1-2. (a) Aˬ dui gaˬ˗eu gʼaˬ shiˇ ngeh aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ aˬ geu ngeh noeˬ mawˇ dzehˬ˗eu nga? (b) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ shiˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu jeˬ hu ngeh miˇ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ nga?

 Aˬ dui yawˬ ha gaˬ˗eu gʼaˬ shiˇ˗euˬ myahˇ laˇ˗euˬ kʼawꞈ, aˬ yawꞈ˗ahˇ noeˬ mawˇ luꞈ˗a siˬ. Aˬ yawꞈ shiˇ˗euˬ aˇ nah keuˆ laˇ ngeh ngehˬ˗ehˇ dzehˬ paˇ noeˬ mawˇ dzehˬ˗eu meh.

² Aˬ dui hawˇ˗eu miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu yaw myaˬ lam gʼaˬ yawˬ kʼoꞈ na luꞈ aˬ dui gaˬ dui dui˗eu Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ aˇ nah˗ahˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ luꞈ˗eu ma. (1 Beˬtuˆluˆ 1:8) Aˬ dui mehˬ bawˬ heu˗ahˇ iˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ iˬ baˇ hawˇ˗eu shiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ neh ka kʼoꞈ˗eu gʼaˇ duˬ dehꞈ ziˇ lawˇ nehˬ le˗euˬ gʼaˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ iˇ˗eu ma. (Maꞈtehˬ 20:28) Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ aˬ yawꞈ neh shiˇ dah nehˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ bi noeˬ mawˇ mawꞈ˗eu meh. Teu miˇ neh Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ shiˇ˗eu lehˇ gʼeh˗eu jeˬ hu ngeh miˇ, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ˗euˬ ciꞈ hawˬ dzaˬ byawˇ dahˬ beh taˬ yaꞈ˗awˇ, zaˬ lahˇ deuˬ˗ahˇ “Ngaˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ heu loꞈ˗ehˇ mˇ˗awˬ” lehˇ dawˬ biꞈ˗euˬ meh.—Luˇkaꞈ 22:19.

3. Aˬ dui heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ˗eu nga?

³ Yeˬsuˇ shiˇ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ˗euˬ deuˬ laꞈ kʼoeˇ ui cuiˆ tehꞈ˗ehˇ mˬ taˆ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗awˇ, yaw myaˬ lam gʼaˬ naˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui noeˬ tmˬ˗eu jeˬ mˬ taˆ jaˆ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, aˬ jeˬ miˇ neh Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu nga lehˇ ja sawˇ˗awˇ, aˬ dui mehˬ bawˬ heu˗ahˇ neh aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗eu nga lehˇ jiˇ ja sawˇ ma. Nymˬ˗mˇ aˬ dui tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu nga lehˇ jeˬ hu ja sawˇ ma.

4. Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh kaˬ muˇ dzaˬ˗awˇ aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dawˇ˗eu nga?

⁴ Yawˬ kʼoꞈ na luꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ, kaˬ muˇ dzaˬ˗awˇ aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dawˇ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga?  Dawˬ kʼoꞈ teu˗ahˇ za˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dehꞈ saˬ saˬ ngeh miˇ aˬ jeˬ jahˇ˗euˬ ngaˬ lehˇ haw ma. Yeˬsuˇ Baˬsaˬkaˬ Bawˬ˗iˬ jiˇ ngeh, ciꞈ hawˬ dzaˬ byawˇ dahˬ beh˗euˬ meh. Yeˬsuˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu gʼaˬ kʼehˇ 11 gʼaˬ˗ahˇ kaˬ muˇ bi dzaˬ˗awˇ, aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ bi dawˇ˗euˬ meh. Kʼoeˇ naˇ Yeˬsuˇ zaˬ lahˇ deuˬ nehˬ˗ehˇ dawˬ maˬ saˇ jaˇ yaw shuiꞈ hawˇ˗eu Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ˗eu dawˬ maˬ saˇ jaˇ dzaˬ˗euˬ meh. b (Luˇkaꞈ 22:19, 20, 28-30) Dawˬ maˬ saˇ jaˇ heu nyiˬ hmˬ naˇ, gʼaˬ kʼehˇ deuˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ dzaˇ˗i tiˬ deuˬ˗ahˇ mˬ kʼoeˇ taˆ sahˬ paˬ hawˇ˗eu piˇ ma geuꞈ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ bi za˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 5:10; 14:1) Dawˬ maˬ saˇ jaˇ heu nyiˬ hmˬ˗ahˇ keuˬ˗eu miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dzeˇ luꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ c tehꞈ˗ehˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kaˬ muˇ dzaˬ˗awˇ aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dawˇ˗eu meh.

5. Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu nga? Aˬ yawꞈ maꞈ teu˗ahˇ za˗eu gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ ya jahˇ˗eu nga?

⁵ Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ mawꞈ˗eu dzaˇ˗i gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗eu miˇ neh meh. Aˬ yawꞈ maꞈ mˬ kʼoeˇ taˆ maˬ shiˇ nya˗eu, maˬ cawˆ˗iˇ nya˗eu dehꞈ˗eu jeˬ za˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ nehˬ˗ehˇ tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ ya uˆ lahˇ˗awˇ, 144,000 gʼaˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ tiˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu meh. Maˬ ehˇ jiˇ coeˇ ni muiˬ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jaˬ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ mehˬ shiˬ gaˇ mˇ˗eu aˬ kawˬ˗aˬ za˗eu heu meh. Aˇ naˆ ni muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗eu nga! (1 Gawˇliˬtu 15:51-53; 1 Yoˇhaˬ 3:2) Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ mˬ taˆ muiˬ dui dui˗eu laꞈ sawˬ biꞈ˗eu lehˇ siˬ nya˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ teu˗ahˇ za nya˗eu gʼaˇ duˬ, ziˇ jiˇ ngeh keuˆ ni saˇ jaˇ ya ziꞈ˗eu meh. (2 Tiˆmoˇseˬ 4:7, 8) Aˬ yawꞈ maꞈ mˬ taˆ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ teu baˬ da neh laˬ kʼaˬ yaw duiˇ ma˗ehˇ cehˇ˗eu meh. (Tiˇtuˆ 2:13) ‘Yawˇ nui deuˬ’ tawˇ neh Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh iˇ˗eu nga?—Yoˇhaˬ 10:16.

6. Yawˇ nui deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ yawˬ kʼoꞈ na luꞈ aˬ jeˬ miˇ neh iˇ˗eu nga?

⁶ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu yawˇ nui deuˬ naˇ, kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ maˬ dzaˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ aˬ yawꞈ maꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ teu˗ahˇ ya iˇ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu deuˬ˗ahˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ bi uiˬ laˇ beh beh˗euˬ poˆ naˇ, 1938 kʼoꞈ˗ahˇ meh. 1938 kʼoꞈ, Tseˇ siˬ ba la 1 nah˗ahˇ˗euˬ Loꞈ˗eu nymˇgoˇ˗ahˇ (Gaˬ laˬ pyuˇ dawˬ) ‘Yawˇ nui deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ uiˬ laˇ˗awˇ, haw laˇ˗eu heu naˇ, yaw duiˇ ma˗ehˇ muiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˇ yamˬ teu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ gʼaˇ duˬ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ˗eu meh’ lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Jiˇ cehˇ baˇ gaˇ ya iˇ˗eu daˬ yah deuˬ loꞈ˗ehˇ yawˇ nui deuˬ jiˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ ya iˇ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.

7. Yawˇ nui deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗euˬ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh naˇ haˬ mawꞈ˗eu nga?

⁷ Yawˇ nui deuˬ jiˇ yawˬ ha˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗euˬ dawˬ mehˬ mehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ naˇ haˬ mawꞈ dui dui˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, dawˬ mehˬ teu laꞈ kʼoeˇ Yeˬsuˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ uˆ lahˇ˗eu 144,000 gʼaˬ, tiˬ heˇ kʼoꞈ aˇ yamˬ laꞈ kʼoeˇ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ jeˬ jeˇ jahˇ nehˬ˗eu lehˇ mehˬ˗eu miˇ neh meh. Aˇ yamˬ teu yamˬ laꞈ kʼoeˇ Yeˬsuˇ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ uˆ lahˇ˗eu deuˬ miˇ tsaˬ heu siˬ˗ahˇ Baˬlaˬdiˇsuˆ pyeuꞈ laˇ ni laˆ muiˬ kʼoꞈ˗awˇ, ehˇ dawˬ naˇ haˬ˗eu deuˬ˗ahˇ byah kuꞈ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ laˇ ni caw ba nehˬ˗eu meh. Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ laˇ˗euˬ yaw myaˬ lam gʼaˬ˗euˬ gʼaˇ du, Iˇsaˬyaˇ 35:5, 6; 65:21-23 hawˇ˗eu Pah mehˬ˗eu 21:3, 4 laꞈ kʼoeˇ ehˇ taˬ˗euˬ mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ˗eu maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ ya noeˬ mawˇ haw˗eu heu naˇ, aˇ naˆ ni nui ma cehˇ tahˬ tahˬ laˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu nga? Miˇ  shuiꞈ˗ahˇ yawˬ ha gaˬ˗eu deuˬ nehˬ˗ehˇ ya jawˇ˗eu aˇ baˇ˗ahˇ noeˬ mawˇ haw˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ mehˬ hu paw˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ˗ahˇ bi jah ziꞈ laꞈ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ myah luꞈ mˇ daˆ leꞈ nya ni caw ba nehˬ laꞈ˗eu meh.—Maꞈtehˬ 24:13; Gaˬlaˬtiˆ 6:9.

8. Yawˇ nui deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu dzaˇ˗i gaˇ kawˆ tiˬ kawˆ naˇ aˬ jeˬ nga?

⁸ Yawˇ nui deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗awˇ gʼaˬ biꞈ˗eu lehˇ mˇ mawˇ mawꞈ˗eu miˇ neh meh. Jaˇliꞈ˗ahˇ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu yawˇ nui deuˬ mehˬ bawˬ gm˗awˇ, muiˬ˗eu cawˬ cawˬ˗eu jeˬ jaˆ meh lehˇ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ aˬ dui teu nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ tiˬ jeˬ na˗ahˇ haw ma.

9. Zaˬkaˬliˇ 8:23 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ haw ngeh, yawˇ nui deuˬ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu nga?

⁹ Zaˬkaˬliˇ 8:23-ahˇ gui. Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ heu˗ahˇ haw ngeh, yawˇ nui deuˬ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ˗eu lehˇ maˇ jawˆ ni siˬ laˇ˗eu meh. “Yuˇ daˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ dzeˇ luꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. (Loˇmaˆ 2:28, 29) Kʼoeˇ naˇ “aˬ cawˬ tsawˇ jeuˬ tseˇ gʼaˬ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, yawˇ nui deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yawˇ nui deuˬ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗awˇ, muiˬ˗eu shawˇ˗eu uˬ duˬ tahˬ˗eu jeˬ˗ahˇ gm leˇ˗eu heu neh, ‘Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ˗euˬ pehˇ kʼahˬ pehˇ dahˬ˗ahˇ ziꞈ dah ni nyehꞈ tehˬ˗eu meh. [MS]’ Yawˇ nui deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu neh, tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗awˇ, caw ba˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu meh.

10. Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsaˬgeˬlaˇ 37:15-19, 24, 25 laꞈ kʼoeˇ˗euˬ maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ byah˗euˬ nga?

¹⁰ Yeˬsaˬgeˬlaˇ 37:15-19, 24, 25-ahˇ gui. Yeˬhawˇbaˬ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu yawˇ nui deuˬ˗ahˇ mehˬ bawˬ gm ni caw ba nehˬ˗eu heu neh, maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ heu˗ahˇ bi byah laˇ˗euˬ meh. Maˬ keuˆ laˇ miˇ ehˇ taˬ˗euˬ dawˬ teu laꞈ kʼoeˇ daˇ kawˬ nyiˬ kawˬ˗ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ meh. “Yuˇdaˆ”˗euˬ daˇ kawˬ heu naˇ, noeˬ tmˬ˗eu jeˬ mˬ taˆ jaˆ˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗awˇ, “Iˇsaˬleˬlaˆ”˗euˬ daˇ kawˬ heu naˇ, noeˬ tmˬ˗eu jeˬ miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. d Yeˬhawˇbaˬ aˇ muˇ heu nyiˬ muˇ˗ahˇ mehˬ bawˬ gm ni jahˇ˗euˬ miˇ neh, “daˇ kawˬ tiˬ kawˬ tehꞈ”˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. Teu naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Sahˬ paˬ Yeˬsuˇ sheuˬ gʼeh˗eu laꞈ kʼoeˇ mehˬ bawˬ gm˗awˇ, Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Yawˬ kʼoꞈ na luꞈ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu yawˇ nui deuˬ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ aˇ muˇ nyiˬ muˇ lehˇ maˬ biˇ paˆ ni tiˬ kawˆ loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu meh. Teu naˇ aˬ yawꞈ maꞈ “yawˇ yawˇ maꞈ tiˬ maꞈ” tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗awˇ, “yawˇ bo˗eu yaw sahˇ tiˬ sahˇ” tehꞈ˗ehˇ pyeuꞈ˗eu lehˇ bi mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Yoˇhaˬ 10:16.

11. Maꞈtehˬ 25:31-36, 40-ahˇ ngehˬ keuˆ taˬ˗euˬ “yawˇ” heu deuˬ naˇ, Ka li˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ luꞈ˗eu nga?

¹¹ Maꞈtehˬ 25:31-36, 40-ahˇ gui. Yeˬsuˇ neh ja˗euˬ yaw jeˬ ma jeˬ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ “yawˇ” lehˇ ehˇ˗eu heu naˇ, aˇ saˬ saˬ˗eu aˇ nah aˇ yamˬ heu laꞈ kʼoeˇ dawˇ coe ni dehꞈ˗eu miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jaˆ˗eu yawˇ nui deuˬ˗ahˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ miˇ kʼahˬ doe ni tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ hawˇ˗eu zaˬ lahˇ pyeuꞈ laˇ ni mˇ˗eu gaˇ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh caw mˇ caw shaˇ˗eu heu neh, Ka li˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ pyeuꞈ˗eu dzeˇ luꞈ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba nehˬ luꞈ˗eu meh.—Maꞈtehˬ 24:14; 28:19, 20.

12-13. Yawˇ nui deuˬ Ka li˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba nehˬ luꞈ˗eu lehˇ aˬ jeˬ jeˇ lehˇ paˇ mˇ mawˇ nga siˬ?

¹² Yawˇ nui deuˬ yawˬ kʼoꞈ na luꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ kuˇ gaˬ˗eu sahˬ boꞈ aˇ taꞈ biꞈ ngeh yamˬ˗ahˇ kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh leh jeh˗awˇ mˇ˗eu heu neh, Ka li˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ caw ba nehˬ luꞈ˗eu meh. (“ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ lehˬ hmˬ dah taˬ maˬ loˇ?” lehˇ  ehˇ˗eu oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ˗ahˇ haw.) Aˬ yawꞈ maꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ kaˬ muˇ hawˇ˗eu aˬ gaꞈ dzaˇ uiˇ dzaˬ˗eu tseˇ doˆ taˬ˗eu deuˬ maˬ jawˇ kʼawꞈ, mehˬ bawˬ teu˗euˬ gʼaˇ duˬ kʼaˇ loˬ˗eu jeˬ˗ahˇ caw ba nehˬ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ Yeˬsuˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ ya caw ba nehˬ gaˇ laˬ kʼaˬ cehˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ˗ahˇ teu loꞈ˗ehˇ caw ba˗eu teu naˇ, Yeˬsuˇ˗ahˇ caw ba˗eu jeˬ pyeuꞈ meh lehˇ siˬ nya˗eu meh.—Maꞈtehˬ 25:37-40.

¹³ Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ aˬ gaˇ jaˆ˗eu maˬ kaˬ aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ˗euˬ baˬ da neh nga siˬ?

14. Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ aˬ joˆ˗ehˇ siˬ laˇ˗eu nga?

¹⁴ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh gaˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ˗eu miˇ neh ma. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ mˇ mawˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ mˇ mawˇ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ neh aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui˗euˬ iˬ baˇ gʼaˇ duˬ aˬ yawꞈ gaˬ dui dui˗eu Zaˬmaˇ bi kamˇ shiˇ le˗euˬ heu meh. (Yoˇhaˬ 3:16) Yeˬsuˇ jiˇ aˬ dui˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu miˇ neh aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ, nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ shiˇ dah˗euˬ meh. (Yoˇhaˬ 15:13) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ neh aˬ dui˗ahˇ gaˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ tiˬ jeˬ gʼeh nehˬ˗iˬ maˬ tsoeˬ tsehˆ jiˇ nya˗eu nmˇ ngeuˇ meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ dui yawˬ nah na luꞈ yaw dehꞈ dehꞈ ngeh aˬ yawꞈ nyaꞈ da zaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ˗a lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu meh. (Gawˇlawˇsehˇ 3:15) Aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu naˇ, aˬ yawꞈ nyaꞈ da zaˬ neh gaˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ kʼoꞈ˗awˇ, noeˬ mawˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh.

15. Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu yawˇ nui deuˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh aˇ poeˬ taˬ bawˬ˗eu nga?

¹⁵ Aˬ dui ka kʼoꞈ˗eu jeˬ laꞈ sawˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ bawˬ dui dui˗eu miˇ neh ma. (Maꞈtehˬ 20:28) Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, ka kʼoꞈ˗eu jeˬ maˬ jaˆ naˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ maˬ pyeuꞈ leˇ nya˗a. Kʼoeˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jah˗eu miˇ neh, Miˬyehˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ yaw tsaˬ yaw dawˇ tsawˇ haˬ lehˇ sawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ bi pyeuꞈ laˇ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 5:1; 8:15-17, 23) Yawˇ nui deuˬ jiˇ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ jah˗eu miˇ neh, Miˬyehˇ˗euˬ mehˬ shi muiˬ˗awˇ shawˇ˗awˇ, aˬ yawꞈ maꞈ muiˬ˗eu shawˇ˗eu gaˇ˗ahˇ mˇ nya˗eu uˬ taꞈ, ‘huiˬ dui dui˗eu shaˬ zahˬ’˗ahˇ dzeuˇ˗iˇ˗eu noeˬ tmˬ˗eu jeˬ jiˇ jaˆ˗eu meh. (Pah mehˬ˗eu 7:13-15) Tseˇ doˆ taˬ˗euˬ deuˬ hawˇ˗eu yawˇ nui deuˬ ka kʼoꞈ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw˗eu lehˇ mˇ mawˇ nya˗eu tiˬ jeˬ naˇ, yawˬ kʼoꞈ na luꞈ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu meh.

16. Aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu heu naˇ, aˬ jeˬ baˬ da neh nga siˬ?

¹⁶ Aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ˗eu dzaˇ˗i tiˬ jeˬ naˇ, Yeˬsuˇ˗euˬ ehˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ mawꞈ˗eu miˇ neh ma. Aˬ dui˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ mˬ taˆ jaˆ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, aˬ dui Yeˬsuˇ neh Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ dahˬ beh ngeh miˇ˗ahˇ “Ngaˬ˗ahˇ noeˬ keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ heu loꞈ˗ehˇ mˇ˗awˬ” lehˇ ehˇ˗eu dawˬ˗ahˇ mˇ caw mawꞈ˗eu ma.—1 Gawˇliˬtu 11:23, 24.

17. Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ ni aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nehˬ˗eu nga?

¹⁷ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ bi gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗eu meh. (Yaˬkoˆ 4:8) Aˬ dui neh ja sawˇ laꞈ˗euˬ loꞈ˗ehˇ aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ ngeh tiˬ jawˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh biꞈ laꞈ˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu aˬ yawꞈ neh gaˬ nehˬ laꞈ˗euˬ jeˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ nya˗eu meh. (Yeˬlaˬmiˇ 29:11; 1 Yoˇhaˬ 4:8-10) Aˬ dui mehˬ hu paw˗euˬ noeˬ tmˬ˗eu jeˬ hawˇ˗eu aˬ myah luꞈ ziꞈ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ nui gaˬ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ naˇ, aˬ dui aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼoeˇ dzehˬ laˇ˗awˇ, gaˬ dzehˬ laˇ˗eu meh.—Loˇmaˆ 8:38, 39.

18. Yeˬsuˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu heu naˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ jahˇ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu nga?

¹⁸ Yeˬsuˇ˗ahˇ dzaw geuꞈ mawꞈ laˇ ni laˆ noeˬ nehˬ. (1 Beˬtuˆluˆ 2:21) Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ  aˇ nah˗euˬ jeˬ hu aˬ dui Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ ahˇ˗eu Yeˬsuˇ dehꞈ saˬ saˬ ngeh jaw˗ahˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ shiˇ˗awˇ gʼoꞈ dehꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ deuˬ˗ahˇ gui˗awˇ, shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ˗eu ma. Kʼoeˇ naˇ Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ jahˇ ngeh mehˬ˗euˬ dawˬ mehˬ heu kawˆ naˇ, Yeˬsuˇ aˬ dui˗ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ˗eu lehˇ bi shaˇ noeˬ laꞈ˗eu meh. (Eˇpeˇsu 5:2; 1 Yoˇhaˬ 3:16) Aˬ dui Yeˬsuˇ aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ lawˇ nehˬ le˗euˬ jeˬ˗ahˇ gui˗awˇ shaˇ noeˬ shaˇ sawˇ ngeh, aˬ dui˗ahˇ “Yeˬsuˇ Ka li dehꞈ˗eu loꞈ˗ehˇ dehꞈ” mawꞈ laˇ ni laˆ noeˬ nehˬ laꞈ˗eu meh.—1 Yoˇhaˬ 2:6.

19. Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ joˆ˗ehˇ jawˇ ziꞈ nya˗eu nga?

¹⁹ Aˬ dui˗ahˇ Miˬyehˇ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ jawˇ ziꞈ nya ni caw ba nehˬ. (Yuˇdaˆ 20, 21) Aˬ dui kʼaˇ gʼeh nya gaˇ neh Miˬyehˇ˗euˬ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ˗awˇ, tsawˇ haˬ deuˬ aˬ yawꞈ˗euˬ tsawˇ myahˇ˗ahˇ yaw zeu baw laˇ ni jahˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ˗ahˇ laˬ kʼaˬ bi cehˇ naˇ, aˬ dui aˬ myah luꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ gʼoeˇ˗eu gaˬ˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ jawˇ ziꞈ nya˗eu meh. (Dawˬdaˬ 27:11; Maꞈtehˬ 6:9; 1 Yoˇhaˬ 5:3) Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ heu naˇ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ ‘Ngaˬ˗ahˇ nawˇ gaˬ˗eu tiˬ gʼaˬ aˬ myah luꞈ pyeuꞈ mawꞈ miˇ˗a’ lehˇ ehˇ˗eu loꞈ˗ehˇ yaw dehꞈ dehꞈ ni laꞈ noeˬ nehˬ laꞈ˗euˬ meh.

20. Aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ kawˆ jaˆ˗eu nga?

²⁰ Noeˬ tmˬ˗eu jeˬ mˬ taˆ jaˆ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, miˇ tsaˬ kʼoeˇ taˆ jaˆ˗eu deuˬ maˬ ehˇ, aˬ dui Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ˗ahˇ iˇ paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu gaˇ kawˆ gʼawˬ mya kawˆ jaˆ˗eu meh. Yawˬ kʼoꞈ na luꞈ aˬ dui teu ngeh nah˗ahˇ, aˬ dui gaˬ dui dui˗eu Yeˬsuˇ shiˇ˗euˬ gaˇ noeˬ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ uiˬ leˇ˗eu ma. Aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ naˇ, aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ yawꞈ˗euˬ Zaˬmaˇ bi kamˇ shiˇ le˗euˬ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ huiˬ dui dui˗eu nui gaˬ˗ahˇ noeˬ mawˇ˗eu gʼaˇ duˬ ma. Tsuiꞈ nui kʼoꞈ naˇ, Noeˬ mawˇ˗eu mehˬ bawˬ 2022 kʼoꞈ, Oeˬ siˬ ba la 15 nah, jawˇ nah dzeuˇ ngaˬ nah ngeh miˇ˗ahˇ jahˇ˗eu meh. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu Yeˬsuˇ˗ahˇ gaˬ dui dui˗eu ma. Teu miˇ neh heu naˇ aˇ yeˇ kʼaˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ˗awˇ, aˬ dui˗ahˇ aˬ jeˬ keuˆ le kʼawꞈ mehˬ bawˬ teu˗ahˇ iˇ˗eu ma.