Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Jah˗eu jeˬ—Aˬ dui˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ

Jah˗eu jeˬ—Aˬ dui˗ahˇ ziꞈ dah ni bi gʼeh˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ

Jah˗eu jeˬ baoˬ ahˇ dui dui˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Saˬdaˬ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ cawˆ mawꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ jah˗eu jeˬ, aˬ dui˗ahˇ ‘haiˬ dui dui˗eu gʼaˬ neh beuˆ gʼeh laꞈ˗euˬ miˬ dzaˬ doꞈ˗eu kaˆ myaˬ deuˬ miˆ˗iˇ ni’ caw ba nya˗eu meh. (Eˇpeˇsu 6:16) Kʼoeˇ naˇ aˬ dui jah˗eu jeˬ ahˇ naˇ, gawˬ jawˬ loꞈ˗ehˇ huiˬ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ jiˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “Naw maꞈ jah˗eu jeˬ gʼawˬ paꞈ aˇ nuiˆ hui ni ahˇ naˇ, gawˬ jawˬ heu jawˬ˗ahˇ ‘kʼoeˇ paw dzeˇ jiˆ˗iˇ˗awˬ’ lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, jiˆ˗iˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 17:20) Aˬ dui jah˗eu jeˬ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ ni caw ba nehˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu ma. Teu miˇ neh aˬ dui naˇ haˬ˗eu jeˬ heu deuˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Jah˗eu jeˬ aˬ jeˬ nga? Aˬ dui˗euˬ nui ma jah˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga? Aˬ dui jah˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi ziꞈ laˇ nya˗eu nga? Aˬ dui aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ ya jah˗eu nga?—Loˇmaˆ 4:3.

Jah˗eu jeˬ aˬ jeˬ nga?

Jah˗eu jeˬ lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, Jaˇliꞈ kʼaˇ ehˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ngeuˇ meh lehˇ jah gaˇ ha geuꞈ gaˇ tehꞈ˗ehˇ ehˇ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ “Nehꞈ deuˬ kʼawꞈ [Miˬyehˇ jawˇ meh lehˇ] kʼoeˇ loꞈ˗ehˇ jah˗awˇ, guˆ guˆ˗ehˇ yaw dzuˬ dzuˬ luꞈ meh.” (Yaˬkoˆ 2:19) Toˆ˗ehˇ naˇ jah˗eu jeˬ aˬ jeˬ nga?

Uˬ bya hawˇ˗eu uˬ ciꞈ aˬ myah luꞈ jaˆ gʼeh meh lehˇ jah˗eu loꞈ˗ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ deuˬ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ meh lehˇ ya jah

Jaˇliꞈ jah˗eu jeˬ˗ahˇ dawˬ tsuiꞈ nyiˬ jeˬ lehˇ pah mehˬ˗eu meh. Dahˬ beh˗eu jeˬ naˇ, “Jah˗eu jeˬ˗aˬ, noeˬ tmˬ taˬ˗euˬ jeˬ aˬ diˇ pyeuꞈ laˇ tehꞈ˗a lehˇ nui jah bi ahˇ”˗eu meh. (Heˬbyehˇ 11:1) Aˬ dui jah˗eu jeˬ ahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh kʼaˇ ehˇ taˬ˗euˬ jeˬ maˇ diˇ ngeuˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh lehˇ jah˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ ‘Aˇ yamˬ tsaˬ tsaˬ ni uˬ ciꞈ ciꞈ le˗awˇ, aˇ yamˬ tsaˬ tsaˬ ni uˬ bya bya laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nah hawˇ˗eu miˇ˗ahˇ ngaˬ neh dzaˬ taˬ˗euˬ saˇ jaˇ kʼaˇ ziꞈ kʼoeˇ keuˆ ni, Daˬbiˇ˗ahˇ ngaˬ neh dzaˬ taˬ˗euˬ saˇ jaˇ heu bi ziꞈ ma.’ (Yeˬlaˬmiˇ 33:20, 21) Nawˇ nahˇ ma maˬ doˆ laˇ gaˇ hawˇ˗eu maˬ ga ahˇ˗iˇ gaˇ guˆ haw ma loˇ? Toˆ˗ehˇ pyeuꞈ naˇ, uˬ bya hawˇ˗eu uˬ ciꞈ lehˇ maˬ paˇ baw˗eu meh. Nawˇ miˇ tsaˬ yawˬ haˇ yawˬ ha buiˇ˗awˇ, nahˇ ma˗ahˇ cah jawˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ jah naˇ, teu deuˬ˗ahˇ zahˇ biꞈ˗euˬ Miˬyehˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ dawˬ maˇ diˇ bi pyeuꞈ laˇ meh lehˇ aˬ dui jah ziꞈ nya˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 55:10, 11; Maꞈtehˬ 5:18.

Nyiˬ jeˬ aˬ yawꞈ jeˬ naˇ, jah˗eu jeˬ naˇ, “maˬ ya mawˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ nui kʼaˬ bi tsmˬ˗eu meh.” (Heˬbyehˇ 11:1) Maˬ mawˇ laˇ˗eu jeˬ maˇ diˇ jaˆ meh lehˇ jah nya˗eu, aˬ jeˬ˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ jaˆ˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ, zaˬ tiˬ gʼaˬ aˬ dui˗ahˇ ‘Nawˇ jaˬ lehˇ maˇ diˇ jaˆ meh lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya de’ lehˇ naˇ haˬ laˇ naˇ, aˬ dui jaˬ lehˇ˗ahˇ maˬ mawˇ nya kʼawꞈ, zaˬ˗ahˇ jaˬ lehˇ maˇ diˇ jaˆ˗eu lehˇ siˬ leˇ ni jahˇ nehˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui zaˬ˗ahˇ saꞈ gʼawˇ ngeh maˬ ehˇ, jaˬ lehˇ baw laꞈ ngeh maˬ ehˇ, bi haw nya meh. Zaˬ, maˇ jawˆ ni gʼeh˗eu saˇ kiˇ teu˗ahˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ maˬ mawˇ laˇ˗eu jeˬ maˇ diˇ jaˆ ngaˇ lehˇ jah laˇ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni, jah˗eu jeˬ kʼawꞈ, maˇ jawˆ ni gʼeh˗eu saˇ kiˇ˗ahˇ ya mawˇ gaˇ iˇ˗eu meh.—Loˇmaˆ 1:20.

Jah˗eu jeˬ ahˇ˗eu gʼaˇ duˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ aˇ poeˬ ya taˬ bawˬ

Jah˗eu jeˬ maˇ jawˆ ni gʼeh˗eu saˇ kiˇ˗ahˇ ya mawˇ gaˇ neh pyeuꞈ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, jah˗eu jeˬ ahˇ˗eu gʼaˇ duˬ, “yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ˗ahˇ” ya siˬ nya˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 2:4) Ehˇ kʼawꞈ siˬ nya˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a siˬ. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ aˬ dui ‘nui ma laꞈ kʼoeˇ jah˗eu jeˬ’ ya bi ahˇ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 10:10, YS97) Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ Jaˇliꞈ mehˬ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ meh lehˇ ehˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ˗a. Teu˗ahˇ aˇ poeˬ ya taˬ baw˗eu meh. Aˇ poeˬ taˬ baw ngeh, jah˗eu jeˬ mˇ doˆ laꞈ ni laˆ noeˬ nehˬ˗awˇ, Miˬyehˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ dehꞈ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 2:20) Ehˇ kʼawꞈ tsawˇ haˬ zaˬ˗aˬ, yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw naˇ, saˇ kiˇ maˇ jawˆ ni mawˇ laˇ kʼawꞈ, yawˬ ha kʼaˇ jahˇ mawꞈ˗eu jeˬ jahˇ˗eu tehꞈ meh. (2 Beˬtuˆluˆ 3:3, 4; Yuˇdaˆ 18) Teu miˇ neh, aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ gaˇ ya mawˇ˗euˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ, jah˗eu jeˬ ahˇ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ nga lehˇ ya mawˇ˗euˬ ma. (Bawˇtsahˬ 14:11; Yoˇhaˬ 12:37) Aˬ dui˗euˬ nui ma yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ gaˬ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ aˬ dui˗ahˇ jah˗eu jeˬ ahˇ laˇ ni caw ba nehˬ nya˗eu meh.—Gaˬlaˬtiˆ 5:22; 2 Teˇsaˬloˇni 2:10, 11.

Daˬbiˇ jah˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi ziꞈ laˇ nya˗euˬ nga?

Jah˗eu jeˬ ziꞈ˗eu tiˬ gʼaˬ naˇ sahˬ paˬ Daˬbiˇ pyeuꞈ meh. (Heˬbyehˇ 11:32, 33) Ehˇ kʼawꞈ, Daˬbiˇ pehˬ˗euˬ nymˇ jiˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ nui jah ziꞈ˗eu lehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, tiˬ poˆ Daˬbiˇ˗euˬ aˇ doˆ doˆ saˬ pyeuꞈ˗eu Eˇliˇbaˆ, Daˬbiˇ deuˆ ceh ceh ma lehˇ lmˬ laˇ˗euˬ Gawˇliˇyaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja ngeh, Eˇliˇbaˆ Daˬbiˇ˗ahˇ dehˬ˗eu meh. Teu gaˇ haw ngeh, Eˇliˇbaˆ jah˗eu jeˬ maˬ ahˇ nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (1 Saˬmeuˬlaˆ 17:26-28) Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ, dehꞈ le ngeh neh jah˗eu jeˬ dehꞈ ahˇ le˗euˬ lehˇ maˬ jawˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, aˬ da aˬ ma˗ahˇ neh za˗euˬ lehˇ jiˇ maˬ jawˇ˗a. Teu miˇ meh, Daˬbiˇ jah˗eu jeˬ ahˇ˗eu teu naˇ, aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ ni yawˬ haˇ yawˬ ha leh jeh˗eu miˇ neh meh.

Daˬbiˇ neh Ja ceuˬ 27 laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ jah˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ ahˇ laˇ nya˗euˬ lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 27:1) Daˬbiˇ aˬ yawꞈ neh dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ ya puˬ ya mawˇ laꞈ haw˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ˗euˬ laꞈ˗ahˇ neh aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ nya˗eu lehˇ ya mawˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 27:2, 3) Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh uˬ duˬ tahˬ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ gaˇ kawˆ kawˆ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. (Ja ceuˬ 27:4) Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ nui jah taꞈ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ sehˬ gʼawˆ˗ahˇ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 27:6) Aˬ yawꞈ nui ma laꞈ kʼoeˇ neh guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoe˗eu meh. (Ja ceuˬ 27:7, 8) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ ma˗ahˇ siˬ nya laˇ ni bi mehˬ bi tsoˆ mawꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 27:11) Daˬbiˇ jah˗eu jeˬ heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu seuˆ dzeuꞈ aˇ gʼehˇ tiˬ jeˬ pyeuꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ “Ngaˇ jah˗eu jeˬ maˬ ahˇ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ paˬ nga?” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Ja ceuˬ 27:13, MS.

Aˬ dui jah˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ bi ziꞈ laˇ nya˗eu nga?

Nawˇ kʼawꞈ Daˬbiˇ loꞈ˗ehˇ Ja ceuˬ 27 laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ, shaˇ noeˬ˗awˇ mˇ naˇ aˬ yawꞈ loꞈ˗ehˇ jah˗eu jeˬ ahˇ laˇ nya˗eu meh. Jah˗eu jeˬ ahˇ˗eu gʼaˇ duˬ, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ ya siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh, nawˇ Jaˇliꞈ hawˇ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ paˇ dmˬ deuˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ gui naˇ ngehˬ˗ehˇ, Miˬyehˇ˗euˬ yaw sahˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˇ siˬ tiˬ jeˬ pyeuꞈ˗eu, jah˗eu jeˬ ahˇ laˇ˗eu awˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 1:2, 3) Nawˇ gui ngeh, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu aˇ yamˬ ya zmˬ˗eu meh. Toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, nawˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya dzehˬ laˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ nya dzehˬ laˇ˗eu meh. Ngehˬ˗ehˇ noeˬ mawˇ nya dzehˬ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ neh maˬ ehˇ, aˬ cawˬ˗ahˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ tsaꞈ gaˬ gaˇ neh maˬ ehˇ, jah˗eu jeˬ mˇ doˆ laꞈ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 10:23-25) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui ‘aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, tiˬ jawˇ˗iˬ nui ma maˬ cawˆ˗eu’ heu neh jiˇ, jah˗eu jeˬ mˇ doˆ laꞈ nya˗eu meh. (Luˇkaꞈ 18:1-8) Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ “maˬ tsehˆ leˇ ni guiˬ lahˬ shaˇ”˗awˇ, “aˬ yawꞈ naw maꞈ˗ahˇ ngehˬ gʼeh bo saˆ luꞈ˗eu meh” lehˇ nui ma taˬ luꞈ˗uˇ. (1 Teˇsaˬloˇni 5:17; 1 Beˬtuˆluˆ 5:7) Jah˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ laꞈ keuˆ˗iˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗awˇ, aˬ dui laꞈ mˇ keuˆ˗iˇ ngeh jah˗eu jeˬ ziꞈ laˇ˗eu meh.—Yaˬkoˆ 2:22.

Yeˬsuˇ˗ahˇ jah

Yeˬsuˇ shiˇ ngeh miˇ aˬ yawꞈ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “Miˬyehˇ˗ahˇ jah˗awˇ, ngaˬ˗ahˇ kʼawꞈ jah˗awˬ” lehˇ ehˇ taˬ yaꞈ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 14:1) Teu miˇ neh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu, Yeˬsuˇ˗ahˇ jiˇ ya jah˗eu meh. Aˬ dui Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jah nya˗eu nga? Aˬ joˆ˗ehˇ jah nya˗eu gaˇ kawˆ smˬ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ ma.

Yeˬsuˇ˗ahˇ jah˗eu lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

Dahˬ beh˗eu kawˆ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ Miˬyehˇ neh biꞈ˗euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh lehˇ ya haw˗eu meh. Gʼaˬ kʼehˇ Pawˇluˆ “ngaˇ yaw dehꞈ dehꞈ luꞈ˗eu heu˗aˬ, ngaˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ gʼawˇ mawˇ damˬ nehˬ le˗euˬ Miˬyehˇ˗euˬ Zaˬmaˇ˗ahˇ jah˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ dehꞈ luꞈ˗eu ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 2:20) Nawˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ jah ngeh, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu naˇ nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ pyeuꞈ meh lehˇ jah˗awˇ, nawˬ˗euˬ iˬ baˇ˗ahˇ jiˇ pyehˬ nehˬ meh lehˇ jah˗eu uˬ taꞈ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ bi za˗awˇ, Miˬyehˇ nawˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗eu jeˬ jiˇ pyeuꞈ˗eu meh. (Loˇmaˆ 8:32, 38, 39; Eˇpeˇsu 1:7) Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ pyeuꞈ meh lehˇ maˇ diˇ jah naˇ, aˬ dui nui ma saˇ laˇ˗awˇ, yawˬ haˇ yawˬ ha maˬ paˇ noeˬ doeˇ˗eu meh.—2 Teˇsaˬloˇni 2:16, 17.

Nyiˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬsuˇ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼoe˗awˇ guiˬ lahˬ shaˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ baˬ da neh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ nya˗awˇ, “Miˬyehˇ˗euˬ dzoeˬ dzaˬ nuiˇ mahˬ mehˬ shi jiˆ uˇ leˇ kaˇ˗euˇ. Kʼoeˇ gaˇ, aˬ dui kʼaˇ loˬ ngeh caw ba nehˬ laꞈ˗eu gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ laꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ dui za˗awˇ, guiˬ lahˬ yaw dzahˇ˗ahˇ ya mawˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nya˗eu meh. (Heˬbyehˇ 4:15, 16; 10:19-22) Guiˬ lahˬ shaˇ˗eu jeˬ heu naˇ, iˬ baˇ mˇ ni lawˬ haw laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ ni bi leh jeh˗eu meh.—Luˇkaꞈ 22:40.

Smˬ kawˆ aˬ yawꞈ kawˆ, Yeˬsuˇ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ. Gʼaˬ kʼehˇ Yoˇhaˬ “Zaˬmaˇ˗ahˇ kʼaˇ jah˗eu tsawˇ haˬ˗aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu meh. Zaˬmaˇ˗ahˇ maˬ jah˗eu tsawˇ haˬ˗aˬ, dehꞈ˗eu jeˬ maˬ za˗ehˇ, Miˬyehˇ kʼehˬ nehˬ kʼaˆ nehˬ˗eu uˬ moˆ ya jawˇ tehꞈ˗a” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 3:36) Yoˇhaˬ neh ehˇ taˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh, jah˗eu jeˬ heu naˇ maˬ jah˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ beu gaˇ nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ jah˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh mehˬ taˬ ehˇ taˬ˗euˬ jeˬ pyeuꞈ˗eu, “Ka li˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ” mˇ caw naˇ jiˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:2) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ neh kʼehˇ taˬ˗euˬ “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” deuˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu jiˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Maꞈtehˬ 24:45) Nawˇ Yeˬsuˇ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ naˇ, jaˬ lehˇ lehˇ ma loꞈ˗ehˇ kʼaˆ˗eu shaˬ zahˬ˗ahˇ jiˇ oˇ kamˬ daˬ coeˇ˗eu meh.—Luˇkaꞈ 6:47, 48.

“Yawˬ ha˗euˬ muiˬ dui shawˇ dui dui˗eu jah˗eu jeˬ huiˬ laˇ mahˇ laˇ nya ni leh jeh˗awˬ”

Aˬ da tiˬ da Yeˬsuˇ˗ahˇ “Ngaˇ aˬ diˇ jah ma. Ehˇ kʼawꞈ, jah˗eu maˬ loꞈ nya. Jah˗eu myaˬ laˇ ni ngehˬ gʼeh nehˬ laꞈ˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maˬkuˆ 9:24) Aˬ da heu gʼaˬ nui jah ahˇ luꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ jah˗eu jeˬ bi myaˬ laˇ˗eu loˬ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ da heu gʼaˬ loꞈ˗ehˇ duˇ˗eu ma. Aˬ dui ya tahˬ puˬ˗eu gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na naˇ, nui jah gʼawˬ mya ni loˬ˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ nymˬ˗mˇ neh jah˗eu jeˬ bi myaˬ laˇ nya˗eu meh. Aˬ dui neh ya mawˇ dzeuˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ bi noeˬ mawˇ dzehˬ laˇ˗eu Jaˇliꞈ gui˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ jah˗eu jeˬ bi myaˬ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ Miˬyehˇ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ gaˇ kawˆ aˬ cawˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu uˬ taꞈ, aˬ myah luꞈ guiˬ lahˬ shaˇ naˇ, jah˗eu jeˬ myaˬ laˇ˗eu meh. Aˬ dui jah˗eu jeˬ myaˬ laˇ naˇ, laꞈ sawˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ huiˬ˗eu laꞈ sawˬ za meh. Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ, “Yawˬ ha˗euˬ muiˬ dui shawˇ dui dui˗eu jah˗eu jeˬ huiˬ laˇ mahˇ laˇ nya ni leh jeh˗awˬ. . . . Miˬyehˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ naw maꞈ yaw muiˬ˗ehˇ jawˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh.—Yuˇdaˆ 20, 21.