1, 2. Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ aˬ suˇ suˇ g’aˬ nga?

Nawˇ aˬ joˆ-ehˇ g’eh-eu tsawˇ haˬ nehˬ-ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ nya? Nui ma muiˬ-awˇ nawˬ nehˬ-ehˇ tsaˬ leˇ-eu, nawˇ ya leˇ-eu deuˬ nehˬ-ehˇ, cawˬ pyeuꞈ mawꞈ-eu paˬ tawˇ.

² Yeˬhawˇbaˬ Miˬyehˇ tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ na-ahˇ tseˇ-awˇ, aˬ yawꞈ-euˬ cawˬ bi pyeuꞈ laˇ-euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, Aˬbyaˬhaˬ, Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ tiˬ g’aˬ pyeuꞈ meh. (Iˇsaˬyaˇ 41:8; Yaˬkoˆ 2:23) Daˬbiˇ k’awꞈ, Yeˬhawˇbaˬ nui k’ahˇ shiˇ-eu tiˬ g’aˬ meh. (G’aˬk’ehˇ 13:22) Miˬyehˇ g’aˇ duˬ ngehˬ dah-eu Daˬyeˬlaˇ k’awꞈ, Yeˬhawˇbaˬ “gaˬ-eu” tiˬ g’aˬ pyeuꞈ-eu meh.—Daˬyeˬlaˇ 9:23.

3. Aˬbyaˬhaˬ, Daˬbiˇ, Daˬyeˬlaˇ heu deuˬ, aˬ jeˬ miˇ neh Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ pyeuꞈ nya-eu nga?

³ Aˬbyaˬhaˬ, Daˬbiˇ, Daˬyeˬlaˇ heu deuˬ, Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeuꞈ leˇ nya-euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ Aˬbyaˬhaˬ-ahˇ, “nawˇ ngaˬ-euˬ ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu” meh lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. (Aˇdahˬbeh-eu 22:18) Yeˬhawˇbaˬ-aˬ, taˬ aw-awˇ, ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu deuˬ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ-eu meh. Tsawˇ jeuˬ tiˬ jeuˬ jeuˬ lah ni k’awꞈ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ nya meh. Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ, ngaˇ naw maꞈ-euˬ “Miˬyehˇ pyeuꞈ” ma, naw maꞈ “ngaˬ-euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ ni, ngaˬ-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ ya naˇ haˬ geuꞈ meh” lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. (Yeˬlaˬmiˇ 7:23) Teu miˇ neh, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ naˇ, aˬ yawꞈ-euˬ dawˬ-ahˇ ya naˇ haˬ meh.

4, 5. Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-euˬ cawˬ deuˬ-ahˇ, aˬ joˆ-ehˇ haw piˇ-eu nga?

⁴ Yeˬhawˇbaˬ “aˬ yawꞈ-ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ-eu deuˬ-ahˇ, g’aˬ” aˬ joˆ-ehˇ biꞈ paˬ nga lehˇ haw luꞈ-eu meh lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh. (2 Laˬsaˬbaˬ 16:9) Ja ceuˬ 32:8-ahˇ k’awꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-euˬ cawˬ pyeuꞈ-eu deuˬ-ahˇ, “nawˇ ya iˇ-eu gaˇ ma tiˬ kahˇ, nawˬ-ahˇ  ngaˇ mehˬ nehˬ tsoˆ nehˬ-awˇ, ngaˬ-euˬ myaˆ nuiˆ haw piˇ nehˬ ma” lehˇ, saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ meh.

⁵ Saˬdaˬ aˬ dui-ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ-ehˇ cawˬ maˬ bi cawˬ ni bi byehˇ dzeh mawꞈ-eu meh. Ehˇ k’awꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ haw piˇ nehˬ mawꞈ meh. (Ja ceuˬ 55:22-ahˇ gui.) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ pyeuꞈ naˇ, nui ma g’awˇ mawˇ dawˬ tawˆ luꞈ aˬ yawꞈ-euˬ gaˇ ya mˇ-eu meh. Shaˬ zahˬ jaˆ k’awꞈ saˇ jaˇ ziꞈ-eu laꞈ k’oeˇ mˇ naˇ, ja ceuˬ-eu dawˬ caˇ boꞈ-eu g’aˬ, “ngaˬ-euˬ dawˬ peh aˬ yawꞈ jawˇ-awˇ, laˆ ciˆ laˇ-eu jeˬ maˬ jaˆ-a” lehˇ ehˇ-eu loꞈ-ehˇ, aˬ dui k’awꞈ ehˇ nya-eu meh. (Ja ceuˬ 16:8; 63:8) Aˬ dui-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ-ehˇ cawˬ maˬ bi cawˬ-eu g’aˇ duˬ, Saˬdaˬ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-eu nga?

6. Saˬdaˬ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ aˬ jeˬ ja bu-eu nga?

⁶ Gaˇ kawˆ 11-ahˇ, Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ jaˬ myawꞈ nga lehˇ ja bu-eu, aˬ dui ya siˬ dzeuˇ-euˬ ma. Miˬyehˇ Aˬdaˬ hawˇ-eu Eˇbaˆ-ahˇ, muiˬ-eu jeˬ hawˇ-eu maˬ muiˬ-eu jeˬ yawˬ ha naꞈ-i maˬ bi tseˇ-eu teu naˇ, maˬ tsaˬ nga lehˇ ehˇ-eu meh. Yawˇbaˆ sahˬ boꞈ-ahˇ k’awꞈ, Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ-ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ-eu deuˬ-ahˇ, aˬ yawꞈ maꞈ Miˬyehˇ gaˇ mˇ-eu-aˬ, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh mˇ-eu maˬ ngeuˇ-a, yawˬ ha-ahˇ muiˬ laˇ-eu jeˬ jaˆ-eu miˇ neh mˇ-eu tehꞈ meh lehˇ ja bu-eu meh. K’oeˇ naˇ, Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ cawˬ pyeuꞈ luꞈ-eu yawˬ g’aˬ na luꞈ-ahˇ k’awꞈ, laˆ g’awˬ nya ma lehˇ paˇ ehˇ-eu meh. Yawˇbaˆ-ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ dzaw geuꞈ nya-awˇ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ haw piˇ nehˬ-eu nga lehˇ dzaw ma.

7, 8. (a) Yawˇbaˆ aˬ suˇ g’aˬ nga? (b) Yawˇbaˆ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-awˇ, Saˬdaˬ aˬ jeˬ ehˇ-eu nga?

⁷ Yawˇbaˆ aˬ suˇ g’aˬ nga? Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ maˇ diˇ pyeuꞈ meh. Aˬ yawꞈ dzeuˇ yaꞈ-euˬ 3,600 k’oꞈ-ahˇ dehꞈ yaꞈ-euˬ meh. Teu ngeh yamˬ-ahˇ, aˬ yawꞈ-ahˇ duˇ-eu tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a lehˇ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ-eu meh. Yawˇbaˆ Miˬyehˇ-ahˇ yaw zeu baw-awˇ, maˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ bye meh. (Yawˇbaˆ 1:8) Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ maˇ diˇ pyeuꞈ meh.

 ⁸ Yawˇbaˆ Miˬyehˇ gaˇ mˇ-eu heu naˇ, yawˬ ha-ahˇ muiˬ laˇ-eu jeˬ jaˆ-eu miˇ neh mˇ-eu tehꞈ meh lehˇ Saˬdaˬ ehˇ-eu meh. Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ, nawˇ “aˬ yawꞈ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ-euˬ nymˇ jiˇ-ahˇ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ k’aˇ jaˆ-eu yawˬ jeˬ na luꞈ-ahˇ maˬ ehˇ, nawˇ yaw muiˬ paˬ-ehˇ haw piˇ nehˬ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ k’aˇ mˇ k’aˇ shaˇ-eu yawˬ jeˬ na luꞈ laꞈ k’oeˇ nawˇ guiˬ lahˬ biꞈ-awˇ, miˇ k’ahˬ k’oeˇ k’ahˬ tiˬ byah ni jawˇ-eu jeˬ zaˬ k’oeˇ deuˬ aˬ yawꞈ-ahˇ nawˇ biꞈ taˬ-euˬ meh. Ehˇ k’awꞈ, nymˬ-mˇ aˬ yawꞈ k’aˇ jaˆ-eu yawˬ jeˬ na luꞈ nawˇ yuˇ k’oꞈ nehˬ jiˇ law nmˇ-aˬ, nawˬ-euˬ myaˆ k’eh tuˆ ni aˬ yawꞈ nawˬ-ahˇ yaˬ k’ehˇ yaˬ tehꞈ-a” lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh.—Yawˇbaˆ 1:10, 11.

9. Yeˬhawˇbaˬ Saˬdaˬ-ahˇ aˬ jeˬ jahˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ biꞈ nehˬ-euˬ nga?

⁹ Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ gaˇ mˇ-eu teu naˇ, tiˬ jeˬ paˬ geuꞈ mawꞈ-eu miˇ neh mˇ-eu tehꞈ meh lehˇ, Saˬdaˬ ehˇ-awˇ, Yawˇbaˆ-ahˇ Miˬyehˇ gaˇ maˬ paˇ bi mˇ ni k’awꞈ jahˇ nya ma lehˇ paˇ ehˇ-eu meh. Saˬdaˬ-euˬ dawˬ teu maˬ tsaˬ-a lehˇ Yeˬhawˇbaˬ siˬ nya k’awꞈ, Yawˇbaˆ aˬ yawꞈ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ-eu heu naˇ, maˇ diˇ gaˬ-eu miˇ neh meh lehˇ bi siˬ nya-eu g’aˇ duˬ, Yawˇbaˆ-ahˇ lawˬ haw-eu aˬ kawˬ-aˬ biꞈ nehˬ-euˬ meh.

10. Saˬdaˬ Yawˇbaˆ-ahˇ aˇ naˆ ni jahˇ doeˇ nehˬ-euˬ nga? Ehˇ k’awꞈ, Yawˇbaˆ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-euˬ nga?

¹⁰ Saˬdaˬ Yawˇbaˆ-euˬ jeˬ zaˬ deuˬ-ahˇ neh laˆ cawˆ dahˬ beh-awˇ, gaˇ mˇ zaˬ deuˬ-ahˇ k’awꞈ shiˇ jiˇ gaˇ keuˆ ni jahˇ-euˬ meh. Yawˇbaˆ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ dzeˇ ni pyeuꞈ iˇ-euˬ uˬ taꞈ, jaˬ lehˇ lehˇ ma neh aˬ yawꞈ-euˬ zaˬ 10 g’aˬ-ahˇ k’awꞈ laˆ sehꞈ-euˬ meh. Ehˇ k’awꞈ, Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ luꞈ-a siˬ. Yawˇbaˆ teu “naˆ naˆ-ehˇ g’eh-eu jeˬ aˬ yawꞈ k’oeˇ taˆ keuˆ le-euˬ k’awꞈ, Miˬyehˇ-ahˇ iˬ baˇ taˬ-eu dawˬ ngehˬ-awˇ iˬ baˇ maˬ mˇ-a” lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh.—Yawˇbaˆ 1:12-19, 22.

11. (a) Saˬdaˬ Yawˇbaˆ-ahˇ aˬ jeˬ paˇ jahˇ-euˬ nga? (b) Yawˇbaˆ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-euˬ nga?

¹¹ Saˬdaˬ neh jahˇ-euˬ yaw doeˇ teu myaˆ tehꞈ maˬ ngeuˇ-a siˬ. Saˬdaˬ Miˬyehˇ-ahˇ “nymˬ-mˇ nawˇ aˬ yawꞈ-euˬ g’awˇ mawˇ-ahˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ nehˬ law nmˇ-aˬ, nawˬ-euˬ myahˆ k’eh tuˆ ni aˬ yawꞈ  nawˬ-ahˇ yaˬ k’ehˇ yaˬ tehꞈ-a” lehˇ paˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. K’oeˇ naˇ, Saˬdaˬ Yawˇbaˆ-ahˇ k’aˆ dui dui-eu naˇ gawˇ bi naˇ laˇ-euˬ meh. (Yawˇbaˆ 2:5, 7) Ehˇ k’awꞈ, Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ saˇ jaˇ maˬ peuˬ-a. Aˬ yawꞈ “shiˇ ngeh keuˆ ni iˬ baˇ maˬ mˇ” lehˇ ehˇ-eu meh.—Yawˇbaˆ 27:5.

12. Saˬdaˬ jaˬ myawꞈ-a lehˇ Yawˇbaˆ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ-euˬ nga?

¹² Yawˇbaˆ Saˬdaˬ neh ja bu-euˬ jeˬ-ahˇ maˬ siˬ nya-eu uˬ taꞈ, aˬ yawꞈ k’oeˇ taˆ shaˬ zahˬ aˬ jeˬ miˇ neh teu myaˆ myaˆ-ehˇ keuˆ le-eu lehˇ k’awꞈ maˬ siˬ nya-a. Yeˬhawˇbaˬ jahˇ nya lehˇ noeˬ-eu meh. (Yawˇbaˆ 6:4; 16:11-14) Aˬ jeˬ lehˇ g’eh k’awꞈ, Yawˇbaˆ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ saˇ jaˇ maˬ peuˬ-a. Heu gaˇ haw ngeh, Yawˇbaˆ Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ-eu muiˬ laˇ-eu jeˬ jaˆ-eu miˇ neh cawˬ-eu maˬ ngeuˇ-ehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh cawˬ-eu lehˇ siˬ laˇ-eu meh. Teu miˇ neh, Saˬdaˬ ja bu-eu jeˬ heu dawˬ tawˆ luꞈ jaˬ myawꞈ pyeuꞈ meh.

13. Yawˇbaˆ Miˬyehˇ-ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ-eu heu, aˬ jeˬ mawˇ laˇ-euˬ nga?

¹³ Yawˇbaˆ mˬ k’oeˇ taˆ aˬ jeˬ pyeuꞈ-euˬ lehˇ maˬ siˬ nya k’awꞈ, Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ-awˇ, Saˬdaˬ yaw haiˬ-a lehˇ mˇ mawˇ-euˬ meh. Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ saˇ jaˇ ziꞈ-eu cawˬ heu g’aˬ-ahˇ guiˬ lahˬ biꞈ-euˬ meh.—Yawˇbaˆ 42:12-17.

14, 15. Saˬdaˬ yawˬ g’aˬ na luꞈ-ahˇ aˬ jeˬ lehˇ ja bu-eu nga?

¹⁴ Yawˇbaˆ-ahˇ pyeuꞈ laˇ-euˬ jeˬ, aˬ dui dzaw geuꞈ duˬ pyeuꞈ meh. Nymˬ-mˇ k’awꞈ, Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ gaˇ mˇ-eu deuˬ-ahˇ, yawˬ ha-ahˇ muiˬ laˇ-eu jeˬ jaˆ-eu miˇ neh mˇ-eu tehꞈ meh lehˇ ja bu-eu meh. Yawˇbaˆ 2:4-ahˇ, “tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ yawˬ ha-euˬ uˬ k’awˇ ya buˬ-iˇ ni yawˬ jeˬ na luꞈ-ahˇ byehˇ dzeh coeˬ tehꞈ-a” lehˇ Saˬdaˬ ehˇ-eu teu naˇ, Yawˇbaˆ-ahˇ tehꞈ-ehˇ ja bu-eu maˬ ngeuˇ-a. Yawˬ g’aˬ na luꞈ yawˬ ha-ahˇ tehꞈ-ehˇ noeˬ keuˆ nga lehˇ ja bu-eu meh. Yawˇbaˆ shiˇ-euˬ myahˇ laˇ k’awꞈ, Saˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ-eu aˬ dui-ahˇ ja bu luꞈ-a siˬ. Teu miˇ neh, Dawˬdaˬ 27:11-ahˇ “ngaˬ li-oˇ, zaˬ siˬ tsawˇ gahˇ ahˇ-eu tsawˇ haˬ bi pyeuꞈ laˇ-awˬ. Ngaˇ laˬ k’aˬ cehˇ ma. Ngaˬ-ahˇ ja doeˇ mawꞈ-eu tsawˇ haˬ deuˬ-ahˇ ngaˇ ngehˬ k’oꞈ tmˇ k’oꞈ nehˬ nya tehꞈ-a” lehˇ, Yeˬhawˇbaˬ ehˇ-eu meh.

 ¹⁵ Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ naˇ haˬ-awˇ, aˬ yawꞈ-euˬ saˇ jaˇ ziꞈ-eu cawˬ pyeuꞈ naˇ, Saˬdaˬ jaˬ myawꞈ-a lehˇ siˬ laˇ-eu meh. Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ cawˬ-eu g’aˇ duˬ, nawˬ-euˬ dehꞈ ziˇ g’awˬ mya jeˬ-ahˇ ya laˆ paˇ k’awꞈ, heu-aˬ, nawˬ neh k’aˇ noeˬ tsehˆ haw-euˬ jeˬ laꞈ k’oeˇ neh, muiˬ dzehˬ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. Noeˬ tsehˆ-eu jeˬ heu naˇ, aˇ yeˇ huiˬ dui dui meh. Dehꞈ ziˇ-ahˇ shaˬ zahˬ puˬ le naˇ, nawˇ Miˬyehˇ-ahˇ saˇ jaˇ maˬ paˇ ziꞈ meh lehˇ Saˬdaˬ ehˇ-eu miˇ neh. Aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ saˇ jaˇ bi peuˬ-eu g’aˇ duˬ, aˬ yawꞈ yaw myaˬ jeˬ-ahˇ zmˬ-awˇ lawˬ haw-eu meh. Aˬ yawꞈ aˬ joˆ-ehˇ jahˇ-eu nga?

16. (a) Yeˬhawˇbaˬ-euˬ gaˇ-ahˇ byehˇ dzeh ni, Saˬdaˬ aˬ jeˬ jeˇ jahˇ-eu nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ-euˬ gaˇ-ahˇ byehˇ dzeh ni, Saˬdaˬ nawˬ-ahˇ aˬ geu jeˬ neh lawˬ haw laˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu nga?

¹⁶ Miˬyehˇ nehˬ-ehˇ bi g’awˬ iˇ-eu g’aˇ duˬ, Saˬdaˬ g’awˬ mya jeˬ-ahˇ zmˬ meh. Aˬ yawꞈ “tsawˇ haˬ-ahˇ kawꞈ sehꞈ dzaˬ-eu lehˇ joeˬ joeˬ-ehˇ cah-eu aˇ laˬ jaˬ shiˇ”-ahˇ duˇ meh. (1 Beˬtuˆluˆ 5:8) Teu miˇ neh, nawˇ Jaˇliꞈ dzaw-awˇ ya siˬ nya-euˬ jeˬ-ahˇ mˇ caw luꞈ gaˇ, cawˬ hawˇ-eu nymˇ jiˇ laꞈ k’oeˇ-euˬ deuˬ, maˬ ngeuˇ naˇ aˬ cawˬ laˆ tsoeˬ laˇ ngeh taˬ zahˬ leˇ. Toˆ-ehˇ ya puˬ ngeh, yaw doeˇ jahˇ laˇ nya lehˇ noeˬ tehꞈ-a. * (Yoˇhaˬ 15:19, 20) K’oeˇ naˇ, Saˬdaˬ “yaw shehꞈ bya-eu mˬ taˆ g’aˬ k’ehˇ jahˇ geuꞈ”-awˇ, aˬ dui-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ maˬ bi naˇ haˬ-eu lehˇ muˇ juˇ juˇ laˇ-eu meh. (2 Gawˇliˬtu 11:14) Saˬdaˬ aˬ dui-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ gaˇ-ahˇ byehˇ dzeh ni lawˬ haw-eu nyaˆ taꞈ tiˬ jeˬ naˇ, Miˬyehˇ gaˇ mˇ-eu maˬ geuˇ nya lehˇ bi noeˬ laˇ-eu heu meh.—Dawˬdaˬ 24:10.

17. Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ ni, aˬ jeˬ caw ba nehˬ-eu nga?

¹⁷ Saˬdaˬ jaˬ myawꞈ-a lehˇ bi siˬ duˬ mawꞈ naˇ, aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ ya naˇ haˬ meh. Ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu deuˬ  pyeuꞈ nya ni, aˬ jeˬ caw ba nehˬ-eu nga? ‘Naw maꞈ-euˬ nui ma, g’awˇ mawˇ, saꞈ laˇ dawˬ tawˆ luꞈ, Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ gaˬ-awˬ’ lehˇ Jaˇliꞈ ehˇ-eu meh. (Dawˬmehˬmehˬ-eu 6:5) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu heu naˇ, aˬ yawꞈ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh meh. Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ ngehˬ-ehˇ myaˬ laˇ naˇ ngehˬ-ehˇ, aˬ yawꞈ k’aˇ ehˇ-eu jeˬ-ahˇ mˇ mawꞈ laˇ meh. “Aˬ dui Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu lehˇ ehˇ-eu k’oeˇ-aˬ, aˬ yawꞈ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ gaˇ ehˇ-eu meh. Aˬ yawꞈ-euˬ dawˬ-aˬ, aˬ dui maˬ caw teh nya paˬ-ehˇ shaˬ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ-a” lehˇ Yoˇhaˬ neh boꞈ taˬ-euˬ meh.—1 Yoˇhaˬ 5:3.

18, 19. (a) Yeˬhawˇbaˬ-euˬ mehˬ shi yaw bahˬ jeˬ, aˬ jeˬ jeˇ jaˆ-eu nga? (b) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui maˬ mˇ nya-eu jeˬ-ahˇ mˇ lehˇ maˬ k’ehˇ-a lehˇ, aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ siˬ nya-eu nga?

¹⁸ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ mehˬ shi bahˬ-eu jeˬ aˬ jeˬ jeˇ jaˆ-eu nga? Yaw jeˬ ma jeˬ tiˬ hmˬ na, oeˬ coeˇ oeˬ bawˬ laꞈ k’oeˇ “ Yeˬhawˇbaˬ bye-eu jeˬ-ahˇ bye-awˬ” lehˇ boꞈ taˬ gaˇ haw-awˬ. Nawˇ haw dahˬ beh ngeh, yaw k’aˆ-ehˇ bahˬ-eu jeˬ maˬ ngeuˇ nga lehˇ noeˬ-eu paˬ. Ehˇ k’awꞈ, Jaˇliꞈ-ahˇ gui-awˇ yaw muiˬ-ehˇ shaˇ noeˬ haw ngeh, Yeˬhawˇbaˬ-euˬ zahˇ dawˬ laꞈ k’oeˇ ahˇ-eu zaˬ siˬ nui gahˇ-ahˇ g’oˆ shaw nya laˇ tehꞈ-a. K’oeˇ naˇ, nawˬ-euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ  k’oeˇ tiˬ jeˬ na ya laˆ paˇ nya lehˇ k’awꞈ noeˬ laˇ-eu paˬ. Tiˬ poˆ na laˆ paˇ-eu yaw shaˬ k’awꞈ nawˇ laˆ paˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ saˇ jaˇ ziꞈ-eu cawˬ pyeuꞈ-awˇ, laˬ k’aˬ cehˇ nui saˇ oꞈ-eu jeˬ za meh. (Iˇsaˬyaˇ 48:17, 18) Aˬ dui laˆ paˇ nya meh lehˇ, aˬ joˆ-ehˇ siˬ nya-eu nga?

¹⁹ Aˬ dui maˬ mˇ nya-eu jeˬ-ahˇ mˇ lehˇ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ k’ehˇ-a. (Dawˬmehˬmehˬ-eu 30:11-14) Aˬ yawꞈ maˇ diˇ g’oeˇ-eu cawˬ pyeuꞈ meh. Aˬ dui-euˬ mawˇ do-ahˇ aˬ dui naˆ maˬ tseˇ siˬ nya-awˇ, aˬ dui-euˬ g’aˬ baˬ-eu tsahˇ hawˇ-eu g’aˬ k’aˆ-eu tsahˇ-ahˇ k’awꞈ siˬ nya-eu meh. (Ja ceuˬ 103:14) Pawˇluˆ aˬ dui-ahˇ “Miˬyehˇ-aˬ, saˇ jaˇ ziꞈ dui dui-awˇ, naw maꞈ maˬ kamˬ coeˇ-eu muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ maˬ bi keuˆ le-a. Naw maꞈ k’oeˇ taˆ muˇ juˇ juˇ-eu jeˬ keuˆ le ngeh, kamˬ coeˇ ni aˬ yawꞈ g’aˬ biꞈ nehˬ laꞈ-awˇ, buˬ-iˇ nya-eu gaˇ ma shaˇ dahˇ nehˬ laꞈ tehꞈ-a” lehˇ g’aˬ biꞈ nehˬ laꞈ-eu meh. (1 Gawˇliˬtu 10:13) Yaw tsaˬ jeˬ-ahˇ mˇ nya ni, Yeˬhawˇbaˬ aˬ myah luꞈ g’aˬ biꞈ laꞈ meh lehˇ aˬ dui jah nya meh. Nawˇ shaˬ-eu jeˬ-ahˇ ya tahˬ puˬ ngeh, kamˬ coeˇ ni aˬ myah luꞈ naˆ maˬ tseˇ k’aˆ-eu “baoˬ” biꞈ nehˬ laꞈ meh. (2 Gawˇliˬtu 4:7) Pawˇluˆ Yeˬhawˇbaˬ neh caw ba nehˬ laꞈ-euˬ jeˬ-ahˇ yaw myaˬ poˆ za ngeh, aˬ geu jeˬ keuˆ leˬ maˬ kaˬ, aˬ yawꞈ “neh ngaˬ-ahˇ  biꞈ laꞈ-euˬ baoˬ-ahˇ g’oe-awˇ ciˬ daˬ coeˇ ma” lehˇ ehˇ-eu meh.—Piˇliˇpiˆ 4:13.

20. Aˬ jeˬ jeˇ dzaw geuꞈ-eu jeˬ jaˆ-awˇ, aˬ jeˬ miˇ neh ya dzaw geuꞈ nga?

²⁰ Yeˬhawˇbaˬ nehˬ-ehˇ cawˬ pyeuꞈ mawꞈ naˇ, aˬ yawꞈ-euˬ mehˬ shi yaw bahˬ jeˬ-ahˇ maˬ mˇ ni ya byehˇ meh. Teu tehꞈ-ehˇ maˬ g’aˬ-a siˬ. (Loˇmaˆ 12:9) Miˬyehˇ-euˬ cawˬ-aˬ, Miˬyehˇ gaˬ-eu jeˬ-ahˇ ya gaˬ meh. Gaˇ kawˆ heu Ja ceuˬ 15:1-5-ahˇ ehˇ shaw nehˬ taˬ-euˬ meh. (Gui.) Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ deuˬ, aˬ yawꞈ-euˬ seuˆ dzeuꞈ aˇ g’ehˇ-ahˇ ya dzaw geuꞈ-awˇ, “g’oeˇ-eu gaˬ-eu, laˬ k’aˬ cehˇ-eu, nui saˇ oꞈ-eu, nui ma g’awˬ mahˇ ni taˬ-eu, g’awˬ shaˬ gaˬ-eu nui ma ahˇ-eu, yaw muiˬ jeˬ mˇ-eu, saˇ jaˇ ziꞈ-eu, nui nahˬ nui yu ahˇ-eu, yawˬ ha-euˬ nui ma-ahˇ g’aˬ leˇ-eu” heu deuˬ-ahˇ k’awꞈ ya mˇ mawˇ-eu meh.—Gaˬlaˬtiˆ 5:22, 23.

21. Miˬyehˇ ya leˇ-eu seuˆ dzeuꞈ aˇ g’ehˇ ahˇ nya ni, aˬ jeˬ ya jahˇ nga?

²¹ Muiˬ-eu seuˆ dzeuꞈ aˇ g’ehˇ heu nawˬ-euˬ laꞈ k’oeˇ k’awꞈ ahˇ ni, aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ-eu nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ jeˇ-ahˇ ya leˇ-eu nga lehˇ siˬ nya-eu g’aˇ duˬ, yawˬ jawˇ na luꞈ Jaˇliꞈ gui-awˇ Jaˇliꞈ ya dzaw-eu meh. (Iˇsaˬyaˇ 30:20, 21) Nawˇ teu loꞈ-ehˇ jahˇ naˇ, nawˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ gaˬ-eu jeˬ myaˬ laˇ-awˇ, aˬ yawꞈ-euˬ ehˇ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ mawꞈ laˇ-eu meh.

22. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ naˇ, aˬ jeˬ muiˬ-eu nga?

²² Nawˬ-euˬ dehꞈ ziˇ laꞈ k’oeˇ dehꞈ paˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu jeˬ heu, moeˬ tsoeˬ yaw oeˇ lehˆ dzeh-awˇ, yaw shuiꞈ dm paˇ gaˇ sheu cehˆ nya-eu meh. Jaˇliꞈ-ahˇ “nui ma yaw oeˇ” lehˆ dzeh-awˇ, “nui ma yaw shuiꞈ” ya dm paˇ meh lehˇ ehˇ-eu meh. (Gawˇlawˇsehˇ 3:9, 10) Dehꞈ paˇ-eu hawˇ-eu Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu lehˇ ehˇ-eu heu naˇ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ-a. Ehˇ k’awꞈ, Miˬyehˇ “guiˬ lahˬ” biꞈ ma lehˇ saˇ jaˇ dzaˬ taˬ-euˬ meh. (Ja ceuˬ 19:11) Saˬdaˬ jaˬ myawꞈ-a lehˇ bi siˬ duˬ laˇ-eu g’aˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-awˬ. Yeˬhawˇbaˬ-euˬ gaˇ mˇ-eu heu naˇ, mehˬ hu paw-euˬ laꞈ sawˬ-ahˇ geuꞈ mawꞈ-eu miˇ neh maˬ ngeuˇ-ehˇ, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh mˇ-eu jeˬ bi pyeuꞈ-awˬ. Toˆ-ehˇ naˇ, nawˇ Miˬyehˇ-euˬ cawˬ maˇ diˇ pyeuꞈ nya meh.