1, 2. Moˇseˬ shiˇ dzeuˇ˗awˇ, Yawˇshuˆ yaꞈ dui dui˗eu gaˇ aˬ jeˬ za˗euˬ nga?

 Yeˬhawˇbaˬ Yawˇshuˆ˗ahˇ “Ngaˬ˗euˬ zaˬ kʼaˆ Moˇseˬ shiˇ dzeuˇ gʼaˬ˗euˬ meh. Nawˇ hawˇ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ nymˬ˗mˇ lehˬ hmˬ˗awˇ, Yawˇdaˬ lawˇ baˬ tsehˆ doˆ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ ngaˬ neh biꞈ taˬ˗euˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ uˇ leˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Yawˇshuˆ 1:1, 2) Heu naˇ, Moˇseˬ˗ahˇ 40 kʼoꞈ dawˬ peh caw ba laꞈ˗euˬ Yawˇshuˆ˗euˬ gʼaˇ duˬ, huiˬ dui dui poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.

² Moˇseˬ naˇ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu myahˇ laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ naˇ, Yawˇshuˆ ya sheuˬ gʼeh˗eu miˇ neh, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ yuiꞈ bi geuꞈ meh laˬ leˇ heu lehˇ Yawˇshuˆ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. (Dawˬmehˬmehˬ˗eu 34:8, 10-12) Jaˇliꞈ˗ahˇ ngehˬ keuˆ˗eu paˇ dmˬ tiˬ dmˬ Yawˇshuˆ 1:1, 2 nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ehˇ˗eu, nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ gaˇ hu maˬ ehˇ miˇ kʼahˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ, shaˬ dui dui˗awˇ guˆ dui dui laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ yamˬ naˇ, aˬ yuiꞈ laˆ paˇ ngeh yamˬ pyeuꞈ meh.

3, 4. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu Yawˇshuˆ˗ahˇ guiˬ lahˬ aˬ joˆ˗ehˇ biꞈ˗euˬ nga? Aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya˗eu nga?

 ³ Yawˇshuˆ kʼahˬ lahˇ˗eu heu naˇ gaˇ kahˇ dahˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ mehˬ˗eu tsoˆ˗eu jeˬ˗ahˇ kawˇ ma˗ehˇ mˇ caw˗euˬ meh. (Yawˇshuˆ 1:9-11) Yeˬhawˇbaˬ Yawˇshuˆ aˬ yawꞈ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu miˇ neh guiˬ lahˬ biꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ, mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ tiˬ gʼaˬ pyehˬ gʼeh leꞈ˗awˇ, Yawˇshuˆ hawˇ˗eu Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ bi sheuˬ gʼeh˗euˬ meh. Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ heu gʼaˬ naˇ, Miˬyehˇ˗euˬ Zaˬyo aˬ yuiꞈ pyeuꞈ˗awˇ Dawˬ jiˇ pyeuꞈ gaˇ duˇ˗eu meh.—Doˆ˗iˇ˗eu 23:20-23; Yoˇhaˬ 1:1.

⁴ Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu aˬ yuiꞈ yaw shuiꞈ laˆ paˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ, tsaˬ leˇ dzoeˇ leˇ ni caw ba nehˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui˗euˬ saˇ ka˗ahˇ kʼawꞈ ni gʼawˬ mya jeˬ poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu meh. Teu miˇ neh ‘Miˬyehˇ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ mˇ daˆ shaˇ daˆ leꞈ ngeh, aˬ dui Miˬyehˇ neh tseˇ doˆ taˬ˗euˬ aˬ yuiꞈ pyeuꞈ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh nui ma taˬ nya˗eu nga?’ lehˇ aˬ dui noeˬ nya˗eu meh. (Maꞈtehˬ 23:10-ahˇ gui.) Heu˗euˬ dawˬ kʼoꞈ˗ahˇ za˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ gaˇ hu aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ poˆ laˇ paˇ laˇ ngeh aˬ joˆ˗ehˇ sheuˬ gʼeh˗euˬ nga lehˇ ja sawˇ ma.

5. Yawˇshuˆ Yeˬliˇkoˇ meuˬ dawˬ peh le keuˆ ngeh, zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ jeˬ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.)

⁵ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ Yawˇdaˬ lawˇ baˬ˗ahˇ neh cah tsehˆ leꞈ˗euˬ tiˬ kʼehˬ naˇ Yawˇshuˆ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ meh. Yawˇshuˆ Yeˬliˇkoˇ meuˬ dawˬ peh le keuˆ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ mehˬ shi mi cehˇ tuˆ tehˬ˗awˇ yawꞈ luꞈ˗eu tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗ahˇ ya mawˇ˗euˬ meh. Yawˇshuˆ tsawˇ haˬ teu gʼaˬ˗ahˇ “Nawˇ nga maꞈ˗euˬ guiˇ zaˬ te loˇ. Maˬ ngeuˇ naˇ, nga maꞈ˗ahˇ muiˇ˗eu tsawˇ haˬ te loˇ?” lehˇ naˇ haˬ ngeh, “Sahˬpaˬ Miˬyehˇ˗euˬ guiˇ maꞈ˗ahˇ aˬ yuiꞈ geuꞈ˗awˇ uˆ lahˇ˗eu gʼaˬ” pyeuꞈ de lehˇ ehˇ gaˇ Yawˇshuˆ zahˬ leˇ˗euˬ meh. Heu naˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ˗ahˇ haw piˇ˗eu lehˇ lehˬ hmˬ deuˇ taˬ˗euˬ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. (Yawˇshuˆ 5:13-15-ahˇ gui.) Jaˇliꞈ heu deuˆ Yeˬhawˇbaˬ ngehˬ˗eu meh lehˇ ehˇ˗eu kʼawꞈ, maˇ diˇ naˇ dzeuˇ laꞈ ngeh loꞈ˗ehˇ aˬ yawꞈ mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ heu gʼaˬ˗ahˇ zmˬ˗awˇ Yawˇshuˆ nehˬ˗ehˇ bi ngehˬ laˇ˗euˬ gaˇ duˇ meh.—Doˆ˗iˇ˗eu 3:2-4; Yawˇshuˆ 4:1, 15; 5:2, 9; Gʼaˬkʼehˇ 7:38; Gaˬlaˬtiˆ 3:19.

6-8. (a) Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ neh biꞈ˗euˬ dawˬ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ ngeuˇ leˇ gaˇ duˇ˗eu nga? (b) Diꞈ˗euˬ dawˬ teu naˇ, nui gahˇ ahˇ˗awˇ aˇ yamˬ nehˬ˗ehˇ tsaˬ˗eu lehˇ aˬ dui aˬ joˆ˗ehˇ siˬ nya˗eu nga? (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw.)

⁶ Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ Yeˬliˇkoˇ meuˬ˗ahˇ deuˆ gʼaˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ joˆ˗ehˇ ya jahˇ˗eu lehˇ duˬ yawˇ ni ehˇ nehˬ˗eu meh. Dahˬ beh ngeh dawˬ teu naˇ geuꞈ nya paˬ˗ehˇ gʼeh gaˇ maˬ duˇ˗a. Yaw jeˬ ma jeˬ, mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ Yawˇshuˆ˗ahˇ yehˇ yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ nehˬ lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ yehˇ deuˬ guiˇ yaw myaˬ nah maˬ deuˆ iˇ nya˗eu miˇ neh, teu ngeh baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ nga laˬ?—Aˇdahˬbeh˗eu 34:24, 25; Yawˇshuˆ 5:2, 8.

⁷ Iˇsaˬleˬlaˆ˗euˬ yehˇ deuˬ, ‘Muiˇ˗eu deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ deuˆ laˇ naˇ, nymˇ jiˇ˗ahˇ haw piˇ nehˬ nya meh laˬ leˇ heu?’ lehˇ noeˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ zahˬ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Yeˬliˇkoˇ meuˬ zaˬ deuˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ˗ahˇ guˆ˗eu miˇ neh guiˇ maˬ deuˆ le˗aˬ. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ “Yeˬliˇkoˇ meuˬ˗euˬ meuˬ lahˇ laˇ gʼoˆ deuˬ piˬ tehˬ taˬ˗awˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ uˇ leˇ nya ni loꞈ jawˬ taˬ˗euˬ meh. Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ maˬ uˇ leˇ nya˗eu uˬ taꞈ, doˆ kʼawꞈ maˬ doˆ le nya˗a” lehˇ ehˇ˗eu meh. (Yawˇshuˆ 6:1) Gaˇ kawˆ heu naˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ neh sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ nui ma bi taˬ dzehˬ laˇ˗eu yaw duˬ baw meh.

⁸ Mˬ taˆ gʼaˬ kʼehˇ Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ Yeˬliˇkoˇ meuˬ˗ahˇ taˬ deuˆ iˇ lehˇ, Yawˇshuˆ neh bi ehˇ nehˬ iˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ meuˬ lahˇ tiˬ jawˬ koꞈ nah laꞈ kʼoeˇ tiˬ nah tiˬ jawˬ ya cah jawˬ˗awˇ, shiꞈ nah  aˬ yawꞈ nahˬ˗aˬ shiꞈ jawˬ ya cah jawˬ˗eu meh. Yehˇ deuˬ heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu tiˬ pawˆ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ nya, ‘Aˇ yamˬ hawˇ˗eu gʼaˬ jiˇ leˇ˗eu tehꞈ miˇ˗a!’ lehˇ noeˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ maˬ mawˇ nya˗eu Sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Miˬyehˇ naˇ, aˬ yawꞈ aˬ jeˬ jahˇ luꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ deuˬ˗ahˇ nui jah bi ziꞈ laˇ˗eu tehꞈ˗ehˇ maˬ gʼaˬ ni, Yeˬliˇkoˇ meuˬ˗euˬ yehˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ guiˇ maˬ ya deuˆ iˇ˗aˬ.—Yawˇshuˆ 6:2-5; Heˬbyehˇ 11:30. a (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw.)

9. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh biꞈ˗eu nui noeˬ nui duˇ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh mˇ caw paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw sheˇ.

⁹ Gaˇ kawˆ heu˗ahˇ neh aˬ dui aˬ jeˬ ya siˬ˗euˬ nga? Tiˬ poˆ na Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ mˇ jeˬ mˇ kawˆ tiˬ jeˬ na laˆ paˇ ngeh, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu lehˇ maˬ gʼoˆ shaw kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui yawˬ haˇ yawˬ ha Jaˇliꞈ˗ahˇ pyehˆ tseˇ ngeh maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ iˇ ngeh maˬ ehˇ, bawˬ dzaˬ ngeh maˬ ehˇ, tehˇbeˬ˗leꞈ maˬ ngeuˇ naˇ naˬ gaˬ zmˬ˗eu heu naˇ maˇ diˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ ngaˇ laˬ lehˇ noeˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui maˇ diˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ ngaˇ lehˇ ya mawˇ˗euˬ ma. Aˬ dui poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh yaw muiˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ dui˗euˬ nui jah ziꞈ dzehˬ laˇ˗awˇ mehˇ nmˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ jiˇ mehˬ bawˬ gm dzehˬ laˇ˗eu meh.

10. Baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ bawˬ dzaˬ ngeh, aˬ suˇ gʼaˬ sheuˬ gʼeh˗eu nga?

¹⁰ Baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ maˬ yehˬ˗euˬ aˬ cawˬ˗euˬ tsawˇ jeuˬ pyeuꞈ˗eu Gawˬneˬliˇ Ka li zaˬ pyeuꞈ  laˇ˗awˇ, 13 kʼoꞈ dawˬ peh byah laˇ ngeh, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ taˬ huiˬ luꞈ˗a siˬ. (Gʼaˬkʼehˇ 15:1, 2) Aˬdiˇawˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ gaˇ kawˆ heu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ tsawˇ pyehˇ pyehˇ˗eu miˇ neh, Pawˇluˆ˗ahˇ kʼehˇ˗awˇ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ˗ahˇ bi ja uˇ iˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, maˇ diˇ naˇ aˬ suˇ gʼaˬ neh bi iˇ˗euˬ nga? Pawˇluˆ “Ngaˬ˗ahˇ pah mehˬ nehˬ laꞈ˗euˬ miˇ neh iˇ˗euˬ ma” lehˇ ehˇ˗eu meh. Heu gaˇ haw ngeh tiˬ jawˇ, Yeˬsuˇ jeˬ nah jawˇ˗awˇ uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ laˆ tsaˬ ni sheuˬ gʼeh luꞈ ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh.—Gaˬlaˬtiˆ 2:1-3.

11. (a) Yuˇdaˆ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ na baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ jah luꞈ nga siˬ? (b) Pawˆluˆ Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ taˬ aw laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ˗euˬ nga? (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw)

¹¹ Yeˬsuˇ teu ngeh˗euˬ uˆ lahˇ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ maˬ ngeuˇ˗eu Ka li zaˬ deuˬ baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu maˬ loˬ˗a lehˇ gʼoˆ shaw leˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 15:19, 20) Yaw myaˬ kʼoꞈ byah laˇ kʼawꞈ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ aˬ li˗ahˇ baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ bi yehˬ luꞈ˗a siˬ. Kʼoeˇ naˇ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ˗ahˇ jawˇ˗eu aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ Pawˇluˆ Moˇseˬ˗euˬ zahˇ dawˬ kʼoꞈ dawˬ˗ahˇ maˬ caw teh˗a lehˇ ya gaˬ˗euˬ meh. Teu miˇ neh aˬ yawꞈ maꞈ Pawˇluˆ˗aˬ Moˇseˬ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ mˇ caw luꞈ meh lehˇ aˬ cawˬ˗ahˇ bi mawˇ leˇ˗eu gʼaˇ duˬ, aˬ li 4 gʼaˬ sheuˬ˗awˇ neh uˬ duˬ tahˬ nymˇ˗ahˇ iˇ lehˇ Pawˇluˆ˗ahˇ ehˇ nehˬ˗eu meh. b (Ehˇ lahˬ˗ahˇ haw.) (Gʼaˬkʼehˇ 21:20-26) Pawˇluˆ ‘Tiˬ jeˬ˗iˬ gaˇ dahˇ maˬ tsoeˬ gaˇ aˬ jeˬ miˇ neh heu loꞈ˗ehˇ jahˇ lehˇ ehˇ nga leˇ heu! Baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ maˬ gʼoˆ shaw˗euˬ Yuˇdaˆ Ka li zaˬ deuˬ ngaˇ neh gaˇ kawˆ jaˆ˗eu’ lehˇ noeˬ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ Pawˇluˆ teu loꞈ˗ehˇ maˬ noeˬ˗a, aˬ yuiꞈ aˬ tsu deuˬ Ka li zaˬ deuˬ˗ahˇ mehˬ bawˬ bi gm mawꞈ˗eu miˇ neh ngaˇ lehˇ gʼoˆ shaw nehˬ˗awˇ, taˬ aw˗eu laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ dawˬ˗ahˇ mˇ caw˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ Moˇseˬ˗euˬ zahˇ dawˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ taꞈ naˇ maˬ paˇ ya mˇ caw gaˇ neh, Yeˬsuˇ aˬ jeˬ miˇ neh baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu gaˇ kawˆ teu myah myah˗ehˇ bi jaˆ luꞈ nga siˬ lehˇ aˬ dui noeˬ˗eu paˬ.—Gawˇlawˇsehˇ 2:13, 14.

12. Yeˬsuˇ aˬ jeˬ miˇ neh baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu gaˇ kawˆ˗ahˇ, maˬ laˆ tsaˬ ni gʼawˬ mya kʼoꞈ bi jaˆ˗euˬ nga?

¹² Yaw shuiꞈ doˆ laˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ gʼoˆ shaw˗eu aˇ yamˬ ya yuˇ˗eu meh. Yuˇdaˆ Ka li zaˬ tiˬ gʼaˬ na aˬ yawꞈ maꞈ Moˇseˬ˗euˬ zahˬ dawˬ uˬ moˆ maˬ paˇ ya jawˇ meh lehˇ ha geuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ aˇ yamˬ gʼawˬ myahˇ ni zmˬ˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 16:12) Aˬ yawꞈ maꞈ baˆ kʼoˆ mehˬ dzaˬ yehˬ˗eu heu naˇ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ leˇ gaˇ ehˇ˗eu meh lehˇ noeˬ˗eu meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 17:9-12) Tiˬ gʼaˬ na naˇ, a yawꞈ maꞈ aˬ cawˬ loꞈ˗ehˇ maˬ mˇ caw naˇ, Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ kʼehˬ laˇ kʼaˆ laˇ gaˇ guˆ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 6:12) Ehˇ kʼawꞈ aˇ yamˬ keuˆ laˇ ngeh, Yeˬsuˇ Pawˇluˆ˗euˬ sahˬ boꞈ paw neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ nui noeˬ nui duˇ biꞈ lahˬ nehˬ˗euˬ meh.—Loˇmaˆ 2:28, 29; Gaˬlaˬtiˆ 3:23-25.

13. Nymˬ˗mˇ iˬ nah aˬ dui˗ahˇ Yeˬsuˇ neh sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ nya ni caw ba nehˬ˗eu aˬ jeˬ nga?

¹³ Nymˬ˗mˇ iˬ nah Yeˬsuˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh luꞈ˗a siˬ. Teu miˇ neh aˇ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ tiˬ jeˬ paˬ paˇ laˇ˗awˇ, nawˬ˗ahˇ maˬ gʼoˆ shaw laˇ naˇ, gaˇ hu Yeˬsuˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ sheuˬ gʼeh˗euˬ lehˇ shaˇ noeˬ haw. Yawˇshuˆ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ maˬ ehˇ, kuiˇ laꞈ deuˬ˗euˬ saˇ ka˗ahˇ maˬ ehˇ, Yeˬsuˇ Miˬyehˇ˗euˬ tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ sheuˬ gʼeh˗awˇ nui gahˇ ahˇ˗eu nui noeˬ nui duˇ biꞈ nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu teu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ haw piˇ˗awˇ nui jah bi ziꞈ laˇ˗eu uˬ taꞈ, mehˬ bawˬ gm ni caw ba nehˬ˗eu gʼaˇ duˬ meh.—Heˬbyehˇ 13:8.

14-16. “Saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” neh sheuˬ gʼeh nehˬ laꞈ˗eu heu naˇ, Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ nui jah bi ziꞈ mawꞈ ngaˇ lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

 ¹⁴ Nymˬ˗mˇ iˬ nah “saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ noeˬ dahˇ doe˗eu zaˬ kʼaˆ” aˬ dui˗ahˇ yamˬ law tsaˬ ni sheuˬ gʼeh nehˬ laꞈ˗eu meh. (Maꞈtehˬ 24:45) Sheuˬ gʼeh nehˬ laꞈ˗eu jeˬ heu naˇ, Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ ngehˬ gʼeh ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Zaˬ oeˬ gʼaˬ jawˇ˗eu Maˆ˗keuˬ ehˇ˗eu, “Saˬdaˬ Ka li zaˬ aˇ muˇ˗ahˇ gʼaˬ bi baˬ laˇ˗eu gʼaˇ duˬ, nymˇ jiˇ˗ahˇ laˆ cawˆ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ maꞈ aˇ muˇ yawˬ jaw na luꞈ nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ uˬ duˬ tahˬ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu miˇ neh, nymˇ sahˇ aˬ da deuˬ, yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ haw piˇ lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ maˇ jawˆ ni siˬ leˇ˗euˬ meh.”

¹⁵ Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ sheuˬ gʼeh luꞈ nga lehˇ ya mawˇ ngeh, aˬ dui˗euˬ nui jah ziꞈ ni caw ba nehˬ mawꞈ ngaˇ lehˇ siˬ laˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Pehˇtiˬ ehˇ˗eu, “Dahˬ beh ngeh, tiˬ gʼaˬ na koꞈ nah jawˇ nah laꞈ kʼoeˇ aˇ muˇ muˇ zaˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ tsaꞈ gaˇ iˇ mawꞈ˗aˇ” Ehˇ kʼawꞈ, teu loꞈ˗ehˇ laˆ paˇ˗euˬ heu naˇ, Yeˬsuˇ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ kʼahˬ lahˇ˗eu lehˇ siˬ laˇ nga lehˇ Pehˇtiˬ ehˇ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, shaꞈ dawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ maˬ ehˇ, yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ ya tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ maˬ ehˇ, heu loꞈ˗ehˇ laˆ paˇ˗euˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗awˇ, aˇ poeˬ baw laˇ nya lehˇ noeˬ˗eu meh. Heu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ nui jah bi ziꞈ laˇ˗eu meh.

¹⁶ Kʼoeˇ uˬ taꞈ, Yeˬsuˇ nymˬ˗mˇ iˬ nah miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ˗ahˇ neh aˇ yeˇ huiˬ dzehˬ˗eu tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ leh jeh nya ni jiˇ caw ba nehˬ˗eu meh. (Maˬkuˆ 13:10-ahˇ gui.) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu yaw shuiꞈ gʼaˬ pyeuꞈ˗eu Aˇdeˬ, aˇ maꞈ aˇ muˇ neh biꞈ laꞈ˗euˬ nui noeˬ nui duˇ yaw shuiꞈ deuˬ˗ahˇ aˬ myah luꞈ mˇ caw˗eu meh. Aˬ yawꞈ ehˇ˗eu “Beˬdeˬlaˇ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ haˬ laˆ teˬ˗eu heu naˇ, nymˬ˗mˇ tehˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ siˬ laˇ˗awˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ˗ahˇ ya leh jeh nga lehˇ jiˇ siˬ laˇ˗eu meh.”

17, 18. Aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ yaw muiˬ paw neh ya haw˗eu nga?

¹⁷ Nymˬ˗mˇ Sahˬ paˬ geuꞈ˗awˇ uˆ lahˇ luꞈ˗eu  Yeˬsuˇ neh sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ, nymˬ˗mˇ maˬ ehˇ, aˬ kaˇ maˬ ehˇ, aˬ dui˗ahˇ caw ba˗eu meh. Teu miˇ neh, poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu heu naˇ, nawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ nga lehˇ haw. Nymˇ jiˇ uˬ duˬ tahˬ ngeh, poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ heu bawˬ dzaˬ gaˇ maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ gaˇ maˬ ehˇ, nawˬ˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba˗eu nga lehˇ ja sawˇ.

¹⁸ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ neh sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ mˇ caw˗eu yaw muiˬ ngaˇ lehˇ aˬ dui noeˬ taˬ naˇ, nui noeˬ nui duˇ deuˬ˗ahˇ laꞈ kʼaˬ tiˬ mˇ caw˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui gaˇ hu loꞈ˗ehˇ paˇ dmˬ yaw kʼaˆ˗ehˇ maˬ paˇ yaꞈ doˆ˗euˬ miˇ neh, pyuˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ ya jiˇ˗a. Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui keu ka yaw shuiꞈ deuˬ˗ahˇ zmˬ˗eu miˇ neh, laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ iˇ doe˗eu meh. Aˬ dui tehˇbeˬ˗leꞈ hawˇ˗eu naˬ gaˬ neh, paˇ dmˬ gui˗eu, maˬ ngeuˇ naˇ biˬdiˬoˬ haw˗eu ya meh loˇ? Heu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu heu naˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ˗ahˇ yaw gahˇ gahˇ˗ehˇ bi zmˬ mawꞈ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.

19. Aˬ dui Yeˬsuˇ neh sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh gʼaˬ ya biꞈ˗eu nga?

¹⁹ Aˬ dui Yeˬsuˇ neh sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ ngeh, mehˇ nmˇ deuˬ˗euˬ nui jah ziꞈ laˇ˗awˇ, mehˬ bawˬ jiˇ gm dzehˬ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Aˇdeˬ, maˬ myahˇ laˇ˗euˬ heu kaˬ˗ahˇ Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ jawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ laˆ teˬ˗eu gaˇ kawˆ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ehˇ˗eu, “Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ haw˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ, poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ˗ahˇ nui ma keuˆ laꞈ kʼoeˇ ha geuꞈ gaˇ ngaˇ ya mawˇ ngeh, ngaˬ˗ahˇ Yeˬsuˇ neh sheuˬ gʼeh˗eu jeˬ˗ahˇ nui ma taˬ dzehˬ laˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ teu deuˬ˗ahˇ jiˇ yaw zeu baw dzehˬ laˇ nyaꞈ. Aˬ yawꞈ maꞈ kʼaˇ biꞈ nehˬ laꞈ˗eu gaˇ yawˬ jeˬ na luꞈ˗ahˇ laꞈ kʼaˬ tiˬ cehˇ mˇ˗eu heu neh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ laˆ lawˬ˗ahˇ teh miˇ˗eu meh.”

20, 21. (a) Aˬ dui˗ahˇ Sheuˬ gʼeh˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh nui ma taˬ nya˗eu nga? (b) Nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu nga?

²⁰ Gʼawˬ myahˇ maˬ gʼehˇ˗ehˇ aˬ dui˗ahˇ Sheuˬ gʼeh˗eu Yeˬsuˇ Ka li “guiˇ deuˆ gʼaˬ”˗awˇ, zahˇ leˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu jeˬ jahˇ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu˗eu 6:2; Ja ceuˬ 45:4) Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ nymˬ˗mˇ neh, aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ miˇ shuiꞈ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi dehꞈ˗awˇ, aˬ jeˬ bi mˇ˗eu lehˇ lehˬ hmˬ nehˬ luꞈ˗eu meh. Teu ngeh aˬ dui gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗eu deuˬ˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ˗awˇ, miˇ tsaˬ˗ahˇ baˬlaˬdiˇsuˆ laˆ pyeuꞈ˗eu meh.

²¹ Aˬ dui˗ahˇ Sheuˬ gʼeh˗awˇ Sahˬ paˬ pyeuꞈ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ nui ma taˬ naˇ, aˬ jeˬ pyeuꞈ laˇ˗eu kʼawꞈ ni, aˬ yawꞈ aˬ dui˗ahˇ miˇ shuiꞈ˗ahˇ sheuˬ ahˇ leꞈ˗eu meh. (Ja ceuˬ 46:1-3-ahˇ gui.) Nymˬ˗mˇ iˬ nah, poˆ laˇ paˇ laˇ˗eu jeˬ aˬ dui˗ahˇ deuˬ laˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ dzehˬ, ha geuꞈ˗eu yaw shaˬ meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ ya tahˬ puˬ ngeh, nui ma maˬ suˬ saˬ ni, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni aˬ joˆ˗ehˇ jah nya˗eu nga? Gaˇ kawˆ heu nyaˆ taꞈ kawˆ˗ahˇ ja sawˇ˗eu ma.