1. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ aˬ joˆ joˆ˗ehˇ mˇ nya˗eu nga?

 Yeˬhawˇbaˬ tsawˇ haˬ zaˬ˗ahˇ beh gʼaˬ ngeh, aˬ yawꞈ˗euˬ gaˇ mˇ cawˬ bi pyeuꞈ mawꞈ˗eu meh. Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ maˬ byah kuꞈ kʼawꞈ, saˇ jaˇ ziꞈ˗eu deuˬ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ yawˬ nah na luꞈ gaˇ mˇ nya luꞈ˗a siˬ. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ Miˇkʼahˬ˗euˬ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu guiˬ lahˬ dawˬ tsaꞈ gaˬ ngeh hawˇ˗eu gʼaˬ kʼehˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ mˇ ngeh “aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ cawˬ pyeuꞈ” meh. (1 Gawˇliˬtu 3:5-9, MS) Baoˬ huiˬ˗eu Beh˗euˬ yaw sahˇ aˬ dui˗ahˇ tseˇ˗awˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui˗eu gaˇ bi mˇ laꞈ˗eu heu naˇ, aˇ poeˬ baw dui dui˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ˗eu heu naˇ, tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ tehꞈ˗ehˇ maˬ ngeuˇ˗eu yaw myaˬ jeˬ jaˆ˗eu meh. Heu kawˆ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui, nymˇ jiˇ hawˇ˗eu aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ deuˬ˗ahˇ caw ba ngeh, daˬ yah ha ngeh, miˇ kʼahˬ doe ni jaˆ˗eu aˇ maꞈ aˇ muˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ caw ba ngeh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ huiˬ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ luꞈ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ nga lehˇ ja sawˇ ma.—Gawˇlawˇsehˇ 3:23.

2. Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ dui mˇ nehˬ nya˗eu jeˬ, aˬ cawˬ mˇ nehˬ nya˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ aˬ jeˬ miˇ neh maˬ ya sheu cehˆ˗eu nga?

² Aˬ dui heu kawˆ˗ahˇ dzaw ngeh, aˬ dui tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˬ duˇ  leˇ˗eu lehˇ noeˬ taˬ˗eu heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui aˇ kʼoꞈ, gʼawˇ mawˇ shiˬ shaˬ muiˬ˗eu, tahˬ puˬ luꞈ˗eu jeˬ, nya˗eu jeˬ, maˬ duˇ leˇ˗a. Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gʼaˇ duˬ aˬ dui mˇ nehˬ nya˗eu jeˬ, aˬ cawˬ mˇ nehˬ nya˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taˬ sheu cehˆ. Kuiˇ laꞈ Pawˇluˆ ehˇ˗eu, “Yawˬ gʼaˬ na luꞈ yawˬ ha aˬ joˆ˗ehˇ mˇ luꞈ shaˇ luꞈ˗eu gaˇ kawˆ shaˇ noeˬ˗eu tsaˬ meh. Yawˬ ha yaw muiˬ jeˬ mˇ˗euˬ miˇ neh kʼahˬ sehˇ jehˆ mawꞈ naˇ, aˬ cawˬ neh mˇ taˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ ciˬ cehˆ maˬ cehˆ ni jehˆ˗eu tsaˬ meh.”—Gaˬlaˬtiˆ 6:4.

3. Nymˇ jiˇ˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗eu deuˬ Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ luꞈ˗eu lehˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya˗eu nga?

³ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui˗ahˇ yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ ngehˬ gʼeh gaˇ noeˬ tmˬ˗eu meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui nymˇ jiˇ laꞈ kʼoeˇ loˬ˗eu pyuˇ˗ahˇ ya poˆ˗eu meh. Aˬ ma gʼawˬ mya gʼaˬ naˇ, iˇ kahˇ˗ahˇ zaˬ nehˬ˗ehˇ ya jawˇ˗eu meh. Kʼoeˇ naˇ aˬ dui˗euˬ aˬ da aˬ ma deuˬ yawˬ ha uˬ kʼawˇ maˬ piˇ ni pyeuꞈ iˇ ngeh, ya bo saˆ nehˬ˗eu meh. Heu deuˬ naˇ maˬ jahˇ maˬ za˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Jaˇliꞈ ehˇ˗eu, “Tsawˇ haˬ tiˬ gʼaˬ na, yawˬ ha˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ nyiˇ˗ahˇ ngehˬ maˬ gʼeh˗eu uˬ taꞈ, kʼoeˇ naˆ maˬ tseˇ, yawˬ ha˗euˬ nymˇ jiˇ˗ahˇ keuˆ ni ngehˬ maˬ gʼeh naˇ, jah˗eu jeˬ˗ahˇ byehˇ dzeh˗euˬ gaˇ duˇ˗awˇ, Ka li˗ahˇ maˬ jah˗eu tsawˇ haˬ deuˬ naˆ maˬ tseˇ doeˇ dui dui˗eu meh.” (1 Tiˆmoˇseˬ 5:8) Nawˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ ya ngehˬ gʼeh˗eu tiˬ gʼaˬ pyeuꞈ naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ yawˬ ha kʼaˇ mˇ nehˬ mawꞈ gaˇ keuˆ ni, maˬ mˇ nehˬ nya lehˇ noeˬ nya meh. Ehˇ kʼawꞈ, gʼaˬ taˬ baˬ! Yeˬhawˇbaˬ nawˇ nymˇ jiˇ˗ahˇ ngehˬ gʼeh gaˇ nui kʼahˇ shiˇ˗eu meh.—1 Gawˇliˬtu 10:31.

4. Aˬ da aˬ ma deuˬ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ naˬ ba tiꞈ taˬ nya˗eu nga? Toˆ˗ehˇ jahˇ ngeh aˬ jeˬ za˗eu nga?

⁴ Ka li zaˬ pyeuꞈ˗eu aˬ da aˬ ma deuˬ, zaˬ˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ laꞈ kʼoeˇ aˇ pyaˇ daˬ taˬ˗eu jeˬ jaˆ ni caw ba˗eu heu naˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Aˬ da aˬ ma deuˬ teu loꞈ˗ehˇ mˇ˗euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ zaˬ deuˬ iˇ kahˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ ya jawˇ iˇ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu gʼaˇ duˬ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ tiˬ gʼaˬ na miˇshaˬnaˬliˬ geuꞈ luꞈ˗awˇ, tiˬ gʼaˬ na loˬ˗eu tsaꞈ gaˬ duˬ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ luꞈ˗eu uˬ taꞈ, tiˬ gʼaˬ na Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ mˇ luꞈ meh. Zaˬ deuˬ gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ ngeh, aˬ da aˬ ma deuˬ zaˬ nehˬ˗ehˇ aˇ naˆ ni jawˇ mawꞈ kʼawꞈ, maˬ jawˇ nya˗eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ kʼawꞈ, aˬ da aˬ ma deuˬ yawˬ ha gʼaˇ duˬ tehꞈ˗ehˇ maˬ shaˇ noeˬ ni zaˬ˗ahˇ Miˬyehˇ gaˇ mˇ daˆ leꞈ gaˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga? Aˬ yawꞈ maꞈ zaˬ deuˬ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ naˬ ba tiꞈ taˬ˗eu heu˗ahˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu miˇ neh meh. (3 Yoˇhaˬ 4) Aˬ da aˬ ma gʼawˬ mya gʼaˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ li Saˬmeuˬlaˆ “a nehˬ”˗euˬ Haˬnahˬ loꞈ˗ehˇ noeˬ˗awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ heu loꞈ˗ehˇ gaˇ ya mˇ taꞈ˗eu heu naˇ, aˇ poeˬ baw˗eu lehˇ miˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu meh.—1 Saˬmeuˬlaˆ 1:28.

5. Aˬ dui aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ caw ba nya˗eu nga? (Dahˬ beh˗eu baˇ˗ahˇ haw.)

⁵ Aˬ dui nymˇ jiˇ˗ahˇ teu naˆ naˆ˗ehˇ ngehˬ gʼeh˗eu maˬ loˬ naˇ, jawˇ saˇ maˬ doˆ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ hawˇ˗eu caw ba˗eu jeˬ loˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ caw ba nya meh laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, teu deuˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh luꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ caw ba nya meh loˇ? Toˆ˗ehˇ naˇ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ teu loꞈ˗ehˇ gʼeh˗eu caw ba˗eu jeˬ loˬ˗eu deuˬ˗ahˇ poˆ. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˇ kʼoꞈ kʼawˆ laˇ˗euˬ aˬ da aˬ ma˗ahˇ haw piˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ aˬ buˇ deuˬ kʼawꞈ caw ba jeˬ loˬ nya meh. Aˬ dui aˬ yawꞈ yawˬ jeˬ yawˬ mˇ nya paˬ˗ehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ ma nehˬ˗ehˇ jawˇ nehˬ nya meh laˬ? Maˬ ngeuˇ naˇ, aˬ dui tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ bawˬ dzaˬ gaˇ sheuˬ ha nehˬ˗eu, tiˬ gʼaˬ na˗ahˇ myawˬ zeuˇ cawˬ nehˬ iˇ˗eu, naˇ˗eu tiˬ gʼaˬ na jawˇ gaˇ gʼaˬ iˇ˗eu, heu  deuˬ jahˇ nya meh. Aˬ dui toꞈ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ guiˬ lahˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ dawˬ kʼoꞈ biꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ˗eu jeˬ kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh.—1 Gawˇliˬtu 10:24-ahˇ gui.

6. Aˬ dui yaw muiˬ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ ha nya˗eu nga?

⁶ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ cawˬ deuˬ, yaw muiˬ˗ehˇ ha˗eu tiˬ deuˬ pyeuꞈ˗eu lehˇ aˬ cawˬ siˬ nya˗eu meh. Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ Gaˬliˇ dawˬ “daˬ yah˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ha˗eu” lehˇ ehˇ˗eu heu˗euˬ dawˬ tsuiꞈ naˇ “maˬ siˬ maˬ suˇ˗eu tsawˇ haˬ˗ahˇ nui ma muiˬ nehˬ” gaˇ ehˇ mawꞈ˗eu meh. (Heˬbyehˇ 13:2) Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ gʼawˬ shaˬ gaˬ˗eu jeˬ aˬ joˆ˗ehˇ mˇ mawˇ nya˗eu gaˇ kawˆ gʼawˬ mya gaˇ mawˇ nya meh. (Aˇdahˬbeh˗eu 18:1-5) Aˬ dui aˬ cawˬ˗ahˇ kʼaˇ yehꞈ laˇ ngeh caw ba nya˗awˇ, aˬ dui nehˬ˗ehˇ “jah˗eu jeˬ laꞈ kʼoeˇ aˬ dui˗euˬ aˬ yuiꞈ aˬ nyiˇ” maˇ pyeuꞈ˗eu deuˬ˗ahˇ jiˇ ni caw ba paˬ˗ehˇ gʼeh˗eu meh.—Gaˬlaˬtiˆ 6:10.

7. Aˬ dui Miˬyehˇ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu deuˬ˗ahˇ ha ngeh tiˬ jawˇ, aˬ jeˬ za˗eu nga?

⁷ Aˬ dui Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ luꞈ˗awˇ, naˬ duˬ loˬ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ yaw muiˬ˗ehˇ ha˗eu heu neh, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ˗eu za meh laˬ? (3 Yoˇhaˬ 5, 8-ahˇ gui.) Toˆ˗ehˇ jahˇ naˇ, aˬ dui˗ahˇ maˬ ehˇ aˬ yawꞈ˗ahˇ maˬ ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗awˇ, Jaˇliꞈ laꞈ kʼoeˇ nyiˬ paw luꞈ “gʼaˬ ahˇ dzehˬ laˇ˗eu” meh lehˇ ehˇ taˬ˗euˬ meh. (Loˇmaˆ 1:11, 12) Mehˇ nmˇ Oˇlaˆ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ haw kaˇ˗euˇ. Oˇlaˆ zaˬ guˬ guˬ ngeh, nymˇ dahˬ maˬ baw laˇ˗euˬ aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ aˬ yawꞈ maꞈ˗euˬ aˇ muˇ˗ahˇ gʼa laˇ˗awˇ yaꞈ duˬ loˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ tiˬ gʼaˬ˗iˬ yaꞈ duˬ maˬ biꞈ nehˬ nya˗a. Teu miˇ neh, Oˇlaˆ Saˇ kiˇ maˬ ngeuˇ˗eu aˬ yawꞈ˗euˬ aˬ da aˬ ma˗ahˇ iˇ kahˇ˗ahˇ bi yaꞈ laˇ˗eu za meh laˬ lehˇ shaˇ ngeh, za meh. Ehˇ kʼawꞈ nawˇ soˇpaˬ˗ahˇ ya yuꞈ˗a de lehˇ ehˇ nehˬ ngeh, za meh, lehˇ ehˇ kʼoꞈ nehˬ˗euˬ meh. Teu jaw laꞈ kʼoeˇ aˬ yawꞈ nyaꞈ yaw naꞈ˗ehˇ tuˇ tuˇ˗ehˇ, uˬ shawˬ hawˬ dzaˬ ngeh muiˬ˗eu gaˇ kawˆ yaw myaˬ jeˬ ya ja cawˬ˗euˬ miˇ neh, Oˇlaˆ laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh. Aˇ maꞈ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ Oˇlaˆ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ dui dui˗euˬ miˇ neh, Oˇlaˆ Miˬyehˇ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ laˇ˗awˇ, 40 kʼoꞈ byah laˇ ngeh, gʼawˬ mya miˇ kʼahˬ˗ahˇ miˇshaˬnaˬliˬ ya geuꞈ iˇ˗euˬ meh.

8. Aˬ cawˬ aˬ dui neh mˇ˗euˬ jeˬ˗ahˇ dahˬ beh ngeh aˇ poeˬ maˬ taˬ baw kʼawꞈ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ya mˇ muiˬ˗eu nga?

⁸ Aˬ dui aˬ dui maˬ siˬ maˬ suˇ˗eu deuˬ, dahˬ beh ngeh guiˬ lahˬ maˬ kʼoꞈ˗eu kʼawꞈ, nui gaˇ gʼawˬ mya jeˬ lehˇ mˇ mawˇ nehˬ nya meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Saˆpeˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ aˬ buˇ tiˬ gʼaˬ, Ehˇgu˗aˬdawˬ˗ahˇ neh laˇ˗euˬ Yeˇsiˬkaꞈ˗ahˇ Jaˇliꞈ mehˬ nehˬ˗eu meh. Tiˬ nah Jaˇliꞈ dzaw luꞈ ngeh, Yeˇsiˬkaꞈ maˬ naˬ leˇ ni ngoeˇ˗eu meh. Teu miˇ neh, Jaˇliꞈ mehˬ˗eu gʼaˬ aˬ jeˬ miˇ neh ngoeˇ le lehˇ naˇ haˬ˗euˬ meh. Yeˇsiˬkaꞈ aˬ yawꞈ Saˆpeˆ miˇ kʼahˬ˗ahˇ maˬ jawˇ laˇ ngeh, iˇ shaˬ shaˬ dui dui leˬ lehˇ ehˇ˗eu meh. Tiˬ nah Yeˇsiˬkaꞈ aˬ yawꞈ˗euˬ zaˬ˗ahˇ iˇ cuꞈ maˬ ngeuˇ naˇ, tiˬ jeˬ˗iˬ bi dzaˬ˗eu maˬ jaˆ ni shaˬ luꞈ ngeh, cawˬ ba nehˬ laꞈ lehˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˇ zaˬ˗ahˇ laˆ yuꞈ nehˬ˗euˬ meh. Teu ngeh, Saˇ kiˇ nyiˬ gʼaˬ laˇ˗awˇ maˬgaˬziˇ paˇ dmˬ biꞈ laˇ˗euˬ meh. Ehˇ kʼawꞈ, Yeˇsiˬkaꞈ dehˬ nehˬ˗awˇ, paˇ dmˬ gʼeu pyehˬ˗euˬ uˬ taꞈ, “Ngaˬ˗euˬ zaˬ˗ahˇ heu bi dzaˬ˗eu laˬ?” lehˇ guˇ˗eu meh. Mehˇ nmˇ heu nyiˬ gʼaˬ yaw muiˬ˗ehˇ ngehˬ nehˬ kʼawꞈ, maˬ naˇ haˬ˗a. Aˇ nah ba hawˇ˗eu, mehˇ nmˇ teu nyiˬ gʼaˬ dzaˬ dzaˬ dawˇ dawˇ kʼa sa˗ahˇ neh Yeˇsiˬkaꞈ˗euˬ nymˇ mehˬ shi baꞈ taˬ le˗euˬ meh. Nymˬ˗mˇ Yeˬsiˬkaꞈ ngoeˇ luꞈ˗eu teu naˇ, Miˬyehˇ aˬ yawꞈ˗euˬ shaˇ dawˬ˗ahˇ naˇ haˬ nehˬ ngeh, aˬ yawꞈ maˬ haw caw nyaˬ lehˇ noeˬ leˇ˗euˬ miˇ neh meh. Ehˇ kʼawꞈ, nymˬ˗mˇ naˇ Yeˬsiˬkaꞈ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ mˇ ma lehˇ noeˬ tsehˆ˗euˬ meh. Heu gaˇ haw ngeh, heu loꞈ˗ehˇ pyeuꞈ laˇ˗euˬ teu naˇ, mehˇ nmˇ teu nyiˬ gʼaˬ tsawˇ tsiˇ  maˬ tsiˇ˗eu miˇ neh lehˇ maˇ jawˆ ni siˬ laˇ˗eu meh.—Dawˬtsoˆtsoˆ˗eu 11:1, 6.

9, 10. (a) Gaˇ hu Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ, aˬ jeˬ jeˇ caw ba˗eu gaˇ jaˆ˗eu nga? (b) Nymˬ˗mˇ iˬ nah˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ li deuˬ, aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ aˬ jeˬ jeˇ˗euˬ gaˇ˗ahˇ caw ba nya˗eu nga?

⁹ Gaˇ hu, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ deuˬ caw ba˗eu gaˇ gʼawˬ mya jeˬ jaˆ˗eu meh. (Doˆ˗iˇ˗eu 36:2; 1 Laˬsaˬbaˬ 29:5; Neˬhaˬmiˇ 11:2) Nymˬ˗mˇ iˬ nah teu gaˇ duˇ ni, aˬ dui kʼawꞈ yawˬ ha˗euˬ gʼaˬ, pyuˇ shuiˇ myawˬ gahˬ, yawˬ ha nya˗eu jeˬ, yawˬ ha˗euˬ aˇ yamˬ heu deuˬ zmˬ˗awˇ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba nya˗eu meh. Aˬ dui teu loꞈ˗ehˇ jahˇ ngeh, laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui˗awˇ Yeˬhawˇbaˬ jiˇ guiˬ lahˬ biꞈ˗eu meh.

¹⁰ Jaˇliꞈ aˇ muˇ laꞈ kʼoeˇ˗euˬ mehˇ nmˇ aˬ li deuˬ˗ahˇ aˬ cawˬ˗ahˇ mˇ nehˬ˗eu aˇ muˇ˗ahˇ caw ba˗eu gʼaˬ maˬ ngeuˇ naˇ, aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu gʼaˬ geuꞈ˗eu heu neh, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ lehˇ gʼaˬ biꞈ˗eu meh. (1 Tiˆmoˇseˬ 3:1, 8, 9; 1 Beˬtuˆluˆ 5:2, 3) Teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu deuˬ aˬ cawˬ˗ahˇ uˬ duˬ tahˬ paw dzeˇ maˬ ehˇ, yawˬ paw yawˬ maˬ ehˇ caw ba mawꞈ˗eu meh. (Gʼaˬkʼehˇ 6:1-4) Aˇ muˇ˗ahˇ sheuˬ gʼeh˗eu deuˬ, nawˬ˗ahˇ ha˗eu paw maˬ ehˇ, paˇ dmˬ paw maˬ ehˇ, tsaꞈ gaˬ iˇ˗eu paw maˬ ehˇ, Bawˬdzaˬnymˇ˗ahˇ laˆ muiˬ laˆ saˆ paw maˬ ehˇ, gaˇ nui deuˬ˗ahˇ maˬ ehˇ, caw ba nehˬ laꞈ lehˇ shaˇ meh loˇ? Gaˇ heu deuˬ˗ahˇ mˇ luꞈ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui nya lehˇ ehˇ˗eu meh.

11. Mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ tsoˆ˗eu gaˇ˗ahˇ neh, aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu jeˬ za˗euˬ nga?

¹¹ Tsoˆ˗eu gaˇ paw caw ba˗eu deuˬ, aˬ myah myah naˇ cawˬ yaw shuiꞈ za˗eu meh. Mehˇ nmˇ aˬ buˇ Maˇjiˬ Bawˬdzaˬnymˇ tsoˆ˗eu 18 kʼoꞈ byahˇ laˇ˗euˬ meh. Aˬ yawꞈ mehˇ nmˇ aˬ buˇ zaˬ guˬ deuˬ˗ahˇ ngehˬ gʼeh˗awˇ dzaw nehˬ˗eu meh. Maˇjiˬ, heu naˇ, tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ gʼaˬ biꞈ˗eu muiˬ dui dui˗eu aˇ yamˬ pyeuꞈ meh lehˇ ehˇ˗eu meh. (Loˇmaˆ 1:12) Maˇ diˇ naˇ, Maˇjiˬ dehꞈ ziˇ laꞈ kʼoeˇ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, aˬ yawꞈ˗ahˇ gʼaˬ biꞈ˗eu deuˬ naˇ, aˬ yawꞈ nehˬ˗ehˇ tsoˆ˗eu paw mˇ haw˗euˬ deuˬ pyeuꞈ meh. Nawˇ tsoˆ˗eu gaˇ˗ahˇ caw ba iˇ haw maˬ loˇ? Nawˇ tiˬ paw˗iˬ teu naˆ naˆ˗ehˇ maˬ nya kʼawꞈ, caw ba nya meh.

12. Nawˇ uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ aˬ joꞈ˗ehˇ caw ba nya˗eu nga?

 ¹² Aˬ dui uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu heu jiˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ˗eu jeˬ pyeuꞈ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, aˬ dui pyuˇ damˬ nehˬ nya meh. (Yoˇhaˬ 13:34, 35; Gʼaˬkʼehˇ 11:27-30) Kʼoeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui laˆ luiˆ laˆ buˇ˗eu paw maˬ ehˇ, laˆ saˆ˗eu paw maˬ ehˇ, caw ba nya meh. Aˬ dui yawˬ jeˬ ma jeˬ heu hmˬ˗ahˇ haw ma. Poˆlehˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ jawˇ˗eu mehˇ nmˇ Gaˇbaˬ˗liˬlaˬ, aˬ yawꞈ pehˬ kahˇ iˇ cuꞈ neh gʼawˬ naˆ ni bi laˆ cawˆ˗awˇ, dawˬ peh jawˇ˗eu aˇ muˇ deuˬ caw ba laˇ gaˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh. Aˬ yawꞈ teu poˆ pyeuꞈ laˇ˗euˬ gaˇ kawˆ˗ahˇ ngehˬ keuˆ ngeh, aˬ yawꞈ yawˬ ha neh ya smˇ iˇ˗euˬ myawˬ gahˬ deuˬ˗ahˇ maˬ ngeuˇ˗eu, aˬ yawꞈ neh zaˬ˗euˬ jeˬ˗ahˇ haw tsoˆ taˬ˗euˬ ma lehˇ ehˇ˗awˇ, “Heu poˆ ya tahˬ puˬ˗euˬ gaˇ kawˆ heu naˇ, ngaˬ˗ahˇ Ka li zaˬ aˇ muˇ laˆ kʼoeˇ tiˬ gʼaˬ ya pyeuꞈ˗euˬ heu, aˇ poeˬ baw˗awˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu lehˇ miˇ˗a” lehˇ paˇ ehˇ˗eu meh. Uˬ jeˬ jaˬ lehˇ˗euˬ shaˬ zahˬ˗ahˇ ya tahˬ puˬ˗awˇ, heu loꞈ˗ehˇ caw ba gaˇ za˗euˬ gʼawˬ mya gʼaˬ kʼawꞈ teu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗awˇ, heu deuˬ˗ahˇ ya caw ba˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ jiˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ gaˇ ya mˇ˗eu laꞈ kʼaˬ cehˇ dui dui˗eu meh.—Gʼaˬkʼehˇ 20:35; 2 Gawˇliˬtu 9:6, 7-ahˇ gui.

13. Caw ba˗eu gaˇ aˬ dui˗ahˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ aˬ joˆ˗ehˇ bi gaˬ dzehˬ laˇ˗eu nga? Yawˬ jeˬ ma jeˬ.

¹³ Mehˇ nmˇ Saˬ˗teˬpaˬni hawˇ˗eu mehˇ nmˇ nui deuˬ, guiˇ baˬ da neh Aˬmeˬliˇkaˬ miˇ kʼahˬ˗ahˇ cehˆ leꞈ˗euˬ mehˇ nmˇ deuˬ˗ahˇ caw ba˗eu heu neh Miˬyehˇ nehˬ˗ehˇ gaˇ mˇ˗eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ iˇ kahˇ hawˇ˗eu nymˇ dahˬ myawˬ gahˬ deuˬ poˆ caw nehˬ˗awˇ aˬ yawꞈ ehˇ˗eu, “Aˬ yawꞈ maꞈ miˇ kʼahˬ doe ni jawˇ˗eu mehˇ nmˇ deuˬ tiˬ gʼaˬ tiˇ gʼaˬ maˇ diˇ gaˬ ngaˇ˗a lehˇ ya mawˇ˗awˇ, mehˇ nmˇ heu deuˬ laꞈ kʼaˬ cehˇ gaˇ hawˇ˗eu, mehˇ nmˇ deuˬ yaw kaˬ aˇ poeˬ taˬ baw gaˇ ya mawˇ ngeh, ngaˬ˗ahˇ kʼawꞈ laˬ kʼaˬ cehˇ miˇ˗a. Aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui caw ba nehˬ˗eu lehˇ miˇ˗a lehˇ noeˬ˗eu meh. Ehˇ kʼawꞈ maˇ diˇ naˇ, aˬ yawꞈ maꞈ aˬ dui˗ahˇ paˇ caw ba dzehˬ˗eu meh. Aˬ dui nui gaˬ, mehˬ bawˬ gm˗eu jeˬ, jah˗eu jeˬ hawˇ˗eu Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ nui ma taˬ˗eu jeˬ, heu deuˬ ngehˬ˗ehˇ ya mawˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ Yeˬhawˇbaˬ˗ahˇ gaˬ dzehˬ laˇ˗awˇ, aˇ maꞈ aˇ muˇ neh aˬ dui˗euˬ gʼaˇ duˬ mˇ nehˬ˗eu jeˬ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw dzehˬ laˇ˗eu meh.”

14, 15. (a) Bawˇlawˇpeh Iˇsaˬyaˇ aˬ joˆ˗ehˇ gʼeh˗eu nui noeˬ ahˇ˗eu nga? (b) Ka li zaˬ deuˬ Iˇsaˬyaˇ loꞈ˗ehˇ aˬ joˆ˗ehˇ noeˬ nya˗eu nga?

¹⁴ Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ nymˬ˗mˇ mˇ luꞈ˗eu naˆ maˬ tseˇ mˇ mawꞈ miˇ˗a loˇ? Nawˇ tsaꞈ gaˬ deuˬ loˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ jawˇ iˇ mawꞈ miˇ˗a loˇ? Maˇ diˇ naˇ, aˬ dui tsawˇ tsiˇ maˬ tsiˇ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu gʼaˇ duˬ, gaˇ mahˇ kaˬ gaˇ jawˇ iˇ˗eu maˬ loˬ˗a. Ehˇ kʼawꞈ mehˇ nmˇ tiˬ gʼaˬ na teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya meh. Aˬ yawꞈ maꞈ bawˇlawˇpeh Iˇsaˬyaˇ noeˬ˗eu loꞈ˗ehˇ noeˬ˗eu meh. Iˇsaˬyaˬ Yeˬhawˇbaˬ “Aˬ suˇ gʼaˬ˗ahˇ pyehˬ gʼeh nmˇ.  Aˬ suˇ gʼaˬ aˬ dui gʼaˇ duˬ ngehˬ dah˗iˇ nmˇ?” lehˇ naˇ haˬ ngeh, “Ngaˇ iˇ ma. Ngaˬ˗ahˇ pyehˬ gʼeh˗awˬ” lehˇ ehˇ nehˬ˗euˬ meh. (Iˇsaˬyaˇ 6:8) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ˗ahˇ caw ba nya˗awˇ caw ba mawꞈ miˇ˗a loˇ? Nawˇ aˬ jeˬ jeˇ caw ba nya˗eu nga?

¹⁵ Yeˬsuˇ tsaꞈ gaˬ˗eu gaˇ hawˇ˗eu gʼaˬ kʼehˇ bi pyeuꞈ laˇ˗eu gaˇ mˇ˗eu jeˬ nehˬ˗ehˇ taꞈ leˇ˗awˇ ehˇ˗eu, “Cehˇ myah laˇ taˬ˗euˬ gʼawˬ mya ni jaˆ kʼawꞈ, yehˬ˗eu tsawˇ haˬ ui cuiˆ tehꞈ meh. Kʼoeˇ miˇ neh, aˬ yawꞈ˗euˬ cehˇ yehˬ duˬ˗ahˇ cehˇ yehˬ zaˬ deuˬ gʼawˬ mya ni bi oe˗eu gʼaˇ duˬ, Yaw sahˇ gʼaˬ˗ahˇ guiˬ lahˬ shaˇ˗awˬ.” (Maꞈtehˬ 9:37, 38) Nawˇ tsaꞈ gaˬ deuˬ loˬ˗eu gaˇ, huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ iˇ nya meh loˇ? Maˬ ngeuˇ naˇ aˬ cawˬ deuˬ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ nya ni nawˇ caw ba nya ma loˇ? Mehˇ nmˇ gʼawˬ mya gʼaˬ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ gaˬ˗eu lehˇ mˇ mawˇ˗eu jeˬ naˇ, tsaꞈ gaˬ deuˬ loˬ˗eu jawˇ duˬ˗ahˇ huˬ mehˬ mehˬ˗eu gʼaˬ geuꞈ iˇ˗eu heu meh lehˇ ehˇ˗eu meh. Nawˇ Miˬyehˇ˗euˬ gaˇ mˇ nya˗eu aˬ jeˬ jeˇ paˇ jaˆ nga siˬ? Nawˇ Miˬyehˇ gaˇ ngehˬ˗ehˇ mˇ naˇ ngehˬ˗ehˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ˗eu meh.

16, 17. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ aˬ joˆ joˆ˗ehˇ paˇ mˇ nya nga siˬ?

¹⁶ Nawˇ tiˬ kʼehˬ na caw ba mawꞈ ma loˇ? Beˬdeˬlaˇ˗ahˇ hawˇ˗eu tsoˆ˗eu gaˇ˗ahˇ tiˬ nah na tehꞈ˗ehˇ caw ba laˇ mawꞈ miˇ˗a laˬ? Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ aˬ gaˇ aˬ jeˬ mˇ kʼawꞈ nui ma keuˆ˗eu laꞈ kʼoeˇ mˇ˗eu tsawˇ haˬ deuˬ˗ahˇ geuꞈ mawꞈ˗eu meh. Tiˬ poˆ na aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ ha neh mˇ haw˗euˬ gaˇ˗ahˇ hawˇ˗eu, yawˬ ha nya˗eu jeˬ˗ahˇ maˬ ya mˇ˗eu kʼawꞈ pyeuꞈ nya meh. Yeˬhawˇbaˬ nui ma keuˆ˗awˇ loˬ˗eu gaˇ deuˬ˗ahˇ mˇ˗eu yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw meh.—Ja ceuˬ 110:3

¹⁷ Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ teu naˆ maˬ tseˇ mˇ nya laˇ˗eu gʼaˇ duˬ bi mehˬ mawꞈ miˇ˗a loˇ? Nawˇ Miˬyehˇ Miˇkʼahˬ gaˇ kawˆ tsaꞈ gaˬ˗eu Dzaw nymˇ˗ahˇ jaˇ laˇ dawˆ nya meh. Dzaw nymˇ heu hmˬ naˇ, Miˬyehˇ gaˇ aˇ yamˬ tiˬ byah ni mˇ˗eu laꞈ kʼoeˇ noeˬ dahˇ doeˬ˗awˇ, nui jah gʼaˬ kʼaˆ˗eu deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ aˇ maꞈ aˇ muˇ aˬ yawꞈ maꞈ˗ahˇ teu naˆ maˬ tseˇ zmˬ nya˗eu gʼaˇ duˬ, dzawˬ nehˬ˗eu dzaw nymˇ pyeuꞈ meh. Dzaw nymˇ heu hmˬ˗ahˇ neh dzaw gʼaˬ˗euˬ deuˬ, kʼaˇ bi iˇ gaˇ ya jawˇ iˇ meh. Nawˇ heu paw dzeˇ dzaˬ neh Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ gaˇ˗ahˇ mˇ mawꞈ miˇ˗a loˇ?—1 Gawˇliˬtu 9:23.

18. Yeˬhawˇbaˬ nehˬ˗ehˇ yawˬ nah na luꞈ gaˇ mˇ˗eu aˬ joˆ˗ehˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ˗eu nga?

¹⁸ Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗eu miˇ neh tsawˇ tsiˇ maˬ tsiˇ˗eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ˗awˇ, nui ma muiˬ˗awˇ yawˬ muiˬ jeˬ mˇ˗eu uˬ taꞈ, aˬ cawˬ˗ahˇ gaˬ˗eu ma. Aˬ dui yawˬ gʼaˬ na luꞈ˗ahˇ kʼahˇ kʼoꞈ˗awˇ yawˬ nah na luꞈ teu loꞈ˗ehˇ jahˇ˗eu miˇ neh, heu naˇ aˬ dui˗ahˇ laꞈ kʼaˬ cehˇ nui saˇ oꞈ˗eu jeˬ biꞈ˗eu meh. (Gaˬlaˬtiˆ 5:22, 23) Nawˇ aˬ joˆ˗ehˇ pyeuꞈ kʼawꞈ, Yeˬhawˇbaˬ˗euˬ tsawˇ tsiˇ maˬ tsiˇ˗eu jeˬ˗ahˇ dzaw geuꞈ˗awˇ, muiˬ˗eu gaˇ mˇ cawˬ pyeuꞈ daˆ leꞈ naˇ laˬ kʼaˬ cehˇ nya˗eu meh.—Dawˬdaˬ 3:9, 10