1, 2. (a) Pawˇluˆ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ, aˬ jeˬ miˇ neh zaˬ kʼaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu buˬ˗iˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya mawꞈ˗eu nga? (b) Pawˇluˆ maˇ diˇ bi buˬ bi law˗iˇ laꞈ˗eu aˬ suˇ gʼaˬ nga lehˇ ehˇ˗eu nga?

 Dahˬ beh˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ, yawˬ ha˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ, tsaˬ˗eu dawˇ˗eu jeˬ hawˇ˗eu, yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ˗eu jeˬ˗ahˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu Loˇmaˆ miˇ kʼahˬ uˆ lahˇ˗eu uˬ moˆ jawˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, huiˬ dui dui˗eu miˇ kʼahˬ heu kʼahˬ, gaˇ yaw kah deuˬ myaˬ tiˬ paˆ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ ya gʼoe˗eu meh. Tiˬ poˆ naˇ, Loˇmaˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ tsawˇ haˬ 3 bymˇ 1 bymˇ naˇ zaˬ kʼaˆ pyeuꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh, teu gaˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ maˬ ehˇ, Ka li zaˬ deuˬ maˬ ehˇ, zaˬ kʼaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ hawˇ˗eu buˬ iˇ˗eu jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya mawꞈ˗eu meh.

² Kuiˇ laꞈ Pawˇluˆ buˬ˗iˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ boꞈ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ teu ngeh miˇ tsaˬ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ laˆ piˇ˗eu lehˇ leh jeh˗eu tsawˇ haˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ maˬ jahˇ˗a. Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ ngeh to˗aˬ, Pawˇluˆ hawˇ˗eu Ka li zaˬ mehˇ nmˇ deuˬ, Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ mehˬ gaˇ leh jeh˗awˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ aˇ naˆ ni aˇ poeˬ baw˗eu lehˇ tsawˇ haˬ  deuˬ˗ahˇ bi gʼoˆ shaw leˇ ni leh jeh˗eu meh. Pawˇluˆ maˇ diˇ buˬ˗iˇ jeˬ aˬ gaˇ poˆ mawˇ nya˗eu lehˇ Ka li zaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu, “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ yaw sahˇ˗aˬ, aˬ dui˗ahˇ bi buˬ bi law˗iˇ laꞈ˗eu meh.”—2 Gawˇliˬtu 3:17.

3, 4. (a) Pawˇluˆ 2 Gawˇliˬtu 3:17-ahˇ maˬ ngehˬ keuˆ miˇ na˗ehˇ aˬ jeˬ˗ahˇ jeˬ hu ngehˬ keuˆ˗euˬ nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ jawˇ gaˇ neh oe˗euˬ buˬ˗iˇ˗eu jeˬ˗ahˇ za mawꞈ naˇ aˬ jeˬ ya jahˇ nga?

³ Pawˇluˆ neh Gawˇliˬtu meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu deuˬ˗ahˇ boꞈ nehˬ˗eu sahˬ boꞈ 2 taꞈ tiˬ taꞈ laꞈ kʼoeˇ, Moˇseˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ nehˬ˗ehˇ ngehˬ cawˬ˗awˇ, Siˇnaˆ gawˬ jawˬ˗ahˇ neh zaꞈ ka le ngeh pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Moˇseˬ myaˆ pyawˬ yaw shehꞈ bya luꞈ gaˇ ya mawˇ ngeh guˆ˗eu meh. Teu miˇ neh, Moˇseˬ saˬ paˇ yuˇ˗awˇ aˬ yawꞈ˗euˬ myaˆ pyawˬ˗ahˇ dehˬ kaˬ˗euˬ meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 34:29, 30, 33; 2 Gawˇliˬtu 3:7, 13) “Ehˇ kʼawꞈ, tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ Sahˬpaˬ Miˬyehˇ jawˇ gaˇ gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ naˇ, saˬ paˇ kʼoeˇ hmˬ˗ahˇ yuˇ dzeh nehˬ˗eu meh” lehˇ Pawˇluˆ dzawˇ nehˬ˗euˬ meh. (2 Gawˇliˬtu 3:16) Aˬ yawꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga?

⁴ Dzeuˇ laꞈ˗euˬ kawˆ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ beh˗awˇ aˬ yawꞈ tiˬ gʼaˬ tehꞈ˗ehˇ dui dui maˬ baw˗eu yawˬ ha naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ jaˆ˗eu meh lehˇ ya dzaw˗euˬ ma. Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ kʼaˇ jawˇ gaˇ buˬ˗iˇ˗eu jeˬ jaˆ meh lehˇ ehˇ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui buˬ˗iˇ mawꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ ‘jawˇ gaˇ ya gʼoꞈ kʼoꞈ laˇ’ meh lehˇ Pawˇluˆ ehˇ˗eu meh. Heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ yaw gʼoeˇ gʼoeˇ lehˇ jawˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ˗ahˇ jawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ haw˗eu loꞈ˗ehˇ maˬ haw ni tsawˇ haˬ zaˬ loꞈ˗ehˇ haw˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui noeˬ hawˇ˗eu nui ma˗ahˇ saˬ paˇ neh dehˬ kaˬ taˬ gaˇ duˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yawˬ ha nui kʼahˇ gʼaˇ duˬ mˇ mawꞈ˗eu meh.—Heˬbyehˇ 3:8-10.

5. (a) Miˬyehˇ˗euˬ baoˬ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu buˬ iˇ˗eu jeˬ biꞈ˗eu nga? (b) Aˬ cawˬ˗euˬ zaˬ kʼaˆ pyeuꞈ luꞈ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ buˬ iˇ˗eu jeˬ jaˆ nya˗eu lehˇ, aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? (c) Aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

⁵ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ baoˬ neh bi buˬ˗iˇ˗eu jeˬ˗aˬ, zaˬ kʼaˆ geuꞈ gaˇ neh bi buˬ˗iˇ˗euˬ tehꞈ maˬ ngeuˇ˗a. Baoˬ heu naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ maˬ jahˇ nya˗eu huiˬ dui dui˗eu buˬ˗iˇ˗eu jeˬ˗ahˇ biꞈ˗eu meh. Miˬyehˇ˗euˬ baoˬ aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, zahˇ kʼawꞈ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ mˇ jeˬ shaˇ kawˆ˗euˬ zaˬ kʼaˆ geuꞈ luꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ neh maˬ ehˇ, bi buˬ bi law˗iˇ laꞈ˗eu meh. (Loˇmaˆ 6:23; 8:2) Buˬ˗iˇ˗eu jeˬ heu naˇ, aˇ naˆ ni muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ nga! Aˬ cawˬ˗euˬ zaˬ kʼaˆ pyeuꞈ luꞈ˗eu deuˬ maˬ ngeuˇ naˇ, tawˬ˗ahˇ uˇ luꞈ˗eu deuˬ kʼawꞈ, buˬ iˇ˗eu jeˬ heu za nya meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 39:20-23) Mehˇ nmˇ Nehˇsiˬ Yuˇ˗aˬ hawˇ˗eu mehˇ nmˇ HehˇloˇKiˬ, nui jah baˬ da neh tawˬ˗ahˇ yaw myaˬ kʼoꞈ ya ahˇ˗eu kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ heu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu buˬ iˇ˗eu jeˬ˗ahˇ za meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ nyaꞈ neh ya puˬ haw˗euˬ gaˇ kawˆ JW tiˬbiˬ˗ahˇ haw nya meh. (Naˇ haˬ˗eu hawˇ˗eu Puˬ haw laꞈ˗euˬ jeˬ > Shaˬ zahˬ˗ahˇ oˇ oꞈ lehˇ boꞈ taˬ gaˇ haw iˇ.) (Gaˬlaˬpyuˇ dawˬ neh) Nymˬ˗mˇ aˬ dui, yawˬ ha naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu nga? Aˬ dui yawˬ ha naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ nya˗eu nga? lehˇ, heu nyiˬ kawˆ˗ahˇ haw iˇ ma.

6. Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga?

⁶ Aˬ dui poeˬ˗eu laꞈ sawˬ za ngeh, laꞈ sawˬ biꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ biꞈ˗euˬ yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗a. Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ neh sheuˬ doˆ  laꞈ˗euˬ yaw myaˬ siˬ maˬ byah laˇ mi na˗ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ˗euˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ˗ahˇ paˇ noeˬ mawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ neh lehˬ hmˬ nehˬ laꞈ˗euˬ maˬnaˆ kaˬ muˇ˗ahˇ dawˬ gʼoꞈ doˆ˗awˇ, Iˇjiˇtuˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ paˇ gʼoꞈ iˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ naˇ, ‘ngaˬ shaˬ, siˬ kʼoˬ, deh naˬ, sehˇ guˬ, sehˇ bawˬ, sehˇ puˇ’ heu deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ˗euˬ naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ naˆ maˬ tseˇ aˇ yeˇ taˬ huiˬ dzehˬ˗eu meh. Maˇ diˇ naˇ, naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ heu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ ni caw ba nehˬ˗eu meh.Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui ma pehˇ dui dui˗eu heu naˇ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ maˬ gʼeh˗a. (Bawˇtsahˬ 11:5, 6, 10; 14:3, 4) Gaˇ kawˆ heu aˬ dui˗ahˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ mehˬ˗eu meh.

7. Pawˇluˆ 2 Gawˇliˬtu 6:1-ahˇ yawˬ ha neh ehˇ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ caw˗euˬ nga, aˬ dui jiˇ teu loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ nya˗eu nga?

⁷ Pawˇluˆ Ka li zaˬ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka li˗ahˇ neh biꞈ˗euˬ, buˬ˗iˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw˗eu tsawˇ haˬ taˬ bi pyeuꞈ lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh. (2 Gawˇliˬtu 6:1-ahˇ gui.) Pawˇluˆ maˬ byah kuꞈ˗eu uˬ taꞈ, iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗euˬ zaˬ kʼaˆ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, nui ma cawˆ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ “Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li˗ahˇ gʼoe˗awˇ aˬ dui˗ahˇ ka kʼoꞈ nehˬ laꞈ˗euˬ Miˬyehˇ˗euˬ guiˬ lahˬ˗ahˇ ja ceuˬ kaˇ˗euˇ” lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ jeˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu nga? Aˬ yawꞈ Ka li zaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗eu, ‘Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ dui˗ahˇ Yeˬsuˇ Ka li laꞈ kʼoeˇ bi dehꞈ laꞈ˗euˬ Miˬyehˇ˗euˬ baoˬ˗aˬ, iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗euˬ zahˇ sahˇ kʼoꞈ uˬ moˆ aˬ dui˗ahˇ bi buˬ˗iˇ laꞈ˗euˬ meh.’ (Loˇmaˆ 7:24, 25; 8:2) Aˬ dui kʼawꞈ Pawˇluˆ loꞈ˗ehˇ duˇ ni, Yeˬhawˇbaˬ neh aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh bi buˬ iˇ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ maˬ ya ngehˇ˗a. Ka kʼoꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ mˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ siˬ nya˗eu nui ma shawˇ˗awˇ, maˇ diˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ nya ni caw ba nehˬ˗eu meh.—Ja ceuˬ 40:8.

8, 9. (a) Pawˇluˆ aˬ dui yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ˗eu jeˬ˗ahˇ zmˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ jeˬ lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu nga? (b) Tiˬ gʼaˬ na yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ˗eu jeˬ yaw bahˬ paw aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ iˇ nya˗eu nga?

⁸ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ ma lehˇ ehˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ jiˇ˗a. Aˬ dui yawˬ ha naꞈ˗i  jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw bahˬ paw maˬ zmˬ ni ya yahˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, kuiˇ laꞈ Beˬtuˆluˆ aˬ dui yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ˗eu jeˬ˗ahˇ dehˬ lehꞈ˗awˇ yaw bahˬ jeˬ maˬ ya mˇ˗a lehˇ saˇ tiˇ biꞈ˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 2:16-ahˇ gui.) Saˇ tiˇ biꞈ˗eu dawˬ heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ, gaˇ hu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ bawˇ tsahˬ bawˇ dahˇ˗ahˇ jawˇ ngeh pyeuꞈ laˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ bi noeˬ mawˇ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui ngehˬ˗ehˇ dzehˬ saˇ tiˇ dawˬ teu˗ahˇ noeˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. Saˬdaˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ miˇ tsaˬ, aˬ dui˗ahˇ moeˬ tsoeˬ, dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ hawˇ˗eu byawˬ gʼaˬ mo gʼaˬ˗eu jeˬ heu deuˬ neh lawˬ haw˗eu meh. Tiˬbiˬ laꞈ kʼoeˇ myawˬ ahˬ˗eu deuˬ, aˇ gʼehˇ muiˬ˗eu deuˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ, aˬ dui myawˬ gahˬ deuˬ˗ahˇ maˬ loˬ gaˇ, zeuˇ mawꞈ laˇ ni lawˬ haw˗eu meh. Yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ˗eu jeˬ yaw bahˬ paw zmˬ˗awˇ, miˇ tsaˬ˗euˬ lahˇ ju˗ahˇ paꞈ leˇ˗eu awˬ dui dui˗eu meh.

⁹ Pawˇluˆ neh mehˬ˗euˬ dawˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ yeˇ huiˬ˗eu gaˇ kawˆ nui deuˬ˗ahˇ jiˇ zmˬ iˇ nya˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, sahˬ boꞈ dzaw gaˇ hawˇ˗eu mˇ dzaˬ kʼawꞈ dawˇ˗eu gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah zaˬ guˬ deuˬ, sahˬ boꞈ dzaw goˇ˗eu gʼaˇ duˬ, leh jeh dui dui lehˇ ka tiˇ gaˇ ya daˬ luꞈ˗eu meh. Zaˬ guˬ deuˬ dzaw goˇ naˇ, muiˬ˗eu gaˇ jaˆ˗awˇ pyuˇ gʼawˬ mya ni za laˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ jiˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ laˇ meh lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ ehˇ˗awˇ, sahˬ boꞈ dzaw goˇ taˬ˗euˬ deuˬ, sahˬ boꞈ ui cuiˆ na tehꞈ˗ehˇ dzaw˗euˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ, pyuˇ aˇ myaˆ ni za dzehˬ nga lehˇ jiˇ bi haw˗eu meh. Zaˬ guˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dehꞈ ziˇ˗ahˇ taꞈ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya noeˬ tsehˆ ngeh, sahˬ boꞈ dzaw goˇ˗eu heu naˇ muiˬ dui dui˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ gaˇ duˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ hawˇ˗eu aˬ da aˬ ma deuˬ aˬ jeˬ˗ahˇ ya noeˬ taˬ˗eu nga?

10. Aˬ dui yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ noeˬ tsehˆ ngeh, aˬ jeˬ˗ahˇ noeˬ taˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga?

¹⁰ Tiˬ gʼaˬ na gaˇ kawˆ heu deuˬ˗ahˇ noeˬ tsehˆ˗eu heu naˇ, yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ pyeuꞈ˗eu lehˇ noeˬ˗eu miˇ neh, yawˬ ha˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma shawˇ naˇ, kʼaˇ geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ˗ehˇ tseˇ nya meh lehˇ noeˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ “Aˬ cawˬ˗euˬ siˬ nya˗eu nui ma gʼaˇ duˬ shaˇ noeˬ˗awˇ yawˬ ha mˇ nya˗eu jeˬ maˬ mˇ ni ya dzahˬ tehˬ ta loˇ?” lehˇ Pawˇluˆ neh ehˇ˗euˬ heu loꞈ˗ehˇ noeˬ nya meh. (1 Gawˇliˬtu 10:29) Aˬ dui aˬ jeˬ dzaw˗awˇ aˬ jeˬ mˇ˗eu lehˇ yawˬ ha naꞈ˗i tseˇ nya kʼawꞈ, aˬ dui˗euˬ naꞈ˗i tseˇ˗eu jeˬ dui dui baw˗awˇ, aˬ dui neh kʼaˇ tseˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ ya yehˬ meh lehˇ ya noeˬ taˬ˗eu meh. Teu miˇ neh, “Yawˬ jeˬ na luꞈ mˇ kʼmˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, yawˬ jeˬ na luꞈ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu maˬ ngeuˇ˗a. Yawˬ jeˬ na luꞈ mˇ kʼmˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, yawˬ jeˬ na luꞈ guiˬ lahˬ baw˗eu maˬ ngeuˇ˗a” lehˇ Pawˇluˆ ehˇ˗eu meh. (1 Gawˇliˬtu 10:23) Teu miˇ neh, aˬ dui yawˬ ha˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ naꞈ˗i tseˇ nya kʼawꞈ, yawˬ ha geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ naˬ ba tiꞈ maˬ ya taˬ˗a.

11. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ miˇ neh aˬ dui˗ahˇ bi buˬ˗iˇ˗eu nga?

¹¹ Beˬtuˆluˆ aˬ dui˗euˬ naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ, yaw lehˬ paw zmˬ iˇ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ saˇ tiˇ biꞈ ngeh, yaw muiˬ paw aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ iˇ nya˗eu lehˇ jiˇ ehˇ˗eu meh. Teu naˇ “Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ kʼaˆ loꞈ˗ehˇ dehꞈ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu meh. Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ neh aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh bi buˬ˗iˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ ziˇ lah ni aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ bi mˇ˗eu lehˇ meh.

12. Noˇaˬ peh aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ mˇ mehˬ nehˬ yaꞈ˗euˬ nga?

¹² Aˬ dui˗euˬ naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ gʼaˬ hawˇ˗eu aˇ yamˬ tiˬ byah ni zmˬ˗eu heu naˇ, muiˬ dzehˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ yawˬ ha nui kʼahˇ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ geuꞈ mawꞈ˗eu jeˬ heu, aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu jeˬ maˬ bi pyeuꞈ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 5:16) Yaw jeˬ ma jeˬ, Noˇaˬ pehˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ yawꞈ pehˬ tsawˇ haˬ deuˬ haiˬ dui dui˗awˇ doeˇ dui dui˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ jawˇ˗euˬ  meh. Ehˇ kʼawꞈ, Noˇaˬ pehˬ aˬ yawꞈ pehˬ˗euˬ tiˬ jaw jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ caw˗a. Aˬ yawꞈ pehˬ Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ nehˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ kaꞈ gʼa˗eu lehˇ tseˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ pehˬ saˇ baoˬ tsoˆ˗awˇ yawˬ ha hawˇ˗eu jeˬ zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ lehˬ hmˬ˗eu uˬ taꞈ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ jiˇ iˇ cuꞈ dahˬ pymˬ le shaw˗iˬ meh lehˇ tsaꞈ gaˬ iˇ˗awˇ, “Miˬyehˇ neh kʼaˇ ehˇ nehˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ Noˇaˬ jahˇ˗euˬ meh.” (Aˇdahˬbeh˗eu 6:22) Teu miˇ neh, aˬ yawꞈ pehˬ miˇ tsaˬ˗ahˇ yaˇ kʼaˬ daˇ˗eu aˇ nah teu nah˗ahˇ neh ya buˬ ya dzeuˇ iˇ˗euˬ meh.—Heˬbyehˇ 11:7.

13. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ˗euˬ nga?

¹³ Nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ bi jahˇ˗euˬ nga? Aˬ dui Yeˬsuˇ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ biꞈ nehˬ taˬ˗euˬ meh lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. (Luˇkaꞈ 4:18, 19-ahˇ gui.) Nymˬ˗mˇ iˬ nah Saˬdaˬ tsawˇ haˬ myaˬ tiˬ paˆ˗ahˇ myaˆ nui naˬ bawˇ piˬ tehˬ nehˬ taˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ zahˇ kʼawꞈ, pyuˇ shuiˇ, miˇ kʼahˬ uˆ lahˇ˗eu jeˬ heu deuˬ˗euˬ zaˬ kʼaˆ pyeuꞈ luꞈ kʼawꞈ, pyeuꞈ luꞈ nya lehˇ maˬ siˬ leˇ˗aˬ. (2 Gawˇliˬtu 4:4) Aˬ dui kʼawꞈ Yeˬsuˇ loꞈ˗ehˇ duˇ ni, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ bi buˬ bi law˗iˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ siˬ nya laˇ˗awˇ, uˬ duˬ tahˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu muiˬ dui dui˗eu gaˇ za taˬ˗euˬ ma. (Maꞈtehˬ 28:19, 20) Tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu heu naˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ˗a. Tiˬ gaˇ na Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ siˬ nya mawꞈ˗eu nui ma maˬ ahˇ˗a. Tiˬ gaˇ na naˇ, aˬ dui tsaꞈ gaˬ laˇ gaˇ nui ma pehˇ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ tsaꞈ gaˬ iˇ lehˇ dawˬ biꞈ taˬ˗euˬ miˇ neh, aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh. ‘Ngaˇ yawˬ ha˗euˬ naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ zmˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ heu naˆ maˬ tseˇ mˇ˗eu za meh laˬ?’

14, 15. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ gʼawˬ mya gʼaˬ aˬ jeˬ jahˇ˗eu lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.)

¹⁴ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ zaˬ gʼawˬ mya gʼaˬ, miˇ tsaˬ heu aˇ saˬ saˬ˗eu keuˆ laˇ˗euˬ lehˇ siˬ duˬ˗eu miˇ neh, dehꞈ jeˬ dehꞈ kawˆ yaw awˬ awˬ lehˇ dehꞈ paˇ˗awˇ, huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ mˇ dahˬ beh laˇ gaˇ ya mawˇ˗eu heu naˇ, gʼaˬ za dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (1 Gawˇliˬtu 9:19, 23) Tiˬ gʼaˬ na yawˬ ha˗euˬ jawˇ kʼahˬ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ jawˇ iˇ˗eu meh. Dzeuˇ laꞈ˗euˬ 5 kʼoꞈ heu ka˗ahˇ, nyiˬ seh ngaˬ muiˇ gʼaˬ aˬ myah luꞈ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ laˇ˗awˇ, nymˬ˗mˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ tiˬ lam tiˬ seh gʼaˬ dzehˬ ni byah laˇ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ tsawˇ haˬ gʼawˬ mya gʼaˬ yawˬ ha˗euˬ naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ gʼaˇ duˬ zmˬ˗eu heu naˇ, zawˇ˗ehˇ muiˬ˗eu tiˬ jeˬ pyeuꞈ meh.—Ja ceuˬ 110:3.

¹⁵ Aˬ yaw maꞈ˗euˬ naꞈ˗iˬ tseˇ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ zmˬ nya ni, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga? Aˬ dui dzeuˇ laꞈ˗euˬ 30 kʼoꞈ heu kaˬ˗ahˇ miˇ kʼahˬ yaw myaˬ kʼahˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ laꞈ haw˗euˬ mehˇ nmˇ Jaw hawˇ˗eu Juˇdiˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw ma. 1977 kʼoꞈ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu dzaw nymˇ jaˆ beh beh laˇ ngeh poˆ, dzaw zaˬ deuˬ˗ahˇ tsaꞈ gaˬ˗eu deuˬ loˬ dzehˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ iˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh lehˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ ehˇ˗eu meh. Gaˇ teu˗ahˇ mˇ nya˗eu gʼaˇ duˬ aˬ yawꞈ nyaꞈ awˬ awˬ lehˇ dehꞈ˗euˬ meh. Mehˇ nmˇ Jaw gaˇ tiˬ kʼehˬ maˬ taˬ mˇ paˇ˗awˇ, uˬ duˬ duˬ leˇ ngeh˗aˬ, aˬ yawꞈ nyaꞈ yawˬ kʼahˬ yawˬ˗ahˇ jawˇ iˇ nya laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ˗ahˇ dawˬ yaw shuiꞈ dzaw nya ni maˬ ehˇ, jawˇ zaˇ hawˇ˗eu zahˇ sahˇ kʼoꞈ yaw shuiꞈ˗ahˇ jawˇ nya ni maˬ ehˇ, caw ba nehˬ˗euˬ aˬ jeˬ nga? Aˬ yawꞈ nyaꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ, caw ba nehˬ laꞈ meh lehˇ nui ma taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ nyaꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ heu loꞈ˗ehˇ yaw myaˬ kʼoꞈ ya mˇ˗euˬ gaˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga? Jaw ehˇ˗eu, “Ngaˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ neh muiˬ dzehˬ dzehˬ˗eu gaˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ ya mˇ˗euˬ ma. Ngaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ maˇ diˇ jawˇ˗awˇ, ngaˬ˗ahˇ gaˬ˗eu aˬ da tiˬ gʼaˬ  pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ duˬ laˇ˗euˬ uˬ taꞈ, nymˬ˗mˇ ngaˬ˗ahˇ ‘Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ peh jiˆ laˇ˗awˬ. Naw maꞈ˗euˬ dawˬ peh Miˬyehˇ jiˆ le tehꞈ˗a’ lehˇ Yaˬkoˆ 4:8-ahˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ jiˇ gʼoˆ shaw dzehˬ laˇ miˇ˗a. Ngaˇ poˆ luꞈ˗eu myahˇ laˇ˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu dehꞈ ziˇ˗ahˇ ngaˇ ya mawˇ˗euˬ ma.”

16. Mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ, aˬ joˆ˗ehˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ zmˬ˗eu nga?

¹⁶ Tiˬ gʼaˬ na Jaw hawˇ˗eu Juˇdiˬ loꞈ˗ehˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gaˇ gʼawˬ myahˇ ni maˬ mˇ nya˗a. Teu naˇ gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ na jaˆ˗eu miˇ neh meh. Ehˇ kʼawꞈ, miˇ kʼahˬ doe ni tsoˆ˗eu paw caw ba luꞈ˗eu deuˬ jiˇ jawˇ luꞈ˗a siˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, mehˇ nmˇ aˬ buˇ aˬ li nyiˬ muiˇ shiꞈ heˇ gʼaˬ dawˬ peh, Niˬ˗yuˬ Yawˇ meuˬ, Gʼawˇgʼoiꞈ˗ahˇ saˇ naˇ dawˬ pehˬ hmˬ tsoˆ gaˇ caw ba laˇ˗euˬ meh. Tiˬ gʼaˬ na nyiˬ jaw lehˇ caw ba laˇ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na˗aˬ, yaw myaˬ siˬ caw ba laˇ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, tiˬ kʼoꞈ maˬ ngeuˇ naˇ heu taꞈ˗ehˇ dzehˬ ni caw ba laˇ˗euˬ deuˬ jiˇ jawˇ meh. Mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ gaˇ heu mˇ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ ya byehˇ dzeh yaꞈ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ, bi buˬ˗iˇ˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ciˬ huiˬ ciˬ mahˇ gaˇ zmˬ˗eu heu naˇ, aˬ dui dzaw geuꞈ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.

17. Nymˬ˗mˇ aˬ dui naꞈ˗iˬ jaˆ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ zmˬ naˇ, mehˬ hu paw aˬ jeˬ za˗eu nga?

¹⁷ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ya siˬ nya laˇ˗euˬ gʼaˇ duˬ hawˇ˗eu, aˬ yawꞈ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ neh za˗euˬ buˬ˗iˇ˗eu jeˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a. Aˬ dui yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ tseˇ mˇ˗eu heu neh, aˬ dui neh zaˬ taˬ˗euˬ buˬ˗iˇ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ mˇ mawˇ luꞈ˗uˇ. Kʼoeˇ naˇ, naꞈ˗i jaˆ˗eu jeˬ yaw bahˬ paw dzeˇ zmˬ iˇ ngeh toˇ˗a, yawˬ ha kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ gaˇ zmˬ luꞈ˗uˇ. Toˆ˗ehˇ naˇ, aˬ dui “Kʼaˇ beh taˬ˗euˬ yawˬ jeˬ na luꞈ peuˬ˗iˇ cawˆ˗iˇ˗eu jeˬ˗euˬ baoˬ uˬ moˆ zaˬ kʼaˆ maˬ ya geuꞈ ni dzeuˇ˗iˇ˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ yaw shehꞈ kʼahˬ sehˇ huiˬ˗eu buˬ˗iˇ law˗iˇ˗eu jeˬ˗ahˇ za˗eu aˇ nah keuˆ le tehꞈ˗a” lehˇ gaˇ hu ba neh Yeˬhawˇbaˬ neh saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ dawˬ, maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ ngeh guiˬ lahˬ heu˗ahˇ za meh.—Loˇmaˆ 8:21.