Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ ciˬ huiˬ

Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ ciˬ huiˬ

“[Yeˬhawˇbaˬ] Miˬyehˇ-oˇ yawˬ jeˬ na luꞈ nawˬ neh beh-awˇ nawˬ-euˬ nui k’ahˇ baˬ da baˇ neh jaˆ luꞈ jawˇ luꞈ-eu baˬ da neh yaw shehꞈ k’ahˬ sehˇ maˬ ehˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ baoˬ maˬ ehˇ nawˇ za geuˇ-eu meh.”—Pah mehˬ-eu 4:11.

Dawˬ caˇ: 12, 150

1, 2. Yawˬ g’aˬ na luꞈ aˬ jeˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ siˬ duˬ-eu loˬ nga? (Dahˬ beh-eu baˇ-ahˇ haw.)

 Dzeuˇ yaꞈ-euˬ kawˆ-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ tsawˇhaˬ zaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-euˬ maˬ geuˇ nga lehˇ Saˬdaˬ ehˇ-eu gaˇ kawˆ aˬ dui ya siˬ-euˬ ma. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ-eu maˬ tsaˬ nga tsawˇ haˬ zaˬ-aˬ yawˬ haˇ yawˬ ha uˆ lahˇ naˇ teu naˆ maˬ tseˇ laꞈ k’aˬ cehˇ meh lehˇ ehˇ-eu meh. Saˬdaˬ ehˇ-eu tsaˬ ngaˇ laˬ? Tsawˇ haˬ zaˬ yawˬ haˇ yawˬ ha uˆ lahˇ nya-awˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu jeˬ jaˆ-eu aˇ baˇ-ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ neh bi uˆ lahˇ-eu naˆ maˬ tseˇ laꞈ k’aˬ cehˇ dzehˬ nya ngaˇ loˇ lehˇ? Nawˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu jeˬ za-awˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ-ehˇ tiˬ pawꞈ-iˬ maˬ taꞈ ni ya jawˇ naˇ laꞈ k’aˬ cehˇ dzehˬ maˇ laˬ?

2 Dawˬ k’oꞈ heu nawˬ-euˬ dah zaˇ tiˬ g’aˬ-iˬ maˬ biꞈ nya-a. Aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ dawˬ k’oꞈ heu deuˬ-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ ya shaˇ sawˇ-eu meh. K’oeˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ muiˬ dzehˬ-awˇ aˬ dui-euˬ nui ma laꞈ k’oeˇ neh g’aˬ biꞈ-eu jeˬ-ahˇ za geuˇ-eu gaˇ kawˆ maˇ jawˆ ni mawˇ laˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu meh. Aˬ dui Jaˇliꞈ-ahˇ neh ya mawˇ-euˬ miˇ neh gaˇ kawˆ heu deuˬ-ahˇ jah nya meh. Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ Yeˬhawˇbaˬ boeˬ boeˬ luˆ luˆ-ahˇ uˆ lah-eu geuˇ meh lehˇ biˬ siˬ laꞈ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ haw iˇ ma.

Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ-eu geuˇ

3. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh uˆ lahˇ-eu geuˇ nga?

3 Yeˬhawˇbaˬ Beh-euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ-awˇ huiˬ dzehˬ-eu Miˬyehˇ g’aˬ pyeuꞈ-eu miˇ neh aˬ yawꞈ naˇ boeˬ boeˬ luˆ luˆ laꞈ k’oeˇ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu g’aˬ pyeuꞈ meh. (1 Laˬsaˬbaˬ 29:11; G’aˬk’ehˇ 4:24) Mˬ taˆ-euˬ yaw sahˇ laꞈ k’oeˇ Sahˬpaˬ Ka li-euˬ 144000 g’aˬ ehˇ-eu “Nga maꞈ-euˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ-oˇ yawˬ jeˬ na luꞈ nawˬ neh beh-awˇ nawˬ-euˬ nui k’ahˇ baˬ da baˇ neh jaˆ luꞈ jawˇ luꞈ-eu baˬ da neh yaw shehꞈ k’ahˬ sehˇ maˬ ehˇ taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ baoˬ maˬ ehˇ nawˇ za geuˇ-eu meh.” (Pah mehˬ-eu 4:11) Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ-ahˇ beh-euˬ miˇ neh mˬ taˆ jawˇ-eu deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ miˇ tsaˬ-ahˇ jawˇ-eu deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ uˆ lahˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ jaˆ-eu meh.

4. Aˬ jeˬ miˇ neh naꞈ-i tseˇ-eu jeˬ laꞈ k’oeˇ Miˬyehˇ-ahˇ laˆ tsoeˬ-eu jeˬ maˇ ahˇ-eu nga?

4 Saˬdaˬ neh beh taˬ-euˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-eu miˇ neh boeˬ boeˬ luˆ luˆ-ahˇ aˬ yawꞈ uˆ lahˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ maˬ jaˆ-a. Saˬdaˬ hawˇ-eu Aˬdaˬ aˬ nyaꞈ dzeˇ zaˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ ni laˆ tsoeˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ muiˇ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Yeˬlaˬmiˇ 10:23) Aˬ yawꞈ maꞈ-euˬ naꞈ-i tseˇ-eu jeˬ heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ha geuꞈ ni geuꞈ nya-eu k’oeˇ tiˆ-ahˇ keuˆ ni ngaˇ laˬ? Maˬ. Naꞈ-i tseˇ-eu jeˬ heu naˇ bi tseˇ-awˇ bi ha geuꞈ-eu lehˇ meh. Beh-euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ-eu Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ laˆ tsoeˬ-eu aˬ kawˬ-aˬ maˬ jaˆ. Miˬyehˇ-ahˇ laˆ tsoeˬ-eu heu naˇ naꞈ-i tseˇ-eu jeˬ-ahˇ maˬ ngeuˇ-eu paw zmˬ-eu lehˇ siˬ laˇ-eu meh. Aˬ dui tsawˇ haˬ zaˬ pyeuꞈ-eu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ hawˇ-eu sheuˬ g’eh-eu jeˬ-ahˇ loˬ meh.

5. Miˬyehˇ neh k’aˇ noeˬ tsehˆ-euˬ jeˬ aˬ jeˬ miˇ neh tsaˬ-eu nga?

5 Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh uˆ lahˇ geuˇ-eu gaˇ kawˆ nyaˆ taꞈ tiˬ hmˬ-ahˇ paˇ ja sawˇ kaˇ-euˇ. Aˬ yawꞈ baoˬ-ahˇ zmˬ ngeh yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ-ehˇ zmˬ-eu meh. Yeˬhawˇbaˬ “Ngaˬ-euˬ g’oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ aˬ myah luꞈ ziꞈ-awˇ ngaˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mˇ-eu miˇ neh k’ahˬ sehˇ k’aˇ jehˆ mawꞈ-eu tsawˇ haˬ ngaˬ-ahˇ siˬ nya-eu jeˬ gaˇ kawˆ k’ahˬ sehˇ jehˆ-awˬ. K’oeˇ loꞈ-ehˇ mˇ gaˇ ngaˇ nui k’ahˇ shiˇ-eu ma” lehˇ ehˇ-eu meh. (Yeˬlaˬmiˇ 9:24) Yeˬhawˇbaˬ aˬ geu tsaˬ-eu hawˇ-eu maˬ tsaˬ-eu daˇ tsehˆ ngeh tsawˇ haˬ-euˬ zahˇ sahˇ k’oꞈ neh bi caw ba-eu maˬ loˬ-a. Aˬ yawꞈ yawˬ jeˬ na luꞈ-euˬ g’aˇ duˬ zahˇ bi jaˆ-euˬ meh. K’oeˇ naˇ aˬ yawꞈ-euˬ tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ g’oe-awˇ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ zahˇ sahˇ k’oꞈ biꞈ neh taˬ-eu meh. Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ-eu g’aˬ “[Yeˬhawˇbaˬ-euˬ nuiˇ mahˬ] Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ k’oeˇ taˆ” dawˬ pehˬ taˬ meh lehˇ lehˇ ehˇ-eu meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ neh k’aˇ noeˬ tsehˆ-eu jeˬ aˬ yawꞈ-euˬ zahˇ sahˇ k’oꞈ hawˇ-eu Jaˇliꞈ zahˇ heu deuˬ naˇ tsaˬ dui dui-eu meh. (Ja ceuˬ 89:14; 119:128) Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ-eu maˬ tsaˬ nga lehˇ ehˇ k’awꞈ miˇ tsaˬ k’oeˇ taˆ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ jaˆ laˇ ni aˬ yawꞈ jiˇ ni maˬ jahˇ nya-a.

6. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh yawˬ jeˬ na luꞈ-ahˇ uˆ lahˇ-eu geuˇ nga?

6 Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ bi uˆ lahˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu gaˇ kawˆ nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ naˇ aˬ yawꞈ boeˬ boeˬ luˆ luˆ-ahˇ haw piˇ-eu g’aˇ duˬ bym-awˇ zaˬ siˬ nui gahˇ ahˇ-eu meh. Gaˇ kawˆ heu saˬ laˬ g’oˬ deuˬ k’awꞈ maˬ laˆ taˬ nya-eu coiˬ doi naˇ-eu deuˬ-ahˇ aˬ yawꞈ-euˬ aˬ li laˆ saˆ ta nehˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ-eu meh. (Maꞈtehˬ 4:23, 24; Maˬkuˆ 5:25-29) Gaˇ kawˆ heu aˬ dui-euˬ g’aˇ duˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g’eh k’awꞈ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ g’aˇ duˬ naˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Mawˇ do laꞈ k’oeˇ gaˇ k’aˇ mˇ luꞈ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yawꞈ siˬ jiˇ-awˇ k’aˇ cawˆ iˇ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ laˆ saˆ nya-eu meh. Shiˇ-euˬ deuˬ-ahˇ jiˇ bi g’oꞈ dehꞈ laˇ nya-awˇ nymˇ maˬ noeˬ gaˇ pyeuꞈ laˇ luꞈ-eu uˬ jeˬ jaˬ lehˇ miˇ luˆ luˆ-eu jeˬ heu deuˬ-ahˇ jiˇ ni laˆ naˬ nya-eu meh.

7. Yeˬhawˇbaˬ Saˬdaˬ-euˬ miˇ tsaˬ-ahˇ jawˇ-eu deuˬ naˆ maˬ tseˇ aˬ joˆ-ehˇ gahˇ dzehˬ nga?

7 Saˬdaˬ uˆ lahˇ luꞈ-eu miˇ tsaˬ-ahˇ miˇ k’ahˬ laꞈ k’oeˇ maˬ ehˇ tiˬ k’ahˬ tiˇ k’ahˬ yaw kaˬ maˬ ehˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ maˬ jaˆ-a. Miˇ tsaˬ-ahˇ tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ-eu jeˬ jaˆ laˇ ni jahˇ nya-eu nui gahˇ Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ jaˆ-eu tehꞈ meh. (Iˇsaˬyaˇ 2:3, 4; 54:13) Aˬ dui nui ma laꞈ k’oeˇ kuiˇ laꞈ Pawˇluˆ neh “Miˬyehˇ-euˬ guiˬ lahˬ aˇ naˆ ni huiˬ-eu nga. Aˬ yawꞈ-euˬ zaˬ siˬ nui gahˇ aˇ naˆ ni naꞈ-eu nga. Aˬ yawꞈ neh noeˬ tsehˆ-euˬ jeˬ-ahˇ tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ-iˬ maˬ siˬ nya-ehˇ aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh k’oeˇ loꞈ-ehˇ mˇ-eu gaˇ kawˆ-ahˇ tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ-iˬ maˬ g’oˆ shaw nya-a” lehˇ ehˇ-euˬ loꞈ-ehˇ g’eh miˇ-a.—Loˇmaˆ 11:33.

Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ muiˬ dzehˬ-eu jeˬ pyeuꞈ

8. Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-ahˇ nawˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ nya?

8 Aˬ dui mawˇ-eu loꞈ-ehˇ Jaˇliꞈ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ jaˆ-awˇ aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ dzehˬ-eu uˆ lahˇ g’aˬ pyeuꞈ-eu gaˇ kawˆ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ taˬ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ-ahˇ bi uˆ lahˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu nyaˆ taꞈ tiˬ kawˆ naˇ aˬ yawꞈ nui gaˬ neh uˆ laˇ-eu miˇ neh meh. “G’awˬ shaˬ gaˬ nya-awˇ caw ba nya-eu ma. Yaw awˇ laꞈ-ehˇ nui ma maˬ pehˇ-eu uˬ taꞈ g’oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ-awˇ saˇ jaˇ ziꞈ dui dui”-eu ma lehˇ Miˬyehˇ neh ehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ aˬ dui shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngeh aˬ yawꞈ-euˬ dawˬ peh jiˆ peh leˇ-eu meh. (Doˆ-iˇ-eu 34:6) Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ taˬ huiˬ-awˇ yaw zeu taˬ-eu uˬ taꞈ aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha bo saˆ naˆ maˬ tseˇ bo saˆ nehˬ meh. Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ-aˬ aˬ yawꞈ-euˬ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ-ahˇ muiˬ-eu jeˬ maˬ biꞈ nehˬ-a lehˇ ehˇ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ dawˬ teu naˇ jaˬ myawꞈ mehˇ shuiˇ dawˬ pyeuꞈ meh. Miˬyehˇ aˬ dui dehꞈ-eu jeˬ bi za-eu g’aˇ duˬ aˬ yawꞈ gaˬ dui dui-eu Zaˬmaˇ biꞈ nehˬ-euˬ meh.Ja ceuˬ 84:11; Loˇmaˆ 8:32-ahˇ gui.

9. Miˬyehˇ yawˬ g’aˬ na luꞈ-ahˇ haw pyaˆ luꞈ meh lehˇ aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-awˇ neh siˬ nya-eu nga?

9 Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-euˬ gaˇ mˇ zaˬ yawˬ g’aˬ na luꞈ-ahˇ baˬ muˇ baˬ muˇ lehˇ gaˬ k’awꞈ aˬ yawꞈ g’aˬ yawꞈ lehˇ jiˇ gaˬ-eu meh. Gaˇ hu saˇ ka-ahˇ pyeuꞈ yaꞈ-euˬ gaˇ shaˇ noeˬ haw kaˇ-euˇ. Yeˬhawˇbaˬ yaˇ k’aˬ daˇ-eu deuˬ-ahˇ zmˬ-awˇ aˬ yawꞈ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ 300 k’oꞈ bi sheuˬ g’eh-euˬ laꞈ k’oeˇ muiˇ-eu deuˬ-ahˇ k’awꞈ bi g’aˬ leˇ-euˬ meh. Teu ngeh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ g’aˬ aˬ yawꞈ-ahˇ nui ma ahˇ-eu laꞈ k’oeˇ neh tiˬ g’aˬ nga lehˇ ngeuˇ naˇ Luˇta pyeuꞈ meh. Luˇta-aˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ laˇ-eu g’aˇ duˬ g’awˬ mya jeˬ byehˇ dzeh-euˬ meh. Teu miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-ahˇ k’aˬ dzeˇ zaˬ hawˇ-eu aˬ li laꞈ sawˬ biꞈ nehˬ-euˬ meh. Teu naˆ maˬ tseˇ muiˬ-eu jeˬ naˇ aˬ yawꞈ-euˬ aˬ li-euˬ nymˇ jiˇ Meˬsiˇya dehꞈ le-eu nymˇ jiˇ ya pyeuꞈ-eu heu meh. Yeˬhawˇbaˬ Luˇta-euˬ gaˇ kawˆ Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ Luˇta-euˬ tsawˇ myahˇ neh boꞈ taˬ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ g’oꞈ dehꞈ laˇ-awˇ gaˇ kawˆ heu-ahˇ ya siˬ ngeh aˬ joˆ-ehˇ g’eh paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ?—Luˇta 4:13; Maꞈtehˬ 1:5, 16.

10. Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ yaw doeˇ ma ngeuˇ-a lehˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya-eu nga?

10 Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-aˬ yaw doeˇ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ yawꞈ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu deuˬ naˇ yawˬ ha naꞈ-i tseˇ nya-awˇ laꞈ k’aˬ cehˇ-eu meh. (2 Gawˇliˬtu 3:17) “Huiˬ-eu yaw shehꞈ k’ahˬ sehˇ dawˬ tawˆ yawꞈ-euˬ dawˬ peh tiˬ jawˬ jaˆ-awˇ yawꞈ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma baoˬ laˬ k’aˬ cehˇ-eu jeˬ byah meh” lehˇ Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ ehˇ-eu meh. (1 Laˬsaˬbaˬ 16:7, 27) Ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ-euˬ Eˇdaˬ “caˇ dawˬ caˇ-awˇ nawˬ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nawˇ g’awˬ shaˬ gaˬ-eu yaw shehꞈ laꞈ k’oeˇ dehꞈ-eu deuˬ aˇ naˆ ni laꞈ k’aˬ cehˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu nga. Nawˬ-euˬ guiˬ lahˬ baˬ da neh aˬ yawꞈ maꞈ nah ga-ehˇ laꞈ k’aˬ ya cehˇ-awˇ nawˬ-euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ baˬ da neh aˬ yawꞈ maꞈ nawˬ-ahˇ ja ceuˬ-eu meh” lehˇ boꞈ taˬ-euˬ meh.—Ja ceuˬ 89:15, 16.

11. Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ muiˬ dzehˬ meh lehˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya-eu nga?

11 Yeˬhawˇbaˬ-euˬ yaw muiˬ jeˬ-ahˇ ngehˬ-ehˇ shaˇ sawˇ naˇ ngehˬ-ehˇ aˬ yawꞈ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ muiˬ dzehˬ-eu jeˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ duˬ laˇ-eu meh. Aˬ dui-euˬ nui ma laꞈ k’oeˇ k’awꞈ ja ceuˬ sahˬ boꞈ boꞈ-euˬ g’a neh Miˬyehˇ-ahˇ “Nawˬ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ nymˇ ma laꞈ k’oeˇ tiˬ nah jawˇ ciꞈ-euˬ-aˬ nui gaˇ tiˬ heˇ nah jawˇ-euˬ naˆ maˬ tseˇ poeˬ nya” lehˇ ehˇ-euˬ loꞈ-ehˇ g’eh laˇ-eu meh. (Ja ceuˬ 84:10) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ lehˬ hmˬ-awˇ beh-euˬ miˇ neh aˬ dui laꞈ k’aˬ cehˇ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yawꞈ siˬ nya-eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ dui-ahˇ aˬ myah myah naˆ maˬ tseˇ nui ma bi jeˇ mawꞈ-awˇ aˬ yawꞈ neh k’aˇ bi mˇ-euˬ heu naˇ aˬ dui-euˬ g’aˇ duˬ tehꞈ meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ-euˬ dawˬ aˬ myah luꞈ naˇ haˬ naˇ g’awˬ mya jeˬ ya lawˇ nehˬ k’awꞈ laꞈ k’aˬ cehˇ meh.Iˇsaˬyaˇ 48:17-ahˇ gui.

12. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu gaˇ kahˇ dawˬ pehˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

12 Yeˬsuˇ Ka li-euˬ tiˬ heˇ k’oꞈ uˆ lahˇ-eu jeˬ jiˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-ahˇ muiˇ-eu deuˬ jawˇ meh siˬ lehˇ Jaˇliꞈ-ahˇ-neh ya siˬ-euˬ ma. (Pah mehˬ-eu 20:7, 8) Aˬ jeˬ miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ teu loꞈ-ehˇ jahˇ-eu nga? Teu ngeh yamˬ-ahˇ Saˬdaˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ yawˬ ha g’aˇ duˬ tehꞈ-ehˇ shaˇ noeˬ ni jahˇ-eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ myah luꞈ teu loꞈ-ehˇ jahˇ-awˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ maˬ naˇ haˬ k’awꞈ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ nya ngaˇ lehˇ noeˬ leˇ ni leh jeh-eu meh. Nui noeˬ teu naˇ tiˬ jeˬ g’eh neh-iˬ maˬ pyeuꞈ leˇ nya-a. Ehˇ k’awꞈ aˬ dui ‘teu loꞈ-ehˇ g’eh-eu jaˬ myawꞈ dawˬ teu-ahˇ jah maˇ laˬ’ lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ya naˇ haˬ-eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ maˇ diˇ gaˬ-awˇ aˬ yawꞈ-aˬ yaw muiˬ meh boeˬ boeˬ luˆ luˆ-ahˇ aˬ yawꞈ uˆ lahˇ-eu geuˇ meh lehˇ aˬ dui jah ziꞈ naˇ jaˬ myawꞈ dawˬ teu aˬ dui-euˬ g’aˇ duˬ jawꞈ laˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu jeˬ pyeuꞈ-awˇ aˬ dui nui gaˬ neh uˆ lahˇ-eu Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ uˬ moˆ jawˇ mawꞈ meh.

Huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu Miˬyehˇ-euˬ baoˬ-ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ laꞈ k’oeˇ g’aˬ biꞈ-eu jeˬ

13. Aˬ dui aˬ yawꞈ-euˬ huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu lehˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ nya-eu nga?

13 Aˬ dui mawˇ-eu loꞈ-ehˇ Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ jaˆ-awˇ aˬ yawꞈ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-aˬ muiˬ dui dui-eu jeˬ pyeuꞈ meh. Huiˬ dzehˬ mahˇ dzehˬ-eu aˬ yawꞈ-euˬ baoˬ aˬ dui-euˬ g’aˬ biꞈ-eu jeˬ-ahˇ tiˬ byah ni za geuˇ meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ-eu laꞈ k’oeˇ aˬ yawꞈ-ahˇ dzaw geuꞈ-awˇ k’aˇ g’eh nya gaˇ neh aˬ yawꞈ-euˬ gaˇ ma-ahˇ cah-eu heu naˇ aˬ dui aˬ yawꞈ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-ahˇ gaˬ-awˇ g’aˬ biꞈ-eu lehˇ mˇ mawˇ-eu jeˬ pyeuꞈ meh.Eˇpeˇsu 5:1 2-ahˇ gui.

14. Nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ hawˇ-eu aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g’eh-eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ dzaw geuꞈ nya-eu nga?

14 Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ neh Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-euˬ baoˬ-ahˇ aˬ myah luꞈ nui gaˬ ahˇ-eu laꞈ k’oeˇ neh zmˬ-eu lehˇ ya siˬ-eu ma. Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-ahˇ gaˬ-eu nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ hawˇ-eu aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g’eh-eu deuˬ naˇ aˬ yawꞈ-ahˇ dzaw geuꞈ-awˇ dawˬ g’oꞈ maˬ doˆ-eu uˬ taꞈ aˬ cawˬ-ahˇ k’awꞈ maˬ ka tiˇ-a. Kuiˇ laꞈ Pawˇluˆ Miˬyehˇ hawˇ-eu Zaˬmaˇ-ahˇ dzaw geuꞈ-eu g’aˇ duˬ leh jeh dui dui-eu meh. (1 Gawˇliˬtu 11:1) Aˬ yawꞈ aˬ cawˬ-euˬ myaˆ pyawˬ cawˆ ni maˬ jahˇ-eu uˬ taꞈ tsaˬ-eu jeˬ bi mˇ-eu g’aˇ duˬ k’awꞈ maˬ ka tiˇ-a. Aˬ yawꞈ aˬ cawˬ tsaˬ-eu jeˬ mˇ ni nui gaˬ neh laˆ noeˬ nehˬ-eu meh. (Loˇmaˆ 12:1; Eˇpeˇsu 4:1; Piˇleˇmoˬ 8-10) Teu loꞈ-ehˇ jahˇ nya-eu g’aˇ duˬ Pawˇluˆ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ dzaw geuꞈ-euˬ meh. Aˬ dui aˬ cawˬ-ahˇ nui gaˬ neh mˇ nehˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ luꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ meh.

15. Aˬ joˆ-ehˇ g’eh-eu aˇ yaˬ jaˆ-eu deuˬ-ahˇ yaw zeu baw naˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ nga?

15 Yeˬhawˇbaˬ neh aˇ yaˬ biꞈ taˬ-euˬ deuˬ nehˬ-ehˇ gm leˇ-awˇ yaw zeu baw-eu heu naˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ neh noeˬ tsehˆ-euˬ jeˬ maˬ shaw laˇ k’awꞈ ni aˬ dui gmˬ leˇ-eu ma. Miˇ tsaˬ za deuˬ heu loꞈ-ehˇ maˬ jahˇ-a aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ uˆ lahˇ-eu g’aˬ lehˇ ha geuꞈ-eu miˇ neh heu loꞈ-ehˇ mˇ-eu ma. (Eˇpeˇsu 5:22, 23; 6:1-3; Heˬbyehˇ 13:17) Heu naˇ aˬ dui-ahˇ laꞈ k’aˬ bi cehˇ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ muiˬ dzehˬ-eu jeˬ bi za mawꞈ-eu miˇ neh.

16. Aˬ dui noeˬ tsehˆ-eu jeˬ Miˬyehˇ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu lehˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ nya-eu nga?

16 Aˬ dui noeˬ tsehˆ-awˇ mˇ-eu jeˬ heu naˇ Miˬyehˇ-euˬ baoˬ huiˬ dui dui jeˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui yaw dehꞈ dehꞈ gaˇ taꞈ-eu yawˬ jeˬ na luꞈ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-awˇ aˬ joˆ joˆ-ehˇ ya jahˇ-eu lehˇ Yeˬhawˇbaˬ dawˬ maˬ biꞈ jiˇ taˬ-aˬ. Ehˇ k’awꞈ aˬ yawꞈ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu gaˇ kawˆ aˬ dui-ahˇ ehˇ nehˬ taˬ-euˬ meh. Gaˇ kawˆ heu naˇ aˬ dui mˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu jeˬ-ahˇ g’oˆ shaw laˇ ni caw ba nehˬ-eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ Yeˬhawˇbaˬ Ka li zaˬ deuˬ-ahˇ moeˬ tsoeˬ aˬ joˆ-ehˇ g’eh-eu ya dm-awˇ aˬ joˆ-ehˇ g’eh-eu maˬ ya dm-eu gaˇ kawˆ-ahˇ maˬ ehˇ duˬ nehˬ taˬ-aˬ. Ehˇ k’awꞈ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ-eu miˇ neh haw muiˬ paˬ-ehˇ dm paˬ-ehˇ g’eh-eu gaˇ kawˆ ehˇ mawˇ nehˬ taˬ-euˬ meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 2:9, 10) Aˬ yawꞈ aˬ dui-ahˇ aˬ dui neh tseˇ-euˬ jeˬ aˬ cawˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ coeˬ nga lehˇ bi shaˇ noeˬ mawꞈ-eu meh. (1 Gawˇliˬtu 10:31-33) Aˬ dui noeˬ tsehˆ ngeh Yeˬhawˇbaˬ noeˬ-eu jeˬ-ahˇ dawˬ pehˬ taˬ-eu heu naˇ aˬ dui aˬ yawꞈ-euˬ uˆ lahˇ-eu jeˬ-ahˇ gaˬ-awˇ g’aˬ biꞈ-eu lehˇ mˇ mawˇ-eu jeˬ pyeuꞈ meh.

Nawˇ noeˬ tsehˆ ngeh maˬ ehˇ nymˇ jiˇ laꞈ k’oeˇ maˬ ehˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ (Aˇ deuˆ 16-18-ahˇ haw.)

17, 18. Nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ-eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu lehˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ nya-eu nga?

17 Cawˬ shaˇ baw dzeuˇ-euˬ Ka li zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ nya-eu gaˇ kawˆ tiˬ hmˬ-ahˇ ja sawˇ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ-euˬ nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ-eu jeˬ noeˬ-euˬ loꞈ-ehˇ maˬ laˇ ni k’awꞈ pyeuꞈ nya-awˇ gaˇ kawˆ g’awˬ mya jeˬ lehˇ doˆ nya-eu meh. Teu loꞈ-ehˇ pyeuꞈ luꞈ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ gaˇ hu-euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh mˇ nehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-eu heu gaˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu jeˬ-ahˇ za nya meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawˇ yawꞈ aˬ yawꞈ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-euˬ k’aˬ dzeˇ zaˬ-ahˇ duˇ-eu lehˇ ehˇ keuˆ taˬ-euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 54:5; 62:4) Tsawˇ jeuˬ heu jeuˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ nui ma yaw myaˬ poˆ bi cawˆ haw-euˬ meh. Teu naˇ gaˇ kawˆ jaˆ jaˆ-ehˇ nymˇ dahˬ dahˬ dzaˬ-eu deuˬ-ahˇ duˇ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ byehˇ dzeh-eu maˬ tehˬ-eu uˬ taꞈ iˬ baˇ g’awˬ mya poˆ pyehˬ nehˬ-awˇ aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ saˇ jaˇ k’aˇ dzaˬ taˬ-euˬ loꞈ-ehˇ mˇ nehˬ-euˬ meh.Ja ceuˬ 106:43-45-ahˇ gui.

18 Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ gaˬ-eu nymˇ dahˬ deuˬ naˇ k’aˇ g’eh nya gaˇ neh aˬ yawꞈ-ahˇ dzaw geuꞈ-eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ nymˇ jiˇ laꞈ k’oeˇ gaˇ kawˆ jaˆ k’awꞈ Jaˇliꞈ-ahˇ maˬ tsaˬ-eu jeˬ neh maˬ laˆ piˇ-a. Yeˬhawˇbaˬ sheuˬ dahˬ dzaˬ-eu jeˬ-ahˇ taˬ huiˬ-awˇ nyiˬ g’aˬ luꞈ-ahˇ bi “dehꞈ taꞈ” mawꞈ meh lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ siˬ nya-eu meh. Jaˇliꞈ-ahˇ aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ iˇ-euˬ maˬ ngeuˇ taꞈ naˇ nyiˬ g’aˬ yaw kaˬ g’awˬ-awˇ neh yaw shuiꞈ maˬ yuˇ paˇ nya lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. (Maꞈtehˬ 19:5, 6, 9) Ka li zaˬ deuˬ nymˇ dahˬ yaw muiˬ-ehˇ dahˬ dzaˬ-eu g’aˇ duˬ k’aˇ g’eh nya gaˇ neh leh jeh-eu heu naˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ meh.

19. Aˬ dui mˇ bahˬ ngeh aˬ jeˬ jahˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu nga?

19 Aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ maˬ byah kuꞈ-eu miˇ neh tiˬ poˆ na Yeˬhawˇbaˬ nui ma cawˆ ni mˇ nya-eu meh. Teu-ahˇ aˬ yawꞈ siˬ nya-eu miˇ neh Yeˬsuˇ bi ka k’oꞈ le-euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ dui mˇ bahˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ iˬ baˇ shaˇ pyehˬ paˬ-ehˇ g’eh-eu meh. (1 Yoˇhaˬ 2:1, 2) Aˬ dui yawˬ ha neh mˇ lehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ nui ma cawˆ cawˆ-ehˇ jawˇ ngeh to-aˬ teu gaˇ neh dzaw geuꞈ paˬ-ehˇ g’eh-eu meh. Aˬ dui maꞈ aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ pyehˬ nehˬ nya-awˇ bi muiˬ daˆ laˇ nya-eu uˬ taꞈ aˬ yawꞈ-euˬ gaˇ-ahˇ bi mˇ daˆ leꞈ nya-eu Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ peh jiˆ leˇ mawꞈ-eu ma.—Ja ceuˬ 103:3.

20. Nymˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ paˬ-ehˇ g’eh-eu nga?

20 Miˇ shuiꞈ-ahˇ yawˬ g’aˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ uˆ lahˇ-eu laꞈ k’oeˇ ya jawˇ-awˇ aˬ yawꞈ-euˬ tsaˬ-eu gaˇ ma-ahˇ ya dzaw-eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 11:9) Nymˇ aˬ dui Miˬyehˇ noeˬ-eu jeˬ hawˇ-eu aˬ yawꞈ aˬ dui-ahˇ bi mˇ mawꞈ-eu jeˬ dzaw dui dui luꞈ k’awꞈ g’awˬ myahˇ maˬ g’eh-ehˇ Miˬyehˇ-euˬ uˆ lahˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ-ahˇ tiˬ g’aˬ-iˬ maˬ paˇ noeˬ bahˬ meh. Teu miˇ neh aˬ dui ehˇ dawˬ naˇ haˬ-awˇ aˬ yawꞈ-euˬ gaˇ-ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ-eu laꞈ k’oeˇ mˇ-eu uˬ taꞈ aˬ dui k’aˇ mˇ-eu jeˬ laꞈ k’oeˇ k’aˇ g’eh nya gaˇ neh aˬ yawꞈ-ahˇ dzaw geuꞈ-eu heu neh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-euˬ huiˬ dzehˬ-eu baoˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu g’aˇ duˬ k’aˇ g’eh nya gaˇ neh leh jeh kaˇ-euˇ.