Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

“Ngoeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ caw ngoeˇ-awˬ”

“Ngoeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ caw ngoeˇ-awˬ”

“Tiˬ g’aˬ tiˇ g’aˬ g’aˬ biꞈ-awˇ caw dehˬ caw toˆ” mˇ.—1 Teˇsaˬloˇni 5:11.

Dawˬ caˇ: 90, 111

1, 2. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ shaˬ luꞈ-eu deuˬ-ahˇ g’aˬ aˬ joˆ-ehˇ biꞈ paˬ nga lehˇ ehˇ-eu gaˇ kawˆ ya ja sawˇ-eu nga? (Dahˬ beh-eu baˇ-ahˇ haw.)

 “Ngaˬ-euˬ aˬ li shiˇ-euˬ 1 k’oꞈ dawˬ peh byah laˇ-euˬ k’awꞈ ngaˬ-ahˇ nui ma cawˆ dui dui luꞈ nya siˬ” lehˇ Suˇsiˬ ehˇ-eu meh. Mehˇ nmˇ aˬ liˬ tiˬ g’aˬ aˬ yawꞈ-euˬ miˬ zaˬ ja pyuˬ ni shiˇ ngeh aˬ yawꞈ-euˬ “g’awˇ mawˇ-ahˇ maˬ ehˇ nehˬ nya ni naˇ nya” lehˇ ehˇ-eu meh. G’awˬ mya g’aˬ heu loꞈ-ehˇ g’eh-eu shaˬ zahˬ-ahˇ ya tahˬ puˬ luꞈ-eu miˇ neh nui ma cawˆ laˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu meh. Mehˇ nmˇ Ka li zaˬ deuˬ yawˬ ha gaˬ-eu tsawˇ haˬ Aˬmaˬgeˬdoˬ maˬ oe-euˬ gaˇ maˬ shiˇ-eu paˬ lehˇ noeˬ-eu meh. Tiˬ poˆ na nawˇ gaˬ-eu deuˬ shiˇ-eu maˬ ngeuˇ naˇ nawˇ siˬ nya-eu tiˬ g’aˬ na shaˬ zahˬ mˇ luꞈ paˬ. Toˆ-ehˇ naˇ ‘Noeˬ shaˬ luꞈ-eu deuˬ g’aˬ za laˇ-eu jeˬ aˬ gaˇ poˆ iˇ nmˇ?’ lehˇ nawˇ noeˬ tehꞈ-a.

2 Aˇ yamˬ nui ma cawˆ luꞈ-eu yawˬ jeˬ na-ahˇ laˆ saˆ nya meh lehˇ tiˬ g’aˬ na ehˇ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ aˬ myah luꞈ toˆ-ehˇ g’eh ngaˇ loˇ? “Tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ-ahˇ caw ba-eu g’aˇ duˬ-aˬ aˬ yawꞈ-ahˇ aˇ yamˬ biꞈ-awˇ jawˇ caw nehˬ-eu g’aˬ loˬ nga lehˇ ehˬ-eu heu naˇ tsaˬ dzehˬ nga” lehˇ miˬ coeˬ miˬ ma tiˬ g’aˬ ehˇ-eu meh. G’awˇ mawˇ naˇ-eu jeˬ bi taˬ leˇ-eu g’aˇ duˬ aˇ yamˬ yuˇ-awˇ ya laˆ saˆ-eu loꞈ-ehˇ nui ma naˇ-eu jeˬ bi taˬ leˇ-eu g’aˇ duˬ k’awꞈ aˇ yamˬ yuˇ-awˇ ya ngehˬ g’eh nehˬ meh. Noeˬ shaˬ luꞈ-eu deuˬ-euˬ nui ma-ahˇ laˆ saˆ nya ni caw ba nehˬ-eu aˬ jeˬ nga?

Yeˬhawˇbaˬ “yawˬ jeˬ na luꞈ ngehˬ g’eh dah teˬ nehˬ laꞈ-eu Miˬyehˇ pyeuꞈ”

3, 4. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui noeˬ shaˬ-eu jeˬ-ahˇ g’oˆ shaw nya meh lehˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh jah nya-eu nga?

3 G’awˬ shaˬ gaˬ nya-eu aˬ dui-euˬ Aˬda Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ g’aˬ biꞈ nya dzehˬ-eu g’aˬ pyeuꞈ meh. (2 Gawˇliˬtu 1:3, 4-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ g’awˬ shaˬ gaˬ nya-eu aˬ dui dzaw geuꞈ duˬ pyeuꞈ-awˇ aˬ yawꞈ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ “g’aˬ biꞈ nehˬ-eu g’aˬ ngaˇ ma” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ nehˬ-euˬ meh.—Iˇsaˬyaˇ 51:12; Ja ceuˬ 119:50, 52, 76.

4 Aˬ dui gaˬ-eu Aˬda k’awꞈ aˬ yawꞈ gaˬ-eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ bi shiˇ haw-euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ Aˬbyaˬhaˬ Iˇtsaˆ Yaˬkoˆ Moˇseˬ sahˬ paˬ Daˬbiˇ heu deuˬ pyeuꞈ meh. (Bawˇtsahˬ 12:6-8; Maꞈtehˬ 22:31, 32; G’aˬk’ehˇ 13:22) Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi g’oꞈ dehꞈ laˇ-eu g’aˇ duˬ dawˬ luꞈ meh lehˇ ehˇ-eu meh. (Yawˇbaˆ 14:14, 15 MS) Teu ngeh yamˬ-ahˇ aˬ yawꞈ maꞈ byah kuꞈ-eu laꞈ k’oeˇ laꞈ k’aˬ ya cehˇ-eu meh. Yeˬhawˇbaˬ jiˇ aˬ yawꞈ neh beh dahˬ beh-euˬ Zaˬmaˇ bi shiˇ haw-euˬ meh. Jaˇliꞈ Yeˬsuˇ-ahˇ Miˬyehˇ “nui k’ahˇ shiˇ”-eu g’aˬ lehˇ ehˇ-eu meh. (Dawˬdaˬ 8:22, 30) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-euˬ Zaˬmaˇ naˇ dui dui-eu laꞈ k’oeˇ shiˇ gaˇ ya mawˇ ngeh aˇ naˆ ni nui ma-ahˇ naˇ leˇ-eu lehˇ aˬ dui maˬ noeˬ doˆ coeˇ-eu paˬ.—Yoˇhaˬ 5:20; 10:17.

5, 6. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ g’aˬ aˬ joˆ-ehˇ biꞈ-eu nga?

5 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ caw ba meh lehˇ aˬ dui jah nya-eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui noeˬ shaˬ luꞈ-eu jeˬ aˬ yawꞈ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ ngeh dzawˇ nehˬ nya meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-euˬ nui noeˬ-ahˇ g’oˆ shaw-awˇ aˬ dui loˬ-eu g’aˬ biꞈ meh lehˇ ya siˬ-euˬ heu naˇ g’aˬ za laˇ-eu lehˇ miˇ-a. Ehˇ k’awꞈ aˬ yawꞈ aˬ dui-ahˇ g’aˬ aˬ joˆ-ehˇ biꞈ-eu nga?

6 Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu yaw myaˬ jeˬ laꞈ k’oeˇ neh tiˬ jeˬ naˇ muiˬ-eu shawˇ-eu yaw sahˇ paw neh meh. (G’aˬk’ehˇ 9:31) Aˬ dui-euˬ Aˬda baoˬ ahˇ-eu muiˬ-eu shawˇ-eu yaw sahˇ k’aˇ shaˇ-eu deuˬ-ahˇ biꞈ nehˬ meh lehˇ Yeˬsuˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ meh. (Luˇkaꞈ 11:13) Dahˬ beh gaˇ ehˇ keuˆ taˬ-euˬ Suˇsiˬ “Yaw myaˬ poˆ nga maꞈ pawˬ tsuiꞈ dmˬ-awˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ nehˬ laꞈ lehˇ tahˬ shaˇ ngeh aˬ yawꞈ poˆ yawꞈ Miˬyehˇ-euˬ nui saˇ oꞈ-eu jeˬ ngaˬ ha-euˬ nui noeˬ hawˇ-eu nui ma-ahˇ maˇ diˇ bo saˆ nehˬ laꞈ-euˬ miˇ-a” lehˇ ehˇ-eu meh.—Piˇliˇpiˆ 4:6, 7-ahˇ gui.

Yeˬsuˇ k’awꞈ aˬ dui-euˬ nui ma-ahˇ g’oˆ shaw

7, 8. Yeˬsuˇ aˬ dui-ahˇ g’aˬ biꞈ meh lehˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh jah nya-eu nga?

7 Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ k’oeˇ taˆ jawˇ ngeh ngehˬ-eu jeˬ hawˇ-eu mˇ-eu jeˬ aˬ yawꞈ-euˬ Aˬda-euˬ shehˆ dzeuꞈ aˇ g’ehˇ-ahˇ tiˬ byah tiˬ loꞈ mˇ caw-euˬ meh. (Yoˇhaˬ 5:19) Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ miˇ tsaˬ k’oeˇ taˆ bi oe-euˬ heu naˇ “nui ma tsawˬ paˆ-euˬ deuˬ” hawˇ-eu “noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ-eu tsawˇ haˬ” deuˬ-ahˇ g’aˬ bi biꞈ-eu g’aˇ duˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 61:1, 2; Luˇkaꞈ 4:17-21) Tsawˇ haˬ deuˬ Yeˬsuˇ aˇ yawꞈ maꞈ-euˬ shaˬ zahˬ-ahˇ g’oˆ shaw-awˇ maˇ diˇ caw ba nehˬ mawꞈ meh lehˇ siˬ nya-eu meh.—Heˬbyehˇ 2:17.

8 Yeˬsuˇ yaw nyiˇ ngeh aˬ yawꞈ g’oeˇ-eu cawˬ hawˇ-eu nymˇ jiˇ laꞈ k’oeˇ-euˬ tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ na shiˇ-eu k’awꞈ pyeuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ Yeˬsuˇ-ahˇ cu-euˬ aˬ da Yoˇsehˆ Yeˬsuˇ zaˬ guˬ ngeh shiˇ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. * (Ehˇ lahˬ-ahˇ haw.) Yawˬ ha noeˬ shaˬ-eu jeˬ aˬ ma hawˇ-eu aˬ nyiˇ deuˬ-euˬ noeˬ shaˬ-eu jeˬ-ahˇ ya oˇ ya daˬ-eu aˬ li zaˬ guˬ tiˬ g’aˬ-euˬ aˇ baˬ-ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ aˇ naˆ ni shaˬ paˬ nga lehˇ.

9. Laˬzaˬluˇ shiˇ ngeh Yeˬsuˇ g’awˬ shaˬ gaˬ-eu jeˬ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ-euˬ nga?

9 Yeˬsuˇ Miˬyehˇ-euˬ gaˇ mˇ ngeh tsawˇ haˬ-ahˇ g’oˆ shaw nehˬ-awˇ maˇ diˇ g’awˬ shaˬ gaˬ nehˬ-euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ aˬ yawꞈ g’oeˇ-eu cawˬ Laˬzaˬluˇ shiˇ ngeh Maˬliˇ hawˇ-eu Maˬta noeˬ shaˬ luꞈ-eu jeˬ-ahˇ g’oˆ shaw nehˬ-eu meh. Nymˇ aˬ yawꞈ Laˬzaˬluˇ-ahˇ laˆ dehꞈ luꞈ-eu lehˇ siˬ nya k’awꞈ g’awˬ shaˬ gaˬ dui dui-eu miˇ neh ngoeˇ doˆ laꞈ-euˬ meh.—Yoˇhaˬ 11:33-36.

10. Yeˬsuˇ nymˇ aˬ dui pyeuꞈ luꞈ-eu jeˬ-ahˇ g’oꞈ shaw nehˬ nya meh lehˇ aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ jah nya-eu nga?

10 Gaˇ hu Yeˬsuˇ neh g’aˬ biꞈ-euˬ dawˬ nymˇ iˬ nah aˬ dui-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ caw ba-eu nga? Yeˬsuˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ paˇ iˇ-a lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh. “Yeˬsuˇ Ka liˬ-aˬ miˇ nah iˬ nah hawˇ-eu mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ tiˬ kawˆ meh.” (Heˬbyehˇ 13:8) Yeˬsuˇ aˬ dui-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu jeˬ za ni jahˇ nehˬ-euˬ miˇ neh aˬ yawꞈ-ahˇ “Dehꞈ-eu gaˇ ma sheuˬ mehˬ-eu g’aˬ” lehˇ kuˇ-eu meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ g’aˬ yawꞈ-euˬ shaˬ zahˬ-ahˇ jiˇ g’oˆ shaw nehˬ nya-awˇ “muˇ juˇ juˇ gaˇ ya daˬ luꞈ-eu tsawˇ haˬ-ahˇ aˬ yawꞈ ngehˬ g’eh nehˬ nya-eu meh.” (G’aˬk’ehˇ 3:15; Heˬbyehˇ 2:10, 18) Teu miˇ neh tsawˇ haˬ deuˬ shaˬ zahˬ mˇ luꞈ ngeh Yeˬsuˇ-euˬ nui ma-ahˇ naˇ leˇ luꞈ-a siˬ lehˇ aˬ dui jah nya meh. Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ maꞈ-euˬ shaˬ zahˬ-ahˇ g’oˆ shaw nehˬ-awˇ aˬ yawꞈ maꞈ g’aˬ “k’aˇ loˬ ngeh” biꞈ nehˬ nya-eu meh.—Heˬbyehˇ 4:15, 16-ahˇ gui.

“Jaˇliꞈ . . . aˬ dui-euˬ nui ma-ahˇ g’aˬ biꞈ lahˬ nehˬ”

11. Nawˬ-euˬ g’aˇ duˬ g’aˬ biꞈ laꞈ-eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ aˬ geu deuˆ nya?

11 Laˬzaˬluˇ shiˇ ngeh Yeˬsuˇ noeˬ shaˬ-eu gaˇ kawˆ heu naˇ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ laꞈ k’oeˇ neh aˬ dui-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ kawˆ tehꞈ-a siˬ. Gaˇ kawˆ heu aˬ dui g’aˇ duˬ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ “Jaˇliꞈ . . . aˬ dui-ahˇ bi mehˬ bi tsoˆ-eu g’aˇ duˬ boꞈ taˬ-euˬ meh. Aˬ dui nui ma g’awˬ mahˇ ni taˬ nya laˇ-eu g’aˇ duˬ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ laꞈ-awˇ aˬ dui-euˬ nui ma-ahˇ g’aˬ biꞈ lahˬ nehˬ laꞈ-eu laꞈ k’oeˇ noeˬ tmˬ k’aˇ za laˇ ni boꞈ taˬ-euˬ jeˬ pyeuꞈ-eu meh.” (Loˇmaˆ 15:4) Nawˇ noeˬ shaˬ luꞈ ngeh laꞈ oˆ jaˆ-eu Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ nawˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ nehˬ nya meh:

  •   “Nui ma tsawˬ paˆ-euˬ deuˬ dawˬ peh Sahˬpaˬ Miˬyehˇ jawˇ luꞈ-eu meh. Nui ma cawˆ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ yawꞈ ka k’oꞈ doˆ nehˬ-eu meh.”—Ja ceuˬ 34:18, 19.

  •   “Ngaˇ noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ-awˇ noeˬ dui noeˬ duiˇ ngeh nawˇ [Yeˬhawˇbaˬ] ngaˬ-ahˇ nui saˇ bi za-awˇ laꞈ k’aˬ bi cehˇ laꞈ-euˬ meh.”—Ja ceuˬ 94:19.

  •   “Aˬ dui-euˬ Sahˬpaˬ Yeˬsuˇ Ka li hawˇ-eu aˬ myah luꞈ nui ma k’aˬ duˬ ni g’eh-awˇ noeˬ tmˬ-eu jeˬ laꞈ k’oeˇ ziꞈ nya-eu guiˬ lahˬ yaw dzahˇ biꞈ laꞈ-eu g’aˬ pyeuꞈ-eu aˬ dui-ahˇ gaˬ-eu Aˬda Miˬyehˇ . . . g’aˬ biꞈ-awˇ naw maꞈ-euˬ nui ma ziꞈ dah ni jaˆ nya ni ngehˬ g’eh” meh.—2 Teˇsaˬloˇni 2:16, 17. *—Ehˇ lahˬ-ahˇ haw.

Aˇ muˇ g’aˬ biꞈ duˬ pyeuꞈ meh

12. Aˬ dui aˬ cawˬ-ahˇ g’aˬ aˬ joˆ-ehˇ biꞈ nya-eu nga?

12 Noeˬ shaˬ noeˬ zahˬ luꞈ-eu deuˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ neh jiˇ g’aˬ za nya-eu meh. (1 Teˇsaˬloˇni 5:11-ahˇ gui.) Aˬ dui “nui ma cawˆ-eu” deuˬ g’aˬ ahˇ laˇ-awˇ tuˇ laˇ nya ni aˬ joˆ-ehˇ caw ba nehˬ nya-eu nga? (Dawˬdaˬ 17:22) “Ciˬ cuˇ jawˇ yamˬ baw-eu loꞈ-ehˇ dawˬ ja ja-eu yamˬ baw-eu meh” lehˇ maˬ ya ngehˇ-a. (Dawˬtsoˆtsoˆ-eu 3:7) Noeˬ shaˬ luꞈ-eu deuˬ-aˬ yawˬ ha-euˬ nui ma laꞈ k’oeˇ pyeuꞈ luꞈ-eu jeˬ ja nehˬ mawꞈ-eu meh lehˇ miˬ coeˬ miˬ ma Deˇliˬ ehˇ-eu meh. Teu miˇ neh aˬ dui aˬ yawꞈ ngehˬ gaˇ maˬ laˆ tsoeˬ ni yaw muiˬ-ehˇ naˇ haˬ nehˬ-eu heu naˇ aˇ yehˇ huiˬ dui dui-eu meh. “Nawˇ aˬ yawꞈ noeˬ shaˬ luꞈ-eu jeˬ tiˬ byah tiˬ loꞈ maˬ siˬ jiˇ nya-eu k’awꞈ aˬ yawꞈ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nga lehˇ g’oˆ shaw nehˬ mawꞈ-eu heu naˇ aˇ yehˇ huiˬ dui dui-eu nga” lehˇ yawˬ haˇ yawˬ ha sehꞈ-euˬ aˬ nyiˇ jawˇ-eu Cuˇni-aˬ ehˇ-eu meh.

13. Aˬ dui noeˬ shaˬ-eu jeˬ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-awˇ aˬ jeˬ ya noeˬ taˬ-eu nga?

13 Yawˬ g’aˬ na luꞈ noeˬ shaˬ luꞈ-eu jeˬ mˇ doˆ laꞈ-eu maˬ duˇ leˇ-a lehˇ aˬ dui ya noeˬ taˬ-eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ dui-euˬ nui ma laꞈ k’oeˇ aˇ naˆ ni noeˬ shaˬ luꞈ-eu lehˇ maˬ ehˇ doˆ jiˇ nehˬ nya-a. Miˬyehˇ ehˇ-eu “Noeˬ shaˬ k’awꞈ yawˬ ha k’aˆ behˆ noeˬ saˇ k’awꞈ yawˬ ha shaˬ bymˇ meh”. (Dawˬdaˬ 14:10) Tiˬ deuˬ na yawˬ ha aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu lehˇ mˇ doˆ laꞈ-euˬ k’awꞈ aˬ cawˬ deuˬ g’oˆ shaw-eu jiˇ yaw awˬ maˬ ngeuˇ-a.

14. Noeˬ shaˬ-eu deuˬ-ahˇ g’aˬ aˬ joˆ-ehˇ biꞈ nya-eu nga?

14 Noeˬ shaˬ luꞈ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ ngehˬ nehˬ-eu lehˇ noeˬ doˆ-eu yaw shaˬ meh. Ehˇ k’awꞈ Jaˇliꞈ ehˇ-eu “tsawˇ gahˇ ahˇ-eu dawˬ muiˬ jaˆ g’aˬ-ahˇ duˇ-eu meh.” (Dawˬdaˬ 12:18) Yawˬ ha gaˬ-eu g’aˬ shiˇ ngeh lehˇ kuˇ-eu paˇ dmˬ laꞈ k’oeˇ g’aˬ biꞈ-eu dawˬ boꞈ taˬ gaˇ yaw myaˬ g’aˬ ya mawˇ-euˬ meh. * (Ehˇ lahˬ-ahˇ haw.) Myaˬ ni nawˇ caw ba nya-eu jeˬ naˇ “ngoeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ caw ngoeˇ-awˬ.” (Loˇmaˆ 12:15) K’aˬ dzeˇ zaˬ bi shiˇ-euˬ Kaˆbiꞈ ehˇ-eu noeˬ shaˬ-eu jeˬ bi siˬ-eu ngoeˇ-eu jeˬ tehꞈ miˇ-a lehˇ ehˇ-eu meh. K’oeˇ naˇ “Ngaˬ-euˬ cawˬ ngaˬ nehˬ-ehˇ ngoeˇ caw-eu miˇ neh ngaˇ tiˬ g’aˬ tehꞈ-ehˇ noeˬ shaˬ luꞈ-eu maˬ ngeuˇ nya lehˇ g’aˬ za laˇ miˇ-a” lehˇ paˇ ehˇ-eu meh.

15. Aˬ cawˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu dawˬ ngehˬ-eu yaw shaˬ naˇ aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ-eu nga? (“ G’aˬ biꞈ-eu nui gahˇ ahˇ-eu dawˬ” lehˇ ehˇ-eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ-ahˇ jiˇ haw.)

15 Aˬ cawˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu dawˬ ngehˬ-eu yaw shaˬ naˇ sahˬ boꞈ aˇ taꞈ iˇmehˬ-awˬ maˬ ngeuˇ naˇ Jaˇliꞈ-ahˇ zmˬ-awˇ g’aˬ biꞈ nya meh. Shiˇ dzeuˇ g’aˬ-euˬ shehˆ dzeuꞈ aˇ g’ehˇ nawˬ neh noeˬ taˬ nya-eu yaw muiˬ jeˬ-ahˇ maˬ ngeuˇ naˇ nawˇ ya leˇ-eu nawˬ neh noeˬ taˬ nya-euˬ gaˇ kawˆ ja nehˬ nya meh. Juˇniˬ-aˬ ehˇ-eu “sahˬ boꞈ yaw nymˇ nymˇ lehˇ boꞈ-awˇ g’aˬ biꞈ nehˬ-eu hawˇ-eu mehˇ nmˇ Ka li zaˬ nehˬ-ehˇ aˇ yamˬ zmˬ-eu ngaˬ-ahˇ maˬ ehˇ jiˇ coeˇ ni g’aˬ za laˇ miˇ-a ngaˬ-ahˇ gaˬ-awˇ ngehˬ g’eh nehˬ nga lehˇ siˬ laˇ-eu miˇ-a.”

16. Aˬ cawˬ-ahˇ yawˇ ma-ehˇ g’aˬ biꞈ nya-eu nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ naˇ aˬ jeˬ nga?

16 Aˬ dui neh guiˬ lahˬ shaˇ-eu jeˬ noeˬ shaˬ luꞈ-eu mehˇ nmˇ deuˬ-ahˇ caw ba nehˬ nya-eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ maꞈ-euˬ g’aˇ duˬ guiˬ lahˬ shaˇ nya-awˇ aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ-ehˇ k’awꞈ shaˇ nya meh. Nawˇ ngoeˇ yoeˇ leˬ miˇ neh teuˬ loꞈ-ehˇ jahˇ-eu yaw shaˬ k’awꞈ nui ma laꞈ k’oeˇ neh guiˬ lahˬ shaˇ-eu heu naˇ g’aˬ biꞈ-eu baoˬ ahˇ-eu meh. “Tiˬ poˆ na mehˇ nmˇ ngaˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ laˇ ngeh ngaˇ aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ mawꞈ miˇ-a laˬ lehˇ ya naˇ haˬ-eu meh. Aˇ yawꞈ maꞈ guiˬ lahˬ shaˇ dahˬ beh ngeh ngeuˬ leuˬ ngeuˬ leuˬ-ehˇ ngehˬ k’awꞈ tiˬ k’ehˬ naˇ aˬ yawꞈ-euˬ teˇ saˇ g’aˬ kaˆ laˇ-awˇ nui ma laꞈ k’oeˇ neh shaˇ doˆ leꞈ-eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ-euˬ ziꞈ dah ni jah-eu jeˬ nui gaˬ hawˇ-eu ngehˬ g’eh k’ahˬ lahˇ-eu jeˬ heu naˇ ngaˬ-euˬ nui jah-ahˇ g’aˬ biꞈ dui dui miˇ-a” lehˇ Deˇliˬ ehˇ-eu meh.

G’aˬ biꞈ daˆ leꞈ

17-19. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh g’aˬ ya biꞈ daˆ leꞈ-eu nga?

17 Noeˬ shaˬ luꞈ-eu deuˬ aˇ myah keuˆ ni noeˬ shaˬ-eu lehˇ maˬ siˬ nya-a. Aˬ dui gaˬ-eu tsawˇ haˬ deuˬ shiˇ-euˬ yaw shuiꞈ ngeh cawˬ hawˇ-eu yuiꞈ nyiˇ deuˬ g’aˬ biꞈ laˇ k’awꞈ k’oeˇ gaˇ neh tiˬ k’ehˬ naˇ aˬ yawꞈ duˇ ni pyeuꞈ k’oꞈ iˇ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ noeˬ shaˬ luꞈ-eu deuˬ g’aˬ za mawꞈ-a siˬ. Teu miˇ neh aˬ myah luꞈ caw ba ma lehˇ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ-awˬ. “Cawˬ yaw muiˬ yamˬ maˬ tseˇ ni g’oeˇ-awˇ mehˇ nmˇ-aˬ shaˬ zahˬ caw pi-eu g’aˇ duˬ meh.” (Dawˬdaˬ 17:17) Noeˬ shaˬ luꞈ-eu deuˬ maˬ gaˇ laˇ-eu k’oeˇ keuˆ ni aˬ dui g’aˬ ya biꞈ daˆ leꞈ-eu meh.—1 Teˇsaˬloˇni 3:7-ahˇ gui.

18 Tsawˇ haˬ zaˬ aˬ myah luꞈ noeˬ shaˬ laˇ nya meh lehˇ noeˬ taˬ. Oeˇ mˇ baˇ-euˬ aˇ nah dawˬ caˇ daˇ boˬ yaw saꞈ teˇ saˇ aˇ yamˬ aˇ lawˬ heu deuˬ baˬ da neh pyeuꞈ nya meh. Nymˇ dahˬ maˬ paˇ jawˇ-euˬ deuˬ yawˬ ha tiˬ g’aˬ tehꞈ-ehˇ tiˬ jeˬ na mˇ dahˬ beh ngeh nui ma-ahˇ g’awˬ shaˇ shaˬ-ehˇ g’eh-eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ huiˬ-eu mehˬ bawˬ maˬ ngeuˇ naˇ noeˬ mawˇ-eu mehˬ bawˬ-ahˇ iˇ-eu. “Ngaˬ-euˬ g’aˇ duˬ naˇ sheuˬ dahˬ dzaˬ-euˬ aˇ nah keuˆ le ngeh nui ma-ahˇ deuˬ dui dui miˇ-a. Ehˇ k’awꞈ ngaˬ-euˬ g’oeˇ-eu cawˬ deuˬ ngaˇ tiˬ g’aˬ tehꞈ-ehˇ yaw ceuˆ ceuˆ lehˇ maˬ bi jawˇ-eu g’aˇ duˬ ngaˬ-ahˇ bawˬ-iˬ yaw nyiˇ jahˇ nehˬ-eu lehˇ lehˬ hmˬ taˬ-euˬ meh” lehˇ nymˇ dahˬ maˬ paˇ jawˇ-euˬ aˬ da tiˬ g’aˬ ehˇ-eu meh.

19 Noeˬ shaˬ luꞈ-eu deuˬ muiˬ-eu aˇ yamˬ-ahˇ tehꞈ-ehˇ maˬ ngeuˇ-eu g’aˬ biꞈ-eu jeˬ loˬ-eu meh lehˇ maˬ ya ngehˇ-a. “Tiˬ poˆ na muiˬ-eu aˇ yamˬ keuˆ laˇ ngeh tehꞈ-ehˇ maˬ ngeuˇ-eu caw ba nehˬ-eu heu naˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ dui dui meh” lehˇ Juˇniˬ-aˬ ehˇ-awˇ “teu ngeh caw ba nehˬ laꞈ-eu jeˬ teu naˇ aˇ poeˬ baw-awˇ g’aˬ ahˇ laˇ dui dui-eu jeˬ pyeuꞈ miˇ-a” lehˇ paˇ ehˇ-eu meh. Aˬ dui noeˬ shaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu coꞈ ngehˇ ni g’eh-eu jeˬ-ahˇ maˬ laˆ byoˆ jiˇ nya k’awꞈ noeˬ shaˬ luꞈ-eu deuˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ-eu g’aˇ duˬ yaw myaˬ jeˬ mˇ nehˬ nya meh. (1 Yoˇhaˬ 3:18) “Ngaˬ-euˬ shaˬ zahˬ-ahˇ dzeuˇ iˇ ni caw ba nehˬ laꞈ-eu aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g’eh-eu deuˬ biꞈ laꞈ-euˬ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ ngaˇ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui miˇ-a. Aˬ yawꞈ maꞈ ngaˬ-ahˇ nui gaˬ tiˬ byah ni ahˇ-eu Yeˬhawˇbaˬ-euˬ bawˇ k’ahˇ laꞈ k’oeˇ jawˇ luꞈ-eu loꞈ-ehˇ jahˇ nehˬ laꞈ-eu meh” lehˇ Kaˇbiˬ ehˇ-eu meh.

20. Yeˬhawˇbaˬ-euˬ saˇ jaˇ dawˬ aˬ jeˬ miˇ neh g’aˬ biꞈ dui dui-eu nga?

20 Aˬ dui-ahˇ aˬ myah luꞈ g’aˬ biꞈ-eu Yeˬhawˇbaˬ shiˇ taˬ-euˬ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi g’oꞈ dehꞈ laˇ ngeh noeˬ shaˬ luꞈ-eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ-ahˇ laˆ byoˆ jiˇ meh lehˇ ya siˬ nya-euˬ heu naˇ g’aˬ biꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Yoˇhaˬ 5:28, 29) Yeˬhawˇbaˬ “shiˇ-eu jeˬ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ laˆ cawˆ nehˬ tehꞈ-a. Tsawˇ haˬ yawˬ g’aˬ na luꞈ-euˬ myaˆ biˇ aˬ yawꞈ shiˆ shawˇ nehˬ” ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 25:8) Teu ngeh “ngoeˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ caw ngoeˇ” maˬ ya ngoeˇ ni “laˬ k’aˬ cehˇ-eu tsawˇ haˬ deuˬ nehˬ-ehˇ laˬ k’aˬ caw cehˇ” tehꞈ-a.—Loˇmaˆ 12:15.

^ Yeˬsuˇ aˇ k’oꞈ 12 k’oꞈ k’awˆ ngeh Yoˇsehˆ dehꞈ luꞈ-a siˬ lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ Yeˬsuˇ zahˬ leˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu jeˬ jahˇ-awˇ iˇ cuꞈ-ahˇ jiˇ baˬ laˆ pyeuꞈ ngeh poˆ neh naˇ aˬ geu ngeh maˬ ehˇ Yoˇsehˇ-ahˇ maˬ paˇ ngehˬ keuˆ-euˬ meh. Teu miˇ neh Yoˆsehˆ teu kaˬ-ahˇ shiˇ-euˬ gaˇ duˇ-eu meh. K’oeˇ tehꞈ-ehˇ maˬ g’aˬ ni Yeˬsuˇ zeuˇ liˬ k’oeˇ taˆ jawˇ ngeh kuiˆ laꞈ Yoˇhaˬ-ahˇ aˬ yawꞈ aˬ ma-ahˇ haw nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ-euˬ meh. Yoˇsehˆ dehꞈ luꞈ-euˬ law nmˇ-aˬ teu loꞈ-ehˇ maˬ shaˇ-eu paˬ.—Yoˇhaˬ 19:26, 27.

^ Jaˇliꞈ aˇ deuˆ heu deuˬ jiˇ ni g’aˬ biꞈ miˇ-a lehˇ g’awˬ mya g’aˬ ya mawˇ-euˬ meh. Heu naˇ Ja ceuˬ 20:1, 2; 31:7; 38:8, 9, 15; 55:22; 121:1, 2; Iˇsaˬyaˇ 57:15; 66:13; Piˇliˇpiˆ 4:13; 1 Beˬtuˆluˆ 5:7 heu deuˬ meh.

^ Loꞈ-eu nymˇgoˇ 1 Tseˇ tiꞈ siˬ ba la 2010-euˬ laꞈ k’oeˇ “Yeˬsuˇ neh mˇ-euˬ loˆ-ehˇ nui ma noeˬ shaˬ-eu deuˬ-ahˇ g’aˬ biꞈ.”