1. Aˬ dui˗ahˇ jeˬ zaˬ taꞈ˗ehˇ bi dzehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

 Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ poeˬ˗eu tiˬ jeˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Teu naˇ siˬ nya˗eu nui ma pyeuꞈ˗awˇ, teu baˬ da neh aˬ dui jeˬ zaˬ taꞈ˗ehˇ dzehˬ˗eu meh. Aˬ dui Aˬdaˬ hawˇ˗eu Eˇbaˆ siˬ nya˗eu nui ma ahˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? Aˬ yawꞈ nyaꞈ Miˬyehˇ˗euˬ ehˇ dawˬ leuˇ˗euˬ taꞈ naˇ, Miˬyehˇ˗ahˇ cehˆ zaꞈ ngeh, aˬ yawꞈ nyaꞈ˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma maˬ saˇ˗a.

2. Siˬ nya˗eu nui ma, gaˇ ma mehˬ˗eu shmˇ jaˬ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.)

² Siˬ nya˗eu nui ma heu naˇ, aˬ dui˗euˬ laꞈ kʼoeˇ paw jaˆ˗awˇ tsaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ toeˬ mehˬ˗eu, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ jiˇ sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ dzaw taˬ˗euˬ deuˬ naˇ, gaˇ ma mehˬ˗eu shmˇ jaˬ cawˆ iˇ taˬ˗euˬ saˇ baoˬ˗ahˇ duˇ meh. Jaˬ lehˇ hawˇ˗eu iˇ hawˇ teu naˇ saˇ baoˬ˗ahˇ gaˇ ma sheuˬ bahˬ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, muiˬ˗eu gaˇ ma mehˬ˗eu shmˇ jaˬ naˇ, saˇ baoˬ yeuꞈ˗eu gʼaˬ˗ahˇ noeˬ taˬ˗euˬ gaˇ iˇ doˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ dzaw taˬ naˇ, aˬ dui˗ahˇ gaˇ ma yaw muiˬ˗ehˇ sheuˬ mehˬ nya˗eu meh.

3. Aˬ dui siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ dzaw naˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ nya˗eu nga?

 ³ Aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ dzaw naˇ, mˇ bahˬ ngeh aˬ dui˗ahˇ saˇ tiˇ maˬ biꞈ˗a. (1 Tiˆmoˇseˬ 4:1, 2) Aˬ dui˗ahˇ “Yaw doeˇ˗ahˇ yaw muiˬ” lehˇ bi noeˬ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 5:20) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ caw teh˗eu deuˬ˗ahˇ “naw maꞈ˗ahˇ sehꞈ˗eu kʼoeˇ˗aˬ, Miˬyehˇ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu ma lehˇ, naw maꞈ˗ahˇ sehꞈ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ noeˬ˗eu aˇ nah keuˆ le tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 16:2) Gʼaˬkʼehˇ Saˬteˬpaˬ˗ahˇ sehꞈ˗euˬ deuˬ kʼawꞈ toˆ˗ehˇ noeˬ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 6:8, 12; 7:54-60) Gaˇ hu ba neh zahˇ gʼawˬ mya zahˇ yaw haiˬ jeˬ mˇ˗awˇ, tsawˇ haˬ sehꞈ˗eu meh. Heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ˗eu lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ mˇ bahˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 20:13) Heu gaˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˬ geuˇ˗eu jeˬ˗ehˇ sheuˬ gʼeh nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.

4. Aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ luꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ duˬ nya˗eu nga?

⁴ Aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma gaˇ yaw muiˬ˗ehˇ mˇ luꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ duˬ nya˗eu nga? Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ zahˇ dawˬ deuˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ heu naˇ, “yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ mehˬ˗eu tsoˆ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, iˬ baˇ˗ahˇ toeˬ mehˬ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, maˬ tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ mehˬ paˇ tsoˆ paˇ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ dawˇ˗ehˇ dehꞈ ni mehˬ˗eu tsoˆ˗eu gʼaˇ duˬ maˬ ehˇ” gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:16) Aˬ dui aˬ myah luꞈ Jaˇliꞈ gui˗awˇ, aˬ jeˬ ehˇ mawꞈ nga lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya shaˇ noeˬ ya shaˇ sawˇ˗eu uˬ taꞈ, dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ ya zmˬ iˇ˗eu meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ nya laˇ ni leh jeh mawꞈ laˇ˗awˇ, aˬ dui siˬ nya˗eu nui ma yaw muiˬ˗ehˇ sheuˬ gʼeh nehˬ meh lehˇ jah ziꞈ nya˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ, aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ dzaw nehˬ nya nga lehˇ haw iˇ ma.

5, 6. Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

⁵ Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ neh bi caw ba mawꞈ naˇ, aˬ dui gui˗awˇ zahˇ dawˬ teu aˬ jeˬ jeˇ jaˆ nga lehˇ siˬ nya˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ jiˇ˗a. Aˬ dui zahˇ dawˬ teu˗ahˇ gaˬ˗awˇ yaw zeu jiˇ ya taˬ˗eu meh. Jaˇliꞈ aˬ dui˗ahˇ “Yaw haiˬ jeˬ˗ahˇ bye˗awˇ, yaw muiˬ jeˬ˗ahˇ gaˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Aˬmoˆ 5:15) Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Aˬ dui yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ haw nya ni ya dzaw meh. Gaˇ kawˆ heu hmˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Nawˇ maˬ yuꞈ kʼaˆ leˇ ni shaˬ luꞈ ngeh, saˬ laˬ gʼoˬ nawˬ˗ahˇ shiˬ shaˬ pyeuꞈ˗eu dzaˇ dzaˬ, sehˇ ni gʼa, dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ laˆ paˇ lehˇ ehˇ˗awˇ, ehˇ loꞈ˗ehˇ nawˇ mˇ caw ngeh, muiˬ daˆ laˇ gaˇ ya mawˇ naˇ, saˬ laˬ gʼoˬ neh biꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ teu˗ahˇ nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya?

⁶ Teu gaˇ duˇ ni, Beh˗euˬ yaw sahˇ kʼawꞈ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ mˇ˗euˬ baˬ da neh pyeuꞈ laˇ˗euˬ maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ya daˬ˗eu gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu, dehꞈ ziˇ bi muiˬ daˆ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, zahˇ dawˬ biꞈ taˬ˗euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Jaˇliꞈ jaˬ myawꞈ taˬ myawꞈ, mehˇ shuiˇ taˬ shuiˇ, smˇ kʼoeˬ taˬ kʼoeˬ, taˬ dehꞈ bahˬ, yaw haiˬ jeˬ taˬ mˇ, maw loˬ ja maw taˬ zmˬ lehˇ mehˬ˗eu meh. (Dawˬdaˬ 6:16-19-ahˇ gui; Pah mehˬ˗eu˗eu 21:8) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu miˇ neh yaw muiˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh.

7. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ, aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

⁷ Aˬ dui aˬ jeˬ tsaˬ˗eu hawˇ˗eu maˬ tsa˗eu lehˇ siˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ mˇ bahˬ˗awˇ shaˬ˗eu maˬ loˬ˗a. Aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ boꞈ ahˇ taˬ˗euˬ, gaˇ hu˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ neh mˇ bahˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh dzaw geuꞈ nya meh. Dawˬdaˬ 1:5, Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ˗ahˇ “tsawˇ gahˇ ahˇ˗eu deuˬ naˇ haˬ˗awˇ, dawˬ mehˬ dawˬ tsoˆ geuꞈ dzehˬ laˇ˗eu meh” lehˇ ehˇ˗eu meh. Dawˬ mehˬ dawˬ tsoˆ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗awˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ dzehˬ˗eu dawˬ tsoˆ pyeuꞈ meh.  Yaw jeˬ ma jeˬ, Daˬbiˇ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ dawˬ maˬ naˇ haˬ ni Baˬsheˬba nehˬ˗ehˇ dehꞈ bahˬ˗awˇ aˇ naˆ ni shaˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (2 Saˬmeuˬlaˆ 12:7-14) Nawˇ gaˇ kawˆ heu˗ahˇ gui ngeh, ‘Daˬbiˇ gaˇ kawˆ teu deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ yahˇ nya˗eu nga? Ngaˇ teu loꞈ˗ehˇ ya tahˬ puˬ naˇ, ngaˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya nga? Ngaˇ˗ahˇ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ ni muˇ juˇ juˇ laˇ naˇ, ngaˇ Daˬbiˇ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu laˬ, maˬ ngeuˇ naˇ Yoˇsehˆ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu laˬ?’ (Aˇdahˬbeh˗eu 39:11-15) Aˬ dui iˬ baˇ mˇ˗eu teu aˇ naˆ ni shaˬ laˇ nya˗eu nga lehˇ yaw muiˬ˗ehˇ shaˇ noeˬ naˇ, “yaw haiˬ jeˬ˗ahˇ bye” dzehˬ laˇ˗eu meh.

8, 9. (a) Siˬ nya˗eu nui ma aˬ dui aˬ jeˬ mˇ ni caw ba nehˬ˗eu nga? (b) Siˬ nya˗eu nui ma hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ aˬ joˆ˗ehˇ taꞈ˗eu nga?

⁸ Aˬ dui Miˬyehˇ maˬ ya leˇ˗eu jeˬ˗ahˇ ya siˬ naˇ, teu nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ ka gaˇ ya jawˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ maˇ jawˆ ni maˬ ehˇ nehˬ taˬ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ lawˇ neh? Miˬyehˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi jahˇ mawꞈ˗eu lehˇ aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? Aˬ dui Jaˇliꞈ neh aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ bi dzaw naˇ, yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya˗eu meh.

⁹ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu miˇ neh, aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ sheuˬ gʼeh nehˬ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ lehˬ hmˬ nehˬ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Ngaˇ naw maꞈ˗euˬ Miˬyehˇ pyeuꞈ˗eu Sahˬpaˬ Miˬyehˇ ma. Naw maꞈ gʼaˇ duˬ muiˬ ni mehˬ˗awˇ tsoˆ˗awˇ, naw maꞈ iˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ ma mehˬ nehˬ˗eu gʼaˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 48:17, 18) Aˬ dui Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ naꞈ suiˇ ni shaˇ noeˬ˗awˇ, aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ bi laˆ noeˬ naˇ, aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ laˆ muiˬ˗awˇ laˆ paˇ nya˗eu meh. Muiˬ˗eu siˬ nya˗eu nui ma heu naˇ,  aˬ dui˗ahˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.

10. Jaˇliꞈ zahˇ heu naˇ aˬ jeˬ nga? Yeˬsuˇ dawˬ mehˬ mehˬ ngeh Jaˇliꞈ zahˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ˗euˬ nga?

¹⁰ Jaˇliꞈ zahˇ heu naˇ, aˬ dui˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu yaw tsaˬ yaw dawˇ dahˬ beh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ siˬ nya˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ dui˗ahˇ zahˇ dawˬ biꞈ˗euˬ lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Yeˬsuˇ Jaˇliꞈ zahˇ zmˬ˗awˇ, aˬ dui noeˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu mˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ kawˆ caw meh lehˇ mehˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ yawꞈ nui pehˇ nehˬ˗ehˇ yaw haiˬ jeˬ caw˗awˇ, dehꞈ bahˬ˗eu nui noeˬ nehˬ˗ehˇ dehꞈ bahˬ dehꞈ muˆ˗eu jeˬ caw meh lehˇ mehˬ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 5:21, 22, 27, 28) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Jaˇliꞈ zahˇ neh bi sheuˬ gʼeh naˇ, aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma yaw muiˬ˗ehˇ bi dzaw˗awˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ˗eu jeˬ za ni noeˬ tsehˆ˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 10:31.

11. Tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma aˬ joˆ˗ehˇ beu gaˇ˗eu nga?

¹¹ Ka li zaˬ deuˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ neh, siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ dzaw˗euˬ kʼawꞈ, gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh, beu gaˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, jiˇ baˬ dawˇ˗eu gaˇ kawˆ. Jaˇliꞈ˗ahˇ jiˇ baˬ dawˇ˗eu heu naˇ yaw bahˬ˗a lehˇ maˬ ehˇ taˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ, aˇ dzehˬ taˬ dawˇ dzeuˇ, taˬ dawˇ yehꞈ lehˇ saˇ tiˇ biꞈ taˬ˗euˬ meh. (Dawˬdaˬ 20:1; 1 Tiˆmoˇseˬ 3:8) Heu naˇ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ aˇ dzehˬ˗ehˇ maˬ dawˇ dzeuˇ naˇ tiˬ jeˬ shaˇ noeˬ˗eu maˬ loˬ˗a lehˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga laˬ? Maˬ. Yawˬ ha˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma bi dawˇ kʼawꞈ, aˬ cawˬ˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ ya noeˬ keuˆ nehˬ˗eu laꞈ kʼoeˇ tehꞈ meh.

12. Loˇmaˆ 14:21 aˬ dui˗ahˇ aˬ cawˬ˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ yaw zeu taˬ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

¹² Pawˇluˆ aˬ dui aˬ cawˬ˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ yaw zeu ya taˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nehˬ yaꞈ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu, “Shaˬ jiˇ dzaˬ˗eu, jiˇ baˬ dawˇ˗eu, yawˬ ha˗euˬ cawˬ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ na iˬ baˇ mˇ ni jahˇ˗eu, heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ yahˇ˗eu muiˬ meh.” (Loˇmaˆ 14:21) Aˬ dui jiˇ baˬ dawˇ nya kʼawꞈ, Ka li zaˬ nui deuˬ˗ahˇ nui ma maˬ saˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ naˇ, aˬ dui nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ maˬ dawˇ ni taˬ˗eu ma. Tiˬ poˆ na˗aˬ, tsaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ siˬ nya laˇ mi na˗ehˇ jiˇ baˬ dawˇ dzoˆ haw˗euˬ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na, jiˇ baˬ tiˬ pawꞈ˗iˬ maˬ paˇ dawˇ ma lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh, aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ kʼoeˇ ngeh ba loꞈ˗ehˇ bi pyeuꞈ kʼoꞈ iˇ˗eu aˬ geu jeˬ˗ahˇ maˬ kaˬ maˬ ya jahˇ˗a. (1 Gawˇliˬtu 6:9, 10) Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu mehˇ nmˇ deuˬ aˬ dui˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ oe naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ maˬ dawˇ gaˇ keuˆ ni bi dawˇ˗eu leh jeh ma loˇ? Aˬ dui toˆ˗ehˇ maˬ jahˇ˗eu yaw duˬ baw meh.

13. Tiˆmoˇseˬ aˬ cawˬ deuˬ guiˬ lahˬ dawˬ˗ahˇ bi ha geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ cawˬ˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ yaw zeu taˬ˗euˬ nga?

¹³ Tiˆmoˇseˬ zaˬ guˬ guˬ ngeh, baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu heu naˇ, naˇ dui dui kʼawꞈ yehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ toˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ heu naˇ, baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˇ yeˇ taˬ huiˬ˗eu Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu miˇ neh meh. Tiˆmoˇseˬ Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ cawˬ nui ma maˬ saˇ ni maˬ jahˇ mawꞈ˗a. (Gʼaˬkʼehˇ 16:3; 1 Gawˇliˬtu 9:19-23) Nawˇ teu neh? Aˬ cawˬ˗ahˇ caw ba˗euˬ gʼaˇ duˬ, yawˬ ha geuꞈ mawꞈ mˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ byehˇ nehˬ nya ma loˇ?

14, 15. (a) Aˬ dui huiˬ loˆ laˇ˗euˬ tsawˇ haˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗eu nga? (b) Huiˬ loˆ laˇ˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ aˬ cawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ˗eu nga?

¹⁴ Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ “Ka li˗euˬ gaˇ kawˆ aˇ dahˬ beh gaˇ tehꞈ˗ehˇ aˬ dui dzaw dzaw˗ehˇ maˬ paˇ jawˇ ni” aˬ dui ‘huiˬ loˆ laˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ loˆ˗ehˇ mehˬ hu paw ya dzaw daˆ leꞈ’˗eu meh. (Heˬbyehˇ 6:1) Huiˬ loˆ laˇ˗euˬ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu heu naˇ, Saˇ kiˇ geuꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ nehˬ˗ehˇ maˬ taꞈ˗a. Aˬ dui huiˬ loˆ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, zaˬ siˬ nui gahˇ  hawˇ˗eu gʼoˆ shaw nya˗eu jeˬ huiˬ daˆ laˇ ni ya leh jeh˗eu meh. Teu miˇ neh, aˬ dui yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ ya gui˗eu meh. (Ja ceuˬ 1:1-3) Aˬ dui yawˬ nah na luꞈ Jaˇliꞈ ngehˬ˗ehˇ gui naˇ ngehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ˗eu meh.

¹⁵ Ka li zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ dzehˬ˗eu zahˇ dawˬ naˇ aˬ geu hmˬ nga? Zahˇ dawˬ teu hmˬ naˇ nui gaˬ pyeuꞈ meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ “Naw maꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗eu jeˬ ahˇ naˇ, naw maꞈ ngaˬ˗euˬ zaˬ lahˇ ngaˇ lehˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ siˬ nya tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 13:35) Nui gaˬ˗ahˇ “Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗ahˇ taꞈ˗eu zahˇ dawˬ” lehˇ kuˇ˗eu uˬ taꞈ, “zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ mˇ byah˗eu” jeˬ lehˇ jiˇ kuˇ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 2:8; Loˇmaˆ 13:10) Aˬ dui nui gaˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu nga lehˇ maˬ zahˬ leˇ. Jaˇliꞈ˗ahˇ “Miˬyehˇ˗aˬ, gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu meh” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ miˇ neh meh. (1 Yoˇhaˬ 4:9) Miˬyehˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ nui gaˬ heu naˇ, nui noeˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ pyeuꞈ ni, laꞈ neh mˇ mawˇ˗eu meh. Yoˇhaˬ “Miˬyehˇ˗aˬ, aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ jawˇ˗eu kʼawꞈ, Zaˬmaˇ baˬ da neh aˬ dui dehꞈ˗eu jeˬ za nya ni miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ kʼehˇ gʼeh le˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ bi mawˇ laꞈ˗euˬ meh” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. (1 Yoˇhaˬ 4:9) Teu miˇ neh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ maˬ ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ hawˇ˗eu nui deuˬ˗ahˇ nui gaˬ mˇ mawˇ ngeh, huiˬ loˆ laˇ˗euˬ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Maꞈtehˬ 22:37-39.

16. Huiˬ loˆ laˇ˗euˬ Ka li zaˬ ngehˬ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ˗eu nga?

¹⁶ Aˬ dui huiˬ loˆ laˇ˗euˬ Ka li zaˬ ngehˬ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ, Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ˗eu meh. Zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗aˬ, aˬ yawꞈ gaˇ aˬ yawꞈ zmˬ nya˗eu tehꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ, Jaˇliꞈ zahˇ naˇ gaˇ kawˆ yaw myaˬ kawˆ˗ahˇ zmˬ iˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ maˬ jeˬ, zaˬ deuˬ maˬ muiˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu heu naˇ, aˇ naˆ ni lehˬ laˇ ca laˇ nya˗eu lehˇ maˬ siˬ nya˗a. Teu miˇ neh, aˬ da aˬ ma deuˬ zaˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ jeˬ jahˇ nya˗awˇ aˬ jeˬ maˬ jahˇ nya˗eu lehˇ ya bi jaˆ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 15:33) Ehˇ kʼawꞈ zaˬ huiˬ  laˇ˗awˇ, Jaˇliꞈ zahˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya laˇ naˇ, Jaˇliꞈ zahˇ teu aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ muiˬ˗eu cawˬ˗ahˇ tseˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 13:11; 14:20-ahˇ gui.) Aˬ dui Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ siˬ nya laˇ˗awˇ zmˬ nya laˇ naˇ, aˬ dui yawˬ ha˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ nui ma taˬ coeˇ dzehˬ laˇ˗awˇ, aˬ dui gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ maˇ maˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ bi jahˇ mawꞈ˗eu nga lehˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ˗eu meh.

17. Aˬ dui yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ jaˆ kuꞈ ma lehˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga?

¹⁷ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nui kʼahˇ shiˇ˗eu jeˬ˗ehˇ noeˬ tsehˆ nya ni caw ba nehˬ˗eu jeˬ jaˆ kuꞈ˗eu ma. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui “byah dui nya dui dui˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗awˇ, yaw muiˬ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ mˇ nya ni” caw ba nehˬ˗eu zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ ahˇ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 3:16, 17) Jaˇliꞈ zahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw ni caw ba nehˬ˗eu nmˇ˗aˬ ngeuˇ kʼawꞈ, aˬ dui jiˇ gaˇ kawˆ teu˗ahˇ leh jeh˗awˇ poˆ tseˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ ya gʼoˆ shaw˗eu meh. (Eˇpeˇsu 5:17) Aˬ dui˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ, nui jeˬ˗euˬ dawˬ neh keu ka gʼawˬ mya ni jaˆ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Gʼawˇ˗ciˬtaoˬbeuˇ˗euˬ paˇ dmˬ deuˬ toeˬ mehˬ˗eu jeˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ˗euˬ poˆ tseˇ˗eu keu ka, Gʼawˇ˗ciˬtaoˬbeuˇ Laiˇbaˬliˬ, Gʼawˇ˗ciˬtaoˬbeuˇ awˆlai Laiˇbaˬliˬ, JW Laiˇbaˬliˬ ehˆ heu deuˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui keu ka heu deuˬ˗ahˇ zmˬ ngeh, yawˬ haˇ yawˬ ha pyehˆ tseˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh, gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu meh.

18. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ mˇ caw naˇ, dehꞈ ziˇ laꞈ koeˇ aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu nga?

¹⁸ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ zmˬ naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ muiˬ daˆ laˇ dui dui˗eu meh. Ja ceuˬ 119:97-100-ahˇ ehˇ˗eu, “Nawˬ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ ngaˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu nga. Nah ga˗ehˇ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ luꞈ˗eu ma. Nawˬ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ ngaˬ nehˬ˗ehˇ aˬ myah luꞈ jaˆ˗awˇ, ngaˬ˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ naˆ maˬ tseˇ tsawˇ gahˇ bi ahˇ laꞈ˗eu meh. Nawˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ laꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ngaˇ shaˇ sawˇ geuꞈ˗eu miˇ neh, ngaˬ˗ahˇ mehˬ˗eu tsoˆ˗eu deuˬ naˆ maˬ tseˇ ngaˇ noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya˗eu ma. Nawˬ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ ngaˇ naˇ haˬ geuꞈ˗eu miˇ neh, tsawˇ mawˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ ngaˇ zaˬ siˬ nui gahˇ byah˗eu ma.” Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ naꞈ suiˇ ni shaˇ noeˬ ngeh, nui gahˇ hawˇ˗eu noeˬ siˬ noeˬ mawˇ nya˗eu jeˬ ahˇ˗eu lehˇ mˇ doˆ laꞈ nya dzehˬ laˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ zahˇ dawˬ hawˇ˗eu Jaˇliꞈ zahˇ neh aˬ dui˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma˗ahˇ bi dzaw ngeh, “aˬ dui tsawˇ kʼaˆ kʼaˆ laˇ˗awˇ Ka li byah˗eu loꞈ˗ehˇ aˬ dui kʼawꞈ byah laˇ”˗eu meh.—Eˇpeˇsu 4:13.