1, 2. (a) Yeˬsuˇ kuiˆ laꞈ deuˬ nehˬ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ saˬ saˬ ngeh, aˬ jeˬ˗eu gaˇ kawˆ shaˇ˗euˬ nga? (b) Yeˬsuˇ nui ma taꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh kʼahˬ lahˇ˗eu nga?

 Yeˬsuˇ kuiˇ laꞈ deuˬ nehˬ˗ehˇ hawˬ dzaˬ saˬ saˬ ngeh byawˇ, kuiˇ laꞈ deuˬ˗euˬ nui ma tiˬ siˬ tehꞈ˗ehˇ taˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh, aˬ yawꞈ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ Aˬda nui ma tiˬ siˬ tehꞈ˗ehˇ taꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ, gʼaˬ kehˇ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ bi taꞈ mawꞈ nya lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 17:20, 21-ahˇ gui.) Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ nui ma tiˬ siˬ tehꞈ˗ehˇ taˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh Yeˬsuˇ˗ahˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ bi oe˗euˬ lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, tsawˇ haˬ deuˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ maˇ diˇ aˬ geu deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ nui gaˬ mˇ mawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ haw˗awˇ ya siˬ˗eu meh. Nui gaˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui ma bi taꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh.—Yoˇhaˬ 13:34, 35.

² Aˬ dui Yeˬsuˇ teu ngeh miˇ aˬ jeˬ miˇ neh nui ma taꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ ngehˬ keuˆ nga lehˇ gʼoˆ shaw nya meh. Teu naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ kuiˇ laꞈ deuˬ maˇ diˇ nui ma maˬ taꞈ gaˇ ya mawˇ˗euˬ miˇ neh meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, kuiˇ laꞈ deuˬ dzeuˇ laꞈ ngeh loꞈ˗ehˇ “aˬ geu gʼaˬ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ huiˬ dzehˬ˗eu gaˇ kawˆ tsawˇ pyehˇ pyehˇ”˗eu meh. (Luˇkaꞈ 22:24-27;  Maˬkuˆ 9:33, 34) Kʼoeˇ naˇ, Yaˬkoˆ hawˇ˗eu Yoˇhaˬ, Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ mˬ taˆ Miˇkʼahˬ˗ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu nuiˇ mahˬ˗ahˇ bi nuiˇ nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ˗eu meh.—Maˬkuˆ 10:35-40.

3. Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ biˇ paˆ iˇ˗eu aˬ jeˬ nga, aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ naˇ haˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

³ Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ nui ma maˬ bi taꞈ˗eu heu naˇ, huiˬ mawꞈ mahˇ mawꞈ˗eu jeˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ kʼoeˇ taˆ uˆ lahˇ mawꞈ˗eu heu tiˬ jeˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Bye˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui ma baw˗eu jeˬ heu jiˇ ni, Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bi biˇ paˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ, maˬ muiˬ˗eu nui noeˬ heu˗ahˇ ya deuˆ ceh ceh˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui naˇ haˬ˗eu jeˬ heu deuˬ˗ahˇ ja sawˇ ma. Yeˬsuˇ nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu uˬ taꞈ, nui ma taꞈ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga? Yeˬsuˇ neh mˇ mehˬ yaꞈ˗euˬ jeˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh mehˬ˗euˬ jeˬ, aˬ dui nui ma taꞈ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

4. Yeˬsuˇ aˬ jeˬ nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ nga lehˇ yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

⁴ Yeˬsuˇ kʼawꞈ ni nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ meh. Piˇliˇpuˆ, Naˬdaˬneˬlaˇ˗ahˇ ngaˇ Meˬsiˇya˗ahˇ mawˇ leˬ lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, Naˬdaˬneˬlaˇ ehˇ˗eu, “Naˬzaˬlehˇ meuˬ˗ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ mˇ doˆ laꞈ nya˗eu tsawˇ haˬ jawˇ tehꞈ˗a loˇ?” (Yoˇhaˬ 1:46) Naˬdaˬneˬlaˇ naˇ, Miˇkaˬ 5:2-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, Meˬsiˇya Behˬlehˬhehˬ meuˬ˗ahˇ dehꞈ le meh lehˇ siˬ nya gaˇ duˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Naˬzaˬlehˇ meuˬ Meˬsiˇya˗euˬ jawˇ kʼahˬ pyeuꞈ mahˇ maˬ tsahˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Myaˆ pyawˬ naˇ mehˇ jaˆ˗eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ˗ahˇ Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ lehˇ kuˇ˗awˇ haw teˬ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 7:52) Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ yaw myaˬ gʼaˬ Gaˬliˬlehˇ˗ahˇ neh oe˗euˬ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗awˇ, Yuˇdaˆ (Juˇ) tsawˇ haˬ nui deuˬ jiˇ ni, Yeˬsuˇ˗ahˇ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ lehˇ kuˇ˗awˇ haw teˬ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 8:48) Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ nehˬ˗ehˇ tsawˇ jeuˬ hawˇ˗eu zahˇ beu gaˇ˗eu miˇ neh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu Gaˬliˬlehˇ tsawˇ haˬ deuˬ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ˗ahˇ yaw zeu maˬ baw ni shawˇ dzeh taˬ˗euˬ meh.—Yoˇhaˬ 4:9.

5. Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ aˬ jeˬ nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ nga?

⁵ Yuˇdaˆ zahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗eu meh. Paˬliˬsehˇ deuˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ “yaˬ kʼehˇ bi yaˬ”˗eu deuˬ lehˇ kuˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 7:47-49) Paˬliˬsehˇ deuˬ, tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ na Yuˇdaˆ˗euˬ zahˇ mehˬ˗eu sahˬ boꞈ dzaw nymˇ˗ahˇ maˬ ya dzaw˗eu uˬ taꞈ, Yuˇdaˆ deuˬ˗euˬ dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ˗ahˇ maˬ mˇ caw naˇ, gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ˗eu dahˇ taˆ zaˬ lehˇ sawˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 4:13) Yeˬsuˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu heu naˇ, teu ngeh˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, yawˬ ha˗euˬ zahˇ, aˇ yaˬ, aˇ jeuˬ aˇ ca heu deuˬ˗ahˇ nui ma huiˬ˗eu miˇ neh meh. Nui ma baw˗eu jeˬ heu naˇ, gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ jiˇ nyawˬ laˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ haw˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ deuˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ nui ma taꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui noeˬ ya laˆ paˇ˗eu meh.

6. Nui ma baw˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ deuˬ laˇ nga lehˇ yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

⁶ Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui nui ma baw˗eu jeˬ tehꞈ˗ehˇ jaˆ˗eu miˇ tsaˬ˗ahˇ jawˇ luꞈ˗eu ma. Tiˬ gʼaˬ na aˬ dui˗ahˇ nui ma baw˗awˇ, aˬ dui kʼawꞈ tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ nui ma baw nya˗eu meh. Awˇsa te li˗ya miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗awˇ nymˬ˗mˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu tiˬ gʼaˬ ehˇ˗eu, “Ngaˇ Ehˇbawˇliˇjiˬnawˬ tsawˇ haˬ deuˬ neh nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ, gaˇ hu maˬ ehˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu jeˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ shaˇ noeˬ˗eu miˇ neh, ngaˬ˗ahˇ gaˬlaˬpyuˇ deuˬ˗ahˇ bye dui dui˗eu meh.” Aˬ yawꞈ gaˇ kawˆ heu aˬ yawꞈ kʼoeˇ taˆ keuˆ le ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, paˇ bye dzehˬ laˇ˗euˬ meh. Kehˇnaˬdaˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ jiˇ “Ngaˇ Paˇlaˬ dawˬ ngehˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ aˬ cawˬ taꞈ˗ehˇ dzehˬ nga lehˇ noeˬ haw˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, aˬ yawꞈ Gaˬlaˬpyuˇ dawˬ ngehˬ˗eu deuˬ˗ahˇ maˬ ya leˇ nya lehˇ ehˇ˗eu meh.

7. Yeˬsuˇ nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga?

 ⁷ Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ ka loꞈ˗ehˇ duˇ ni, nymˬ˗mˇ iˬ nah nui ma baw˗eu jeˬ myaˬ laˇ˗awˇ, laˆ paˇ˗eu shaˬ dui dui˗eu meh. Yeˬsuˇ nui noeˬ heu˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga? Tiꞈ, aˬ yawꞈ nui ma baw˗eu jeˬ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ bi ahˇ laˇ haw˗aˬ. Aˬ yawꞈ aˬ myah luꞈ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ ni, smˇ muiˬ iˇ shaˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, Paˬliˬsehˇ hawˇ˗eu Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, kawˬ taꞈ˗eu tsawˇ haˬ hawˇ˗eu yaw doeˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ tsaꞈ gaˬ˗euˬ meh. Nyiꞈ, Yeˬsuˇ ngehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu mˇ˗eu jeˬ neh aˬ cawˬ˗ahˇ yaw doeˇ maˬ ya noeˬ˗eu uˬ taꞈ, nui ma maˬ ya baw˗a lehˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ mehˬ˗euˬ meh.

8. Aˬ dui˗ahˇ nui ma bi taꞈ˗eu aˇ yeˇ huiˬ˗eu aˬ jeˬ˗euˬ Jaˇliꞈ zahˇ nga? Dzawˇ nehˬ haw sheˇ.

⁸ Yeˬsuˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ nui ma bi taꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ mehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ “Naw maꞈ dawˬ tawˆ luꞈ mehˇ nmˇ loꞈ˗ehˇ gʼeh” meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 23:8, 9-ahˇ gui.) Tiˬ paw dzeˇ dzaˬ˗ahˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ Aˬdaˬ˗euˬ zaˬ deuˬ uˆ deuˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, yawˬ gʼaˬ na luꞈ mehˇ nmˇ tehꞈ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 17:26) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ, naw maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ mˬ taˆ Aˬda pyeuꞈ˗eu lehˇ ha geuꞈ˗eu miˇ neh, yawˬ gʼaˬ na luꞈ mehˇ nmˇ tehꞈ meh lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 12:50) Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ deuˬ pyeuꞈ˗awˇ, nui gaˬ hawˇ˗eu nui jah neh gahˇ dzahˬ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh, kuiˇ laꞈ deuˬ aˇ muˇ deuˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ boꞈ gʼeh ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ Ka li zaˬ nui deuˬ˗ahˇ aˬ yuiꞈ aˬ nyiˇ (mehˇ nmˇ) lehˇ kuˇ˗eu meh.—Loˇmaˆ 1:13; 1 Beˬtuˆluˆ 2:17; 1 Yoˇhaˬ 3:13.

9, 10. (a) Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh yawˬ ha˗euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca˗ahˇ nui ma huiˬ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗eu nga? (b) Yawˬ ha˗euˬ tsawˇ jeuˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ haw teˬ˗eu heu naˇ, maˬ tsaˬ˗eu lehˇ Yeˬsuˇ aˬ joˆ˗ehˇ mehˬ˗eu nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.)

⁹ Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ mehˇ nmˇ loꞈ˗ehˇ noeˬ lehˇ ehˇ nehˬ gʼaˬ naˇ, ya taˬ aw meh lehˇ jiˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Maꞈtehˬ 23:11, 12-ahˇ gui.) Tiˬ poˆ na huiˬ mawꞈ mahˇ mawꞈ˗eu jeˬ kuiˇ laꞈ deuˬ˗ahˇ bi paˆ˗iˇ˗eu lehˇ aˬ dui ya dzaw dzeuˇ˗euˬ ma. Yeˬsuˇ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ yawˬ ha˗euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca˗ahˇ nui ma huiˬ˗eu meh. Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ, aˬ yawꞈ maꞈ Aˬbyaˬhaˬ˗euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ ma lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, iˇ cuꞈ shawˇ˗eu Yoˇhaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ “Miˬyehˇ˗aˬ, kʼaˬ lo heu deuˬ yuˇ˗awˇ, Aˬbyaˬhaˬ˗euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma jahˇ doˆ nya meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Luˇkaꞈ 3:8.

¹⁰ Yeˬsuˇ yawˬ ha˗euˬ aˇ jeuˬ aˇ ca˗ahˇ nui ma huiˬ˗eu heu naˇ, yaw bahˬ meh lehˇ mehˬ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu zahˇ dawˬ mehˬ˗eu saˬ laˬ tiˬ gʼaˬ, Yeˬsuˇ˗ahˇ “Yawˬ ha dawˬ peh jawˇ˗eu tsawˇ haˬ lehˇ ehˇ˗eu aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ ehˇ ta?” lehˇ naˇ haˬ ngeh, mawˇ shawˇ laˇ˗eu meh. Yeˬsuˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, tahˇ joe bi deh˗awˇ gaˇ ma gaˇ dzeˇ ga˗eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja nehˬ˗euˬ meh. Zaˬ yo aˬ li teu gʼaˬ˗ahˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ yaw myaˬ gʼaˬ cah tsehˆ kʼawꞈ, tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ haw cawˬ nehˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ naˇ, gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba nehˬ˗euˬ meh. Yeˬsuˇ zahˇ dawˬ mehˬ˗eu saˬ laˬ˗ahˇ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ heu gʼaˬ loꞈ˗ehˇ ya gʼeh meh lehˇ ehˇ nehˬ˗awˇ aˇ saˬ saˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 10:25-37) Yeˬsuˇ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, yawˬ ha dawˬ peh jawˇ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ gaˬ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ nga lehˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ˗ahˇ mehˬ˗euˬ meh.

11. Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ ya tseˇ˗eu nga? Kʼoeˇ naˇ, Yeˬsuˇ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ gʼoˆ shaw leˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ nga?

¹¹ Yeˬsuˇ mˇ kʼoeˇ taˆ maˬ le˗euˬ siˬ kʼoeˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ “Yuˇdaˆ miˇ kʼahˬ hawˇ˗eu Saˬmaˬliˆ miˇ kʼahˬ doe ni maˬ ehˇ, mˬ dzeˇ miˇ dzeˇ keuˆ ni maˬ ehˇ” tsaꞈ gaˬ iˇ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 1:8) Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ, nui ma huiˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ ya byehˇ dzeh˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬsuˇ boeˇ miˬ siˬ kʼaˬ deuˬ˗euˬ  yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ ja nehˬ˗awˇ, tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ doe ni lehˬ hmˬ nehˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ nui jah ahˇ dui dui˗eu yehˇ aˬ yuiꞈ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ja ceuˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 8:5-10) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ dehꞈ le˗euˬ Naˬzaˬlehˇ meuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ boeˇ miˬ siˬ kʼaˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗euˬ lehˇ ja nehˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Zaˬleˇpaˇ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu miˬ coeˬ miˬ ma, Suˇliˆ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ˗eu coiˬ doi naˇ˗eu Neˬmaˬ heu deuˬ meh. (Luˇkaꞈ 4:25-27) Yeˬsuˇ Saˬmaˬliˆ zaˬ miˬ aˬ buˇ˗ahˇ jiˇ tsaꞈ gaˬ˗awˇ, teu gaˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ aˬ yawꞈ mehˬ gaˇ naˇ haˬ mawꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ teu gaˇ nyiˬ nah jawˇ˗euˬ meh.—Yoˇhaˬ 4:21-24, 40.

12, 13. (a) Kuiˇ laꞈ deuˬ Yeˬsuˇ Saˬmaˬliˆ zaˬ miˬ aˬ buˇ˗ahˇ mehˬ nehˬ luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗euˬ nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.) (b) Yaˬkoˆ hawˇ˗eu Yoˇhaˬ Yeˬsuˇ leh jeh˗awˇ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

¹² Kuiˇ laꞈ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ Saˬmaˬliˆ zaˬ miˬ aˬ buˇ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mehˬ nehˬ luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh, zahˬ leˇ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 4:9, 27) Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Yuˇdaˆ˗euˬ zahˇ aˬ yuiꞈ deuˬ pu kaˬ lehˆ kawˆ˗ahˇ˗euˬ zaˬ miˬ aˬ buˇ nehˬ˗ehˇ maˬ ngehˬ cawˬ˗eu uꞈ taꞈ, maˬ muiˬ˗eu paw tsawˇ myahˇ doˆ˗eu Saˬmaˬliˆ zaˬ miˬ aˬ buˇ nehˬ˗ehˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ maˬ ngehˬ cawˬ˗eu miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Kuiˇ laꞈ deuˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ hawˬ dzaˬ laˇ lehˇ kuˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ teu gʼaˬ nehˬ˗ehˇ ja gahˇ taˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ naˇ hawˬ˗aˬ, aˇ yeˇ maˬ huiˬ˗eu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Tsaꞈ gaˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ˗eu jeˬ heu naˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ hawˬ loꞈ˗ehˇ duˇ˗awˇ, Saˬmaˬliˆ zaˬ miˬ aˬ buˇ teu gʼaˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu heu kʼawꞈ teu gaˇ duˇ˗eu meh.—Yoˇhaˬ 4:31-34.

¹³ Yaˬkoˆ hawˇ˗eu Yoˇhaˬ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ Saˬmaˬliˆ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ iˇ ngeh, aˬ yawꞈ nyaꞈ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ heu˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ yaꞈ duˬ maˬ poˆ mawˇ nya˗a, aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ ha geuꞈ˗eu miˇ neh meh. Teu ngeh Yaˬkoˆ hawˇ˗eu Yoˇhaˬ nui ma pehˇ dui dui laˇ˗awˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ nawˇ nui ma tsaˬ naˇ, mˬ kʼoeˇ taˆ neh miˬ dzaˬ bi ga le˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ bi puiˆ dzaˬ jiˇ˗awˬ lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ dehˬ nehˬ˗euˬ meh. (Luˇkaꞈ 9:51-56) Yaˬkoˆ hawˇ˗eu Yoˇhaˬ gaˇ kawˆ heu aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ jawˇ kʼahˬ pyeuꞈ˗eu Gaˬliˬlehˇ˗ahˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ law nmˇ˗aˬ nui ma teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ pehˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ nui ma teu naˆ naˆ˗ehˇ pehˇ˗eu teu naˇ, nui ma baw˗eu miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Myahˇ laˇ ngeh Yoˇhaˬ Saˬmaˬliˆ tsawˇ haˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ iˇ ngeh yaw myaˬ gʼaˬ nui ma ahˇ gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ pyeuꞈ dzeuˇ yaꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ kʼoꞈ haw ngeh, shaꞈ dawˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.—Gʼaˬkʼehˇ 8:14, 25.

14. Nui ma baw˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ tsaˬ laˆ tsahˇ˗euˬ nga?

¹⁴ Beˬdeˬgoˇdeˬ 33 jiˇ˗awˇ tiˬ kʼehˬ naˇ, Ka li zaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ jeuˬ tsawˇ ca biˇ paˆ˗eu jeˬ doˆ laˇ˗euˬ meh. Gaˇ kawˆ heu naˇ, mehˇ nmˇ deuˬ miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ˗ahˇ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ biˇ nehˬ ngeh, Gaˬliˇ dawˬ ngehˬ˗eu miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ biˇ oꞈ doe nehˬ laꞈ nga lehˇ ehˇ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 6:1) Heu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ heu naˇ, dawˬ beu gaˇ˗eu jeˬ˗ahˇ nui ma baw˗eu miˇ neh kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Kuiˇ laꞈ deuˬ noeˬ dahˇ doe˗eu mehˇ nmˇ zaˬ yo aˬ li shiꞈ gʼaˬ tseˇ doˆ˗awˇ, Gaˬliˇ dawˬ ngehˬ˗eu miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ˗ahˇ bi biˇ nehˬ˗euˬ laꞈ kʼoeˇ, gaˇ kawˆ heu˗ahˇ yaw kawˇ ma˗ehˇ laˆ tsaˬ laˆ tsahˇ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ heu shiꞈ gʼaˬ Gaˇliˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ jiˇ ni myahˇ taˬ˗euˬ miˇ neh, heu naˇ, Gaˬliˇ dawˬ ngehˬ˗eu miˬ coeˬ miˬ ma deuˬ˗ahˇ gʼaˬ ahˇ leˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.

15. Beˬtuˆluˆ myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ, aˬ joˆ˗ehˇ ya dzaw˗euˬ nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.)

¹⁵ A.D. 36 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ, gʼaˬ kʼehˇ deuˬ tsawˇ jeuˬ yawˬ jeuˬ na luꞈ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ laˇ˗euˬ meh. Teu˗euˬ jeˬ hu Beˬtuˆluˆ Yuˇdaˆ deuˬ nehˬ˗ehˇ  tehꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ Miˬyehˇ neh aˬ yawꞈ˗ahˇ Ka li zaˬ deuˬ˗aˬ, myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ ya tseˇ paˆ˗eu gaˇ kawˆ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ gaˇ neh naˇ, aˬ yawꞈ Loˇmaˆ˗euˬ guiˇ maꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ yuiꞈ pyeuꞈ˗eu Gawˬneˬliˇ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 10:28, 34, 35-ahˇ gui.) Teu gaˇ neh naˇ Beˬtuˆluˆ aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ nehˬ˗ehˇ jawˇ taꞈ laˇ˗awˇ, dzaˬ taꞈ laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, yaw myaˬ kʼoꞈ byah laˇ ngeh, Aˬdiˇawˬ meuˬ˗ahˇ Beˬtuˆluˆ aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ maˬ dzaˬ maˬ dawˇ taꞈ ni paˇ pyeuꞈ iˇ˗euˬ meh. (Gaˬlaˬtiˆ 2:11-14) Teu miˇ neh, Pawˇluˆ Beˬtuˆluˆ˗ahˇ dehˬ˗awˇ, Beˬtuˆluˆ kʼawꞈ Pawˇluˆ˗euˬ dawˬ teu˗ahˇ ha geuꞈ˗euˬ meh. Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? Aˬ dui Beˬtuˆluˆ neh Aˬshaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗euˬ sahˬ boꞈ dahˬ beh˗eu taꞈ laꞈ kʼoeˇ, mehˇ nmˇ deuˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗eu heu naˇ, aˇ naˆ ni aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ˗eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 1:1; 2:17.

16. Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ tsawˇ myahˇ doˆ˗eu nga?

¹⁶ Heu gaˇ haw ngeh, kuiˇ laꞈ deuˬ “tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ”˗ahˇ ya gaˬ nga lehˇ siˬ nya˗eu heu naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗euˬ miˇ neh lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 12:32; 1 Tiˆmoˇseˬ 4:10) Aˇ yamˬ gʼawˬ myahˇ ni ga leˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ cawˬ˗ahˇ haw˗eu jeˬ beˬ paˇ nya˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu gaˇ kawˆ aˬ suˇ gʼaˬ maˬ kaˬ siˬ nya meh. A.D. 200 kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ boꞈ zaˬ pyeuꞈ˗eu Teˬtuˇliˬ˗yaˬ, aˬ cawˬ neh Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ “aˬ yawꞈ maꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ”˗awˇ, “tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ shiˇ dah peuˬ meh” lehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ, tiˬ poˆ paˇ ngehˬ keuˆ˗eu meh. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu teu naˇ, Ka li zaˬ deuˬ “nui ma yaw shuiꞈ˗ahˇ” dm paˇ˗euˬ miˇ neh meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tiˬ di haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw˗eu lehˇ leh jeh˗eu meh.—Gawˇlawˇsehˇ 3:10, 11.

17. Aˬ dui nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼaˬ leˇ nya˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw.

¹⁷ Nymˬ˗mˇ iˬ nah kʼawꞈ teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui kʼawꞈ nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ ya zmˬ meh. Paˇlaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ gaˇ kawˆ teu aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ naˆ ni shaˬ˗eu lehˇ ehˇ˗eu “Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ ngaˬ˗ahˇ, gaˬ˗eu jeˬ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗awˇ, biˇ nehˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ  gaˬ˗eu jeˬ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ˗eu lehˇ siˬ nya laˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ ngaˇ aˬ cawˬ˗ahˇ nui ma baw˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ ya deuˆ ceh ceh luꞈ˗a siˬ. Yaw awˬ maˬ ngeuˇ nya. Teu miˇ neh, ngaˇ guiˬ lahˬ maˬ tsehˆ leˇ ni ya shaˇ˗eu meh.” Saˆpeˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ zaˬ miˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ na˗ahˇ maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ehˇ haw˗eu nui ma nehˬ˗ehˇ ya deuˆ ceh ceh luꞈ nya siˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Myaˬ tiˬ paˆ nmˇ˗aˬ ngaˇ jahˇ nya laˇ maˬ, ehˇ kʼawꞈ ngaˇ ya deuˆ ceh ceh leꞈ meh lehˇ nga siˬ nya ma. Ngaˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗awˇ, nui ma tiˬ siˬ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ taꞈ˗eu nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ ya jawˇ˗euˬ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a.” Teu miˇ neh, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ, yawˬ ha maˇ diˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya, laˆ byoˆ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nui ma baw˗eu jeˬ aˬ jeˬ paˇ jaˆ nga siˬ lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ˗eu meh.

18, 19. (a) Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ ya ha˗eu nga? (b) Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga?

¹⁸ Gaˇ hu aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ˗euˬ lehˇ noeˬ taˬ˗eu heu naˇ yaw muiˬ meh. (Eˇpeˇsu 2:12) Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ nui gaˬ shaˬ coeˇ byah˗eu laꞈ kʼoeˇ, aˬ dui˗ahˇ tsahˇ laꞈ˗euˬ meh. (Hawˇseˬ 11:4; Yoˇhaˬ 6:44) Yeˬsuˇ aˬ dui maꞈ˗ahˇ ha˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ deuˬ bi pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 15:7-ahˇ gui.) Aˬ dui maˬ byah kuꞈ kʼawꞈ Yeˬsuˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ dui˗ahˇ ha geuꞈ laꞈ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui aˬ geu gʼaˬ˗ahˇ maˬ kaˬ nui ma maˬ ya baw˗a.

¹⁹ Haiˬ˗eu miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ˗eu ngehˬ˗ehˇ peh laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, tsawˇ haˬ deuˬ maˬ tsaˬ maˬ dzoeˇ leˇ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ nui ma baw˗eu jeˬ, bye˗eu jeˬ heu deuˬ myaˬ laˇ tehˇ tehˬ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 5:19-21; 2 Tiˆmoˇseˬ 3:13) Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ naˇ, myaˆ pyawˬ huiˬ nyiˇ maˬ tseˇ˗eu uˬ taꞈ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ˗eu “mˬ˗ahˇ neh doˆ le˗euˬ zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ”˗ahˇ poˆ mawꞈ˗eu ma. (Yaˬkoˆ 3:17, 18) Aˬ dui yaw myaˬ kʼahˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ ya cawˬ taꞈ˗eu heu˗ahˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu ma. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ neh mˇ˗euˬ jeˬ aˬ dui nehˬ˗ehˇ beu gaˇ kʼawꞈ ha geuꞈ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dawˬ jiˇ paˇ dzaw˗eu ma. Aˬ dui toˆ˗ehˇ jahˇ ngeh, “maˬ gui˗iˇ ni yoeˇ˗eu lawˇ baˬ tiˬ gawˆ loꞈ˗ehˇ” laˬ kʼaˬ cehˇ˗awˇ, “lawˇ deh˗ahˇ tahˬ pymˬ˗eu iˇ kʼawˇ loꞈ˗ehˇ” yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ tiˬ byah ni za˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 48:17, 18.

20. Nui gaˬ nui noeˬ hawˇ˗eu nui ma˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ laˆ paˇ nehˬ˗eu nga?

²⁰ Awˇsa te li˗ya miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ ya dzaw ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ nui ma baw˗eu jeˬ hawˇ˗eu bye˗eu jeˬ aˬ lawˆ lawˆ˗ehˇ byoˆ iˇ˗euˬ meh. Nui gaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ noeˬ jeˬ noeˬ kawˆ hawˇ˗eu nui ma laꞈ kʼoeˇ pyeuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ laˆ paˇ nehˬ˗euˬ meh. Kehˇnaˬdaˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗awˇ, Paˇlaˬ dawˬ ngehˬ˗eu mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ, aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ bye˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ˗ehˇ yaw muiˬ paˬ˗ehˇ maˬ siˬ nya˗eu miˇ neh nga lehˇ nymˬ˗mˇ ngaˇ siˬ duˬ˗euˬ ma lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Tsawˇ haˬ˗euˬ nui noeˬ nui ma heu naˇ, aˬ geu gaˇ dehꞈ le˗euˬ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ nga” lehˇ ya siˬ˗euˬ uˬ taꞈ, Gaˬlaˬpyuˇ dawˬ ngehˬ˗eu mehˇ nmˇ nehˬ˗ehˇ jiˇ paˇ yuˇ˗euˬ meh. Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ haw ngeh, nui gaˬ nui ma baw˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Nui gaˬ aˬ dui˗ahˇ nui ma tiˬ siˬ tehꞈ˗ehˇ taꞈ ni gahˇ dzahˬ˗awˇ, tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ laˆ gʼawˬ laˇ nya˗a.—Gawˇlawˇsehˇ 3:14.