1. Aˬ dui-ahˇ dehꞈ-eu jeˬ biꞈ-euˬ aˬ suˇ g’aˬ nga?

Yeˬhawˇbaˬ “dehꞈ luꞈ-eu Miˬyehˇ pyeuꞈ” meh. (Yeˬlaˬmiˇ 10:10) Aˬ yawꞈ Beh-euˬ yaw sahˇ pyeuꞈ-awˇ, aˬ dui-ahˇ dehꞈ-eu jeˬ biꞈ-euˬ meh. Jaˇliꞈ-ahˇ “yawˬ jeˬ na luꞈ nawˬ neh beh-awˇ, nawˬ-euˬ nui k’ahˇ baˬ da baˇ neh, jaˆ luꞈ jawˇ luꞈ-eu” meh lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. (Pah mehˬ-eu 4:11) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ bi dehꞈ mawꞈ-eu meh. Dehꞈ-eu jeˬ-aˬ, Miˬyehˇ jawˇ gaˇ neh oe-euˬ poeˬ-eu laꞈ sawˬ pyeuꞈ meh.—G’aˬk’ehˇ 17:24, 25-ahˇ gui.

2. Aˬ dui-euˬ dehꞈ ziˇ maˇ diˇ laˬ k’aˬ cehˇ mawꞈ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ-eu nga?

² Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui dehꞈ nya ni dzaˬ-eu dawˇ-eu, loˬ-eu yawˬ jeˬ na luꞈ biꞈ nehˬ-eu meh. (G’aˬk’ehˇ 17:28) K’oeˇ uˬ taꞈ, aˬ dui-ahˇ laˬ k’aˬ tiˬ cehˇ bi dehꞈ mawꞈ-eu meh. (G’aˬk’ehˇ 14:15-17) Aˬ dui-euˬ dehꞈ ziˇ maˇ diˇ laˬ k’aˬ cehˇ mawꞈ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ-ahˇ ya naˇ haˬ meh.—Iˇsaˬyaˇ 48:17, 18.

3. Gaˬiˇnaˆ Aˬbeˬlaˆ-ahˇ sehꞈ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ aˬ jeˬ jahˇ-euˬ nga?

³ Aˬ dui hawˇ-eu aˬ cawˬ-euˬ dehꞈ-eu jeˬ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ k’aˆ-eu meh lehˇ Jaˇliꞈ mehˬ-eu meh. Aˬdaˬ hawˇ-eu Eˇbaˆ-euˬ aˬ li Gaˬiˇnaˆ, aˬ yawꞈ-euˬ aˬ nyiˇ Aˬbeˬlaˆ-ahˇ nui ma pehˇ luꞈ ngeh, toˆ-ehˇ maˬ ya g’eh-a lehˇ Yeˬhawˇbaˬ Gaˬiˇnaˆ-ahˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k’awꞈ, Gaˬiˇnaˆ maˬ naˇ haˬ ni, nui ma pehˇ dui dui-eu laꞈ k’oeˇ, “aˬ yawꞈ-euˬ aˬ nyiˇ-ahˇ sehꞈ-euˬ meh.” (Aˇdahˬbeh-eu 4:3-8) Teu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ Gaˬiˇnaˆ-ahˇ bi shaˬ-eu lehˇ daˇ nehˬ-euˬ meh. (Aˇdahˬbeh-eu 4:9-11) Nui ma pehˇ-eu jeˬ hawˇ-eu bye-eu jeˬ heu naˇ, yaw haiˬ jeˬ-ahˇ  bi mˇ peuˬ laˇ-eu miˇ neh, guˆ laˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu meh. Heu loꞈ-ehˇ mˇ-eu deuˬ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu jeˬ maˬ za-a. (1 Yoˇhaˬ 3:15-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ nui k’ahˇ bi shiˇ mawꞈ naˇ, aˬ cawˬ-ahˇ gaˬ nya ni ya dzaw-eu meh.—1 Yoˇhaˬ 3:11, 12.

4. Zahˇ 10 dawˬ laꞈ k’oeˇ neh, 1 dawˬ dehꞈ-eu jeˬ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-awˇ aˬ jeˬ mehˬ-eu nga?

⁴ G’awˬ mya heˇ k’oꞈ dzeuˇ laˇ ngeh, Yeˬhawˇbaˬ Moˇseˬ-ahˇ Zahˇ dawˬ k’oꞈ dawˬ 10 dawˬ biꞈ nehˬ-euˬ meh. Zahˇ dawˬ heu laꞈ k’oeˇ “aˬ cawˬ-ahˇ nawˇ maˬ ya sehꞈ-a” lehˇ ehˇ taˬ-euˬ tiˬ dawˬ ahˇ-eu meh. (Dawˬmehˬmehˬ-eu 5:17) Diˇ daˬ-ehˇ aˬ cawˬ-ahˇ sehꞈ naˇ, yawˬ ha k’awꞈ sehꞈ gaˇ ya daˬ meh.

5. Zaˬ laˆ dzeh-eu jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nga?

⁵ Zaˬ laˆ dzeh-eu jeˬ-ahˇ Miˬyehˇ aˬ joˆ-ehˇ noeˬ-eu nga? Uˬ maˆ laꞈ k’oeˇ ahˇ-eu zaˬ k’awꞈ, Yeˬhawˇbaˬ-euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ baw-eu meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ zaˬ pi luꞈ-eu zaˬ miˬ zaˬ-ahˇ laˆ tahˬ-awˇ zaˬ dzeh naˇ, aˬ yawꞈ g’aˬ k’awꞈ ya bi sehꞈ meh lehˇ, Yeˬhawˇbaˬ neh Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ biꞈ-euˬ Zahˇ dawˬ-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. (Doˆ-iˇ-eu 21:22, 23-ahˇ gui; Ja ceuˬ 127:3.) Heu naˇ, zaˬ laˆ dzeh-eu jeˬ-aˬ, yaw bahˬ tiˬ jeˬ meh lehˇ aˬ dui-ahˇ mehˬ-eu meh.—Dzaw lahˬ 28-ahˇ haw.

6, 7.  Aˬ dui dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-eu lehˇ, Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ nehˬ nya-eu nga?

⁶ Aˬ dui hawˇ-eu aˬ cawˬ-euˬ dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ, aˬ dui aˇ poeˬ taˬ baw-eu lehˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ nehˬ nya-eu nga? Aˬ dui hawˇ-eu aˬ cawˬ-euˬ dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ maˬ laˆ tahˬ-eu heu neh, mˇ mawˇ nehˬ nya-eu meh. Teu miˇ neh, aˬ dui-ahˇ laˆ cawˆ laˆ sehꞈ laˇ nya-eu, ya k’awˬ, ya piˇ, lu paꞈ lawˬ muˇ maˬ ya dzaˬ maˬ ya dawˇ-a.

⁷ Aˬ dui-euˬ g’awˇ mawˇ hawˇ-eu dehꞈ-eu jeˬ Miˬyehˇ neh biꞈ-euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ bi dehꞈ mawꞈ-eu loꞈ-ehˇ ya dehꞈ meh. Teu miˇ neh, aˬ dui yawˬ ha-euˬ g’awˇ mawˇ-ahˇ yaw muiˬ-ehˇ ya laˆ saˆ-eu meh. Toˆ-ehˇ maˬ jahˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi maˬ shawˇ-eu tsawˇ haˬ pyeuꞈ-iˇ nya-eu meh. (Loˇmaˆ 6:19;  12:1; 2 Gawˇliˬtu 7:1) Dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ aˇ poeˬ maˬ taˬ baw naˇ, dehꞈ-eu jeˬ biꞈ-euˬ Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui uˬ duˬ tahˬ gaˇ maˬ ha geuꞈ-a. Ehˇ k’awꞈ, dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw naˇ, maˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ laˆ paˇ-eu yaw shaˬ k’awꞈ, aˬ dui leh jeh luꞈ gaˇ Yeˬhawˇbaˬ caw ba nehˬ meh.

8. Aˬ dui hawˇ-eu aˬ cawˬ-euˬ dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ maˬ laˆ tahˬ maˬ laˆ naˇ-eu g’aˇ duˬ, aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ-eu nga?

⁸ Dehꞈ ziˇ Miˬyehˇ neh biꞈ-euˬ laꞈ sawˬ pyeuꞈ-eu lehˇ aˬ dui ya dzaw dzeuˇ-euˬ ma. Aˬ dui hawˇ-eu aˬ cawˬ-euˬ dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ maˬ laˆ tahˬ-eu g’aˇ duˬ, aˬ dui leh jeh meh lehˇ Yeˬhawˇbaˬ noeˬ tmˬ-eu meh. Teu miˇ neh, lawˬ liˬ yeuꞈ ngeh maˬ ehˇ, niˇ g’a ngeh maˬ ehˇ, yaw muiˬ-ehˇ ya yahˇ-eu meh. (Ja ceuˬ 11:5) K’oeˇ naˇ, iˇ kahˇ-ahˇ k’awꞈ yaw muiˬ paˬ-ehˇ ya bo saˆ-eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ “nymˇ yaw shuiꞈ tsoˆ ngeh, nymˇ mˬ jawˬ jawˬ-ehˇ ya taw lahˇ meh. Tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ na ga sehꞈ naˇ, nawˬ-euˬ k’oeˇ taˆ iˬ baˇ maˬ ya bi keuˆ le-eu g’aˇ duˬ, k’oeˇ loꞈ-ehˇ ya jahˇ meh” lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh.—Dawˬmehˬmehˬ-eu 22:8.

9. Jeˬ zaˬ-euˬ dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ, aˬ joˆ-ehˇ aˇ poeˬ taˬ baw nya-eu nga?

⁹ Jeˬ zaˬ-euˬ dehꞈ-eu jeˬ k’awꞈ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ mehˬ shi aˇ yeˇ huiˬ meh. Aˬ yawꞈ jeˬ zaˬ-ahˇ sehꞈ-eu aˬ kawˬ-aˬ biꞈ-euˬ heu naˇ, dzaˬ-eu hawˇ-eu moeˬ tsoeˬ bi geuꞈ-eu g’aˇ duˬ meh. K’oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ-ahˇ laˆ tahˬ laˆ naˇ laˇ naˇ k’awꞈ bi sehꞈ-eu meh. (Aˇdahˬbeh-eu 3:21; 9:3; Doˆ-iˇ-eu 21:28) Ehˇ k’awꞈ, jeˬ zaˬ-ahˇ maˬ ya k’ehˬ-eu uˬ taꞈ, niˇ g’a gaˇ k’awꞈ maˬ ya sehꞈ-a.—Dawˬdaˬ 12:10.

10. Shiˬ dehꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ-eu lehˇ, aˬ dui aˬ joˆ-ehˇ siˬ nya-eu nga?

¹⁰ Shiˬ-aˬ, dehꞈ-eu jeˬ pyeuꞈ-eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ shiˬ-ahˇ muiˬ-eu shawˇ-eu (aˇ poeˬ k’aˆ-eu) lehˇ sawˇ-eu meh. Gaˬiˇnaˆ Aˬbeˬlaˆ-ahˇ sehꞈ g’aˬ ngeh, “nawˬ-euˬ aˬ nyiˇ-euˬ shiˬ, miˇ tsaˬ dawˬ dahˬ paw neh ngaˬ-ahˇ kuˇ luꞈ meh” lehˇ Yeˬhawˇbaˬ ehˇ-eu meh. (Aˇdahˬbeh-eu 4:10) Aˬbeˬlaˆ-euˬ shiˬ dehꞈ-eu jeˬ  pyeuꞈ-eu miˇ neh, Yeˬhawˇbaˬ Gaˬiˇnaˆ-ahˇ bi shaˬ-eu lehˇ daˇ nehˬ-euˬ meh. Noˇaˬ-euˬ ziˇ-ahˇ iˇ cuꞈ dahˬ pymˬ g’aˬ ngeh, shiˬ-aˬ, dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ ehˇ mawꞈ-eu lehˇ Yeˬhawˇbaˬ tiˬ poˆ paˇ bi siˬ duˬ-euˬ meh. Noˇaˬ pehˬ-ahˇ jeˬ zaˬ-euˬ shaˬ jiˇ dzaˬ-eu aˬ kawˬ-aˬ biꞈ nehˬ ngeh, “jeˬ zaˬ hawˇ-eu ho zaˬ nga jiˇ dawˬ tawˆ luꞈ maˬ ehˇ . . . sahˬ lahˬ g’awˬ daˇ deuˬ-ahˇ maˬ ehˇ, naw maꞈ dzaˬ nya tehꞈ-a” lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh. Ehˇ k’awꞈ, maˬ bi dzaˬ-eu tiˬ jeˬ-aˬ, “shiˬ maˬ dzeˇ-iˇ-euˬ shaˬ jiˇ meh. Dehꞈ luꞈ-eu saꞈ laˇ shiˬ laꞈ k’oeˇ ahˇ-eu miˇ neh, naw maꞈ shiˬ taˬ dzaˬ” lehˇ ehˇ nehˬ-euˬ meh.—Aˇdahˬbeh-eu 1:29; 9:2-4.

11. Yeˬhawˇbaˬ Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ shiˬ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-awˇ, aˬ jeˬ ehˇ nehˬ-euˬ nga?

¹¹ Noˇaˬ-ahˇ shiˬ taˬ dzaˬ lehˇ ehˇ-euˬ 800 k’oꞈ dzeuˇ laˇ ngeh, “Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ haˬ maˬ ehˇ, aˬ yawꞈ maꞈ nehˬ-ehˇ jawˇ luꞈ-eu boeˇ miˬ siˬ k’aˬ deuˬ maˬ ehˇ, bawˇ cah cah-awˇ, bawˇ tsahˬ jeˬ zaˬ aˇ jiˇ yaw shawˇ jeˬ tiˬ mawˇ na mi naˇ . . . shiˬ miˇ tsaˬ-ahˇ ya bi yoeˇ dzeh-awˇ, ya beuˬ pahˬ yaꞈ meh” lehˇ Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ ehˇ nehˬ-awˇ, “shiˬ maˬ yoeˇ dzeh-euˬ shaˬ jiˇ taˬ dzaˬ” lehˇ k’awꞈ ehˇ nehˬ-euˬ meh. (Uˬduˬtahˬ-eu 17:13, 14) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-euˬ zaˬ lahˇ deuˬ-ahˇ, shiˬ-ahˇ muiˬ-eu shawˇ-eu lehˇ bi haw mawꞈ-a siˬ. Aˬ yawꞈ maꞈ shaˬ jiˇ dzaˬ nya k’awꞈ, shiˬ maˬ dzaˬ nya-a. Jeˬ zaˬ-ahˇ dzaˬ-eu lehˇ sehꞈ ngeh k’awꞈ, shiˬ miˇ tsaˬ-ahˇ ya bi yoeˇ dzeh-eu meh.

12. Ka li zaˬ deuˬ shiˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ haw-eu nga?

¹² Yeˬsuˇ shiˇ dzeuˇ-awˇ tiˬ k’ehˬ naˇ, g’aˬ k’ehˇ deuˬ hawˇ-eu Ka li zaˬ aˇ muˇ-ahˇ sheuˬ g’eh-eu deuˬ, Yeˬluˇsaˬlehˬ meuˬ-ahˇ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ neh Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ biꞈ-euˬ Zahˇ dawˬ laꞈ k’oeˇ neh Ka li zaˬ deuˬ ya mˇ tawꞈ leꞈ-eu aˬ geu dawˬ nga lehˇ bawˬ dzaˬ laˇ-euˬ meh. (G’aˬk’ehˇ 15:28, 29-ahˇ gui; 21:25.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ maꞈ-ahˇ shiˬ aˇ poeˬ baw-awˇ, muiˬ-eu shawˇ-eu lehˇ siˬ leˇ ni caw ba nehˬ-eu meh. Dahˬ beh-euˬ Ka li zaˬ deuˬ shiˬ maˬ ya dzaˬ maˬ ya dawˇ-eu uˬ taꞈ, shiˬ maˬ dzeˇ-iˇ-euˬ shaˬ jiˇ-ahˇ k’awꞈ maˬ ya dzaˬ-a. Aˬ yawꞈ maꞈ maˬ  mˇ caw naˇ, tahˬ pahˬ aˬ ma mawˇ kawˇ-ahˇ uˬ duˬ tahˬ gaˇ duˇ-awˇ, aˬ cawˬ nehˬ-ehˇ joe-eu naˆ ni bahˬ-eu meh. Saˇ ka teu laꞈ k’oeˇ-euˬ Ka li zaˬ maˇ diˇ deuˬ, shiˬ-ahˇ maˬ dzaˬ maˬ dawˇ-a. Nymˬ-mˇ tawˇ neh? Nymˬ-mˇ k’awꞈ, shiˬ-ahˇ muiˬ-eu shawˇ-eu lehˇ bi haw mawꞈ-eu meh.

13. Ka li zaˬ deuˬ aˬ jeˬ miˇ neh shiˬ maˬ ya dawˆ-eu nga?

¹³ Heu naˇ, Ka li zaˬ deuˬ shiˬ dawˆ-eu jiˇ maˬ ya-a lehˇ ehˇ mawꞈ-eu maˬ ngeuˇ nga loˇ? Ngeuˇ meh. Yeˬhawˇbaˬ shiˬ-ahˇ maˬ bi dzaˬ maˬ bi dawˇ-eu lehˇ nawˇ siˬ nya dzeuˇ-euˬ meh. Yaw jeˬ ma jeˬ, saˬ laˬ g’oˬ nawˬ-ahˇ jiˇ baˬ taˬ dawˇ lehˇ ehˇ naˇ, nawˇ tsawˆ-awˇ tsawˆ ahˇ ma loˇ? Nawˇ toˆ-ehˇ maˬ jahˇ-eu duˬ tehꞈ-a. Teu miˇ neh, shiˬ-ahˇ taˬ dzaˬ taˬ dawˇ lehˇ ehˇ-eu teu naˇ, shiˬ taˬ dawˆ lehˇ jiˇ ehˇ mawꞈ-eu meh.—Dzaw lahˬ 29-ahˇ haw.

14, 15. Ka li zaˬ deuˬ dehꞈ ziˇ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw-awˇ, Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ naˇ haˬ-eu aˬ jeˬ miˇ neh aˇ yeˇ huiˬ-eu nga?

¹⁴ Nawˇ shiˬ maˬ dawˆ naˇ shiˇ nga lehˇ saˬ laˬ g’oˬ ehˇ naˇ, aˬ joˆ-ehˇ jahˇ nmˇ? Yawˬ g’aˬ na luꞈ shiˬ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-eu Miˬyehˇ-euˬ zahˇ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-eu hawˇ-eu maˬ naˇ haˬ-eu yawˬ ha naꞈ-i ya noeˬ tsehˆ meh. Ka li zaˬ deuˬ-aˬ, dehꞈ-eu jeˬ Miˬyehˇ neh biꞈ-euˬ laꞈ sawˬ meh lehˇ sawˇ-eu miˇ neh, yawˬ paw yawˬ neh laˆ saˆ-eu lehˇ leh jeh-eu meh. Shiˬ dawˆ-eu jeˬ-ahˇ laꞈ maˬ daˬ-a.

¹⁵ Jawˇ saˇ doˆ ni aˬ dui leh jeh k’awꞈ, dehꞈ-eu jeˬ-aˬ, Miˬyehˇ-euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ k’aˆ-eu miˇ neh, aˬ dui shiˬ dawˆ gaˇ laꞈ maˬ daˬ. Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ naˇ haˬ-awˇ shiˇ-eu heu naˇ, maˬ naˇ haˬ ni buˬ-iˇ-eu naˆ maˬ tseˇ muiˬ dzehˬ-eu meh. Yeˬsuˇ ehˇ-eu “yawˬ ha-euˬ dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ ka k’oꞈ-eu leh jeh-eu tsawˇ haˬ . . . dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ ya smˬ-iˇ tehꞈ-a. Ehˇ k’awꞈ, ngaˬ-euˬ g’aˇ duˬ yawˬ ha-euˬ dehꞈ-eu jeˬ smˬ-euˬ tsawˇ haˬ . . . dehꞈ-eu jeˬ za tehꞈ-a.” (Maꞈtehˬ 16:25) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh ehˇ dawˬ naˇ haˬ mawꞈ-awˇ, aˬ dui-euˬ g’aˇ duˬ muiˬ-eu jeˬ-ahˇ Yeˬhawˇbaˬ tehꞈ-ehˇ siˬ nya-eu miˇ neh, dehꞈ-eu jeˬ-ahˇ aˬ yawꞈ loꞈ-ehˇ haw-eu ma.—Heˬbyehˇ 11:6.

16. Miˬyehˇ gaˇ mˇ zaˬ deuˬ, aˬ jeˬ miˇ neh ehˇ dawˬ naˇ haˬ-eu nga?

 ¹⁶ Miˬyehˇ-euˬ saˇ jaˇ ziꞈ-eu gaˇ mˇ zaˬ deuˬ, shiˬ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-eu zahˇ dawˬ-ahˇ caw teh ma lehˇ noeˬ tsoˆ taˬ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ maꞈ shiˬ maˬ dzaˬ-a, shiˬ neh k’awꞈ maˬ laˆ saˆ-a. Ehˇ k’awꞈ, aˬ yawꞈ maꞈ yawˬ paw yawˬ neh laˆ saˆ-eu meh. Dehꞈ-eu jeˬ hawˇ-eu shiˬ-ahˇ Beh-euˬ yaw sahˇ g’aˬ, aˬ yawꞈ maꞈ-euˬ g’aˇ duˬ muiˬ dzehˬ-eu jeˬ-ahˇ siˬ nya meh lehˇ aˬ yawꞈ maꞈ jah-eu meh. Nawˇ tawˇ neh, toˆ-ehˇ jah ma loˇ?

17. Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ, shiˬ aˬ geu tsahˇ tehꞈ-ehˇ bi zmˬ-euˬ nga?

¹⁷ Miˬyehˇ neh Moˇseˬ-ahˇ biꞈ-euˬ Zahˇ dawˬ laꞈ k’oeˇ, “dehꞈ luꞈ-eu saꞈ laˇ-aˬ, shiˬ laꞈ k’oeˇ ahˇ-eu meh. Teu baˬ da neh, tsawˇ haˬ zaˬ-euˬ iˬ baˇ sha dzeh-eu [iˬ baˇ shaˇ pyehˬ-eu] g’aˇ duˬ, shiˬ k’aˇ ngeuˇ-eu dawˬ tawˆ luꞈ lawˇ duˬ k’oeˇ taˆ ya shehˆ daˆ meh” lehˇ, Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ-ahˇ Miˬyehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. (Uˬduˬtahˬ-eu 17:11) Iˇsaˬleˬlaˆ tsawˇ jeuˬ iˬ baˇ mˇ ngeh, iˬ baˇ shaˇ pyehˬ-eu g’aˇ duˬ, jeˬ zaˬ lawˇ-awˇ shiˬ tiˬ deuˬ na k’awꞈ piˇ ma neh Miˬyehˇ-euˬ uˬ duˬ tahˬ nymˇ laꞈ k’oeˇ jaˆ-eu lawˇ duˬ-ahˇ ya bi shehˆ-eu meh. Yeˬhawˇbaˬ neh shiˬ bi zmˬ-euˬ naˇ, heu tiˬ kawˆ tehꞈ meh.

18. Yeˬsuˇ neh lawˇ nehˬ-euˬ heu, aˬ dui-ahˇ aˬ jeˬ bi za-euˬ nga?

¹⁸ Yeˬsuˇ miˇ tsaˬ-ahˇ oe ngeh, aˬ dui-euˬ iˬ baˇ pyehˬ-eu g’aˇ duˬ, aˬ yawꞈ-euˬ dehꞈ ziˇ pyeuꞈ-eu, shiˬ lawˇ nehˬ le-euˬ miˇ neh, jeˬ zaˬ lawˇ-eu zahˇ maˬ paˇ loˬ-euˬ meh. (Maꞈtehˬ 20:28; Heˬbyehˇ 10:1) Yeˬsuˇ-euˬ dehꞈ-eu jeˬ-aˬ, aˇ poeˬ k’aˆ-eu meh. Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ mˬ k’oeˇ taˆ bi g’oꞈ daˆ laˇ g’aˬ naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ deuˬ-ahˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu aˬ kawˬ-aˬ biꞈ nehˬ-euˬ meh.—Yoˇhaˬ 3:16; Heˬbyehˇ 9:11, 12; 1 Beˬtuˆluˆ 1:18, 19.

19. Aˬ dui-euˬ “baˬ da neh” meh lehˇ maˬ bi ehˇ-eu g’aˇ duˬ, aˬ jeˬ ya jahˇ-eu nga?

¹⁹ Dehꞈ-eu jeˬ biꞈ-euˬ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ-awˇ  Yeˬsuˇ-ahˇ jah naˇ, aˬ myah luꞈ dehꞈ-eu jeˬ za meh lehˇ aˬ dui aˬ cawˬ-ahˇ ja nehˬ mawꞈ-eu ma. K’oeˇ naˇ, tsawˇ haˬ-ahˇ gaˬ-eu miˇ neh, aˬ yawꞈ maꞈ dehꞈ-eu jeˬ za nya ni leh jeh-eu ma. (Yeˬsaˬgeˬlaˇ 3:17-21) Toˆ-ehˇ jahˇ naˇ, “naw maꞈ tiˬ g’aˬ na dehꞈ-eu saꞈ laˇ smˬ-iˇ naˇ, ngaˬ-euˬ baˬ da neh maˬ ngeuˇ . . . Miˬyehˇ-euˬ nui noeˬ dawˬ tawˆ luꞈ, naw maꞈ-ahˇ maˬ zaꞈ taˬ ni ja mehˬ jiˇ g’aˬ-euˬ ma” lehˇ Pawˇluˆ ehˇ-eu loꞈ-ehˇ, aˬ dui k’awꞈ ehˇ nya meh. (G’aˬk’ehˇ 20:26, 27) Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ hawˇ-eu, dehꞈ-eu jeˬ aˬ yawꞈ-euˬ mehˬ shi aˇ poeˬ k’aˆ-eu gaˇ kawˆ aˬ cawˬ-ahˇ ehˇ nehˬ naˇ, dehꞈ-eu jeˬ hawˇ-eu shiˬ-ahˇ aˇ poeˬ taˬ baw gaˇ duˇ-eu meh.