1. Yawˬ jeˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.)

 Yawˬ jeˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tehꞈ meh. “Goˇ dui dui˗eu mˬ deuˬ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ kʼaˇ jaˆ˗eu yawˬ jeˬ na luꞈ maˬ ehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ pyeuꞈ˗eu meh.” (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 10:14; Pah mehˬ˗eu˗eu 4:11) Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ beh˗euˬ miˇ neh, aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ pyeuꞈ˗eu ma. (Ja ceuˬ 100:3) Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ haw˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ, Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ bi pyeuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ tsawˇ haˬ tiˬ deuˬ na˗ahˇ tseˇ˗euˬ meh.

2. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ ya pyeuꞈ laˇ˗euˬ aˬ geu deuˬ nga?

² Yaw jeˬ ma jeˬ, Ja ceuˬ 135 laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gaˇ hu˗euˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ “aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ jeuˬ” lehˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 135:4) Hawˇseˬ kʼawꞈ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ jiˇ ni Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ meh lehˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Hawˇseˬ 2:23)  Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ heu, Yeˬhawˇbaˬ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ˗eu deuˬ˗ahˇ Ka li nehˬ˗ehˇ mˬ kʼoeˇ taˆ bi uˆ lahˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ tseˇ dahˬ beh ngeh, byah laˇ˗euˬ meh. (Gʼaˬkʼehˇ 10:45; Loˇmaˆ 9:23-26) Tsawˇ haˬ teu deuˬ muiˬ˗eu shawˇ˗eu yaw sahˇ neh bi shehˆ daˆ˗awˇ, “muiˬ˗eu shawˇ˗eu tsawˇ haˬ” lehˇ jiˇ bi kuˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ poeˬ dui dui˗eu “tsawˇ haˬ pyeuꞈ”˗eu meh. (1 Beˬtuˆluˆ 2:9, 10) Ehˇ kʼawꞈ, saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ Ka li zaˬ deuˬ teuˇ neh? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ jiˇ ni “ngaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ” hawˇ˗eu, “ngaˬ neh tseˇ taˬ˗euˬ tsawˇ haˬ” lehˇ kuˇ˗eu meh.—Iˇsaˬyaˇ 65:22, MS.

3. (a) Nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ ya cawˬ˗eu aˬ suˇ gʼaˬ nga? (b) Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

³ Nymˬ˗mˇ iˬ nah mˬ kʼoeˇ taˆ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu ‘cuiˆ˗eu yawˇ yawˇ maꞈ’ hawˇ˗eu miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu ‘yawˇ nui deuˬ’ “tiˬ maꞈ tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗awˇ,” tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ˗eu meh. (Luˇkaꞈ 12:32; Yoˇhaˬ 10:16) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ ya cawˬ taꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ naˆ ni aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ bi siˬ bi mawˇ mawꞈ˗eu ma. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ, aˬ dui˗ahˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ yaw zeu taˬ nehˬ laꞈ˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ, guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ huiˬ paˬ nga lehˇ ja sawˇ ma.

4. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ huiˬ paˬ nga, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ cawˬ bi cawˬ laꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ? Yeˬsuˇ kʼawꞈ teu gaˇ duˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ jahˇ˗euˬ nga?

⁴ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu heu neh, aˬ yawꞈ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu ma. Toˆ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ pyeuꞈ˗awˇ, ehˇ dawˬ kʼawꞈ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ neh naˇ haˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. (Heˬbyehˇ 12:9) Yeˬsuˇ kʼawꞈ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh toˆ˗ehˇ mˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗eu tsawˇ jeuˬ laꞈ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ luꞈ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a neh˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, “nawˬ˗euˬ nui kʼahˇ byah ni, ngaˇ mˇ mawꞈ˗eu nui ma ahˇ ma” lehˇ ehˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. —Ja ceuˬ 40:7, 8.

5, 6. (a) Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ iˇ cuꞈ shawˇ luꞈ ngeh yamˬ˗ahˇ aˬ jeˬ ehˇ˗eu nga? (b) Aˬ dui a nehˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗eu lehˇ ya siˬ ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ nga?

⁵ Yeˬsuˇ iˇ cuꞈ shawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh leˇ˗euˬ nga? Jaˇliꞈ ehˇ˗eu “Yeˬsuˇ iˇ cuꞈ shawˇ gʼaˬ˗awˇ, iˇ cuꞈ laꞈ kʼoeˇ neh doˆ laˇ ngeh, mˬ pah le˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ yaw sahˇ kʼaˬ kʼoeˬ loꞈ˗ehˇ zaꞈ le˗awˇ, aˬ yawꞈ kʼoeˇ taˆ ga dawꞈ le gaˇ ya mawˇ˗euˬ meh. ‘Heu˗aˬ, ngaˇ gaˬ dui dui˗awˇ nui kʼahˇ shiˇ dui dui˗eu ngaˬ˗euˬ Zaˬmaˇ ma’ lehˇ ehˇ˗eu teˇ saˇ, mˬ˗ahˇ neh gaˬ doˆ le˗euˬ meh.” (Maꞈtehˬ 3:16, 17) Maˇ diˇ naˇ Yeˬsuˇ˗aˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ pyeuꞈ luꞈ meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˬsuˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ˗eu gʼaˇ duˬ dehꞈ ziˇ dawˬ tawˆ luꞈ a nehˬ jiˇ taˬ˗euˬ gaˇ ya mawˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui˗euˬ ziˇ kʼawꞈ toˆ˗ehˇ mˇ ma lehˇ a nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗awˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu meh.—Ja ceuˬ 149:4.

⁶ Maˇ diˇ naˇ yawˬ jeˬ na luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ pyeuꞈ luꞈ˗eu meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ nya˗eu nga? Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ, aˬ da tiˬ gʼaˬ muiˬ dui dui˗eu aˇ yehˆ ya kmˇ tiˬ kmˇ jaˆ˗eu meh. Tiˬ nah, aˬ yawꞈ˗euˬ aˇ buˇ zaˬ ya kmˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˇ yehˆ tiˬ yehˆ tseuˆ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ biꞈ nehˬ˗euˬ meh. Maˇ diˇ naˇ aˇ yehˆ teu, aˬ yawꞈ˗euˬ yaˇ kmˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˇ yehˆ pyeuꞈ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ buˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ gaˬ˗eu jeˬ mˇ mawˇ nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh, aˬ buˇ zaˬ neh biꞈ˗euˬ aˇ yehˆ teu yehˆ naˇ, yaˇ kmˇ  laꞈ kʼoeˇ˗euˬ aˇ yehˆ dawˬ tawˆ luꞈ naˆ maˬ tseˇ poeˬ˗eu meh. Teu gaˇ duˇ ni Yeˬhawˇbaˬ kʼawꞈ aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ a nehˬ ngeh aˬ yawꞈ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.—Doˆ˗iˇ˗eu 34:14.

7. Yeˬhawˇbaˬ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ aˬ dui ya siˬ ni, Maˬlaˬkiˇ sahˬ boꞈ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

⁷ Maˬlaˬkiˇ 3:16-ahˇ gui. Nawˬ˗euˬ dehꞈ ziˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ iˇ cuꞈ shawˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu nga? Nawˇ dehꞈ le ngeh neh, beh˗euˬ yaw sahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ pyeuꞈ˗eu teu naˇ yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ a nehˬ˗awˇ, nawˬ˗euˬ Uˆ lahˇ˗eu gʼaˬ bi pyeuꞈ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˇ naˆ ni laꞈ kʼaˬ cehˇ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. (Dawˬdaˬ 23:15) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ˗ahˇ nui ma keuˆ˗awˇ mˇ˗eu deuˬ˗ahˇ siˬ nya˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ noeˬ taˬ˗eu “sahˬ boꞈ paˇ dmˬ laꞈ kʼoeˇ boꞈ ahˇ taˬ˗eu meh.”

8, 9. Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ myahˇ noeˬ taˬ˗eu “sahˬ boꞈ paˇ dmˬ laꞈ kʼoeˇ boꞈ ahˇ taˬ˗eu” tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ jeˬ shaˇ˗eu nga?

⁸ Aˬ dui˗euˬ tsawˇ myahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ noeˬ taˬ˗eu “sahˬ boꞈ paˇ dmˬ laꞈ kʼoeˇ” bi ahˇ mawꞈ naˇ aˬ dui tiˬ jeˬ paˬ ya jahˇ meh. Maˬlaˬkiˇ aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yaw zeu baw˗eu laꞈ kʼoeˇ ya guˆ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ ya noeˬ keuˆ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Aˬ dui miˬ yehˇ nui gʼaˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, nui jeˬ˗ahˇ maˬ ehˇ uˬ duˬ tahˬ naˇ, aˬ dui˗euˬ tsawˇ myahˇ sahˬ boꞈ paˇ dmˬ teu laꞈ kʼoeˇ neh bi siˆ dzeh˗eu meh.—Doˆ˗iˇ˗eu 32:33; Ja ceuˬ 69:28.

⁹ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui kʼahˇ mˇ caw ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ˗awˇ, iˇ cuꞈ shawˇ˗awˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ jiˇ˗a. Heu naˇ aˬ dui tiˬ poˆ tehꞈ˗ehˇ mˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ kʼawꞈ, uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ naˇ maˬ shiˇ tiˬ ziˇ ya mˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui yawˬ nah na luꞈ yaw dehꞈ kʼaˇ dehꞈ˗euˬ kʼoeˇ keuˆ ni, aˬ dui˗euˬ mˇ jeˬ mˇ kawˆ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗eu lehˇ ya mˇ mawˇ˗eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 4:1, 2.

10. Ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu tsawˇ haˬ hawˇ˗eu maˬ naˇ haˬ˗eu tsawˇ haˬ aˬ joˆ˗ehˇ beu gaˇ˗eu nga?

¹⁰ Yaw beh kawˆ˗ahˇ aˬ dui Gaˬiˇnaˆ, Sawˇlaˬmoˬ, Iˇsaˬleˬlaˆ heu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ ma lehˇ ehˇ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ maˬ ziꞈ˗euˬ gaˇ kawˆ aˬ dui ya dzaw˗euˬ ma. Gaˇ kawˆ heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ ma lehˇ ehˇ neh tehꞈ˗ehˇ maˬ jiˇ nga lehˇ aˬ dui˗ahˇ mehˬ˗eu meh. Aˬ dui maˬ muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya bye˗awˇ, muiˬ˗eu jeˬ˗ahˇ ya gaˬ˗eu meh. (Loˇmaˆ 12:9) Yeˬhawˇbaˬ ‘yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ hawˇ˗eu maˬ tsaˬ maˬ dawˇ˗eu tsawˇ haˬ . . . ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu tsawˇ haˬ hawˇ˗eu maˬ naˇ haˬ˗eu tsawˇ haˬ’ beu gaˇ dui dui meh lehˇ maˇ jawˆ ni ehˇ˗eu meh.—Maˬlaˬkiˇ 3:18.

11. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ paw jawˇ˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ, aˬ cawˬ yaw awˬ˗ehˇ haw siˬ nya ni aˬ jeˬ miˇ ya gʼeh˗eu nga?

¹¹ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a, aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ bi geuꞈ˗eu lehˇ tseˇ nehˬ laꞈ˗euˬ. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ jawˇ paw jawˇ˗eu lehˇ aˬ cawˬ yaw awˬ˗ehˇ haw siˬ nya ni ya gʼeh˗eu meh. (Maꞈtehˬ 5:16; 1 Tiˆmoˇseˬ 4:15) Aˬ dui yawˬ ha˗ahˇ heu loꞈ˗ehˇ naˇ haˬ, ‘Ngaˇ nui ma gʼawˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu lehˇ aˬ cawˬ mawˇ ngaˇ laˬ? Ngaˇ aˬ cawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ ma lehˇ ya ehˇ nehˬ˗eu kʼahˬ sehˇ jaˆ miˇ˗a laˬ?’ Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ ehˇ nehˬ˗eu shaꞈ dawˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˇ naˆ ni nui ma cawˆ paˬ nga lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ.—Ja ceuˬ 119:46; Maˬkuˆ 8:38-ahˇ gui.

12, 13. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ siˬ leˇ˗eu teu naˇ, aˬ jeˬ baˬ da neh pyeuꞈ nya nga?

 ¹² Nui ma nyiˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu tiˬ jeˬ naˇ, Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ na “miˇ tsaˬ heu˗euˬ yaw sahˇ”˗ahˇ dzaw geuꞈ˗eu heu meh. Teu miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ uˬ duˬ maˬ tahˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ tiˬ jeˬ˗iˬ maˬ paˇ beu gaˇ meh. (1 Gawˇliˬtu 2:12) “Miˇ tsaˬ heu˗euˬ yaw sahˇ” heu naˇ, tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nui kʼahˇ gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ bi shaˇ noeˬ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 2:3) Yaw jeˬ ma jeˬ, moeˬ tsoeˬ dm˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ yaw myaˬ poˆ ehˇ mawˇ nehˬ taˬ˗euˬ kʼawꞈ, mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na myaˆ haw maˬ tsaˬ paˬ˗ehˇ dm˗eu uˬ taꞈ, bawˬ dzaˬ gaˇ laˇ ngeh kʼawꞈ, suꞈ ti ni maˬ ngeuˇ naˇ, yaw gʼoeˬ gʼoeˬ˗ehˇ maˬ dm ni laˇ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na uˬ duˬ tsehˇ kahˇ kʼawꞈ, aˬ cawˬ˗ahˇ maˬ duˇ ni jahˇ˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 2:9, 10) Teu miˇ neh, aˬ cawˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ Saˇ kiˇ ngaˇ laˬ lehˇ maˬ haw siˬ nya ni pyeuꞈ˗eu meh.—Yaˬkoˆ 4:4.

¹³ Saˇ kiˇ tiˬ gʼaˬ na miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ beu gaˇ ni maˬ gʼeh˗eu nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ paˇ jaˆ˗a siˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, dzaˬ byawˬ dawˇ byawˬ gaˇ iˇ ngeh, tiˬ gʼaˬ na gaˇ nyeh nyeh˗awˇ Ka li zaˬ nehˬ˗ehˇ maˬ geuˇ leˇ˗eu jeˬ mˇ˗eu meh. Tiˬ gʼaˬ na soˇsho miˇdiˬ˗yaˬ laꞈ kʼoeˇ aˇ baˇ dawˆ ahˇ˗awˇ, shiˬ shaˬ jiˇ˗euˬ nui noeˬ nui kʼahˇ boꞈ taˬ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ huiˬ˗eu iˬ baˇ mˇ˗awˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ saˇ tiˇ biꞈ gaˇ keuˆ ni maˬ keuˆ kʼawꞈ, miˇ tsaˬ zaˬ deuˬ nehˬ˗ehˇ beu gaˇ˗eu lehˇ leh jeh luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ deuˬ˗eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 2:11, 12-ahˇ gui.

14. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ bi cawˆ iˇ˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

¹⁴ Miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ kʼaˇ jaˆ˗eu jeˬ, “shiˬ shaˬ jiˇ nui kʼahˇ, myaˆ nuiˆ˗euˬ nui kʼahˇ, huiˬ mawꞈ mahˇ mawꞈ˗eu nui ma” heu deuˬ˗ahˇ kaꞈ gʼa ni jahˇ doˆ laꞈ taˬ˗euˬ meh. (1 Yoˇhaˬ 2:16) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, teu deuˬ nehˬ˗ehˇ ya bi beu gaˇ meh. Aˬ dui “shiˬ shaˬ jiˇ˗euˬ nui noeˬ nui loˆ˗ahˇ byehˇ  dzeh”˗awˇ “miˇ tsaˬ heu kʼoeˇ taˆ dehꞈ ngeh yawˬ ha˗euˬ nui ma˗ahˇ gʼaˬ leˇ˗awˇ, nui ma yaw dawˇ dawˇ˗ehˇ dehꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ Miˬyehˇ˗ahˇ yaw zeu ya baw” meh. (Tiˇtuˆ 2:12) Aˬ dui dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ kʼaˇ mˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu, dzaˬ˗eu dawˇ˗eu, ngehˬ˗eu tmˇ˗eu, dm˗eu gʼa˗eu, mˇ˗eu shaˇ˗eu jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ, aˬ cawˬ haw ngeh aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ ngaˇ lehˇ siˬ duˬ leˇ ni ya bi gʼeh meh.—1 Gawˇliˬtu 10:31, 32-ahˇ gui.

15. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh Ka li zaˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ yaw muiˬ jeˬ ya mˇ nehˬ˗eu nga?

¹⁵ Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ mˇ nehˬ˗eu jeˬ heu˗ahˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ cawˬ cawˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu ma. Aˬ yawꞈ maꞈ kʼawꞈ ni aˬ dui loꞈ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ meh lehˇ noeˬ taˬ naˇ, aˬ dui aˬ myah luꞈ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ mˇ muiˬ nehˬ meh. (1 Teˇsaˬloˇni 5:15) Gaˇ kawˆ heu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ˗eu nga? Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼaˬ kʼehˇ deuˬ˗ahˇ “Naw maꞈ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gaˬ˗eu jeˬ ahˇ naˇ, naw maꞈ ngaˬ˗euˬ zaˬ lahˇ ngaˇ lehˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ siˬ nya tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh.—Yoˇhaˬ 13:35.

16. Moˇseˬ˗euˬ Zahˇ dawˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gaˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ mehˬ˗eu nga?

¹⁶ Moˇseˬ˗euˬ Zahˇ dawˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ, aˬ dui˗ahˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ ya mˇ nehˬ˗eu lehˇ gʼoˆ shaw laˇ ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ laꞈ kʼoeˇ, uˬ duˬ tahˬ gaˇ zmˬ˗eu lehˇ keu ka jahˇ doˆ taˬ˗awˇ, Zahˇ dawˬ laꞈ kʼoeˇ Leˬbiˇ tsawˇ haˬ deuˬ keu ka deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ya ngehˬ gʼeh meh, zahˇ dawˬ teu˗ahˇ maˬ caw teh naˇ, ya shiˇ meh lehˇ maˇ jawˆ ni ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Bawˇtsahˬ 1:50, 51) Yeˬhawˇbaˬ uˬ duˬ tahˬ gaˇ zmˬ˗eu keu ka˗ahˇ kʼawꞈ aˬ joˆ˗ehˇ zmˬ nga lehˇ teu naˆ ni haw naˇ, aˬ yawꞈ˗ahˇ a nehˬ taˬ˗awˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ uˬ duˬ tahˬ luꞈ˗eu  deuˬ˗ahˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ nga lehˇ haw˗eu meh. Miˬyehˇ “Naw maꞈ˗ahˇ kʼaˇ laˆ ciˆ˗eu tsawˇ haˬ ngaˬ˗euˬ myaˆ nuiˆ myaˆ naˆ˗ahˇ laˆ ciˆ laˇ gaˇ duˇ tehꞈ˗a” lehˇ ehˇ gaˇ haw ngeh, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ aˇ naˆ ni aˇ poeˬ taˬ baw˗eu nga lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.—Zaˬkaˬliˇ 2:8.

17. Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ˗ahˇ haw˗eu nga?

¹⁷ Maˬlaˬkiˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ nehˬ nga lehˇ haw meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Maˬlaˬkiˇ 3:16) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ ‘tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ siˬ nya meh.’ (2 Tiˆmoˇseˬ 2:19) Aˬ dui aˬ jeˬ ngehˬ˗awˇ aˬ jeˬ mˇ˗eu maˬ kaˬ aˬ yawꞈ siˬ nya jiˇ meh. (Heˬbyehˇ 4:13) Aˬ dui mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ mˇ nehˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ haw mawˇ˗eu loꞈ˗ehˇ, mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ ha˗awˇ tsawˇ tsiˇ maˬ tsiˇ˗eu uˬ taꞈ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ˗awˇ, yaw muiˬ jeˬ mˇ nehˬ gaˇ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ haw mawˇ˗eu meh.—Heˬbyehˇ 13:16; 1 Beˬtuˆluˆ 4:8, 9.

18. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ lehˇ tseˇ nehˬ laꞈ˗euˬ, guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ huiˬ nya˗eu nga?

¹⁸ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ ya pyeuꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ aˇ naˆ ni huiˬ˗eu lehˇ bi siˬ mawꞈ˗eu ma. Aˬ dui˗euˬ dehꞈ ziˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ a nehˬ˗eu heu naˇ, tsawˇ gahˇ ahˇ˗eu nui noeˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ dui siˬ nya˗eu ma. Aˬ dui “iˬ baˇ mˇ˗awˇ bahˬ˗eu muˆ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ jawˇ˗eu miˇ tsaˬ”˗ahˇ jawˇ luꞈ kʼawꞈ, “iˬ baˇ taˬ kʼaˇ maˬ za ni” dehꞈ nya˗awˇ, “aˬ guiˇ loꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw shehꞈ bya” nya luꞈ˗eu ma. (Piˇliˇpiˆ 2:15) Teu miˇ neh, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ bye˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ mˇ ni yahˇ ma lehˇ noeˬ tsehˆ taˬ˗euˬ ma. (Yaˬkoˆ 4:7) Kʼoeˇ naˇ, aˬ dui˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ kʼawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ gaˬ˗awˇ yaw zeu baw˗eu ma.—Loˇmaˆ 12:10.

19. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ laꞈ sawˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗eu nga?

¹⁹ Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ “tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ maˬ byehˇ dzeh” lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ˗euˬ meh. (Ja ceuˬ 94:14) Heu naˇ, aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui nehˬ˗ehˇ jawˇ˗awˇ, aˬ dui paˇ shiˇ kʼawꞈ aˬ dui˗ahˇ maˬ ngehˇ lehˇ kamˬ˗eu dawˬ pyeuꞈ meh. (Loˇmaˆ 8:38, 39) “Aˬ dui ya dehꞈ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ gʼaˇ duˬ dehꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, ya shiˇ naˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ gʼaˇ duˬ shiˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu ma. Kʼoeˇ miˇ neh aˬ dui˗aˬ, dehꞈ˗eu maˬ ehˇ, shiˇ˗eu maˬ ehˇ, Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ pyeuꞈ˗eu ma.” (Loˇmaˆ 14:8) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗euˬ cawˬ pyeuꞈ˗eu saˇ jaˇ ziꞈ˗eu tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ˗ahˇ bi gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu aˇ yamˬ˗ahˇ dawˬ˗eu ma. (Maꞈtehˬ 22:32) Aˬ dui nymˬ˗mˇ neh kʼawꞈ, aˬ dui˗euˬ Aˬda neh biꞈ˗euˬ muiˬ dui dui˗eu laꞈ sawˬ gʼawˬ mya jeˬ˗ahˇ neh laꞈ kʼaˬ cehˇ luꞈ˗eu ma. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ˗awˇ, yawꞈ˗euˬ zaˬ bi geuꞈ˗euˬ tsawˇ jeuˬ, aˇ naˆ ni guiˬ lahˬ huiˬ˗eu nga” lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ loꞈ˗ehˇ maˇ diˇ ngeuˇ meh.—Ja ceuˬ 33:12.