Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Dehꞈ ziˇ gaˇ kawˆ

Dahˬ beh ngeh iˇ shaˬ shaˬ kʼawꞈ aˇ saˬ saˬ leˇ ngeh dehꞈ dzaˬ laˇ

Dahˬ beh ngeh iˇ shaˬ shaˬ kʼawꞈ aˇ saˬ saˬ leˇ ngeh dehꞈ dzaˬ laˇ

Ngaˇ Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ Eˇdiˬ˗yaˇnaˬ gahˬ kaˬ Liˇbaˬtiˬ meuˬ meuˬ zaˬ˗ahˇ jaˆ˗eu daˇ kawˬ neh tsoˆ taˬ˗euˬ ya cmˇ cmˇ zaˬ˗ahˇ dehꞈ le˗euˬ ma. Ngaˬ da ngaˬ ma zaˬ gʼawˬ mya gʼaˬ jawˇ˗awˇ ngaˇ dehꞈ le ngeh˗aˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ lehˇ baw dzeuˇ taˬ˗euˬ meh. Ngaˇ dehꞈ le gʼaˬ naˇ aˬ li nyiˬ gʼaˬ hawˇ˗eu aˬ buˇ 1 gʼaˬ lehˇ paˇ baw˗euˬ meh.

Ngaˬ neh dehꞈ le˗euˬ daˇ kawˬ ya cmˇ

Sahˬ boꞈ dzaw luꞈ ngeh tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ poˆ maˬ paˇ laˇ˗aˬ siˬ. Nyiˇ ngeh˗euˬ sahˬ boꞈ dzaw cawˬ deuˬ hawˇ˗eu huiˬ laˇ ngeh˗euˬ dzaw cawˬ deuˬ aˬ yawꞈ tiˬ deuˬ tehꞈ meh. Meuˬ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu deuˬ myaˬ ni tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ siˬ nya meh.

Ngaˬ da ngaˬ ma zaˬ 7 gʼaˬ jawˇ˗eu meh. Ngaˇ zaˬ guˬ ngeh yaˇ mˇ dzaw˗euˬ ma

Liˇbaˬtiˬ meuˬ˗euˬ tiˬ jaw yaˇ ngeh jaˆ byah taˬ˗awˇ myaˬ tiˬ paˆ aˇ du ka˗eu meh. Ngaˇ dehꞈ le ngeh ngaˬ da yaˇ mˇ zaˬ pyeuꞈ˗miˇ neh ngaˇ zaˬ guˬ ngeh yaˇ tsehˬ˗eu lawˬ liˬ yeuꞈ dzaw˗awˇ yaˇ mˇ˗euˬ ma.

Ngaˇ aˬ da zaˬ guˬ maˬ jawˇ haw˗aˬ. Ngaˇ dehꞈ le ngeh˗aˬ ngaˬ da 56 kʼoꞈ byah laˇ˗awˇ ngaˬ ma 35 kʼoꞈ byah laˇ˗euˬ meh. Ngaˬ da jawˇ saˇ doˆ˗awˇ loˆ ga ni gʼeh˗eu meh. Ngaˬ da gaˇ mˇ gaˇ gaˬ˗awˇ zaˬ deuˬ˗ahˇ kʼawꞈ yaw bym bym ni mehˬ˗eu meh. Ngaˬ da pyuˇ gʼawˬ mya ni maˬ poˆ nya kʼawꞈ nga maꞈ bi jawˇ˗eu iˇ kahˇ nga maꞈ bi dm˗eu moeˬ tsoeˬ nga maꞈ bi dzaˬ˗eu dzaˇ loꞈ ni jaˆ˗eu uˬ taꞈ aˬ myah luꞈ nga maꞈ˗ahˇ aˇ yamˬ biꞈ nya˗eu meh. Ngaˬ da 93 kʼoꞈ˗ahˇ shiˇ˗awˇ ngaˬ ma 86 kʼoꞈ˗ahˇ shiˇ˗euˬ meh. Ngaˬ da ngaˬ ma Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ kʼawꞈ ngaˬ nyiˇ tiˬ gʼaˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗awˇ 1972 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗euˬ meh.

Yaw nyiˇ ngeh

Ngaˬ ma zahˇ paw yaw muiˬ˗ehˇ tawˬ˗awˇ nga maꞈ˗ahˇ jawˇ nah yawˬ jaw na luꞈ uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ sheuˬ sheuˬ˗ehˇ iˇ˗eu meh. Ngaˇ tseˇ nyiꞈ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ ngeh smˇ gʼaˬ tiˬ poeˬ miˬ yehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ ya gaˬ dahˬ beh˗euˬ ma. Teu miˇ neh ngaˇ aˬ ma˗ahˇ “Aˇ yamˬ tiˬ yamˬ laꞈ kʼoeˇ tehꞈ˗ehˇ Yeˬsuˇ zaˬ hawˇ˗eu Aˬda aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nya˗a” lehˇ naˇ haˬ˗euˬ ma. “Gaˇ kawˆ heu˗aˬ maˬ siˬ jiˇ nya˗eu jeˬ pyeuꞈ˗a li˗oˇ aˬ dui gʼoˆ shaw˗eu maˬ loˬ˗a” lehˇ ngaˬ ma ehˇ˗eu meh. Gaˇ kawˆ heu naˇ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ maˬ gʼoˆ shaw laˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ luꞈ˗a siˬ. Ngaˇ 14 kʼoꞈ laˇ ngeh puˬ dahˬ puˬ dzeˇ jaˆ˗eu lawˇ gawˆ˗ahˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ ma. Teu ngeh ngaˇ iˇ cuꞈ˗ahˇ smˬ poˆ bi dehˬ nuiꞈ˗euˬ ma. Heu naˇ Aˬda˗euˬ gʼaˇ duˬ Zaˬmaˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ gʼaˇ duˬ pyeuꞈ meh.

1952 yehˇ maˬ geuꞈ iˇ mi na˗ehˇ 17 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh

Ngaˇ tseˇ daˇ teu kaˬ˗ahˇ dzaw ngeh ngaˬ˗euˬ cawˬ bawˇsiˬ teˇ zaˬ pyeuꞈ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ jiˇ teˇ laˇ lehˇ cawˬ˗eu meh. Ngaˇ Goˇdeˇ Ga˗la˗suiꞈ bawˇsiˬ aˇ muˇ˗ahˇ uˇ iˇ˗awˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ nya miˇ neh nyiˬ poˆ smˬ poˆ teˇ naˇ naˬ˗euˬ ma. Tiˬ kʼehˬ naˇ ngaˇ yehˇ ya geuꞈ iˇ˗awˇ Jeˬmaˬni miˇ kʼahˬ˗ahˇ bi sha gʼeh˗euˬ ma. Yehˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ ngaˇ muiˬ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ nya˗eu jeˬ nga lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh yehˇ˗euˬ dzaw nymˇ˗ahˇ bi dzaw tawꞈ iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ ngaˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ yehˇ bi geuꞈ mawꞈ kʼawꞈ ngaˬ˗ahˇ maˬ geuꞈ mawꞈ˗eu miˇ neh yehˇ nyiˬ kʼoꞈ geuꞈ naˇ 1956 kʼoꞈ˗ahˇ naˬ˗euˬ ma. Kʼoeˇ gaˇ neh naˇ beu gaˇ dui dui˗eu yehˇ tiˬ muˇ˗ahˇ paˇ ahˇ iˇ˗euˬ ma.

1954-1956 ngaˇ Aˬmeˬliˇkaˬ˗euˬ yehˇ nyiˬ kʼoꞈ geuꞈ˗euˬ ma

Dehꞈ˗eu jeˬ yaw shuiꞈ dahˬ beh

Yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ maˬ siˬ nya ngeh ngaˇ zaˬ yo aˬ li maˇ diˇ deuˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu lehˇ jah bahˬ taˬ˗euˬ ma. Tiˬbiˬ laꞈ kʼoeˇ hawˇ˗eu ngaˬ˗euˬ tiˬ jawˬ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ caw˗eu miˇ neh Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ ja˗eu aˬ li deuˬ naˇ zaˬ yo aˬ li˗ahˇ maˬ duˇ nga lehˇ ngaˇ noeˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ ngaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu tiˬ jeˬ na˗ahˇ ya dzaw˗euˬ ma. Tiˬ nah ngaˇ lawˬ liˬ yaw neˇ yeuꞈ˗awˇ meuˬ˗ahˇ le ngeh aˬ buˇ zaˬ guˬ nyiˬ gʼaˬ deh naˬ laˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ ngaˬ shahˬ˗euˬ aˬ nyiˇ pyeuꞈ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗eu meh. Ngaˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ neh biꞈ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ Noeˬlaˇ˗awꞈ! paˇ dmˬ gui haw˗euˬ kʼawꞈ teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ siˬ laˇ nya. Nymˬ˗mˇ poˆ naˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ ngaˬ˗ahˇ aˇ muˇ Jaˇliꞈ dzaw gaˇ iˇ ma lehˇ caw ngeh shaˇ noeˬ haw ma lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ nyaꞈ uiˇ uiˇ˗ehˇ “Ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ bi jaˆ de” lehˇ ehˇ ngeh “Euˬ za meh” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ ma.

Ngaˇ oe ma lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ lehˬ iˇ˗euˬ lehˇ miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ ehˇ dzeuˇ taˬ˗euˬ miˇ neh maˬ iˇ maˬ geuꞈ nya. Teu miˇ neh ngaˇ bawˬ dzaˬ gaˇ iˇ˗euˬ ma. Teu gaˇ zaˬ deuˬ Jaˇliꞈ gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya dui dui gaˇ ya mawˇ ngeh ngaˬ˗ahˇ zahˬ leˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ngaˇ yawˬ jaw na luꞈ ngaˬ ma nehˬ˗ehˇ uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ iˇ˗euˬ kʼawꞈ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ siˬ nya nya. Teu loꞈ˗ehˇ gʼeh gaˇ ya mawˇ˗euˬ miˇ neh ngaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ dzaw mawꞈ laˇ˗awˇ Jaˇliꞈ dzaw ma lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ ma. Ngaˬ neh ya dzaw beh beh˗euˬ jeˬ naˇ huiˬ dzehˬ dzehˬ˗eu Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ myahˇ naˇ Yeˬhawˇbaˬ lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Gaˇ hu ngaˇ ngaˬ ma˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ aˬ suˇ gʼaˬ˗a lehˇ naˇ haˬ haw˗euˬ ma. “Teu deuˬ laˬ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ˗eu tsawˇ mawˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu meh” lehˇ ngaˬ ma ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ ngaˬ˗ahˇ myaˆ nuiˆ byeh laˇ shaw miˇ˗a.

Ngaˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ ya mawˇ maˬ lehˇ siˬ nya˗eu miˇ neh kawˇ ma˗ehˇ huiˬ laˇ mahˇ laˇ˗euˬ ma. 1957 Smˇ siˬ siˬ˗ahˇ bawˬ dzaˬ dahˬ beh iˇ˗euˬ poˆ˗ahˇ neh baˬ la 9 siˬ naˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ ma. Teu gaˇ neh naˇ ngaˬ˗euˬ nui noeˬ paˇ iˇ˗euˬ meh. Ngaˬ˗ahˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui miˇ˗a Jaˇliꞈ maˇ diˇ zaˬ yo aˬ li˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ mehˬ˗eu lehˇ ya siˬ˗euˬ miˇ neh. Yeˬsuˇ maˇ diˇ zaˬ yo aˬ li tiˬ gʼaˬ meh. Aˬ yawꞈ aˬ cawˬ naˆ maˬ tseˇ gʼaˬ kʼaˆ˗awˇ baoˬ ahˇ kʼawꞈ tiˬ gʼaˬ nehˬ˗ehˇ˗iˬ maˬ diˬ ceh ceh˗a. Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ loꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ “kʼehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ . . . dawˬ gʼoꞈ maˬ doˆ ni daˬ˗euˬ meh.” (Iˇsaˬyaˇ 53:2 7) Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ maˇ diˇ deuˬ naˇ “tsawˇ haˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ gʼawˬ shaˬ ya gaˬ” nga lehˇ ngaˇ ya siˬ˗euˬ ma.—2 Tiˆmoˇseˬ 2:24.

Kʼoeˇ gaˇ neh tiˬ kʼoꞈ naˇ 1958 kʼoꞈ˗ahˇ ngaˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ tiˬ kʼehˬ naˬ˗euˬ ma. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Ngaˬ˗ahˇ aˇ muˇ Jaˇliꞈ dzaw˗iˇ ma lehˇ cawˬ laˇ˗euˬ kʼoeˇ nyiˬ gʼaˬ laꞈ kʼoeˇ neh tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Gawˇliˬ˗yaˬ nehˬ˗ehˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ˗euˬ miˇ neh ma. Aˬ yawꞈ˗ahˇ ya yuˇ˗euˬ tiˬ pawˬ˗iˬ nui ma maˬ cawˆ nya. Teu ngeh aˬ yawꞈ poeˬ dui dui˗eu sehˇ pyeuꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ nymˬ˗mˇ keuˆ ni pyeuꞈ luꞈ˗a siˬ. Ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ naˇ Gawˇliˬ˗yaˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗euˬ sehˇ deuˬ laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ poeˬ˗eu hmˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ oeˇ mˇ ya baˇ˗euˬ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Nymˬ˗mˇ poˆ˗aˬ Gawˇliˬ˗yaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ ja gaˇ naˇ haˬ kaˇ˗euˇ.

“Ngaˬ peh mehˇ nmˇ 16 gʼaˬ jawˇ˗awˇ ngaˬ ma naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗eu meh. Ngaˇ 14 kʼoꞈ kʼawˆ ngeh ngaˬ ma shiˇ˗awˇ teu gaˇ neh naˇ ngaˬ da Jaˇliꞈ dzaw laˇ˗euˬ meh. Ngaˬ ma maˬ paˇ jawˇ˗eu miˇ neh ngaˬ˗euˬ aˇ yuiꞈ 12 daˇ dzaw ngeh aˬ nyiˇ deuˬ˗ahˇ cu˗awˇ gʼawˬ nyoeˇ dzaˇ saꞈ mˇ˗awˇ ngaˬ da gʼoꞈ laˇ ngeh tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ dzaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ nga nyaꞈ mehˇ nmˇ˗ahˇ sahˬ boꞈ tiˬ nah tiˬ gʼaˬ˗ehˇ bi dzaw le˗eu za meh laˬ lehˇ ngaˬ da saˬ laˬ˗ahˇ shaˇ iˇ˗euˬ meh. Saˬ laˬ nui ma tsaˬ˗eu miˇ neh nga nyaꞈ mehˇ nmˇ ngaˬ˗euˬ aˇ yuiꞈ dzaw gʼaˬ ngeh keuˆ ni heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗euˬ ma. Saˇ kiˇ 2 gʼaˬ nga pehˬ nymˇ˗ahˇ mehˬ laˇ˗euˬ miˇ neh nga pehˬ 11 gʼaˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ ma. Ngaˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu ya leˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ehˇ kʼawꞈ zawˇ˗ehˇ shaꞈ dawˇ baw˗eu miˇ neh ngaˬ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ gʼawˬ mya kʼoꞈ caw ba nehˬ˗euˬ meh.”

Gawˇliˬ˗yaˬ nga nyaꞈ 1959 kʼoꞈ Nyiˬ siˬ ba la˗ahˇ oeˇ mˇ baˇ˗awˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ˗euˬ ma. Teu ngeh kʼoꞈ Shiꞈ siˬ siˬ˗ahˇ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ iˇ˗eu lehˇ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ shaˬ gʼeh˗euˬ ma. Nga nyaꞈ saˇ naˇ dawˬ pehˬ hmˬ˗ahˇ mˇ iˇ mawꞈ˗eu lehˇ miˇ˗a. Mehˇ nmˇ Saiˇmoˬ Keˇ˗leˇkeuˬ nga nyaꞈ˗ahˇ naˇ haˬ tseˇ ngeh Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ nymˇ dahˬ baw˗eu deuˬ maˬ geuꞈ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼoeˇ ngeh yamˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nga nyaꞈ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ mawꞈ nya siˬ. Gʼawˬ mya kʼoꞈ byah laˇ ngeh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh.

Tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ˗eu aˬ geu tsahˇ˗ahˇ iˇ paˬ nga lehˇ saˇ naˇ dawˬ pehˬ hmˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ boꞈ gʼeh˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ tiˬ tsahˇ toeˬ mehˬ˗eu tehꞈ meh. Teu naˇ Aˇkeˬsaˬ gahˬ kaˬ Paiˇ Baˬ˗laˬ meuˬ teu gaˇ pyeuꞈ meh. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ aˇ muˇ nyiˬ muˇ jaˆ˗eu tehꞈ meh. Tiˬ muˇ naˇ tsawˇ haˬ yaw ba deuˬ˗euˬ laꞈ taꞈ pyeuꞈ˗awˇ nyaˆ taꞈ tiˬ muˇ naˇ yaw naˆ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ meh. Nga nyaꞈ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ 14 gʼaˬ jawˇ˗eu yaw naˆ deuˬ˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ ya jawˇ iˇ˗euˬ ma.

Tsawˇ haˬ yaw naˆ yaw ba biˇ paˆ miˇ ya shaˬ

Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ deuˬ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ yaw naˆ yaw ba lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh biˇ paˆ nga lehˇ nawˇ noeˬ tehꞈ˗a. Teu naˇ teu ngeh yamˬ˗ahˇ toˆ˗ehˇ maˬ biˇ paˆ naˇ maˬ geuꞈ nya˗eu miˇ neh meh. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ yaw naˆ yaw ba tiˬ gaˇ bi jawˇ keuˬ naˇ zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ bahˬ˗awˇ suˬ saˬ laˇ nya meh. Yaw myaˬ gaˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ shaˬ jiˇ maˬ duˇ leˇ˗eu deuˬ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ uiˬ leˇ˗awˇ bawˬ dzaˬ naˇ Bawˬdzaˬnymˇ laˆ cawˆ laˇ gaˇ guˆ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ mehˇ nmˇ yaw naˆ deuˬ yaw ba deuˬ˗euˬ iˇ kahˇ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ iˇ naˇ diˬ laˇ˗eu meh. Yaw muiˬ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ daˆ leꞈ nya˗eu gʼaˇ duˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ˗ahˇ ya caw teh˗awˇ gʼawˬ myahˇ maˬ gʼeh˗ehˇ muiˬ daˆ laˇ tehꞈ˗a lehˇ noeˬ tmˬ˗euˬ ma.

Teu ngeh yamˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Tsawˇ haˬ yaw naˆ deuˬ jawˇ gaˇ tsaꞈ gaˬ iˇ ngeh maˬ yehˆ maˇ yehˆ˗ehˇ tsawˇ haˬ yaw ba deuˬ˗euˬ nymˇ˗ahˇ zaˬ leˇ naˇ yaw nymˇ nymˇ lehˇ tsaꞈ gaˬ˗eu laˬ maˬ ngeuˇ naˇ seuˆ maꞈ ma lehˇ ehˇ nehˬ˗awˇ yawˬ nymˇ yawˬ˗ahˇ iˇ de laˬ lehˇ yaw kawˇ˗ehˇ ya noeˬ tsehˆ˗eu meh. Teu ngeh yamˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu naˇ heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.

Gawˇliˬ˗yaˬ nga nyaꞈ huˬ mehˬ mehˬ ngeh gaˇ mˇ˗awˇ yawˬ haˇ yawˬ ha ya cu˗eu meh. Nga nyaꞈ˗euˬ gaˇ myaˬ˗eu tiˬ paˆ pyuˇ ui cuiˆ za˗eu tehꞈ meh. Gawˇliˬ˗yaˬ iˇ kahˇ˗euˬ gaˇ ui cuiˆ na mˇ˗eu meh. Iˇ kahˇ tiˬ kahˇ naˇ ngaˬ˗ahˇ bi caw ba˗eu miˇ neh Gawˇliˬ˗yaˬ aˇ yamˬ tiˬ kʼehˆ tehꞈ˗ehˇ mˇ luiˆ jiˇ nya meh. Heu pehˬ nah gʼahˇ hawˬ byawˇ jiˇ biꞈ˗eu meh. Nga nyaꞈ iˇ kahˇ˗ahˇ maˬ gʼoꞈ iˇ mi na˗ehˇ biˇ dzaˬ˗eu ma. Yawˬ jaw na luꞈ iˇ kahˇ tiˬ kahˇ˗ahˇ mˇ iˇ ngeh Gawˇliˬ˗yaˬ moeˬ tsoeˬ jeˬ˗awˇ ngaˇ naˇ yaˇ kmˇ mˇ˗awˇ laˇ gʼoˆ zaˬ siˆ shawˇ˗eu uˬ taꞈ iˇ kahˇ tiˬ jawˬ laˆ buˇ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ tsawˇ haˬ yaw ba˗euˬ iˇ kahˇ tiˬ kahˇ˗ahˇ nga nyaꞈ laˇ gʼoˆ zaˬ siˆ shawˇ˗eu ma. Nah ga ni Gawˇliˬ˗yaˬ laꞈ kʼoeˇ siꞈ˗awˇ ngaˇ naˇ laꞈ nyiˇ siꞈ˗eu ma. Aˬ yawꞈ pehˬ nah gʼahˇ haw byawˇ bi dzaˬ˗eu meh. Gawˇliˬ˗yaˬ laꞈ kʼoeˇ ya dzaˬ kʼawꞈ aˬ yawꞈ pehˬ nehˬ˗ehˇ maˬ dzaˬ˗a. Ngaˇ naˇ lawˬ liˬ naˬ duˬ˗ahˇ dzaˬ˗eu ma. Teu naˇ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ gʼeh˗a. Gʼawˬ nyoeˇ jiˇ kuiˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Aˬ yawꞈ pehˬ muiˬ˗eu nymˇ jiˇ tiˬ jiˇ pyeuꞈ kʼawꞈ dawˬ peh jawˇ˗eu deuˬ˗euˬ nui noeˬ ahˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ lawˬ liˬ yaꞈ tsiˇ dawˆ duˬ˗ahˇ iˇ ngeh pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ nya siˬ. Yaꞈ tsiˇ dawˆ gʼaˬ˗awˇ Gawˇliˬ˗yaˬ gaˇ nyiˇ tiˬ poˆ iˇ˗eu za meh laˬ lehˇ aˬ li yaw ba tiˬ gʼaˬ˗ahˇ naˇ haˬ ngeh aˬ yawꞈ nui ma pehˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ ngaˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗awˇ “Piˬ tehˬ taˬ nga.” lehˇ ehˇ˗eu meh.

Maˬ ngehˇ leˇ coeˇ˗eu gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ

Ehˇ kʼawꞈ nga nyaꞈ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ muiˬ˗eu aˇ yamˬ jaˆ˗awˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ ya leˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Nga nyaꞈ Paiˇ Baˬ˗laˬ meuˬ˗ahˇ oe keuˆ beh beh ngeh aˇ muˇ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˬ lehˇ kuˇ˗eu mehˇ nmˇ nehˬ˗ehˇ yaꞈ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ˗euˬ miˬ zaˬ Saˇ kiˇ maˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ siˬ miˇ neh Gawˇliˬ˗yaˬ Jaˇliꞈ mehˬ nehˬ˗euˬ meh. Ngaˇ naˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ oeˬ paˬ˗ahˇ mehˬ˗euˬ ma. Aˬ ma gʼaˬ hawˇ˗eu aˬ buˇ gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗euˬ meh.

Nga nyaꞈ tsawˇ haˬ yaw ba deuˬ˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ gʼoeˇ˗eu cawˬ yaw myaˬ gʼaˬ jawˇ˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ hawˬ dzaˬ laˇ lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ kuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ nga maꞈ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ jawˇ gaˇ aˬ cawˬ maˬ bi mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ uˬ ciꞈ paw ya iˇ˗eu meh. Kuˇ Kehˇ Kehˬ (KKK) aˇ muˇ teu naˇ teu ngeh yamˬ˗ahˇ yaw ba yaw naˆ tseˇ paˆ gaˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ yaw haiˬ jeˬ mˇ˗eu paw tsawˇ myahˇ doˆ dui dui˗eu meh. Ngaˇ Haˇloˬgʼoiˬ tiˬ miˇ˗ahˇ aˬ li tiˬ gʼaˬ KKK aˇ muˇ˗euˬ moeˬ tsoeˬ dmˬ˗awˇ guiˇ ga˗ahˇ nuiˇ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ nymˬ˗mˇ keuˆ noeˬ nya siˬ. Ehˇ kʼawꞈ maˬ muiˬ˗eu gaˇ kawˆ heu mehˇ nmˇ yaw kaˬ gaˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ laˆ naˬ nya˗aˬ. Jawˇ la yamˬ tiˬ kʼoꞈ˗ahˇ nga nyaꞈ huiˬ˗eu mehˬ bawˬ smˬ nah˗ahˇ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ pyuˇ loˬ laˇ taˬ ngeh mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ 1950 kʼoꞈ˗ahˇ˗euˬ ngaˬ˗euˬ lawˬ liˬ zeuˇ ma lehˇ ehˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ gaˇ neh ba la tiˬ siˬ naˇ tiˬ nah ngaˬ nyaꞈ uˬ tsaˇ tsoˆ tsoˆ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗awˇ yaw myaˬ gʼaˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗awˇ iˇ kahˇ˗ahˇ oꞈ keuˆ laˇ ngeh tsawˬ guˆ˗iˇ dui dui˗euˬ ma. Nga nyaꞈ˗euˬ lawˬ liˬ iˇ kahˇ mehˬ shi naˬ taˬ laˇ˗awˇ seuˬ gʼaˬ tiˬ taꞈ dawˆ tehˬ taˬ˗euˬ meh. Sahˬ boꞈ teu laꞈ kʼoeˇ “Ngaˇ nawˬ˗ahˇ lawˬ liˬ biꞈ kʼoꞈ nehˬ ma. Heu naˇ ngaˬ˗euˬ laꞈ sawˬ ma. Nawˬ˗euˬ mehˇ nmˇ.” lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh.

Ya puˬ˗euˬ nyaˆ taꞈ tiˬ kawˆ naˇ ngaˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ zaw laˇ dui dui˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui ma muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. 1962 kʼoꞈ˗ahˇ ngaˇ˗ahˇ Niˬ˗yuˬ Yawˇ Saˇ˗uˇ Lehˇsiˬ meuˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu sahˬ boꞈ dzaw nymˇ˗ahˇ dzaw laˇ lehˇ kuˇ˗eu meh. Dzaw nymˇ teu naˇ ba la tiˬ siˬ byah ni ya dzaw˗awˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ gahˬ kaˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ mehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Teu ngeh ngaˇ gaˇ maˬ jaˆ pyuˇ jiˇ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ ahˇ Paiˇ Baˬ˗laˬ meuˬ˗ahˇ jaˆ˗eu naˬ gaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu jeˬ mˇ˗eu gaˇ mˇ duˬ tiˬ tsahˇ ngaˇ jawˇ gaˇ naˬ gaˬ ngehˬ laꞈ˗awˇ gaˇ˗euˬ gaˇ kawˆ naˇ haˬ tseˇ˗eu gʼaˇ duˬ oe lehˇ kuˇ˗eu meh. Ngaˇ gaˇ teu ya mˇ naˇ tsawˇ haˬ yaw naˆ deuˬ laꞈ koeˇ gaˇ mˇ duˬ teu laꞈ kʼoeˇ dahˬ beh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ ngaˬ˗ahˇ maˇ diˇ mˇ laˇ˗awˬ lehˇ kuˇ naˇ ngaˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ paˬ nga? Ngaˇ Niˬ˗yuˬ Yawˇ˗ahˇ iˇ˗eu pyuˇ jiˇ maˬ ahˇ dzaw nymˇ˗ahˇ iˇ paˬ ngaˇ laˬ gaˇ mˇ˗iˇ paˬ nga laˬ lehˇ ngaˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ maˬ doˆ nya. Gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ sahˬ boꞈ boꞈ gʼeh˗eu lehˇ gʼeh ngeh ngaˬ˗euˬ tiˬ ziˇ maˬ ngehˇ leˇ coeˇ˗eu gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh.

Aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˬ yawꞈ˗euˬ kʼaˬ dzeˇ zaˬ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ uˬ shawˬ yaw naˆ˗ehˇ nga pehˬ˗euˬ laˇ gʼoˆ˗ahˇ kʼoˆ laˇ˗awˇ sahˬ boꞈ tiˬ taꞈ biꞈ laˇ˗euˬ meh. Teu laꞈ kʼoeˇ pyuˇ tiˬ byah ni ahˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ hawˇ˗eu zaˬ deuˬ jawˇ nah yaw myaˬ jaw yaw naꞈ˗ehˇ tuˇ tuˇ˗ehˇ sa laˬ yaˇ˗ahˇ ya moꞈ gʼeu iˇ˗euˬ meh. Teu naˇ ngaˬ˗ahˇ Niˬ˗yuˬ Yawˇ˗ahˇ bi iˇ˗eu lehˇ pyuˇ poˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Dzaw nymˇ˗ahˇ iˇ˗awˬ yaw kʼaˆ kʼaˆ˗ehˇ dzaw iˇ˗awˇ nga maꞈ˗ahˇ mehˬ laˇ lawˬ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Kʼoeˇ gaˇ neh naˇ ngaˇ kʼawꞈ naˬ gaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗eu jeˬ mˇ˗eu gaˇ mˇ duˬ˗ahˇ jaw nah ngaˬ jaw dawˬ nehˬ laꞈ˗eu za meh laˬ lehˇ naˇ haˬ˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ maˬ za˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ teu naˇ ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ paˇ ngeuˇ meh ngaˇ Niˬ˗yuˬ Yawˇ˗ahˇ iˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ dzeuˇ˗euˬ miˇ neh. Maˬ gaˇ˗a siˬ ngaˇ gaˇ teu maˬ ya mˇ˗euˬ miˇ neh.

Nymˬ˗mˇ poˆ˗aˬ Gawˇliˬ˗yaˬ Paiˇ Baˬ˗laˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh nya lehˇ ja nehˬ laꞈ meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Ngaˬ˗ahˇ heu gaˇ˗euˬ tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ ya leˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Ngaˇ Jaˇliꞈ dzaw zaˬ 15 gʼaˬ˗ahˇ neh 20 gʼaˬ˗ahˇ keuˆ ni jawˇ˗eu ma. Nga nyaꞈ uˬ shaw paw tsaꞈ gaˬ iˇ˗awˇ nah gʼahˇ paw˗ahˇ neh uˬ ciꞈ taw paw keuˆ ni Jaˇliꞈ mehˬ iˇ˗eu ma. Tiˬ poˆ na uˬ ciꞈ paw naˬ liˬ 11 laꞈ˗ahˇ keuˆ ni mehˬ keuˆ˗euˬ ma. Heu gaˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu zawˇ˗ehˇ byawˬ nya. Ngaˬ˗ahˇ gaˇ nui jeˬ maˬ mˇ paˇ iˇ mawꞈ nya aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ jiˇ maˬ mˇ˗iˇ mawꞈ nya. Ehˇ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ aˬ jeˬ bi mˇ˗eu lehˇ noeˬ taˬ dzeuˇ˗awˇ” aˬ yawꞈ neh noeˬ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ mˇ˗euˬ meh.

Gaˇ ma doˆ iˇ˗eu sheuˬ gʼeh˗eu gaˇ

Nga nyaꞈ Paiˇ Baˬ˗laˬ meuˬ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ luꞈ ngeh dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu lehˇ jiˇ jaˇ laˇ dawˆ˗euˬ ma. Nga nyaꞈ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ mawꞈ dui dui nya. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Gahˬ kaˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ nga nyaꞈ˗ahˇ Teˇsaˬ˗suiꞈ laꞈ kʼoeˇ jaˆ˗eu aˇ muˇ tiˬ muˇ˗ahˇ dzehˬ˗eu huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ bi geuꞈ iˇ mawꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ nga nyaꞈ kʼawꞈ nui ma tsaˬ˗eu miˇ neh ma. Nga nyaꞈ sahˬ boꞈ aˇ myah oe nga lehˇ yawˬ nah na luꞈ dawˬ kʼawꞈ bawˬ keuˆ laꞈ kʼoeˇ sahˬ boꞈ tiˬ jawˇ˗iˬ maˬ ya mawˇ˗a. Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh˗aˬ sahˬ boꞈ oe keuˆ˗awˇ haw ngeh ngaˇ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ Liˇahˬ Gʼoiˇbeuˬ˗ahˇ Tiˬ siˬ ba la 1965 kʼoꞈ˗ahˇ neh naˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ biꞈ geuꞈ˗eu lehˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ mehˇ nmˇ Liˇahˬ Aˬmeˬliˇkaˬ saˇ naˇ laꞈ kʼoeˇ ja uˇ˗eu gawˬmiˬtiꞈ geuꞈ luꞈ meh.

Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ ya geuꞈ˗eu ngaˬ˗ahˇ uˬ duˬ gawꞈ˗eu lehˇ miˇ˗a. Teu kʼoꞈ˗euˬ jeˬ hu mehˇ nmˇ Je˗suiˬ Eˇ Tamˇsahˬ gahˬ kaˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ luꞈ meh. Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ geuꞈ nya paˬ˗ehˇ gʼeh ngaˇ laˬ lehˇ tseˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ ngaˬ˗ahˇ nahˬ yu ni aˬ jeˬ jeˇ ya laˆ paˇ˗eu lehˇ ehˇ nehˬ˗awˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ ya mˇ nya˗eu jeˬ˗ahˇ jiˇ ngehˬ keuˆ˗eu meh. Ngaˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ iˇ˗euˬ yaw myaˬ jaw maˬ byah laˇ mi na˗ehˇ nui noeˬ nui duˇ loˬ nya lehˇ siˬ laˇ nya. Ngaˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ ya geuꞈ laˇ˗euˬ taꞈ naˇ gahˬ kaˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ Tamˇsahˬ nehˬ˗ehˇ mˇ dahˬ beh˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu mehˇ nmˇ teu gʼaˬ laꞈ kʼoeˇ neh yaw myaˬ jeˬ ya dzaw ma.

Ngaˇ noeˬ dahˇ doe˗eu mehˇ nmˇ deuˬ neh caw ba nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui ma

Teu ngeh yamˬ˗ahˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ dzaw nehˬ˗eu jeˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ jaˆ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ ngaˇ hawˇ˗eu aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ aˇ muˇ tiˬ muˇ˗ahˇ gʼaˬ iˇ˗awˇ dahˬ beh˗eu muˇ˗ahˇ naˇ aˬ yawꞈ mˇ gaˇ ngaˇ haw˗awˇ nyaˆ taꞈ muˇ˗ahˇ naˇ ngaˇ mˇ ngeh aˬ yawꞈ haw˗eu meh. Jiˇ ngeh tiˬ gʼaˬ tiˬ muˇ˗ahˇ gʼaˬ iˇ˗eu ma. Gawˇliˬ˗yaˬ ngaˬ˗ahˇ “Aˬ yawꞈ iˇ shaw meh loˇ?” lehˇ naˇ haˬ˗eu meh. Tiˬ kʼehˬ naˇ ngaˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu tiˬ jeˬ˗ahˇ ya siˬ nya˗euˬ ma. Teu naˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ myah luꞈ caw ba nehˬ˗eu muiˬ˗eu mehˇ nmˇ jawˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ neh bi caw ba ma laˬ. Noeˬ dahˇ doe laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ li yaw myaˬ gʼaˬ ngaˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu miˇ neh laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ teu ngeh aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu mehˇ nmˇ Jeˬ Aˬ Baˬ˗laoˬ hawˇ˗eu Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ jawˇ˗eu Peˇ Laˬ˗suiˬ meh.

Teu ngeh yamˬ˗ahˇ yawˬ gaˇ na luꞈ tsawˇ haˬ yaw ba yaw naˆ tseˇ paˆ˗eu meh. Tiˬ poˆ KKK aˇ muˇ nga nyaꞈ gʼa luꞈ˗eu Tehˇneˇsiˬ meuˬ doe doe˗ehˇ cah˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ tiˬ poˆ nga nyaꞈ tsaꞈ gaˬ iˇ ngeh siˬ daˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ dawˇ gʼaˬ˗awˇ gaˇ nyiˇ kuˆ˗ahˇ iˇ˗eu lehˇ gʼeh ngeh yaw ba yaw naˆ tseˇ paˆ˗eu sahˬ tsawˆ taˬ˗euˬ aˬ li tiˬ gʼaˬ nui ma pehˇ pehˇ˗ehˇ ngaˬ˗eu jeˬ nah caw teh le˗eu meh. Teu gaˇ teu gʼaˬ naˆ maˬ tseˇ mawˇ doˆ loˆ˗eu mehˇ nmˇ yaw ba tiˬ gʼaˬ mawˇ˗awˇ aˬ yawꞈ jiˇ caw teh le˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ “Mehˇ nmˇ Heuˇ˗teuˬ˗oˇ yawˬ jeˬ na ok miˇ˗a laˬ?” lehˇ naˇ haˬ˗eu meh. Aˬ li teu gʼaˬ gaˇ nyiˇ kuˆ˗ahˇ jiˇ maˬ laˇ ahˇ ni kawˇ ma˗ehˇ cehˆ doˆ gʼeh˗euˬ meh. Yaw myaˬ kʼoꞈ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ haˬ yaw ba yaw naˆ tseˇ paˆ˗eu heu naˇ shaˬ jiˇ yaw ba yaw naˆ˗euˬ gaˇ kawˆ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗a. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ pi luꞈ˗eu iˬ baˇ baˬ da neh meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ shaˬ jiˇ yaw ba yaw naˆ kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ pyeuꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ shiˇ dah peuˬ meh lehˇ ngaˇ ya siˬ˗euˬ ma.

Aˇ saˬ saˬ leˇ ngeh dehꞈ dzaˬ laˇ

Ngaˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ 12 kʼoꞈ geuꞈ˗awˇ gahˬ kaˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ 21 kʼoꞈ geuꞈ˗euˬ ma. Teu ngeh nga nyaꞈ muiˬ˗eu gaˇ kawˆ hawˇ˗eu gʼaˬ ahˇ laˇ˗eu gaˇ kawˆ yaw myaˬ jeˬ˗ahˇ ya puˬ˗euˬ ma. Kʼoeˇ naˇ nga nyaꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ muiˬ dui dui˗eu gaˇ kawˆ tiˬ hmˬ dawˬ luꞈ˗a siˬ. Teu naˇ Yehꞈ siˬ ba la 1997 kʼoꞈ˗ahˇ nga nyaꞈ neh yuꞈ maˆ maˆ taˬ˗euˬ jeˬ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ teu meh. Nga nyaꞈ˗ahˇ Aˬmeˬliˇkaˬ˗euˬ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ laˇ lehˇ kuˇ˗eu meh. Nga nyaꞈ heu˗ahˇ sahˬ boꞈ boꞈ gʼeh˗euˬ gaˇ neh naˇ 38 kʼoꞈ keuˆ ni dawˬ˗euˬ ma. Gʼoeˬ siˬ ba la 1997 kʼoꞈ˗ahˇ nga nyaꞈ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ dahˬ beh iˇ˗euˬ ma. Yaw beh nga nyaꞈ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ tiˬ kʼehˇ laˇ kʼehˬ bi caw ba le˗eu tehꞈ paˬ lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ noeˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗a.

Gawˇliˬ˗yaˬ poeˬ dui dui˗eu sehˇ pyeuꞈ˗awˇ nymˬ˗mˇ keuˆ ni pyeuꞈ luꞈ˗a siˬ

Mˇ dah beh iˇ ngeh ngaˇ Tsaꞈ gaˬ˗eu paw haw piˇ˗eu gaˇ mˇ˗euˬ ma. Heu paw mˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ heu deuˬ˗ahˇ neh sahˬ boꞈ za˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ naˇ haˬ˗eu jeˬ teu naˇ coi loeˆ tsehˆ lehˆ gaˇ kawˆ deuˬ hawˇ˗eu shaˬ˗eu gaˇ kawˆ deuˬ pyeuꞈ˗eu meh. Heu paw mˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ nui ma gʼawˬ mahˇ ni taˬ˗awˇ ngaˬ˗ahˇ dzaw nehˬ laꞈ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ˗a. Ngaˇ teu gaˇ paˇ ya mˇ iˇ˗euˬ naˇ kʼawꞈ mehˇ nmˇ teu deuˬ˗ahˇ neh dzaw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gʼawˬ mya jeˬ jaˆ˗a siˬ.

Gawˇliˬ˗yaˬ hawˇ˗eu ngaˇ Beˬdeˬlaˇ dehꞈ ziˇ˗ahˇ gaˬ dui dui nya. Nga nyaꞈ uˬ shaw yaw naꞈ˗ehˇ tuˇ dzaw taˬ˗euˬ heu naˇ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ ngeh gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui˗eu meh. Ngaˇ Tsaꞈ gaˬ˗eu paw haw piˇ˗eu gaˇ˗ahˇ tiˬ kʼoꞈ mˇ gʼaˬ naˇ Uˆ lahˇ aˇ muˇ˗euˬ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ caw ba˗eu gawˬmiˬtiꞈ ya geuꞈ˗awˇ 1999 kʼoꞈ˗ahˇ ngaˇ Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ ya geuꞈ˗euˬ ma. Ngaˇ gaˇ heu laꞈ kʼoeˇ neh gʼawˬ mya jeˬ ya dzaw˗euˬ ma. Aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu tiˬ jeˬ naˇ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ˗a Yeˬsuˇ Ka li meh lehˇ ya siˬ˗euˬ heu meh.

1999 kʼoꞈ ahˇ neh naˇ ngaˇ muiˬ dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu Uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ ya geuꞈ˗euˬ ma

Gaˇ hu dehꞈ dzeuˇ laꞈ˗euˬ gaˇ shaˇ noeˬ haw ngeh ngaˬ˗ahˇ yawˬ haˇ yawˬ ha Miˬyehˇ gʼaˇ duˬ ngehˬ dah˗eu Aˬmoˆ˗ahˇ duˇ leˇ nya. Yeˬhawˇbaˬ taˬ aw˗eu yawˇ bo zaˬ Aˬmoˆ˗ahˇ haw mawˇ˗euˬ meh. Aˬmoˆ iˇ shaˬ zaˬ˗euˬ dzaˇ pyeuꞈ˗eu siˬ guˬ yaˇ kmˇ mˇ dzaˬ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ ngehˬ dah˗eu gʼaˬ bi geuꞈ˗awˇ gaˇ heu mˇ ngeh guiˬ lahˬ gʼawˬ mya ni biꞈ˗euˬ meh. (Aˬmoˆ 7:14 15) Teu gaˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ ngaˇ loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu Eˇdiˬ˗yaˇnaˬ gahˬ kaˬ Liˇbaˬtiˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu iˇ shaˬ shaˬ˗eu yaˇ mˇ zaˬ˗euˬ aˬ li˗ahˇ haw mawˇ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ dui dui˗euˬ meh. Heu gaˇ ehˇ taˬ˗euˬ heu kʼawꞈ maˬ jiˇ˗aˬ siˬ. (Dawˬdaˬ 10:22) Dahˬ beh ngeh ngaˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ jaˆ kʼawꞈ aˇ saˬ saˬ leˇ ngeh˗aˬ maˬ noeˬ˗euˬ gaˇ keuˆ ni jaˆ dui dui laˇ˗euˬ meh.