1, 2. Tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ, aˬ jeˬ jeˇ naˇ haˬ-eu nga?

Zaˬ deuˬ g’awˬ mya jeˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu meh. Nawˇ aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ tiˬ jeˬ na ja nehˬ ngeh, ‘Aˬ jeˬ miˇ neh?’ lehˇ naˇ haˬ-eu meh. Nawˇ leh jeh-awˇ paˇ ehˇ nehˬ k’awꞈ, ‘Aˬ jeˬ miˇ neh-a?’ lehˇ paˇ naˇ haˬ-eu meh.

² Zaˬ maˬ ehˇ, tsawˇ k’aˆ maˬ ehˇ, naˇ haˬ-eu jeˬ jaˆ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, gaˇ ma, aˇ yamˬ, aˇ jeuˬ aˇ ca, maˬ ngeuˇ naˇ dehꞈ ziˇ laꞈ k’oeˇ aˇ yeˇ huiˬ-eu jeˬ hawˇ-eu, mehˬ hu paw pyeuꞈ laˇ-eu jeˬ heu deuˬ pyeuꞈ meh. Ehˇ k’awꞈ, aˬ dui jah coeˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu dawˬ-ahˇ maˬ ya mawˇ ngeh, siˬ nya mawꞈ-eu jeˬ-ahˇ maˬ poˆ nahˇ ni pyeuꞈ iˇ nya-eu meh.

3. Tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ yawˬ ha siˬ nya mawꞈ-eu jeˬ-ahˇ, poˆ-eu yaw shaˬ-a lehˇ aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ-eu nga?

³ Aˬ dui naˇ haˬ-eu aˇ yeˇ huiˬ-eu gaˇ kawˆ, Jaˇliꞈ ehˇ k’oꞈ nehˬ nya mehˇ laˬ? Ehˇ k’oꞈ nehˬ nya meh lehˇ tiˬ deuˬ na siˬ nya k’awꞈ, Jaˇliꞈ-aˬ, g’oˆ shaw-eu yaw shaˬ-a lehˇ noeˬ-eu meh. Tiˬ deuˬ na naˇ, sahˬ boꞈ mehˬ-eu saˬ laˬ hawˇ-eu zahˇ-euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ tehꞈ-ehˇ, ehˇ k’oꞈ nehˬ nya meh lehˇ noeˬ-awˇ, shaꞈ dawˇ-eu miˇ neh maˬ naˇ haˬ shaꞈ-eu deuˬ jiˇ jawˇ meh. Nawˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ nya?

4, 5. Nawˇ aˬ jeˬ-euˬ gaˇ kawˆ naˇ haˬ mawꞈ nya? Nawˇ siˬ nya mawꞈ-eu jeˬ-ahˇ, aˬ jeˬ miˇ neh poˆ daˆ leꞈ paˬ-ehˇ g’eh-eu nga?

⁴ Ngaˇ aˬ jeˬ jahˇ-eu lehˇ dehꞈ le-euˬ nga? Shiˇ naˇ aˬ gaˇ iˇ-eu nga? Miˬyehˇ maˇ diˇ jawˇ ngaˇ laˬ? lehˇ heu deuˬ-ahˇ nawˇ siˬ nya mawꞈ tehꞈ-a. Tsawˇ myahˇ doˆ-eu Saˬ laˬ Yeˬsuˇ “Shaˇ-awˬ. Shaˇ naˇ za tehꞈ-a. Poˆ-awˬ. Poˆ naˇ mawˇ tehꞈ-a. Laˇ g’oˆ-ahˇ k’oˆ-awˬ. K’oˆ naˇ pah nehˬ laꞈ tehꞈ-a” lehˇ ehˇ-eu meh. (Maꞈtehˬ 7:7) Teu miˇ neh, nawˇ jah coeˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu dawˬ-ahˇ maˬ mawˇ-euˬ k’oeˇ keuˆ ni poˆ-awˬ.

 ⁵ Nawˇ “poˆ naˇ” Jaˇliꞈ nawˬ-ahˇ ehˇ k’oꞈ nehˬ laꞈ-eu duˬ meh. (Dawˬdaˬ 2:1-5) Ehˇ k’oꞈ-eu dawˬ teu-ahˇ nawˇ g’oˆ shaw-eu maˬ shaˬ-a. Nawˬ neh ya siˬ-euˬ jeˬ teu, nymˬ-mˇ nawˬ-euˬ dehꞈ ziˇ-ahˇ laˬ k’aˬ bi cehˇ laˇ-eu uˬ taꞈ, mehˬ hu paw k’awꞈ noeˬ tmˬ-eu jeˬ jaˆ laˇ-eu meh. Tsawˇ haˬ myaˬ ni siˬ nya mawꞈ-eu jeˬ-ahˇ ja sawˇ iˇ ma.

6. Tsawˇ haˬ myaˬ ni Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ maˬ k’ahˬ lahˇ-a lehˇ, aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ-eu nga?

⁶ Tsawˇ haˬ myaˬ ni Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ k’ahˬ maˬ lahˇ-a lehˇ noeˬ-eu meh. Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ k’ahˬ lahˇ-eu jeˬ maˇ-iˬ, aˬ jeˬ miˇ neh miˇ tsaˬ heu siˬ-ahˇ guiˇ deuˆ-eu, bye-eu, shaˬ-eu zahˬ-eu, naˇ-eu gawˇ-eu, shiˇ-eu, heu deuˬ maˬ laˆ byoˆ jiˇ nehˬ-eu nga? lehˇ, tiˬ deuˬ na noeˬ-eu meh.

7. (a) Tsawˇ haˬ deuˬ Miˬyehˇ yaw haiˬ-a lehˇ, aˬ jeˬ miˇ neh noeˬ-eu nga? (b) Maˬ muiˬ-eu jeˬ Miˬyehˇ bi pyeuꞈ laˇ-eu maˬ ngeuˇ-a lehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh jah nya-eu nga?

⁷ Tiˬ poˆ na zahˇ-euˬ aˬ yuiꞈ deuˬ, Miˬyehˇ-aˬ yaw haiˬ-a lehˇ tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ bi jah mawꞈ-eu miˇ neh, maˬ muiˬ-eu tiˬ jeˬ na pyeuꞈ laˇ ngeh, teu naˇ Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ pyeuꞈ-awˇ, Miˬyehˇ teu loꞈ-ehˇ bi pyeuꞈ mawꞈ-eu meh lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ ehˇ-eu meh. Aˬ yawꞈ maꞈ toˆ-ehˇ ehˇ-eu teu naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ dehˬ lehꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. Miˬyehˇ maˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ bi pyeuꞈ laˇ haw-aˬ lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh. Yawˇbaˆ 34:12-ahˇ “baoˬ huiˬ-eu Miˬyehˇ-aˬ, yaw haiˬ jeˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ mˇ”-a lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Heu-aˬ, maˬ muiˬ-eu jeˬ Miˬyehˇ-ahˇ neh doˆ laˇ-eu maˬ ngeuˇ-a lehˇ ehˇ mawꞈ-eu meh. Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ maˬ muiˬ-eu jeˬ neh maˬ lawˬ haw-a. (Yaˬkoˆ 1:13-ahˇ gui.) Yaw jeˬ ma jeˬ-ahˇ haw iˇ ma.

8, 9. Shaˬ zahˬ keuˆ le ngeh, Miˬyehˇ-ahˇ dehˬ lehꞈ-eu aˬ jeˬ miˇ neh maˬ tsaˬ-eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ ehˇ haw sheˇ.

⁸ Aˬ da aˬ ma nehˬ-ehˇ jawˇ luꞈ-eu zaˬ tiˬ g’aˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ  shaˇ noeˬ haw sheˇ. Aˬ da aˬ yawꞈ-ahˇ gaˬ-awˇ muiˬ-eu tsawˇ haˬ bi pyeuꞈ mawꞈ-eu miˇ neh, leh jeh-awˇ mehˬ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ, aˬ da ehˇ gaˇ maˬ naˇ haˬ ni, iˇ kahˇ neh doˆ iˇ-awˇ maˬ muiˬ-eu jeˬ mˇ-eu miˇ neh, aˬ yawꞈ-euˬ dehꞈ ziˇ shaˬ laˇ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ-euˬ aˬ da-ahˇ guˬ nga lehˇ nawˇ ehˇ ma loˇ? (Luˇkaꞈ 15:11-13) Miˬyehˇ k’awꞈ aˬ da teu g’aˬ-ahˇ duˇ-awˇ, aˬ dui-ahˇ mehˬ-eu meh. Naˇ haˬ-eu hawˇ-eu maˬ naˇ haˬ-eu yawˬ ha-ahˇ jaˆ-eu tehꞈ meh. Teu miˇ neh, maˬ muiˬ-eu jeˬ pyeuꞈ laˇ ngeh, Miˬyehˇ neh bi pyeuꞈ laˇ-eu maˬ ngeuˇ-a lehˇ noeˬ taˬ-awˬ. Miˬyehˇ-ahˇ dehˬ lehꞈ-eu maˬ tsaˬ-a.

⁹ Maˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ bi jaˆ taˬ-euˬ heu naˇ, Miˬyehˇ gaˇ kawˆ tiˬ jeˬ paˬ jaˆ-eu miˇ neh meh. Aˬ jeˬ miˇ neh nga lehˇ, gaˇ kawˆ 11-ahˇ nawˇ ya siˬ tehꞈ-a. Ehˇ k’awꞈ, Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, aˬ dui k’oeˇ taˆ maˬ muiˬ-eu jeˬ keuˆ le ni maˬ jahˇ-a lehˇ jah nya meh. Aˬ yawꞈ maˬ ngeuˇ naˇ, tiˬ g’aˬ-iˬ gaˇ kawˆ deuˬ-ahˇ maˬ laˆ piˇ nya.—Iˇsaˬyaˇ 33:2.

10. Yaw doeˇ deuˬ neh laˆ cawˆ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ, Miˬyehˇ laˆ muiˬ k’oꞈ neh jiˇ meh lehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ peuˬ-eu nga?

¹⁰ Miˬyehˇ-aˬ, muiˬ-eu shawˇ-eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 6:3) Aˬ yawꞈ neh k’aˇ mˇ-euˬ jeˬ muiˬ-eu shawˇ-eu miˇ neh, aˬ yawꞈ-ahˇ nui ma taˬ nya meh. Ehˇ k’awꞈ, tsawˇ haˬ zaˬ teu loꞈ-ehˇ maˬ ngeuˇ-a. Tiˬ poˆ na laˆ lehˬ-eu meh. Yaw huiˬ yaw mahˇ pyeuꞈ-awˇ saˇ jaˇ ziꞈ-eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ k’awꞈ, yaw doeˇ deuˬ neh laˆ cawˆ taˬ-euˬ jeˬ-ahˇ, maˬ laˆ muiˬ nehˬ k’oꞈ nya-a. Ehˇ k’awꞈ, Miˬyehˇ naˇ dui dui maˬ baw-eu baoˬ ahˇ-eu miˇ neh, laˆ muiˬ k’oꞈ nehˬ jiˇ nya-awˇ, maˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ k’awꞈ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ laˆ cawˆ jiˇ nehˬ-eu meh.—Ja ceuˬ 37:9-11-ahˇ gui.

11. Aˬ dui-euˬ shaˬ zahˬ-ahˇ Miˬyehˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nga?

¹¹ Miˇ tsaˬ k’oeˇ taˆ pyeuꞈ luꞈ-eu jeˬ hawˇ-eu, aˬ dui-euˬ shaˬ  zahˬ-ahˇ Miˬyehˇ ya mawˇ ngeh, aˬ yawꞈ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ g’eh leˇ-eu nga? Miˬyehˇ “yaw tsaˬ yaw dawˇ” jeˬ-ahˇ gaˬ meh lehˇ Jaˇliꞈ mehˬ-eu meh. (Ja ceuˬ 37:28) Myawꞈ dzaˬ shuiˇ dzaˬ-eu jeˬ hawˇ-eu shaˬ-eu zahˬ-eu jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ bye meh. Gaˇ hu miˇ tsaˬ-ahˇ, maˬ muiˬ-eu jeˬ tehꞈ-ehˇ byah jiˇ taˬ gaˇ Miˬyehˇ ya mawˇ ngeh, “tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ maˬ beh taˬ law nmˇ-aˬ g’aˬ law hawˇ miˇ-a” lehˇ noeˬ leˇ-euˬ meh. (Aˇdahˬbeh-eu 6:5, 6) Nymˬ-mˇ k’awꞈ Miˬyehˇ teu loꞈ-ehˇ noeˬ luꞈ-a siˬ. (Maˬlaˬkiˇ 3:6) Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ maˇ diˇ k’ahˬ lahˇ meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh.—1 Beˬtuˆluˆ 5:7-ahˇ gui.

12, 13. (a) Aˬ dui laꞈ k’oeˇ aˬ jeˬ miˇ neh muiˬ-eu jeˬ ahˇ-eu nga? Shaˬ zahˬ-ahˇ nawˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ nya? (b) Shaˬ zahˬ hawˇ-eu maˬ tsaˬ eu jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ laˆ byoˆ jiˇ meh lehˇ, aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ nya-eu nga?

¹² Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ, aˬ yawꞈ-ahˇ duˇ ni beh-euˬ meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh. (Aˇdahˬbeh-eu 1:26) Ehˇ mawꞈ-eu jeˬ heu naˇ, Miˬyehˇ aˬ dui-ahˇ beh ngeh, aˬ yawꞈ-ahˇ duˇ ni muiˬ-eu jeˬ dawˆ ahˇ nehˬ taˬ-euˬ gaˇ ehˇ mawꞈ-eu meh. Teu miˇ neh, maˬ mˇ bahˬ-euˬ tsawˇ haˬ shaˬ luꞈ gaˇ aˬ dui ya mawˇ ngeh, g’awˬ shaˇ shaˬ-ehˇ g’eh laˇ-eu meh. Miˬyehˇ-ahˇ ngehˬ-ehˇ dzehˬ aˇ naˆ ni g’eh leˇ paˬ nga?

¹³ “Miˬyehˇ-aˬ, g’oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ pyeuꞈ-eu meh” lehˇ Jaˇliꞈ mehˬ-eu meh. (1 Yoˇhaˬ 4:8) Miˬyehˇ neh mˇ nehˬ-euˬ jeˬ dawˬ tawˆ luꞈ gaˬ-eu miˇ neh meh. Aˬ dui laꞈ k’oeˇ gaˬ-eu jeˬ ahˇ-eu heu naˇ, Miˬyehˇ laꞈ k’oeˇ ahˇ-eu miˇ neh meh. Shaˇ noeˬ haw sheˇ, nawˇ baoˬ ahˇ law nmˇ-aˬ, shaˬ zahˬ hawˇ-eu maˬ tsaˬ maˬ dawˇ-eu jeˬ-ahˇ laˆ byoˆ jiˇ nehˬ ma loˇ? Nawˇ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, laˆ byoˆ jiˇ nehˬ-eu duˬ tehꞈ-a. Miˬyehˇ lawˇ neh? Miˬyehˇ ngehˬ-ehˇ dzehˬ baoˬ ahˇ-awˇ aˬ dui-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, shaˬ zahˬ hawˇ-eu maˬ tsaˬ-eu jeˬ-ahˇ laˆ byoˆ jiˇ nehˬ-eu duˬ meh. Paˇ dmˬ heu dmˬ dahˬ beh gaˇ ehˇ taˬ-euˬ saˇ jaˇ dawˬ heu deuˬ, maˇ diˇ pyeuꞈ laˇ-eu yaw duˬ baw meh. Ehˇ k’awꞈ jah coeˇ-eu g’aˇ duˬ, Miˬyehˇ-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ ya siˬ nya meh.

14. Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ aˬ jeˬ lehˇ kuˇ-eu nga? Aˬ yawꞈ-euˬ tsawˇ myahˇ bi zmˬ mawꞈ-eu lehˇ aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ siˬ nya-eu nga?

¹⁴ Nawˇ tiˬ g’aˬ na nehˬ-ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ naˇ, tsawˇ myahˇ jeˬ hu ehˇ nehˬ-eu maˬ ngeuˇ loˇ? Miˬyehˇ teu neh tsawˇ myahˇ baw meh loˇ? Zahˇ g’awˬ mya ni, aˬ yawꞈ-euˬ tsawˇ myahˇ-ahˇ “Miˬyehˇ” maˬ ngeuˇ naˇ “Sahˬ paˬ Miˬyehˇ” lehˇ kuˇ-eu meh. Teu naˇ, tsawˇ myahˇ maˬ ngeuˇ-a, “sahˬ paˬ” maˬ ngeuˇ naˇ “buˬ sehˇ” lehˇ kuˇ gaˇ duˇ-eu meh. Miˬyehˇ aˬ yawꞈ-euˬ tsawˇ myahˇ Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ-eu ma lehˇ ehˇ-eu meh. Ja ceuˬ 83:18, Miˇ shuiꞈ dawˬ paˇ Jaˇliꞈ-ahˇ “Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ-eu g’aˬ tehꞈ-ehˇ, miˇ tsaˬ tiˬ siˬ siˬ lah ni-ahˇ huiˬ dzehˬ dzehˬ-awˇ uˆ lahˇ-eu g’aˬ pyeuꞈ-eu gaˇ kawˆ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ siˬ nya luꞈ-uˇ” lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-euˬ tsawˇ myahˇ Jaˇliꞈ-ahˇ g’awˬ mya heˇ poˆ bi boꞈ ahˇ taˬ-euˬ heu naˇ, aˬ yawꞈ-euˬ tsawˇ myahˇ bi siˬ bi zmˬ mawꞈ-awˇ, aˬ yawꞈ-euˬ cawˬ bi pyeuꞈ laˇ mawꞈ-eu miˇ neh meh.

15. Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ-eu heu, aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ mawꞈ-eu nga?

¹⁵ Miˬyehˇ-euˬ tsawˇ myahˇ Yeˬhawˇbaˬ lehˇ kuˇ-eu heu naˇ, dawˬ tsuiꞈ naꞈ-eu tsawˇ myahˇ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ neh saˇ jaˇ k’aˇ dzaˬ taˬ-euˬ jeˬ bi pyeuꞈ laˇ nya-awˇ, aˬ yawꞈ neh k’aˇ noeˬ taˬ-euˬ jeˬ mˇ pyeuˬ nya-eu lehˇ  ehˇ mawꞈ-eu dawˬ tsuiꞈ meh. Aˬ yawꞈ-ahˇ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ laˆ tsoeˬ nya-a. Tsawˇ myahˇ heu Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ tehꞈ-ehˇ geuˇ-eu meh. *

16, 17. (a) “Baoˬ huiˬ dzehˬ-eu g’aˬ” (b) “Mˬ maˬ maˬ byaˆ Sahˬ paˬ” (c) “Beh-euˬ yaw sahˇ” aˇ yaˬ heu aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ mawꞈ-eu nga?

¹⁶ Ja ceuˬ 83:18-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ g’aˬ tehꞈ-ehˇ “Huiˬ Dzehˬ-eu g’aˬ” lehˇ ehˇ-eu meh. Pah mehˬ-eu 15:3-ahˇ jiˇ, “baoˬ huiˬ-eu Sahˬ paˬ Miˬyehˇ-oˇ, nawˬ neh mˇ-euˬ shaˇ-euˬ gaˇ deuˬ,  aˇ naˆ ni zahˬ leˇ duˬ jaˆ nga” lehˇ ehˇ-eu meh. “Baoˬ huiˬ” dzehˬ-eu g’aˬ lehˇ ehˇ-eu heu, aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ-eu nga? Yeˬhawˇbaˬ yawˬ jeˬ na luꞈ k’oeˇ taˆ baoˬ huiˬ dzehˬ-eu g’aˬ lehˇ ehˇ mawꞈ-eu meh. Yeˬlaˬmiˇngoeˇdawˬ 5:19-ahˇ k’awꞈ “mˬ maˬ maˬ byaˆ Sahˬ paˬ” lehˇ ehˇ-eu heu naˇ, aˬ yawꞈ aˬ myah luꞈ jawˇ meh lehˇ ehˇ mawꞈ-eu meh. Ja ceuˬ 90:2-ahˇ aˬ myah luꞈ Miˬyehˇ pyeuꞈ-eu meh lehˇ ehˇ-eu heu, zahˬ dui dui leˇ paˬ-ehˇ g’eh meh.

¹⁷ Beh-euˬ yaw sahˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ tiˬ g’aˬ tehꞈ meh. Pah mehˬ-eu 4:11-ahˇ “nga maꞈ-euˬ Sahˬ paˬ Miˬyehˇ-oˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ nawˬ neh beh-awˇ, nawˬ-euˬ nui k’ahˇ baˬ da neh, jaˆ luꞈ jawˇ luꞈ-eu baˬ da neh, yaw shehꞈ k’ahˬ sehˇ maˬ ehˇ, taˬ huiˬ taˬ mahˇ-eu jeˬ maˬ ehˇ, baoˬ maˬ ehˇ, nawˇ za geuˇ-eu meh” lehˇ  ehˇ-eu meh. Mˬ taˆ g’aˬ k’ehˇ, aˬ guiˇ ba la, aˇ bawˇ aˇ siˬ, hawˇ-eu jeˬ zaˬ deuˬ dawˬ tawˆ luꞈ, Yeˬhawˇbaˬ neh beh-euˬ meh.

18. Tiˬ deuˬ na Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ cawˬ maˬ pyeuꞈ nya-a lehˇ, aˬ jeˬ miˇ nehˬ noeˬ-eu nga? Ehˇ k’awꞈ, Jaˇliꞈ aˬ joˆ-ehˇ ehˇ-eu nga?

¹⁸ Tiˬ deuˬ na, Yeˬhawˇbaˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ ya gui ngeh, ‘Yeˬhawˇbaˬ-aˬ, aˇ yeˇ huiˬ-eu g’aˬ pyeuꞈ-eu uˬ taꞈ, baoˬ huiˬ dui dui-awˇ, kaˬ dui dui gaˇ jawˇ-eu, ngaˬ-ahˇ aˬ jeˬ miˇ neh k’ahˬ lahˇ-eu nga?’ lehˇ noeˬ-eu meh. Miˬyehˇ toˆ-ehˇ bi noeˬ mawꞈ ngaˇ laˬ? Maˬ bi noeˬ mawꞈ-a. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui dawˬ peh jawˇ mawꞈ meh. Miˬyehˇ “aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ nehˬ-ehˇ gaˇ mahˇ kaˬ-eu maˬ ngeuˇ-a” lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh. (G’aˬk’ehˇ 17:27) Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ aˬ yawꞈ-euˬ dawˬ peh bi jiˆ laˇ mawꞈ-awˇ, nawˬ-euˬ dawˬ peh k’awꞈ “Miˬyehˇ jiˆ le” ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ meh.—Yaˬkoˆ 4:8.

19. (a) Miˬyehˇ-euˬ cawˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeuꞈ leˇ nya-eu nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ-euˬ muiˬ-eu jeˬ aˬ geu hmˬ-ahˇ ya leˇ dzehˬ nya?

¹⁹ Miˬyehˇ-euˬ cawˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeuꞈ leˇ nya-eu nga? Miˬyehˇ-ahˇ jeˬ hu ya siˬ nya-eu meh. “Nawˇ tiˬ g’aˬ tehꞈ-ehˇ maˇ maˇ ni Miˬyehˇ meh lehˇ siˬ nya-awˇ, nawˬ neh k’ehˇ g’eh leꞈ-euˬ Yeˬsuˇ Ka li-ahˇ siˬ nya-eu k’oeˇ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ-eu meh” lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ-eu meh. (Yoˇhaˬ 17:3) Jaˇliꞈ dzaw daˆ leꞈ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ-eu Yeˬsuˇ-ahˇ siˬ nya laˇ-awˇ, dehꞈ-eu jeˬ za meh. “Miˬyehˇ-aˬ, g’oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ pyeuꞈ-eu meh” lehˇ aˬ dui ya siˬ dzeuˇ-euˬ ma. (1 Yoˇhaˬ 4:16) Teu tehꞈ-ehˇ maˬ g’aˬ ni, Miˬyehˇ-aˬ “g’awˬ shaˬ gaˬ nya-awˇ, . . . yaw awˇ laꞈ-ehˇ nui ma maˬ pehˇ-eu uˬ taꞈ, g’oeˇ-eu gaˬ-eu jeˬ tiˬ byah ni ahˇ-awˇ, saˇ jaˇ ziꞈ”-eu meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh. (Doˆ-iˇ-eu 34:6) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui “k’oeˇ taˆ muiˬ-awˇ iˬ baˇ pyehˬ” nehˬ laꞈ-eu meh. (Ja ceuˬ 86:5) Miˬyehˇ nui oˇ ahˇ-awˇ saˇ jaˇ ziꞈ meh. (2 Beˬtuˆluˆ 3:9; 1 Gawˇliˬtu 1:9) Nawˇ Jaˇliꞈ gui naˇ, Miˬyehˇ-euˬ laꞈ k’oeˇ ahˇ-eu muiˬ-eu yaw myaˬ jeˬ-ahˇ ya siˬ nya tehꞈ-a.

20-22. (a) Aˬ dui-ahˇ maˬ mawˇ laˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ dawˬ peh aˬ joˆ-ehˇ jiˆ leˇ nya nmˇ? (b) Tiˬ g’aˬ na nawˇ Jaˇliꞈ dzaw luꞈ gaˇ laˆ tsoeˬ laˇ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ-eu nga?

 ²⁰ Nawˬ-ahˇ maˬ mawˇ laˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ dawˬ peh aˬ joˆ-ehˇ jiˆ leˇ nya nmˇ? (Yoˇhaˬ 1:18; 4:24; 1 Tiˆmoˇseˬ 1:17) Nawˇ Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ gui ngeh, aˬ yawꞈ maˇ diˇ jawˇ ngaˇ-a lehˇ siˬ laˇ-eu meh. (Ja ceuˬ 27:4; Loˇmaˆ 1:20) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ ngehˬ-ehˇ siˬ nya laˇ naˇ ngehˬ-ehˇ gaˬ laˇ-awˇ, aˬ yawꞈ-euˬ dawˬ peh jawˇ gaˇ duˇ-eu meh.

²¹ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-euˬ Aˬda ngaˇ lehˇ ya siˬ tehꞈ-a. (Maꞈtehˬ 6:9) Aˬ yawꞈ aˬ dui-ahˇ dehꞈ ziˇ biꞈ nehˬ laꞈ-awˇ, zaˬ-ahˇ gaˬ-eu aˬ da tiˬ g’aˬ loꞈ-ehˇ, k’aˇ g’eh nya gaˇ neh yaw muiˬ paˬ-ehˇ bi dehꞈ mawꞈ-eu meh. (Ja ceuˬ 36:9) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ-ehˇ cawˬ pyeuꞈ nya meh lehˇ Jaˇliꞈ mehˬ-eu meh. (Yaˬkoˆ 2:23) Shaˇ noeˬ haw sheˇ, yawˬ jeˬ na luꞈ-ahˇ Beh-euˬ yaw sahˇ nawˬ nehˬ-ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ gaˇ.

²² Tiˬ deuˬ na, nawˇ zahˇ tawˬ paˇ gaˇ guˆ-eu miˇ neh, Jaˇliꞈ dzaw-eu bi byehˇ dzeh mawꞈ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ, Yeˬhawˇbaˬ naw nyaꞈ cawˬ cawˬ gaˇ tiˬ g’aˬ neh-iˬ taˬ bi laˆ g’awˬ. Aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ naˇ, aˬ yawꞈ nawˬ-euˬ g’aˇ duˬ muiˬ dui dui-eu cawˬ pyeuꞈ meh.

23, 24. (a) Maˬ g’oˆ shaw nya-eu jeˬ-ahˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ya naˇ haˬ-eu nga? (b) Nyaˆ taꞈ kawˆ-ahˇ, aˬ jeˬ-euˬ gaˇ kawˆ dzaw-eu nga?

²³ Jaˇliꞈ dzaw ngeh, maˬ g’oˆ shaw laˇ-eu jeˬ jaˆ naˇ, naˇ haˬ-awˬ taˬ shaꞈ dawˇ. Aˬ jeˬ siˬ nya mawꞈ-eu maˬ kaˬ. Nahˬ yu ni g’eh-eu zaˬ deuˬ loꞈ-ehˇ ya naˇ haˬ meh lehˇ Yeˬsuˇ ehˇ-eu meh. (Maꞈtehˬ 18:2-4) Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ bi siˬ duˬ mawꞈ meh. Teu miˇ neh, nawˇ Jaˇliꞈ-ahˇ leh jeh-awˇ dzaw naˇ, yawˬ ha dzaw luꞈ-eu jeˬ heu, yaw tsaˬ yaw dawˇ ngaˇ lehˇ jah maˇ laˇ-eu meh.—G’aˬk’ehˇ 17:11-ahˇ gui.

²⁴ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ siˬ nya laˇ ni jahˇ-eu g’aˇ duˬ muiˬ dzehˬ-eu jeˬ naˇ, Jaˇliꞈ dzaw-eu jeˬ meh. Jaˇliꞈ-aˬ, paˇ dmˬ yawˬ deuˬ yawˬ nehˬ-ehˇ aˬ joˆ-ehˇ beu gaˇ-eu nga lehˇ, nyaˆ taꞈ kawˆ-ahˇ dzaw ma.