Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Dzaw˗eu gaˇ kawˆ 10

Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu aˇ poeˬ taˬ baw˗eu jeˬ iˇ cuꞈ shawˇ ni laˆ noeˬ nehˬ

Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu aˇ poeˬ taˬ baw˗eu jeˬ iˇ cuꞈ shawˇ ni laˆ noeˬ nehˬ

“Ngaˇ iˇ cuꞈ shawˇ gaˇ aˬ jeˬ laˆ tsoeˬ˗eu jaˆ ta.”—Gʼaˬkʼehˇ 8:36.

Dawˬ caˇ 37 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ mˇ

Kawˆ shawˆ a

1-2. Gʼaˬkʼehˇ 8:27-31, 35-38-ahˇ haw ngeh, Iˬdiˬyoˇbyaˇ˗euˬ yaw huiˬ yaw mahˇ heu gʼaˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗euˬ aˬ jeˬ nga?

 Nawˇ Ka li˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, iˇ cuꞈ shawˇ mawꞈ miˇ˗a loˇ? Gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu aˇ poeˬ taˬ baw˗eu jeˬ gʼawˬ mya gʼaˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh. Aˬ dui Iˬdiˬyoˇbyaˇ sahˬ paˬ ma˗euˬ yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma.

2 Iˬdiˬyoˇbyaˇ˗euˬ yaw huiˬ yaw mahˇ heu gʼaˬ, Jaˇliꞈ˗ahˇ neh ya siˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ taˆ lehˇ mˇ caw˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 8:27-31, 35-38-ahˇ gui.) Aˬ yawꞈ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ mˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga? Aˬ yawꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu aˬ yawꞈ Yeˬluˇsaˬlehˬ˗ahˇ neh Iˬdiˬyoˇbyaˇ˗ahˇ gʼoꞈ˗iˇ ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Iˇsaˬyaˇ sahˬ boꞈ gui˗awˇ, Piˇliˇpuˆ nehˬ˗ehˇ ya ngehˬ cawˬ gʼaˬ ngeh, Yeˬsuˇ neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬluˇsaˬlehˬ˗ahˇ le˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh meh. Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? Aˬ yawꞈ teu gaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ leˇ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh. Haw ngeh, aˬ yawꞈ dehꞈ le ngeh neh tawˬ˗euˬ zahˇ˗ahˇ byehˇ dzeh˗awˇ, maˇ maˇ ni gʼeh˗eu Miˬyehˇ˗ahˇ a nehˬ taˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ laˇ˗euˬ gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ˗ahˇ Yeˬsuˇ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu aˇ tiˆ pyeuꞈ˗eu iˇ cuꞈ shawˇ˗eu aˇ tiˆ heu˗ahˇ mˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗euˬ jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ heu meh.—Maꞈtehˬ 28:19.

3. Tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ iˇ cuꞈ maˬ bi shawˇ ni laˆ tsoeˬ˗eu aˬ jeˬ nga? (“ Nawˬ˗euˬ nui ma aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh luꞈ nya?” lehˇ ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.)

3 Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ nawˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, gaˬ˗eu jeˬ nawˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ maˬ bi shawˇ ni jiˇ laˆ tsoeˬ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ pyeuꞈ˗eu yuiꞈ nyiˇ hawˇ˗eu cawˬ deuˬ˗ahˇ aˇ dzehˬ˗ehˇ gaˬ dzeuˇ˗eu miˇ neh, iˇ cuꞈ shawˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ nawˬ˗ahˇ bye gaˇ guˆ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Maꞈtehˬ 10:37) Maˬ ngeuˇ naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ ya leˇ˗awˇ, teu˗ahˇ maˬ byehˇ nya ni shaˬ luꞈ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Ja ceuˬ 97:10) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, nawˇ nyiˇ ngeh neh jahˇ laꞈ˗euˬ zahˇ kʼawꞈ deuˬ˗euˬ nah lah yaw bui tiˬ jeˬ na˗ahˇ ya leˇ˗eu miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu baˬ da neh nawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ maˬ ya leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ byehˇ˗eu shaˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (1 Gawˇliˬtu 10:20, 21) Teu miˇ neh, aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ “Ngaˇ aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ nya?” lehˇ ya naˇ haˬ˗eu meh.

Aˬ dui kʼaˇ gaˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gʼaˬ aˬ geu gʼaˬ nga?

4. Nawˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

4 Nawˇ gaˬ˗eu aˇ poeˬ taˬ baw˗eu gʼawˬ mya jeˬ jaˆ˗eu paˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ Jaˇliꞈ maˬ dzaw ngeh kʼawꞈ, Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw zeu taˬ˗awˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗euˬ uˬ taꞈ, Yeˬsuˇ˗ahˇ jiˇ gaˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Nymˬ˗mˇ nawˇ Saˇ kiˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ ya siˬ nya laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ ya cawˬ gaˇ ya leˇ˗eu paˬ. Ehˇ kʼawꞈ teu naˇ nawˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ mawꞈ laˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗eu paˬ. Nawˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ heu meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ gaˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ maˬ bi mˇ ni laˆ tsoeˬ laˇ˗eu aˬ geu jeˬ˗ahˇ maˬ kaˬ nawˇ deuˆ gʼaˬ˗eu yaw duˬ baw meh. Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu nui gaˬ heu naˇ, iˇ cuꞈ shawˇ gaˇ sheuˬ gʼeh nehˬ˗eu gʼoˆ kʼehˬ hawˇ˗eu, Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu gaˇ ma˗ahˇ neh maˬ bi doˆ˗iˇ ni caw ba nehˬ˗eu kmˇ cehˇ˗ahˇ duˇ˗eu meh.

5. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?

5 Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ nui ma dawˬ tawˆ luꞈ, saꞈ laˇ dawˬ tawˆ luꞈ, nui noeˬ nui duˇ dawˬ tawˆ luꞈ, gʼaˬ dawˬ tawˆ luꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maˬkuˆ 12:30) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ gaˬ˗awˇ yaw zeu aˬ joˆ˗ehˇ baw nya˗eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu teu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu meh. (1 Yoˇhaˬ 4:19) Nymˬ˗mˇ nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu nui gaˬ ahˇ luꞈ meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ heu naˆ maˬ tseˇ gaˬ laˇ ni aˬ jeˬ jeˇ jahˇ nya nga lehˇ haw ma. b

6. Loˇmaˆ 1:20-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw nya˗eu nga?

6 Beh taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ dzaw. (Loˇmaˆ 1:20-ahˇ gui; Pah mehˬ˗eu 4:11) Yeˬhawˇbaˬ neh beh˗euˬ sahˬ lahˬ aˇ bawˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, jeˬ zaˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ dui˗euˬ gʼawˇ mawˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, haw ngeh aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ haw. (Ja ceuˬ 139:14) Maˬ ngeuˇ naˇ, nahˇ ma˗euˬ kʼaˆ dui dui gʼaˬ˗ahˇ shaˇ sawˇ haw. Teu naˇ Yeˬhawˇbaˬ neh beh taˬ˗euˬ aˬ guiˇ gʼawˬ mya heˇ lam siˬ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ siˬ tehꞈ nga siˬ. c (Iˇsaˬyaˇ 40:26) Nawˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ naˇ ngehˬ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw zeu paˇ baw dzehˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗aˬ, nui gahˇ hawˇ˗eu baoˬ ahˇ dui dui˗eu lehˇ shaˇ noeˬ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ˗awˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ nymˬ˗mˇ naˆ maˬ tseˇ ya siˬ nya˗eu meh.

7. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ˗ahˇ ya jah ziꞈ˗eu nga?

7 Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ maˇ diˇ gaˬ meh lehˇ ya jah ziꞈ˗eu meh. Nawˬ˗ahˇ mˬ hawˇ˗eu miˇ˗ahˇ Beh˗euˬ yaw sahˇ nawˬ˗ahˇ nui ma ahˇ gaˇ jah˗eu yaw shaˬ miˇ˗a loˇ? Toˆ˗ehˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ˗aˬ, “aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a” lehˇ noeˬ taˬ luꞈ˗uˇ. (Gʼaˬkʼehˇ 17:26-28) Aˬ yawꞈ ‘nui noeˬ nui duˇ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ siˬ nya’˗awˇ, ‘aˬ yawꞈ jawˇ gaˇ nawˇ jiˆ uˇ leˇ naˇ, aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ ha geuꞈ ma’ lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (1 Laˬsaˬbaˬ 28:9) Maˇ diˇ naˇ, nymˬ˗mˇ nawˇ Jaˇliꞈ ya dzaw˗euˬ teu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh “sheuˬ ha laˇ˗euˬ” miˇ neh meh. (Yoˇhaˬ 6:44) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ neh nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh.

8. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw nya˗eu nga?

8 Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ ngehˬ cawˬ˗eu heu meh. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nawˇ kʼahˬ lahˇ˗eu jeˬ ehˇ nehˬ˗awˇ, aˬ yawꞈ neh nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ ngeh, nawˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ laꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, naw nyaꞈ˗euˬ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ paˇ ziꞈ dzehˬ laˇ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ maˇ diˇ gʼoˆ shaw˗eu lehˇ jah ziꞈ laˇ˗eu meh. (Ja ceuˬ 116:1) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ noeˬ jeˬ noeˬ kawˆ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ noeˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya gʼoˆ shaw˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ nawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga lehˇ jiˇ ya siˬ nya˗eu meh. Teu˗ahˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ Jaˇliꞈ maˬ dzaw naˇ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a.

Jaˇliꞈ dzaw˗eu heu naˇ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ bi gʼoeˇ leˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga lehˇ bi siˬ laꞈ˗eu kʼaˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ (Aˇ deuˆ 9-ahˇ haw) d

9. Nawˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ aˬ joˆ˗ehˇ taˬ baw nya˗eu nga?

9 Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ maˇ maˇ ni gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ hawˇ˗eu, aˬ yawꞈ neh nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ nya˗eu˗aˬ Jaˇliꞈ maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ˗a. Nawˇ yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ˗ahˇ gui˗awˇ, nawˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ laˇ˗eu gʼaˬ maˬ laˇ mi naˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ taˬ˗eu uˬ taꞈ, ya dzaw˗euˬ jeˬ˗ahˇ zmˬ˗iˇ˗eu heu naˇ, Jaˇliꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Ja ceuˬ 119:97, 99; Yoˇhaˬ 17:17) Nawˇ Jaˇliꞈ gui˗eu aˇ yamˬ laˆ baw taˬ maˬ loˇ? Nawˇ laˆ baw taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˇ diˇ mˇ caw luꞈ ma loˇ?

10. Jaˇliꞈ naˇ paˇ dmˬ nui deuˬ taꞈ˗ehˇ aˬ jeˬ miˇ neh dzehˬ˗eu nga?

10 Jaˇliꞈ paˇ dmˬ nui deuˬ taꞈ˗ehˇ dzehˬ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ myaˆ neh maˇ diˇ ya mawˇ˗euˬ deuˬ neh boꞈ˗euˬ heu meh. Jaˇliꞈ tehꞈ˗ehˇ Yeˬsuˇ neh nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˇ diˇ ehˇ nehˬ nya˗eu meh. Nawˇ Yeˬsuˇ neh ngehˬ˗awˇ mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ya siˬ ngeh, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ paˇ cawˬ mawꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh.

11. Nawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

11 Nawˇ Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ. Aˬ jeˬ miˇ neh toˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda˗ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ dzaw geuꞈ˗eu miˇ neh meh. (Yoˇhaˬ 14:9) Nawˇ Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzaw naˇ ngehˬ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw laˇ˗awˇ aˇ poeˬ paˇ taˬ baw dzehˬ laˇ˗eu meh. Shaˇ noeˬ hawˇ sheˇ, aˬ cawˬ. Haw teˬ gaˇ ya daˬ luꞈ˗eu yaw shaˬ zaˬ hawˇ˗eu naˇ˗eu gawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, uˬ kʼawˇ maˬ piˇ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, Yeˬsuˇ neh gʼawˬ shaˬ gaˬ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, nawˇ Yeˬsuˇ˗euˬ dawˬ mehˬ dawˬ tsoˆ˗ahˇ mˇ caw naˇ, nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ aˇ naˆ ni muiˬ daˆ laˇ paˬ nga lehˇ jiˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ.—Maꞈtehˬ 5:1-11; 7:24-27.

12. Nawˇ Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ dzaw ngeh, nawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ mˇ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu nga?

12 Aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ bi pyehˬ˗eu gʼaˇ duˬ Yeˬsuˇ neh lawˇ nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ ngeh, nawˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ laˇ˗eu yaw duˬ baw tehꞈ˗a. (Maꞈtehˬ 20:28) Nawˇ Yeˬsuˇ neh nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ shiˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗eu teu naˇ, nawˬ˗ahˇ noeˬ poˆ noeˬ paˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ iˬ baˇ shaˇ pyehˬ ni laˆ noeˬ nehˬ˗eu paˬ. (Gʼaˬkʼehˇ 3:19, 20; 1 Yoˇhaˬ 1:9) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ gaˬ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ paˇ jawˇ mawꞈ laˇ˗eu meh.

13. Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ biꞈ˗eu nga?

13 Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu deuˬ˗ahˇ gaˬ. Yuiꞈ nyiˇ hawˇ˗eu gaˇ hu˗euˬ cawˬ deuˬ, nawˇ aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ mawꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw˗eu miˇ neh, nawˬ˗ahˇ laˆ tsoeˬ laˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ nui jah paw˗euˬ nymˇ jiˇ biꞈ nehˬ˗awˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ naˇ, nui gaˬ za˗eu uˬ taꞈ, nawˇ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. (Maˬkuˆ 10:29, 30; Heˬbyehˇ 10:24, 25) Aˬ kaˇ tiˬ nah nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ, nawˇ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ laˇ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ mˇ caw laˇ˗eu lehˇ maˬ ehˇ nya˗a.—1 Beˬtuˆluˆ 2:12.

14. 1 Yoˇhaˬ 5:3-ahˇ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gʼeh laˇ˗eu nga?

14 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗awˇ mˇ caw. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya ngeh, aˬ jeˬ tsaˬ˗awˇ maˬ tsaˬ˗eu yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ˗euˬ paˬ. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsaˬ˗eu dawˇ˗eu zahˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ, muiˬ dzehˬ dui dui gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 1:1-3; 1 Yoˇhaˬ 5:3-ahˇ gui.) Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ miˬ zaˬ yo zaˬ hawˇ˗eu aˬ da aˬ ma uˬ taꞈ, zaˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ taˬ˗euˬ gaˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Nawˇ nui noeˬ nui duˇ teu deuˬ˗ahˇ mˇ caw ngeh, nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ nya loˇ? (Eˇpeˇsu 5:22–6:4) Nawˇ cawˬ tseˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ mˇ caw naˇ, nawˬ˗euˬ nui ma muiˬ laˇ˗awˇ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ˗eu maˬ ngeuˇ nya loˇ? (Dawˬdaˬ 13:20; 1 Gawˇliˬtu 15:33) Nawˇ ngeuˇ miˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu paˬ.

15. Nawˇ Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ zmˬ tsaˬ maˬ siˬ ni pyeuꞈ luꞈ naˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?

15 Tiˬ poˆ na nawˇ dzaw luꞈ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ zmˬ tsaˬ maˬ siˬ ni kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ tsaˬ˗awˇ maˬ tsaˬ˗eu lehˇ bi tseˇ paˆ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ zmˬ˗awˇ neh Jaˇliꞈ˗ahˇ dawˬ pehˬ taˬ˗eu paˇ dmˬ hawˇ˗eu keu ka deuˬ˗ahˇ bi jahˇ doˆ˗euˬ meh. (Heˬbyehˇ 5:13, 14) Nawˇ teu deuˬ˗ahˇ gui ngeh, nui noeˬ nui duˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˇ joˆ˗ehˇ zmˬ nya˗eu nga lehˇ siˬ laˇ˗awˇ, nui noeˬ nui duˇ teu deuˬ nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ maˇ diˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, nawˬ˗ahˇ aˇ maꞈ aˇ muˇ teu laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ gʼaˬ bi pyeuꞈ mawꞈ laˇ˗eu meh.

16. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗eu nga?

16 Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ gaˬ˗awˇ gʼaˬ biꞈ. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ, Yeˬsuˇ uˆ lahˇ luꞈ˗eu aˇ muˇ deuˬ laꞈ kʼoeˇ bi jawˇ˗euˬ meh. (Eˇpeˇsu 1:22; 5:23) Yeˬsuˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu kʼaˬ dzeˇ zaˬ tiˬ deuˬ˗ahˇ tseˇ˗awˇ, nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ yawꞈ bi mˇ mawꞈ˗eu gaˇ deuˬ˗ahˇ bi sheuˬ gʼeh˗euˬ meh. Yeˬsuˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ aˇ muˇ muˇ zaˬ heu˗ahˇ “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” lehˇ kuˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ, aˬ dui˗ahˇ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ ni ya caw ba nehˬ gaˇ hawˇ˗eu aˬ dui˗euˬ nui jah˗ahˇ ya haw piˇ nehˬ gaˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu gaˇ lehˇ sawˇ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:45-47) Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ deuˬ nawˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗eu tiˬ jeˬ naˇ, nawˬ˗ahˇ bi sheuˬ gʼeh˗awˇ bi haw piˇ˗eu gʼaˇ duˬ, noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ tseˇ˗awˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ bi geuꞈ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 32:1, 2; Heˬbyehˇ 13:17; 1 Beˬtuˆluˆ 5:2, 3) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, nawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ gaˇ mˇ dui dui˗awˇ, gʼaˬ biꞈ nehˬ˗eu uˬ taꞈ, nawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ ni jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ mˇ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ naˇ, nawˇ aˬ cawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ ni caw ba nehˬ˗eu heu meh.—Eˇpeˇsu 4:11-13.

17. Loˇmaˆ 10:10, 13, 14-ahˇ haw ngeh, aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ jeˬ miˇ neh tsaꞈ gaˬ˗eu nga?

17 Aˬ cawˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ ni caw ba nehˬ. Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ mehˬ˗iˇ lehˇ dawˬ biꞈ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 28:19, 20) Tiˬ poˆ na aˬ dui dawˬ teu˗ahˇ maˬ mˇ caw˗ehˇ maˬ geuꞈ nya˗eu miˇ neh mˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ gaˬ laˇ ngeh tiˬ jawˇ, gʼaˬ kʼehˇ Beˬtuˆluˆ hawˇ˗eu Yoˇhaˬ neh “Nga nyaꞈ law nmˇ˗aˬ, nga nyaꞈ neh kʼaˇ ya gaˬ kʼaˇ ya mawˇ˗euˬ gaˇ kawˆ heu maˬ ja˗ehˇ maˬ jawˇ coeˇ nya” lehˇ ehˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 4:20) Nawˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ laˇ ni ya caw ba nehˬ˗euˬ teu taꞈ˗ehˇ, laˬ kʼaˬ bi cehˇ laˇ˗eu gʼawˬ mya jeˬ maˬ jaˆ˗eu paˬ. Shaˇ noeˬ haw sheˇ, laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ˗eu Piˇliˇpuˆ Iˬdiˬyoˇbyaˇ˗euˬ yaw huiˬ yaw mahˇ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ ya mehˬ nehˬ˗awˇ, teu gʼaˬ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh aˬ yawꞈ laˬ kʼaˬ aˇ naˆ ni cehˇ paˬ nga lehˇ. Nawˇ Piˇliˇpuˆ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, Yeˬsuˇ neh tsaꞈ gaˬ˗iˇ lehˇ ehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ caw naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ mawꞈ˗eu lehˇ mˇ doˆ laꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Loˇmaˆ 10:10, 13, 14-ahˇ gui.) Nawˇ heu tiˆ˗ahˇ laˇ keuˆ ngeh, Iˬdiˬyoˇbyaˇ˗euˬ yaw huiˬ yaw mahˇ heu gʼaˬ loꞈ˗ehˇ yawˬ ha˗ahˇ, “Ngaˇ iˇ cuꞈ shawˇ gaˇ aˬ jeˬ laˆ tsoeˬ˗eu jaˆ ta” lehˇ naˇ haˬ mawꞈ˗eu paˬ.—Gʼaˬkʼehˇ 8:36.

18. Aˬ dui nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?

18 Nawˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗eu heu naˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ noeˬ tsehˆ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu poˆ pyeuꞈ meh. Heu naˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, nawˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu heu naˇ aˬ jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh. Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ jeˬ jeˇ˗ahˇ ya siˬ nya˗eu nga? Kʼoeˇ naˇ, iˇ cuꞈ maˬ shawˇ mi naˆ˗ehˇ maˬ ehˇ, shawˇ gʼaˬ˗awˇ neh maˬ ehˇ, aˬ jeˬ jeˇ ya jahˇ˗eu nga? lehˇ ya siˬ tehꞈ˗a.

Dawˬ caˇ 2 Nawˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ Yeˬhawˇbaˬ

a Tiˬ gʼaˬ na Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ kʼawꞈ, iˇ cuꞈ shawˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ laˇ˗eu dah laˇ miˬ˗aˇ laˬ lehˇ maˬ duˬ maˬ deuˆ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Nawˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh naˇ, heu kawˆ nawˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ nya laˇ ni mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ ni caw ba nehˬ˗eu meh.

b Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ duˇ leˇ˗a. Tiˬ gʼaˬ na heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ tiˬ kawˆ saˇ˗iˬ tiˬ kawˆ˗ahˇ zmˬ˗iˇ˗eu maˬ loˬ˗a.

c Gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, Dehꞈ˗eu jeˬ beh˗euˬ nga loˇ? hawˇ˗eu Dehꞈ ziˇ dahˬ beh duˬ—Shaˇ noeˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu ngaˬ kawˆ lehˇ ehˇ˗eu paˇ dmˬ˗ahˇ haw lahˬ nya meh.

d Aˇ baˇ˗euˬ gaˇ kawˆ: Mehˇ nmˇ zaˬ miˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ myawˬ zeuˇ˗iˇ ngeh, zaˬ guˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ biꞈ luꞈ.