1, 2. (a) Ka li zaˬ zaˬ guˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh Saˬdaˬ hawˇ˗eu nehꞈ deuˬ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya˗eu nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.) (b) Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

 Kuiˇ laꞈ Pawˇluˆ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ yehˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. Nymˇ aˬ dui guiˇ deuˆ gaˇ jawˇ luꞈ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ maˇ diˇ jawˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ guiˇ heu naˇ tsawˇ haˬ nehˬ˗ehˇ deuˆ ceh ceh˗eu jeˬ maˬ ngeuˇ˗a Saˬdaˬ hawˇ˗eu nehꞈ deuˬ nehˬ˗ehˇ deuˆ ceh ceh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ yaw myaˬ heˇ kʼoꞈ deuˆ byah laꞈ˗euˬ guiˇ deuˆ zaˬ pyeuꞈ˗awˇ guiˇ deuˆ˗eu nya dui dui˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ deuˆ beh˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a zaˬ guˬ deuˬ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ meh. Zaˬ guˬ zaˬ deuˬ gʼaˬ kʼaˆ dui dui˗eu muiˇ˗eu gʼaˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ nya ngaˇ laˬ? Aˬ yawꞈ maꞈ gʼaˬ leˇ nya meh. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh baoˬ za˗eu miˇ neh meh. Kʼoeˇ naˇ yaw muiˬ˗ehˇ dzaw laꞈ˗euˬ yehˇ deuˬ loꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ maꞈ “Miˬyehˇ neh biꞈ laꞈ˗euˬ guiˇ deuˆ˗eu keu ka dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ dm”˗eu miˇ neh guiˇ deuˆ˗eu dah laˇ taˬ˗euˬ meh.—Eˇpeˇsu 6:10-12-ahˇ gui.

² Pawˇluˆ yawˬ jeˬ ma jeˬ heu hmˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh Loˇmaˆ yehˇ deuˬ˗euˬ guiˇ deuˆ˗eu keu ka deuˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗euˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya  meh. (Gʼaˬkʼehˇ 28:16) Aˬ dui heu kʼawˆ˗ahˇ zawˇ˗ehˇ muiˬ˗eu yaw jeˬ ma jeˬ heu hmˬ˗ahˇ ja sawˇ˗awˇ zaˬ guˬ zaˬ tiˬ gʼaˬ na shaˬ˗eu zahˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu Miˬyehˇ neh biꞈ˗eu guiˇ deuˆ˗eu keu ka dmˬ gaˇ neh za˗eu gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ngehˬ keuˆ nga lehˇ jiˇ haw ma.

3, 4. Jaˇliꞈ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ Loˇmaˆ yehˇ˗euˬ joꞈ paꞈ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu nga?

³ Eˇpeˇsu 6:14-ahˇ gui. Loˇmaˆ˗euˬ yehˇ deuˬ˗euˬ joꞈ paꞈ yawˬ ha˗euˬ joꞈ˗ahˇ laˆ piˇ˗eu shmˇ byaˆ jaˆ˗awˇ kʼahˬ˗ahˇ dehˬ ka˗eu shmˇ byaˆ aˬ yawꞈ˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ jaˆ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Joꞈ paꞈ tiˬ hmˬ na mi cehˇ mi mahˇ hawˇ˗eu mi cehˇ dziˇ baˆ dawˆ ahˇ˗eu gʼaˇ duˬ mi tawˆ tsoꞈ˗eu meh. Joꞈ paꞈ joˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ paꞈ ciˇ taˬ naˇ yehˇ deuˬ guiˇ deuˆ iˇ ngeh kʼaˬ duˬ ni gʼeh˗eu meh.

⁴ Joꞈ paꞈ loꞈ˗ehˇ duˇ ni aˬ dui neh Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ neh ya siˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ kʼawꞈ aˬ dui˗ahˇ mehˬ bahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ neh dzeuˇ iˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Yoˇhaˬ 8:31 32; 1 Yoˇhaˬ 4:1) Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ gaˬ naˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ aˬ yawꞈ ehˇ˗eu jeˬ˗ehˇ dehꞈ caw˗eu maˬ ngeuˇ naˇ “kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ”˗eu jeˬ dmˬ˗eu yaw awˬ meh. (Ja ceuˬ 111:7 8; 1 Yoˇhaˬ 5:3) Kʼoeˇ uˬ taꞈ aˬ dui yaw tsaˬ yaw dawˇ˗ahˇ siˬ nya dzehˬ laˇ naˇ aˬ dui˗ahˇ muiˇ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ deuˆ nya dzehˬ laˇ˗eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 3:15.

5. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh aˬ myah luꞈ dawˇ coe ni ngehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

⁵ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ yeˇ huiˬ˗eu miˇ neh aˬ dui aˬ myah luꞈ mˇ caw˗awˇ dawˇ coe ni ngehˬ˗eu ma. Jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu jeˬ heu naˇ Saˬdaˬ˗euˬ keu ka laꞈ kʼoeˇ neh kʼaˇ zmˬ muiˬ dzehˬ˗eu hmˬ pyeuꞈ meh. Jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu jeˬ heu naˇ ngehˬ˗eu gʼaˬ hawˇ˗eu jah leˇ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ jiˇ coe˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Yoˇhaˬ 8:44) Teu miˇ neh maˬ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ kʼawꞈ jaˬ myawꞈ maˬ myawꞈ˗eu gʼaˇ duˬ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh ya leh jeh˗eu meh. (Eˇpeˇsu 4:25) Gaˇ kawˆ heu yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. 18 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ Aˇbiˬgeˬ˗oˬ ehˇ˗eu “Dawˇ coe ni ngehˬ˗eu heu naˇ aˬ myah luꞈ muiˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a shaˬ˗eu aˇ tiˆ keuˆ le˗awˇ myawꞈ dzeuˇ nya ngeh ngehˇ dzehˬ meh.” Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ myah luꞈ dawˇ coe ni ngehˬ˗eu nga? Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Ngaˇ dawˇ coe ni ngehˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shi siˬ nya˗eu nui ma shawˇ jehˆ gʼeh˗awˇ ngaˬ da ngaˬ ma hawˇ˗eu cawˬ deuˬ ngaˬ˗ahˇ nui ma taˬ nya meh lehˇ siˬ nya meh.” 23 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ Gʼoiˬtawˇliˬ˗yaˬ ehˇ˗eu “Nawˇ dawˇ coe ni ngehˬ˗awˇ nawˬ neh jah˗euˬ jeˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni tuˆ tehˬ taˬ naˇ aˬ cawˬ na gʼa laˇ gaˇ ya daˬ nya meh. Ehˇ kawꞈ nawˇ aˬ myah luꞈ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu meh. Nawˇ yawˬ ha˗ahˇ jah ziꞈ laˇ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ dawˬ peh jiˆ leˇ˗eu uˬ taꞈ nawˬ˗ahˇ gaˬ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗euˬ yaw zeu baw˗eu jeˬ˗ahˇ kʼawꞈ za meh.” “Yaw sui yaw dawˇ jeˬ joꞈ paꞈ” aˬ myah luꞈ paꞈ taˬ˗eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ nga lehˇ nawˇ mawˇ maˬ loˇ?

6, 7. Yaw tsaˬ yaw dawˇ jeˬ aˬ jeˬ miˇ neh kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ nya˗eu nga?

⁶ Aˬ myah myah naˇ Loˇmaˆ yehˇ˗euˬ kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu jeˬ mahˇ˗eu shmˇ byaˆ yaw myaˬ hmˬ neh jahˇ taˬ˗awˇ yehˇ˗euˬ kʼahˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ ni laˆ ngoꞈ taˬ˗euˬ meh. Shmˇ byaˆ heu deuˬ kuˆ sheuˬ neh baˆ kʼoˆ˗ahˇ gʼeu myahˬ taˬ˗awˇ baꞈ pu˗ahˇ kʼawꞈ toꞈ˗ehˇ jahˇ taˬ˗euˬ meh. Pehˇ kʼahˬ heu yehˇ deuˬ˗ahˇ luˆ laˆ˗eu yaw shaˬ uˬ taꞈ yehˇ deuˬ pehˇ kʼahˬ heu˗ahˇ tiˬ kʼehˬ maˬ kaˬ geuꞈ nya ngaˇ siˬ laˬ lehˇ ya haw˗awˇ shmˇ maˇ byah yawˬ myaˆ na luꞈ yawˬ ha˗euˬ jawˇ duˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ jaˆ ngaˇ laˬ lehˇ jiˇ ya haw˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ pehˇ kʼahˬ heu aˬ yawꞈ  maꞈ˗euˬ nui ma˗ahˇ hawˇ˗eu aˇ sehˇ nui deuˬ˗ahˇ mi cehˇ maˬ bi tsawˆ taˆ ni maˬ ehˇ kaˆ myaˬ maˬ bi beuˆ taˆ ni maˬ ehˇ laˆ piˇ nehˬ˗eu meh.

⁷ Aˬ dui˗euˬ “nui ma” maˬ ngeuˇ naˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ haw piˇ nehˬ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ yaw tsaˬ yaw dawˇ˗euˬ zahˇ heu naˇ kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ nya meh. (Dawˬdaˬ 4:23) Yehˇ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu jeˬ nahˬ dzehˬ˗eu smˇ neh jahˇ˗euˬ hmˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ jeˬ gʼeh neh˗iˬ maˬ paˇ˗a. Teu gaˇ duˇ ni aˬ dui kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ aˬ dui neh tsaˬ meh lehˇ noeˬ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ maˬ paˇ. Aˬ dui yaw haˬ˗euˬ nui ma˗ahˇ haw piˇ nya paˬ˗ehˇ nui gahˇ maˬ ahˇ˗a. (Dawˬdaˬ 3:5 6) Teu miˇ neh aˬ dui˗euˬ “kʼahˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗eu jeˬ” aˬ dui˗euˬ nui ma˗ahˇ dehˬ kaˬ luꞈ ngaˇ siˬ laˬ lehˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ ya go haw˗eu meh.

8. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu nga?

⁸ Nawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ heu naˇ tiˬ poˆ na yawˬ ha naꞈ˗i maˬ bi geuꞈ˗eu maˬ ngeuˇ naˇ yawˬ ha mˇ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ bi mˇ ni laˆ tsoeˬ laˇ nya lehˇ noeˬ laˇ miˇ˗a loˇ? 21 kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ Dehˇniˬ˗oˬ ehˇ˗eu “Saˬ laˬ deuˬ hawˇ˗eu sahˬ boꞈ dzaw cawˬ deuˬ ngaˇ Jaˇliꞈ zahˇ˗ahˇ mˇ cawˬ˗eu miˇ neh naˬ gʼa laˇ˗eu meh. Tiˬ poˆ ngaˬ˗ahˇ yawˬ ha˗ahˇ nui kʼaˬ maˬ paˇ tsmˬ ni pyeuꞈ laˇ˗awˇ nui ma cawˆ laˇ nyaˬ.” Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ aˬ yawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ˗ahˇ dehꞈ caw˗eu heu naˇ aˇ naˆ ni muiˬ nga lehˇ ya siˬ˗euˬ ma. Cawˬ tiˬ gʼaˬ na ya piˇ ya maˇ dawˇ dzoˆ˗awˇ tiˬ gʼaˬ na naˇ sahˬ boꞈ maˬ paˇ dzaw˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ cawˆ le luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh nui ma nyiˇ laˇ miˇ˗a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ maˇ diˇ haw piˇ ngaˇ˗a.” 15 kʼoꞈ kʼawˆ˗eu Mehˇdiˬsaˬ ehˇ˗eu “Ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ naˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zahˇ˗ahˇ mˇ caw˗eu laꞈ kʼoeˇ cawˬ deuˬ neh yaw muiˬ yaw byaw lehˇ sawˇ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ mˇ caw˗eu gʼaˇ duˬ yaw shaˬ nya.” Teu miˇ neh aˬ yawꞈ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga? “Ngaˇ yawˬ ha˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ myahˇ pi taˬ˗awˇ muˇ juˇ juˇ˗eu jeˬ teu naˇ Saˬdaˬ ngaˬ˗ahˇ laˆ cawˆ mawꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗a lehˇ ngaˇ yawˬ ha˗ahˇ saˇ tiˇ biꞈ˗euˬ ma. Ngaˇ muˇ juˇ juˇ˗eu jeˬ teu˗ahˇ gʼaˬ leˇ ngeh yawˬ ha laꞈ kʼoeˇ laˬ kʼaˬ cehˇ miˇ˗a.”

9-11. (a) Ka li zaˬ deuˬ nawˆ˗eu sehˬ nawˆ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ nya˗eu aˬ jeˬ nga? (b) Aˬ dui˗ahˇ yaw maˇ maˇ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

⁹ Eˇpeˇsu 6:15-ahˇ gui. Loˇmaˆ˗euˬ yehˇ deuˬ sehˬ nawˆ maˬ nawˆ naˇ guiˇ maˬ deuˆ iˇ nya˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ sehˬ nawˆ baˆ kʼoˆ smˬ tiˆ lehˇ guꞈ taˬ˗euˬ miˇ neh ziꞈ dui dui˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ sehˬ nawˆ nawˆ muiˬ miˇ neh yaw muiˬ˗ehˇ cah nya˗awˇ dawˬ teˇ jiˇ maˬ teˇ˗a.

¹⁰ Loˇmaˆ yehˇ deuˬ˗euˬ sehˬ nawˆ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ guiˇ deuˆ gʼaˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu loꞈ˗ehˇ aˬ dui˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ˗euˬ sehˬ nawˆ heu kʼawꞈ “Biˬ tsaˬ bi dzoeˇ leˇ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ” tsaꞈ gaˬ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 52:7; Loˇmaˆ 10:15) Tiˬ poˆ na aˬ dui tsaꞈ gaˬ peuˬ ni nui kʼaˬ ya ahˇ dui dui˗eu meh. 20 kʼawˆ˗eu Loˬbeuˇtoˬ ehˇ˗eu “Ngaˬ˗ahˇ sahˬ boꞈ dzaw cawˬ˗ahˇ maˬ tsaꞈ gaˬ peuˬ nya. Ngaˬ˗ahˇ shaꞈ dawˇ laˇ nya. Nymˬ˗mˇ ngaˇ haw kʼoꞈ gʼeh ngeh aˬ jeˬ miˇ toˆ˗ehˇ gʼeh˗euˬ maˬ siˬ. Nymˬ˗mˇ naˇ cawˬ deuˬ˗ahˇ ya tsaꞈ gaˬ˗eu laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a.”

¹¹ Ka li zaˬ zaˬ guˬ gʼawˬ mya gʼaˬ jeˬ hu yaw muiˬ˗ehˇ lehˬ hmˬ˗eu heu naˇ tsaꞈ gaˬ ngeh yaw maˇ maˇ lehˇ ngehˬ cawˬ nya ni caw ba nehˬ miˇ˗a lehˇ ehˇ˗eu meh. Nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ lehˬ hmˬ nya˗eu nga? 16 kʼawˆ˗eu Juˇliˬ˗yaˬ ehˇ˗eu “Ngaˬ˗euˬ sahˬ boꞈ dzaw˗eu pehˇ tahˇ˗ahˇ paˇ dmˬ dawˆ ahˇ taˬ˗awˇ cawˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ noeˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu jah˗eu jeˬ ehˇ nehˬ laꞈ ngeh yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ aˬ yawꞈ  maꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nya nga lehˇ noeˬ doˆ laˇ˗eu meh. Ngaˇ jeˬ hu lehˬ hmˬ taˬ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ ngehˬ nehˬ nya˗eu meh.” 23 kʼoꞈ kʼawˆ˗eu Meˬkehˇsiˬ ehˇ˗eu “Nawˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu yaw muiˬ˗ehˇ naˇ haˬ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ nawˇ cawˬ aˬ jeˬ ya puˬ luꞈ nga lehˇ siˬ nya˗eu meh. Ngaˇ zaˬ guˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu gaˇ kawˆ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ gui˗eu leh jeh ma. Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ nya˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu Jaˇliꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ jw.org gʼoeˇsaiˇ˗ahˇ maˬ ehˇ toeˬ mehˬ nehˬ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.” Tsaꞈ gaˬ˗eu gʼaˇ duˬ yaw muiˬ˗ehˇ lehˬ hmˬ˗eu heu naˇ nawˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ leˇ˗eu “sehˬ nawˆ” nawˆ gaˇ duˇ˗eu meh.

12, 13. Saˬdaˬ˗euˬ “miˬ dzaˬ doꞈ˗eu kaˆ myaˬ” aˬ jeˬ jeˇ jaˆ nga?

¹² Eˇpeˇsu 6:16-ahˇ gui. Loˇmaˆ˗euˬ yehˇ gʼawˬ loe ni oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ehˇ gʼeh˗eu dehˬ daˬ duˬ tuˆ tehˬ taˬ˗eu meh. Teu naˇ mi cehˇ gahˬ kaˆ myaˬ maˬ bi taˆ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ baꞈ pu˗ahˇ˗neh paw tsuiꞈ˗ahˇ keuˆ ni haw piˇ nehˬ˗eu meh.

¹³ Saˬdaˬ nawˬ˗ahˇ beuˆ˗eu “miˬ dzaˬ doꞈ˗eu kaˆ myaˬ” naˇ aˬ jeˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ jaˬ myawꞈ myawꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ nya meh. Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ nawˬ˗ahˇ maˬ gaˬ˗eu uˬ taꞈ aˬ cawˬ deuˬ jiˇ nawˬ˗ahˇ maˬ haw cawˬ mawꞈ˗a lehˇ  bi noeˬ mawꞈ˗eu meh. 19 kʼoꞈ kʼawˆ˗eu Aiˇdaˬ ehˇ˗eu “Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ nehˬ˗ehˇ maˬ cawˬ maˬ gʼoeˇ mawꞈ nga lehˇ ngaˇ noeˬ haw˗euˬ ma.” Aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ laˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga? Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Bawˬ dzaˬ˗eu jeˬ ngaˬ˗euˬ nui jah˗ahˇ gʼaˬ bi kʼaˆ laˇ˗eu meh. Gaˇ hu ngaˇ bawˬ dzaˬ iˇ ngeh saˇ suˬ ni nuiˇ taˬ˗awˇ tiˬ jeˬ˗iˬ nui noeˬ nui duˇ maˬ biꞈ˗euˬ uꞈ taꞈ paˇ biꞈ kʼawꞈ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ naˇ haˬ mawꞈ˗a lehˇ noeˬ˗euˬ ma. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ ngaˇ bawˬ dzaˬ iˇ˗eu yaw muiˬ˗ehˇ lehˬ hmˬ˗awˇ 2 poˆ 3 poˆ laˬ lehˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu ma. Teu naˇ yaw shaˬ kʼawꞈ ngaˬ˗ahˇ nui ma saˇ laˇ dui dui˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ mehˇ nmˇ deuˬ ngaˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ dui dui laˇ˗awˇ kʼaˇ bawˬ dzaˬ gʼaˬ ngeh Yeˬhawˇbaˬ ngaˬ˗ahˇ gaˬ ngaˇ lehˇ noeˬ laˇ miˇ˗a.”

14. Aiˇdaˬ neh ya puˬ haw˗euˬ jeˬ˗ahˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ dzaw nya˗eu nga?

¹⁴ Yehˇ˗euˬ dehˬ daˬ duˬ tiˬ shehˆ jaˆ˗eu tehꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ Aiˇdaˬ neh ya puˬ haw˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw ngeh aˬ dui˗euˬ nui jah naˇ teu loꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ ni lahˬ laˇ teˬ iˇ lehˇ gʼeh nya˗awˇ gʼaˬ kʼaˆ laˇ gʼaˬ baˬ iˇ lehˇ gʼeh nya˗eu meh. Heu naˇ yawˬ ha˗ahˇ jaˆ˗eu tehꞈ meh. (Maꞈtehˬ 14:31; 2 Teˇsaˬloˇni 1:3) “Jah˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu dehˬ daˬ duˬ” aˬ myah luꞈ aˬ dui˗ahˇ bi haw piˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ dui˗euˬ nui jah bi myaˬ laˇ˗awˇ gʼaˬ ya bi kʼaˆ laˇ˗eu meh.

15, 16. Aˬ dui˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ shmˇ uˬ kʼoˆ nehˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ duˇ leˇ˗eu nga?

¹⁵ Eˇpeˇsu 6:17-ahˇ gui. Loˇmaˆ˗euˬ yehˇ deuˬ uˬ duˬ kahˬ lahˇ hawˇ˗eu myaˆ pyawˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu gʼaˇ duˬ uˬ kʼoˆ kʼoˆ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ uˬ kʼoˆ˗ahˇ tiˬ jeˬ na nyehꞈ tehˬ duˬ tsoꞈ˗eu miˇ neh aˬ laꞈ˗ahˇ nyehꞈ tehˬ˗awˇ cah nya˗eu meh.

¹⁶ Shmˇ uˬ kʼoˆ yehˇ deuˬ˗euˬ uˬ duˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu loꞈ˗ehˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu “noeˬ tmˬ˗eu jeˬ” kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu meh. (1 Teˇsaˬloˇni 5:8; Dawˬdaˬ 3:21) Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ saˇ jaˇ dawˬ˗ahˇ bi haw tsoˆ taˬ˗awˇ gaˇ kawˆ yaw myaˬ jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ kʼawꞈ gʼaˬ maˬ baˬ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Ja ceuˬ 27:1 14; Gʼaˬkʼehˇ 24:15) Aˬ dui noeˬ tmˬ˗eu jeˬ neh maˇ diˇ bi haw piˇ mawꞈ naˇ Miˬyehˇ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ meh lehˇ ya jah ziꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh “Shmˇ uˬ kʼoˆ” aˬ laꞈ˗ahˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ nyehꞈ tehˬ taˬ ni uˬ duˬ˗ahˇ ya tsahˬ taˬ˗eu meh.

17, 18. (a) Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ uˬ kʼoˆ lehˆ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? (b) Aˬ dui Saˬdaˬ˗euˬ mehˇ shuiˇ˗ahˇ maˬ tawˆ leˇ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi siˬ nya˗eu nga?

¹⁷ Saˬdaˬ aˬ dui˗ahˇ uˬ kʼoˆ lehˆ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? Aˬ yawꞈ neh Yeˬsuˇ˗ahˇ leh jeh˗awˇ jahˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw. Aˬ yawꞈ Yeˬsuˇ Sahˬ paˬ ya geuꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ nah teu maˬ keuˆ laˇ mi na˗ehˇ Yeˬsuˇ shaˬ zahˬ daˬ˗awˇ ya shiˇ˗eu meh lehˇ siˬ nya˗eu uˬ taꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh nah paˇ paˇ taˬ˗euˬ aˇ nah˗ahˇ keuˆ ni ya dawˬ meh lehˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. Teu miˇ neh Saˬdaˬ Yeˬsuˇ˗ahˇ nawˇ ngaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ kʼawꞈ tahˬ naˇ teu ngeh neh miˇ kʼahˬ˗ahˇ bi uˆ lahˇ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 4:5-7) Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ miˇ shuiꞈ laꞈ kʼoeˇ muiˬ˗eu jeˬ biꞈ˗eu lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ jiˇ siˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ saˇ jaˇ dawˬ teu maˬ pyeuꞈ laˇ kʼoeˇ keuˆ nmˇ kaˬ ya dawˬ˗awˇ aˬ dui gaˇ kawˆ yaw myaˬ jeˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗eu meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ nymˬ˗mˇ neh yaw saˇ saˇ˗ehˇ ya dehꞈ˗eu kahˇ˗ahˇ mawˇ nya ni toeˬ mehˬ nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗ahˇ jeˬ hu maˬ bi taˬ ni yawˬ ha yaw saˇ saˇ˗ehˇ dehꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jeˬ hu bi taˬ mawꞈ˗eu meh.—Maꞈtehˬ 6:31-33.

¹⁸ Ka li zaˬ zaˬ guˬ gʼawˬ mya gʼaˬ Saˬdaˬ˗euˬ mehˇ shuiˇ˗ahˇ maˬ tawˆ leˇ˗aˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ 20 kʼoꞈ kʼawˆ˗eu Kiˇ˗yaˇnaˬ ehˇ˗eu “Aˬ dui˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ maˬ ngeuˇ naˇ maˬ laˆ piˇ nehˬ nya˗a lehˇ ngaˇ siˬ nya ma.” Noeˬ  tmˬ˗eu jeˬ heu aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga? Nymˬ˗mˇ iˬ nah miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu jeˬ heu tiˬ kʼehˇ laˇ kʼehˬ tehꞈ˗ehˇ jaˆ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ noeˬ leˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Kiˇ˗yaˇnaˬ yawˬ ha nya˗eu jeˬ heu huiˬ˗eu gaˇ za ni leh jeh ngeh toˬ˗aˬ gʼaˬ hawˇ˗eu aˇ yamˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gaˇ zmˬ˗eu meh.

19, 20. Aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ zmˬ nya dzehˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁹ Loˇmaˆ yehˇ zmˬ˗euˬ mi cehˇ tiˬ sawˬ taꞈ laꞈ zaˬ tiˬ daˬ mahˇ˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ nah na luꞈ dzaw˗eu miˇ meh deuˆ nya dui dui˗eu meh.

²⁰ Kuiˇ laꞈ Pawˇluˆ Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ kawˬ˗ahˇ mi cehˇ nehˬ˗ehˇ sheu cehˆ taˬ˗euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ Jaˇliꞈ biꞈ˗euˬ kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ nui jah˗ahˇ haw piˇ˗awˇ aˬ dui˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ beˬ paˇ˗eu gʼaˇ duˬ Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya zmˬ dzaw˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 10:4 5; 2 Tiˆmoˇseˬ 2:15) Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga? 21 kʼoꞈ kʼawˆ˗eu Seˬbehˇsaˬ˗tiˬ ehˇ˗eu “Ngaˇ ngaˬ neh kʼaˇ gui˗euˬ gaˬ naˇ yaw huiˬ deuˬ˗ahˇ neh Jaˇliꞈ tiˬ deuˆ boꞈ doˆ laꞈ˗awˇ ngaˇ ya leˇ˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ gaˇ laˆ uiˬ taˬ˗eu ma.” Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui noeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Dehˇniˬ˗oˬ paˇ ehˇ˗eu “Ngaˇ Jaˇliꞈ ngehˬ˗ehˇ gui naˇ ngehˬ˗ehˇ tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba nya˗eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ mawˇ˗euˬ ma. Tsawˇ haˬ deuˬ aˬ dui Jaˇliꞈ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ zmˬ nya˗awˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ maˇ diˇ caw ba nehˬ mawꞈ ngaˇ lehˇ ya mawˇ ngeh aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui ma laˇ oˆ pah laˇ ngaˇ lehˇ ngaˇ ya mawˇ˗euˬ ma.”

21. Aˬ dui Saˬdaˬ hawˇ˗eu nehꞈ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh guˆ˗eu maˬ loˬ nga?

²¹ Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ zaˬ guˬ deuˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ neh Saˬdaˬ hawˇ˗eu nehꞈ deuˬ˗ahˇ guˆ˗eu maˬ loˬ nga lehˇ ya si˗euˬ ma. Aˬ yawꞈ maꞈ baoˬ ahˇ dui dui kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ taꞈ˗ehˇ teˬ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ myah luꞈ maˬ ya dehꞈ gʼeh˗a aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ tiˬ heˇ kʼoꞈ teu kaˬ˗ahˇ bi nyehꞈ taˬ˗eu miˇ neh meh. Aˬ yawꞈ maꞈ tiˬ gʼaˬ ahˇ˗iˬ yaw doeˇ maˬ paˇ jahˇ nya uˬ taꞈ tiˬ heˇ kʼoꞈ jiˇ ngeh bi laˆ cawˆ byoˆ jiˇ meh. (Pah mehˬ˗eu˗eu 20:1-3 7-10) Nymˬ˗mˇ aˬ dui˗ahˇ muiˇ˗eu aˬ suˇ gʼaˬ pyeuꞈ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ lahˇ ju hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗euˬ jeˬ aˬ jeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ dui ya siˬ˗euˬ uˬ taꞈ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ Saˬdaˬ hawˇ˗eu nehꞈ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ leˇ ni caw ba nehˬ meh lehˇ jiˇ ya siˬ˗euˬ ma.