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ neh biꞈ taˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ bi mˇ byah˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui loˬ˗eu baoˬ jiˇ biꞈ nehˬ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 4:7; Gaˬlaˬtiˆ 6:5) Sahˬ paˬ Yeˬsuˇ jiˇ muiˬ dui dui˗eu sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ mˇ nehˬ˗eu paw aˬ dui dzaw geuꞈ dui dui paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. (Yoˇhaˬ 13:15) Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jiˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ paˇ jawˇ˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ, “huiˬ dui dui˗eu Yawˇ bo˗eu yaw sahˇ” Yeˬsuˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ dzaw geuꞈ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 13:20; 1 Beˬtuˆluˆ 5:2) Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗ahˇ mehˬ˗awˇ haw piˇ ngeh, aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗awˇ, gʼaˬ biꞈ˗eu uˬ taꞈ, nui kʼaˬ jiˇ mˇ mawˇ nehˬ˗eu meh.
14 Aˬ dui muiˬ dui dui˗eu cawˬ jawˇ. Miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ aˬ dui loꞈ˗ehˇ aˇ pyaˇ daˬ muiˬ taˬ˗euˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui loꞈ˗ehˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗eu tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ˗a. Aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ˗ehˇ dehꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ ya mˇ taꞈ˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ dzehˬ de lehˇ maˬ noeˬ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ jeˬ na paˇ bym paˇ nya˗euˬ kʼawꞈ taˬ aw˗awˇ, aˬ cawˬ yawˬ ha naˆ maˬ tseˇ aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ meh lehˇ haw˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ cawˬ deuˬ˗ahˇ gaˇ mˇ cawˬ lehˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ haw˗eu uˬ taꞈ, aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ shiˇ dah peuˬ gaˇ keuˆ ni aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu meh.
15. Aˬ dui mˇ luꞈ˗eu gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?
15 Aˬ dui muiˬ dui duiˬ˗eu gaˇ jaˆ. Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu gaˇ kawˆ mehˬ˗awˇ, Saˬdaˬ˗euˬ jaˬ myawꞈ mehˇ shuiˇ dawˬ˗ahˇ pah mehˬ˗eu ma. (Yoˇhaˬ 8:44) Saˬdaˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ kah˗eu kʼaˆ behˆ ciˬ pi nehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ iˬ baˇ maˬ pyehˬ nehˬ˗a, aˬ dui nui gaˬ za˗eu maˬ geuˇ˗a lehˇ maˬ siˬ˗ehˇ bi noeˬ leˇ˗eu meh. Teu naˇ, doeˇ dui dui˗eu ja myawꞈ mehˇ shuiˇ dawˬ pyeuꞈ˗awˇ, kah dui dui˗eu kʼaˆ behˆ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ “laˇ” ngeh, aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ dzeuˇ˗euˬ uˬ taꞈ, Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. (Loˇmaˆ 8:32, 38, 39) Aˬ dui tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ laˇ ni ya caw ba nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ muiˬ daˆ laˇ gaˇ ya mawˇ˗eu miˇ neh, laˬ kʼaˬ cehˇ dui dui miˇ˗a.
Yeˬsuˇ˗euˬ kʼaˆ baꞈ˗ahˇ shiˬ keuˇ ni baꞈ daˆ leꞈ
16. Yeˬsuˇ neh biꞈ˗euˬ kʼaˆ behˆ naˇ, aˬ dui ya pi˗eu kʼaˆ behˆ nui deuˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ beu gaˇ˗eu nga?
16 Yeˬsuˇ neh biꞈ˗euˬ kʼaˆ behˆ heu naˇ, aˬ dui ya pi˗eu kʼaˆ behˆ nui deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ duˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, uˬ ciꞈ uˬ taw paw gaˇ mˇ gʼaˬ ngeh, aˬ dui gʼawˬ mya gʼaˬ gʼaˬ doeˇ doeˇ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, laˬ kʼaˬ jiˇ maˬ cehˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ, yaw myaˬ poˆ aˬ dui nah ga ni gaˇ mˇ˗euˬ miˇ neh gʼaˬ doeˇ doeˇ kʼawꞈ, uˬ ciꞈ uˬ taw paw bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ gʼaˬ ngeh, shiˬ keuˇ ni gʼeh laˇ˗awˇ gʼaˬ paˇ ahˇ kʼoꞈ laˇ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui leh jeh˗awˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗awˇ, aˬ myah luꞈ Jaˇliꞈ gui˗eu heu jiˇ ni, shiˬ keuˇ ni bi gʼeh laˇ˗eu meh.
17. Aˬ dui aˬ jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ laꞈ ya daˬ˗awˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ya yahˇ˗eu nga?
17 Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ yaw dui baw˗eu lehˇ laꞈ ya daˬ meh. Teu miˇ neh aˬ dui gʼaˬ teu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗eu lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ yaw myaˬ poˆ za˗eu leh jeh gaˇ gʼaˬ jiˇ leˇ nya˗eu meh. Yeˬsuˇ neh smˇ muiˬ muiˬ˗eu zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw. Zaˬ yo aˬ li teu gʼaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ “Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ za nya ni, ngaˇ aˬ geu jeˬ ya mˇ ta” lehˇ naˇ haˬ laˇ˗euˬ meh. Zaˬ yo aˬ li teu gʼaˬ Moˇseˬ˗euˬ Zahˇ dawˬ˗ahˇ mˇ caw luꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ, Maˬkuˆ sahˬ boꞈ˗ahˇ “Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ haw gaˬ”˗euˬ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh, muiˬ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ “Nawˇ kʼaˇ jaˆ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ ahˬ˗iˇ˗awˇ, . . . ngaˬ˗euˬ meh nah caw teh laˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗awˇ kuˇ˗euˬ meh. Teu ngeh aˬ yawꞈ shaˬ zahˬ naꞈ dui dui˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ “pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ”˗ahˇ maˬ byehˇ dzeh coeˇ˗a. (Maˬkuˆ 10:17-22) Teu miˇ neh, aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ kʼaˆ baꞈ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗eu uˬ taꞈ, “pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ”˗euˬ zaˬ kʼaˆ paˇ geuꞈ daˆ leꞈ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 6:24) Nawˇ pyeuꞈ law nmˇ˗aˬ, aˬ jeˬ˗ahˇ tseˇ de?
18. Aˬ dui tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh?
18 Aˬ dui tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ naˬ ba tiꞈ taˬ luꞈ˗eu aˬ jeˬ nya lehˇ pyehˆ tseˇ˗eu heu naˇ yaw muiˬ jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ gaˇ zmˬ˗euˬ lehˇ yaw duˬ bi baw˗eu gʼaˇ duˬ meh. Aˬ dui Maˇ˗kuiˬ lehˇ kuˇ˗eu aˬ li zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu, “Dzeuˇ laꞈ˗euˬ yaw myaˬ kʼoꞈ˗ahˇ, ngaˇ yaw awˬ awˬ lehˇ dehꞈ maˬ lehˇ noeˬ˗eu ma. Ngaˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ ma. Ehˇ kʼawꞈ, ngaˇ pyuˇ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu yaw saˇ saˇ lehˇ dehꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ shaˇ noeˬ˗eu miˇ neh, ngaˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ paˬ baꞈ daˆ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ duˇ nya. Ngaˇ aˇ nah hawˇ˗eu aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ yawˬ ha ya leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ jeˬ hu biꞈ˗awˇ, dzeˇ˗eu deuˬ tehꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ biꞈ luꞈ nya lehˇ ya siˬ˗euˬ ma.” Maˇ˗kuiˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ leh jeh˗eu gʼaˇ duˬ, nui noeˬ hawˇ˗eu dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ laˆ paˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu, “Ngaˬ˗ahˇ tiˬ poˆ na pyuˇ gaˇ kawˆ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ nya siˬ, ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.”
19. Tsaˬ˗eu nui noeˬ ahˇ˗eu heu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga?
19 Aˬ dui heu smˇ jeˬ jahˇ naˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ kʼaˆ baꞈ˗ahˇ shiˬ keuˇ ni baꞈ daˆ leꞈ nya˗eu meh. Dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, aˬ myah luꞈ tsaˬ˗eu nui noeˬ ya ahˇ˗eu meh. Aˬ dui nymˬ˗mˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ luꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ mehˬ˗eu jeˬ˗ehˇ ya mˇ caw˗eu meh. Aˬ dui gaˇ mˇ zaˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ naˇ baw leˬ pyeuꞈ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 17:10) Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ nui noeˬ neh mˇ naˇ, kʼaˆ baꞈ baꞈ˗eu yaw shaˬ meh. Laˆ lawˬ gʼeu luꞈ˗eu kʼaˆ dui dui˗eu mawˇ neˇ kʼawꞈ tiˬ gʼaˬ tiˬ paw iˇ˗eu leh jeh naˇ, yaw sahˇ gʼaˬ neh dawˆ taˬ˗euˬ kʼaˆ baꞈ nehˬ˗ehˇ maˬ tsaˬ˗eu miˇ neh, gʼaˬ doeˇ doeˇ laˇ˗awˇ naˇ laˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ caw naˇ, aˬ dui maˬ mˇ nya nya lehˇ noeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ kʼawꞈ mˇ nya laˇ˗awˇ, maˬ gʼaˬ leˇ nya˗a lehˇ noeˬ˗eu nui noeˬ˗ahˇ kʼawꞈ gʼaˬ leˇ nya laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ neh noeˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ nya˗eu tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ jawˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ.—Loˇmaˆ 8:31; 1 Yoˇhaˬ 4:4.
20. Aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ kʼaˆ behˆ baꞈ mawꞈ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ baˬ da neh ya pyeuꞈ˗eu nga?
20 Nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, tsaˬ˗eu nui ma neh ya mˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ kʼaˆ baꞈ baꞈ˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ bi za˗eu gʼaˇ duˬ ma. Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ, aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ laˇ˗euˬ deuˬ nui kʼahˇ huiˬ˗awˇ yawˬ ha gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu meh. Aˇ nah naˇ aˬ yawꞈ maꞈ laˬ kʼaˬ maˬ cehˇ˗eu miˇ neh, Yeˬsuˇ˗euˬ kʼaˆ baꞈ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 6:25-27, 51, 60, 66; Piˇliˇpiˆ 3:18, 19) Ehˇ kʼawꞈ, Miˬyehˇ˗ahˇ hawˇ˗eu aˬ cawˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ, yawˬ ha˗euˬ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ ni Yeˬsuˇ jawˇ gaˇ laˇ˗euˬ deuˬ naˇ, kʼaˆ behˆ teu˗ahˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ kʼaˇ dehꞈ˗eu kʼoeˇ keuˆ ni laˬ kʼaˬ tiˬ cehˇ baꞈ˗awˇ, mˬ taˆ Ka li nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ paˇ jaˆ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui tsaˬ˗eu nui ma neh Yeˬsuˇ˗euˬ kʼaˆ behˆ˗ahˇ baꞈ naˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.
21. Maꞈtehˬ 6:31-33-ahˇ haw ngeh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ jahˇ meh lehˇ jah nya˗eu nga?
21 Smˇ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, aˬ dui ya jah daˆ leꞈ˗eu meh. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ dehꞈ ziˇ gaˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ mˇ˗awˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ ma. Yeˬsuˇ aˬ dui kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ gaˇ ya daˬ meh lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui shaˬ zahˬ deuˬ˗ahˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ laꞈ meh lehˇ jah˗eu ma. Aˬ dui ngehˬ˗ehˇ oˇ kamˬ coeˇ naˇ, ngehˬ˗ehˇ gʼahˇ laˇ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 1:2-4) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ biꞈ meh lehˇ jah˗eu uˬ taꞈ, Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ ngehˬ gʼeh meh lehˇ jah˗awˇ, mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ gʼaˬ biꞈ nehˬ meh lehˇ jah˗eu ma. (Maꞈtehˬ 6:31-33-ahˇ gui; Yoˇhaˬ 10:14; 1 Teˇsaˬloˇni 5:11) Aˬ dui kamˬ daˬ coeˇ˗eu gʼaˇ duˬ, heu naˆ ni naˇ gʼaˬ leˇ˗euˬ maˬ ngeuˇ˗a loˇ?
22. Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu nga?
22 Yeˬsuˇ neh naˇ gawˇ laˆ saˆ nehˬ˗euˬ zaˬ miˬ zaˬ teu gʼaˬ, naˇ gawˇ taˬ leˇ ngeh nah neh shiˬ keuˇ ni gʼeh laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ naˇ, aˬ myah luꞈ shiˬ keuˇ ni ya jawˇ gʼeh meh. Nawˇ aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ maˬ siˬ lehˇ noeˬ miˇ˗a loˇ? Aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ kʼaˆ baꞈ baꞈ laˇ naˇ, aˬ yawꞈ mˬ taˆ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu laꞈ sawˬ za meh. Aˬ yawꞈ neh Yeˬsuˇ˗euˬ mehˬ nah caw teh˗eu gʼaˇ duˬ byehˇ dzeh yaꞈ˗euˬ teu naˇ, aˬ yawꞈ za˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ naˇ ehˇ nyaꞈ maˬ nyeuˆ˗a. Aˬ dui noeˬ tmˬ˗eu jeˬ mˬ taˆ jaˆ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ˗ahˇ jaˆ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ “Ngaˇ jawˇ gaˇ laˇ˗awˬ” lehˇ kuˇ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a.
Dawˬ caˇ 13 Ka li aˬ dui dzaw geuꞈ duˬ pyeuꞈ
a Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ laˇ lehˇ kuˇ˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗euˬ kuˇ dawˬ˗ahˇ ha geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga? Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ teu˗euˬ dawˬ kʼoꞈ za meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ heu kawˆ˗ahˇ, aˬ dui Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ ngeh shiˬ keuˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh nya˗eu nga lehˇ jiˇ ya siˬ meh.
