Skip to content

Gaˇ kawˆ uˬ dzah deuˬ maˬ bi mawˇ laˇ˗eu

Gaˇ kawˆ 5

Ka k’oꞈ-eu jeˬ, Miˬyehˇ-euˬ huiˬ dui dui-eu laꞈ sawˬ

Ka k’oꞈ-eu jeˬ, Miˬyehˇ-euˬ huiˬ dui dui-eu laꞈ sawˬ

1, 2. (a) Nawˬ-euˬ g’aˇ duˬ aˇ poeˬ baw-eu laꞈ sawˬ aˬ joˆ-ehˇ g’eh-eu nga? (b) Miˬyehˇ neh biꞈ-euˬ laꞈ sawˬ laꞈ k’oeˇ neh, ka k’oꞈ-eu jeˬ aˬ jeˬ miˇ neh huiˬ dzehˬ-eu nga?

Nawˬ neh za haw-euˬ laꞈ sawˬ laꞈ k’oeˇ neh muiˬ dzehˬ-eu aˬ jeˬ-a? Aˇ poeˬ baw-eu laꞈ sawˬ aˇ poeˬ k’aˆ-eu maˬ loˬ-a. Nawˬ-ahˇ laˬ k’aˬ bi cehˇ-awˇ nawˇ loˬ-eu laꞈ sawˬ pyeuꞈ naˇ, laꞈ sawˬ teu hmˬ-euˬ g’aˇ duˬ nawˇ laˬ k’aˬ cehˇ dui dui tehꞈ-a.

2 Miˬyehˇ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ laꞈ sawˬ g’awˬ mya jeˬ biꞈ nehˬ-euˬ meh. Teu laꞈ k’oeˇ neh huiˬ dzehˬ-awˇ loˬ dzehˬ-eu tiˬ jeˬ jaˆ meh. Heu kawˆ-ahˇ, aˬ dui mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu jeˬ za-eu g’aˇ duˬ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-euˬ Zaˬmaˇ Yeˬsuˇ Ka li bi oe-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ dzaw ma. (Maꞈtehˬ 20:28-ahˇ gui.) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ-eu nga lehˇ, Yeˬsuˇ bi ka k’oꞈ le-euˬ gaˇ haw ngeh siˬ laˇ-eu meh.

Ka k’oꞈ-eu jeˬ aˬ jeˬ nga?

3. Tsawˇ haˬ zaˬ aˬ jeˬ miˇ neh shiˇ-eu nga?

3 Ka k’oꞈ-eu jeˬ heu naˇ, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ iˬ baˇ hawˇ-eu shiˇ-eu jeˬ-ahˇ neh bi buˬ iˇ-eu g’aˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ neh lehˬ hmˬ nehˬ-euˬ jeˬ pyeuꞈ meh. (Eˇpeˇsu 1:7) Ka k’oꞈ-eu jeˬ, aˬ jeˬ miˇ neh loˬ-eu nga lehˇ siˬ nya-eu g’aˇ duˬ, dzeuˇ yaꞈ-euˬ yaw myaˬ heˇ k’oꞈ-ahˇ Eˬdeˬ yaˇ kmˇ laꞈ k’oeˇ pyeuꞈ yaꞈ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ siˬ nya-eu loˬ meh. Dahˬ beh-euˬ aˬ da aˬ ma, Aˬdaˬ hawˇ-eu Eˇbaˆ iˬ baˇ mˇ-euˬ miˇ neh ya shiˇ-euˬ meh. Aˬ dui k’awꞈ aˬ yawꞈ nyaꞈ-euˬ iˬ baˇ za-euˬ miˇ neh ya shiˇ-eu meh.—Dzaw lahˬ 9-ahˇ haw.

4. Aˬdaˬ aˬ suˇ g’aˬ nga? Aˬ yawꞈ-euˬ dehꞈ ziˇ aˬ joˆ-ehˇ g’eh-eu nga?

4 Yeˬhawˇbaˬ dahˬ beh-euˬ tsawˇ haˬ pyeuꞈ-eu Aˬdaˬ-ahˇ poeˬ dui dui-eu tiˬ jeˬ biꞈ nehˬ-euˬ meh. Teu-aˬ, byah kuꞈ-eu tsawˇ haˬ-euˬ dehꞈ ziˇ meh. Byah kuꞈ-eu nui ma hawˇ-eu g’awˇ mawˇ-aˬ, naˇ-eu, mawˬ iˇ-eu, shiˇ-eu maˬ loˬ-a. Yeˬhawˇbaˬ Aˬdaˬ-ahˇ beh-euˬ miˇ neh, Aˬdaˬ-euˬ Aˬda pyeuꞈ meh. (Luˇkaꞈ 3:38) Yeˬhawˇbaˬ Aˬdaˬ nehˬ-ehˇ aˬ myah luꞈ ngehˬ cawˬ meh. Aˬdaˬ-ahˇ aˬ jeˬ ya mˇ-eu lehˇ maˇ jawˆ ni ehˇ nehˬ-awˇ, laˬ k’aˬ cehˇ laˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu gaˇ biꞈ nehˬ-euˬ meh.—Aˇdahˬbeh-eu 1:28-30; 2:16, 17.

5. Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ Aˬdaˬ-ahˇ “Miˬyehˇ-ahˇ duˇ ni beh-euˬ” lehˇ ehˇ-eu teu naˇ, aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ mawꞈ-eu nga?

5 Miˬyehˇ Aˬdaˬ-ahˇ “aˬ yawꞈ-ahˇ duˇ ni beh-euˬ meh.” (Aˇdahˬbeh-eu 1:27) Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ-ahˇ duˇ-eu nui noeˬ nui duˇ dawˆ ahˇ nehˬ-euˬ meh. Teu-aˬ, gaˬ-eu jeˬ, zaˬ siˬ nui gahˇ, yaw tsaˬ yaw dawˇ, baoˬ heu deuˬ pyeuꞈ meh. Miˬyehˇ Aˬdaˬ-ahˇ caˆ mawˇ kawˇ loꞈ-ehˇ beh-euˬ maˬ ngeuˇ-a. Muiˬ-eu jeˬ hawˇ-eu maˬ muiˬ-eu jeˬ yawˬ ha naꞈ-i bi tseˇ-euˬ meh. Aˬdaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ law nmˇ-aˬ, Baˬlaˬdiˇsuˆ-ahˇ aˬ myah luꞈ ya jawˇ-eu meh.

6. Aˬdaˬ Miˬyehˇ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ ngeh, aˬ jeˬ jeˇ smˇ iˇ-euˬ nga? Heu, aˬ dui-ahˇ aˬ jeˬ deuˬ laˇ-euˬ nga?

6 Aˬdaˬ Miˬyehˇ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ ngeh, shiˇ gaˇ keuˆ ni yaˇ k’aˬ daˇ gaˇ ya daˬ-awˇ, Yeˬhawˇbaˬ nehˬ-ehˇ cawˬ cawˬ-eu jeˬ, byah kuꞈ-eu dehꞈ ziˇ, Baˬlaˬdiˇsuˆ jawˇ duˬ heu deuˬ smˇ iˇ-euˬ meh. (Aˇdahˬbeh-eu 3:17-19) Aˬdaˬ hawˇ-eu Eˇbaˆ Miˬyehˇ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ-eu lehˇ tseˇ-euˬ miˇ neh, aˬ yawꞈ nyaꞈ noeˬ tmˬ-eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ-euˬ meh. Aˬdaˬ “baˬ da neh miˇ tsaˬ k’oeˇ taˆ iˬ baˇ keuˆ le-awˇ, iˬ baˇ k’oeˇ baˬ da neh shiˇ-eu jeˬ keuˆ le-euˬ meh. Shiˇ-eu jeˬ k’oeˇ tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ luꞈ k’oeˇ taˆ keuˆ le-euˬ meh.” (Loˇmaˆ 5:12) Aˬdaˬ iˬ baˇ mˇ ngeh, aˬ dui-ahˇ keuˆ ni iˬ baˇ hawˇ-eu shiˇ-eu jeˬ-euˬ zaˬ k’aˆ bi geuꞈ-eu lehˇ “ahˬ”-euˬ meh. (Loˇmaˆ 7:14) Aˬ dui noeˬ tmˬ-eu jeˬ maˬ paˇ jaˆ mehˬ loˇ? Jaˆ-eu duˬ meh.

7, 8. Ka k’oꞈ-eu jeˬ, aˬ jeˬ nga?

7 Ka k’oꞈ-eu jeˬ, aˬ jeˬ nga? Ka k’oꞈ-eu jeˬ, heu nyiˬ jeˬ nehˬ-ehˇ taꞈ leˇ-eu meh. (1) Tsawˇ haˬ-ahˇ bi pyehˬ-eu g’aˇ duˬ, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ paˬ-ahˇ zeuˇ k’oꞈ-eu aˇ poeˬ pyeuꞈ meh. (2) Dehˬ kaˬ nehˬ-eu, maˬ ngeuˇ naˇ tiˬ jeˬ paˬ-euˬ g’aˇ duˬ, ya biꞈ-eu aˇ poeˬ pyeuꞈ meh.

8 Aˬdaˬ iˬ baˇ mˇ-euˬ miˇ neh, aˬ dui ya shiˇ-eu meh. Aˬ yawꞈ neh laˆ cawˆ-eu jeˬ-ahˇ aˇ poeˬ biꞈ tsehˆ nya-eu tiˬ g’aˬ-iˬ maˬ jawˇ-a. Ehˇ k’awꞈ, Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ hawˇ-eu shiˇ-eu jeˬ-ahˇ neh buˬ iˇ nya ni, lehˬ hmˬ nehˬ taˬ-euˬ meh. Ka k’oꞈ-eu jeˬ, aˬ dui-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ caw ba-awˇ, heu gaˇ neh gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu jeˬ-ahˇ za ni aˬ joˆ-ehˇ ya jahˇ-eu lehˇ dzaw ma.

Yeˬhawˇbaˬ ka k’oꞈ-eu jeˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ

9. Aˬ joˆ-ehˇ g’eh-eu ka k’oꞈ-eu jeˬ-ahˇ loˬ-eu nga?

9 Aˬdaˬ neh laˆ cawˆ-euˬ byah kuꞈ-eu dehꞈ ziˇ-euˬ aˇ poeˬ biꞈ tsehˆ nya-eu g’aˬ maˬ jawˇ-a. Aˬ jeˬ miˇ neh? Aˬ dui yawˬ g’aˬ na luꞈ iˬ baˇ zaˬ pyeuꞈ-eu miˇ neh meh. (Ja ceuˬ 49:7, 8) Byah kuꞈ-eu tsawˇ haˬ-euˬ dehꞈ ziˇ neh tehꞈ-ehˇ ka k’oꞈ nya-eu meh. Yeˬsuˇ Aˬdaˬ neh laˆ cawˆ-euˬ byah kuꞈ-eu dehꞈ ziˇ loꞈ-ehˇ ahˇ-eu miˇ neh, tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ “ka k’oꞈ-eu g’aˇ duˬ, aˬ yawꞈ-euˬ g’awˇ mawˇ biꞈ dah-euˬ meh.”—1 Tiˆmoˇseˬ 2:6.

10. Yeˬhawˇbaˬ ka k’oꞈ-eu jeˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ-euˬ nga?

10 Yeˬhawˇbaˬ ka k’oꞈ-eu jeˬ-ahˇ aˬ joˆ-ehˇ lehˬ hmˬ nehˬ-euˬ nga? Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ gaˬ dui dui-eu Zaˬmaˇ miˇ tsaˬ-ahˇ bi oe-euˬ meh. Zaˬmaˇ heu g’aˬ Yeˬsuˇ pyeuꞈ-awˇ, aˬ yawꞈ neh beh beh beh-euˬ g’aˬ jiˇ pyeuꞈ meh. (1 Yoˇhaˬ 4:9, 10) Yeˬsuˇ nui ma keuˆ laꞈ k’oeˇ aˬ yawꞈ-euˬ Aˬda hawˇ-eu mˬ taˆ jawˇ duˬ byehˇ dzeh yaꞈ-euˬ meh. (Piˇliˇpiˆ 2:7) Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ mˬ k’oeˇ taˆ neh miˇ tsaˬ k’oeˇ taˆ bi jawˇ le-euˬ meh. K’oeˇ naˇ, Yeˬsuˇ iˬ baˇ maˬ ahˇ-eu byah kuꞈ-eu tsawˇ haˬ lehˇ dehꞈ le-euˬ meh.—Luˇkaꞈ 1:35.

Yeˬhawˇbaˬ aˬ yawꞈ gaˬ dui dui-eu Zaˬmaˇ aˬ dui g’aˇ duˬ bi ka k’oꞈ le-euˬ meh

11. Tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ tehꞈ-ehˇ tsawˇ haˬ dawˬ tawˆ luꞈ-ahˇ, aˬ joˆ-ehˇ ka k’oꞈ nya-eu nga?

11 Aˇ dahˬ beh-eu g’aˬ pyeuꞈ-eu Aˬdaˬ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ dawˬ-ahˇ maˬ naˇ haˬ ngeh, tsawˇ haˬ zaˬ dawˬ tawˆ luꞈ-euˬ byah kuꞈ-eu dehꞈ ziˇ smˇ jiˇ-euˬ meh. Nyaˆ taꞈ tsawˇ haˬ tiˬ g’aˬ baˬ da neh Aˬdaˬ-euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ-ahˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ neh bi buˬ iˇ nya meh loˇ? Bi buˬ iˇ nya meh. (Loˇmaˆ 5:19-ahˇ gui.) Yeˬsuˇ iˬ baˇ tiˬ jawˇ-iˬ maˬ mˇ haw-aˬ, aˬ dui-ahˇ ka k’oꞈ-eu g’aˇ duˬ aˬ yawꞈ-euˬ byah kuꞈ-eu dehꞈ ziˇ lawˇ nehˬ-euˬ meh. (1 Gawˇliˬtu 15:45) Aˬ yawꞈ-euˬ byah kuꞈ-eu dehꞈ ziˇ Aˬdaˬ-euˬ oeˬ paˬ oeˬ ma deuˬ-ahˇ shiˇ-eu jeˬ-ahˇ neh bi buˬ iˇ nya meh.—1 Gawˇliˬtu 15:21, 22.

12. Yeˬsuˇ aˬ jeˬ miˇ neh shaˬ zahˬ teu naˆ naˆ-ehˇ g’eh gaˇ daˬ-euˬ nga?

12 Yeˬsuˇ maˬ shiˇ mi naˆ-ehˇ, aˬ yawꞈ neh ya daˬ-euˬ shaˬ zahˬ Jaˇliꞈ laꞈ k’oeˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Aˬ yawꞈ yahˬ caˆ neh bi juiꞈ-awˇ, zeuˇ liˬ-ahˇ bi taꞈ tehˬ-awˇ, naˇ dui dui-eu laꞈ k’oeˇ shiˇ-euˬ meh. (Yoˇhaˬ 19:1, 16-18, 30) Yeˬsuˇ aˬ jeˬ miˇ neh teu naˆ naˆ-ehˇ ya daˬ-euˬ nga? Tsawˇ haˬ zaˬ k’ehˬ gaˇ k’aˆ gaˇ ya daˬ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ byehˇ dzeh meh lehˇ Saˬdaˬ ehˇ-euˬ miˇ neh meh. Ehˇ k’awꞈ, byah kuꞈ-eu tsawˇ haˬ k’ehˬ dui k’aˆ dui dui gaˇ ya daˬ k’awꞈ, Miˬyehˇ-ahˇ saˇ jaˇ ziꞈ nya meh lehˇ Yeˬsuˇ mˇ mawˇ yaꞈ-euˬ meh. Shaˇ noeˬ haw sheˇ, Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ aˇ naˆ ni nui k’ahˇ shiˇ-eu nga lehˇ.—Dawˬdaˬ 27:11; Dzaw lahˬ 15-ahˇ haw.

13. Ka k’oꞈ-eu jeˬ-euˬ aˇ poeˬ aˬ joˆ-ehˇ biꞈ-euˬ nga?

13 Ka k’oꞈ-eu jeˬ aˬ joˆ-ehˇ biꞈ-euˬ nga? Poeˬ dui dui-eu byah kuꞈ-eu Yeˬsuˇ-euˬ g’awˇ mawˇ aˬ yawꞈ-euˬ Aˬda-ahˇ, a nehˬ-euˬ meh. A.D. 33 Yuˇdaˆ tsawˇ haˬ-euˬ Niˬsaˬ ba la 14 ngeh nah-ahˇ, Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ muiˇ-eu deuˬ neh bi sehꞈ-euˬ meh. (Heˬbyehˇ 10:10) Smˬ nah byah laˇ naˇ, Yeˬhawˇbaˬ Yeˬsuˇ-ahˇ tsawˇ haˬ-euˬ g’awˇ mawˇ neh maˬ ngeuˇ-eu, yaw sahˇ-euˬ g’awˇ mawˇ bi g’oꞈ dehꞈ laˇ-euˬ meh. K’oeˇ gaˇ neh naˇ, Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ-euˬ Aˬda jawˇ gaˇ g’oꞈ daˆ leˇ-awˇ, aˬ yawꞈ neh ka k’oꞈ-eu jeˬ pyeuˬ-eu byah kuꞈ-eu tsawˇ haˬ-euˬ poeˬ-eu dehꞈ ziˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ a nehˬ-euˬ meh. (Heˬbyehˇ 9:24) Nymˬ-mˇ ka k’oꞈ-eu jeˬ-euˬ aˇ poe biꞈ dzeuˇ-euˬ miˇ neh, aˬ dui iˬ baˇ hawˇ-eu shiˇ-eu jeˬ-ahˇ neh buˬ iˇ-eu aˬ kawˬ-aˬ za-euˬ ma.—Loˇmaˆ 3:23, 24-ahˇ gui.

Ka k’oꞈ-eu jeˬ-ahˇ neh za-eu jeˬ

14, 15. Aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ bi pyehˬ-eu g’aˇ duˬ, aˬ jeˬ ya jahˇ-eu nga?

14 Miˬyehˇ neh biꞈ laꞈ-euˬ poeˬ-eu laꞈ sawˬ, nymˬ-mˇ neh aˬ dui-ahˇ gaˇ dahˇ tsoeˬ-eu meh. Nymˬ-mˇ hawˇ-eu mehˬ hu paw aˬ dui-ahˇ aˬ jeˬ gaˇ dahˇ tsoeˬ nga lehˇ haw iˇ ma.

15 Aˬ dui-euˬ iˬ baˇ-ahˇ pyehˬ nehˬ. Aˬ dui aˬ myah luꞈ yaw muiˬ jeˬ tehꞈ-ehˇ mˇ-eu lehˇ ehˇ-eu heu naˇ, yaw awˬ maˬ ngeuˇ-a. Tiˬ k’ehˬ maˬ kaˬ aˬ dui ngehˬ lehˬ, mˇ lehˬ nya meh. (Gawˇlawˇsehˇ 1:13, 14) Aˬ dui-ahˇ iˬ baˇ bi pyehˬ-eu g’aˇ duˬ, aˬ jeˬ ya jahˇ-eu nga? Yawˬ ha neh mˇ bahˬ-euˬ jeˬ-ahˇ maˇ diˇ noeˬ poˆ-eu laꞈ k’oeˇ nui ma nahˬ yu ni Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ ya tahˬ shaˇ-eu meh. Toˆ-ehˇ jahˇ naˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ-eu yaw duˬ baw meh.—1 Yoˇhaˬ 1:8, 9.

16. Siˬ nya-eu nui ma shawˇ jehˆ ni bi g’eh-eu g’aˇ duˬ, aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ-eu nga?

16 Siˬ nya-eu nui ma shawˇ jehˆ ni g’eh. Aˬ dui-euˬ siˬ nya-eu nui ma mˇ bahˬ ngaˇ lehˇ ehˇ laˇ ngeh, aˬ dui nui ma maˬ saˇ ni pyeuꞈ laˇ-awˇ, g’aˬ baˬ laˇ, aˇ poeˬ maˬ baw nya lehˇ noeˬ laˇ-euˬ meh. Ehˇ k’awꞈ, teu neh taˬ bi g’aˬ leˇ. Aˬ dui Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ iˬ baˇ shaˇ pyehˬ naˇ, aˬ yawꞈ aˬ dui-euˬ shaˇ dawˬ-ahˇ naˇ haˬ-awˇ, iˬ baˇ pyehˬ nehˬ laꞈ-eu yaw duˬ baw meh. (Heˬbyehˇ 9:13, 14) Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-euˬ gaˇ kawˆ hawˇ-eu aˬ dui g’aˬ baˬ-eu jeˬ-ahˇ bi ja nehˬ mawꞈ meh. (Heˬbyehˇ 4:14-16) Toˆ-ehˇ jahˇ naˇ, Miˬyehˇ-euˬ nui saˇ oꞈ-eu jeˬ-ahˇ za meh.

17. Yeˬsuˇ aˬ dui-euˬ g’aˇ duˬ shiˇ-euˬ miˇ neh, aˬ dui aˬ jeˬ za-euˬ nga?

17 Mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu noeˬ tmˬ jeˬ za. “Iˬ baˇ-euˬ aˇ poeˬ-aˬ shiˇ-eu jeˬ pyeuꞈ-eu meh. Eh k’awꞈ Miˬyehˇ neh yawꞈ ngehꞈ-ehˇ biꞈ nehˬ laꞈ-euˬ laꞈ sawˬ-aˬ, . . . Yeˬsuˇ Ka li laꞈ k’oeˇ mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu jeˬ pyeuˬ-eu meh.” (Loˇmaˆ 6:23) Yeˬsuˇ aˬ dui-euˬ g’aˇ duˬ shiˇ-euˬ miˇ neh, aˬ myah luꞈ yaw muiˬ jawˇ saˇ doˆ-eu laꞈ k’oeˇ ya dehꞈ g’eh meh. (Pah mehˬ-eu 21:3, 4) Heu za ni, aˬ dui aˬ jeˬ ya jahˇ-eu nga?

Ka k’oꞈ-eu jeˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ miˇ-a lehˇ aˬ joˆ-ehˇ mˇ mawˇ nmˇ?

18. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ gaˬ-eu lehˇ aˬ joˆ-ehˇ siˬ laˇ-eu nga?

18 Tiˬ g’aˬ na nawˇ ya leˇ-eu laꞈ sawˬ biꞈ laꞈ naˇ, laˬ k’aˬ aˇ naˆ ni cehˇ laˇ nya lehˇ shaˇ noeˬ haw sheˇ. Ka k’oꞈ-eu jeˬ loꞈ-ehˇ poeˬ-eu laꞈ sawˬ tiˬ jeˬ-iˬ maˬ jaˆ-a. Heu-euˬ g’aˇ duˬ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ guiˬ lahˬ huiˬ dui dui paˬ-ehˇ g’eh-eu meh. Yoˇhaˬ 3:16-ahˇ “Miˬyehˇ tsawˇ haˬ zaˬ-ahˇ gaˬ dui dui-eu miˇ neh, aˬ yawꞈ-euˬ Zaˬmaˇ tiˬ g’aˬ tehꞈ k’awꞈ biꞈ nehˬ leꞈ-euˬ meh” lehˇ ehˇ-eu meh. Yeˬhawˇbaˬ aˬ dui-ahˇ aˬ yawꞈ-euˬ Zaˬmaˇ biꞈ nehˬ gaˇ keuˆ ni gaˬ-eu meh. Yeˬsuˇ k’awꞈ nui ma keuˆ-awˇ, lawˇ nehˬ-euˬ miˇ neh, aˬ dui-ahˇ gaˬ ngaˇ lehˇ siˬ laˇ-eu meh. (Yoˇhaˬ 15:13) Ka k’oꞈ-eu jeˬ laꞈ sawˬ heu, Yeˬhawˇbaˬ hawˇ-eu Yeˬsuˇ nawˬ-ahˇ maˇ diˇ gaˬ meh lehˇ jah nya meh.—Gaˬlaˬtiˆ 2:20.

Yeˬhawˇbaˬ-euˬ gaˇ kawˆ-ahˇ dzaw ngeh, aˬ yawꞈ-euˬ cawˬ pyeuꞈ leˇ-awˇ, aˬ yawꞈ-ahˇ paˇ gaˬ dzehˬ laˇ-eu meh

19, 20. (a) Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ-euˬ cawˬ, aˬ joˆ-ehˇ pyeuꞈ nya-eu nga? (b) Yeˬsuˇ-euˬ ka k’oꞈ jeˬ-ahˇ jah ma lehˇ, aˬ joˆ-ehˇ ya mˇ mawˇ-eu nga?

19 Miˬyehˇ nawˬ-ahˇ aˇ naˆ ni gaˬ-eu lehˇ ya dzaw g’aˬ-euˬ meh. Nawˇ aˬ yawꞈ-euˬ cawˬ aˬ joˆ-ehˇ pyeuꞈ nya-eu nga? Maˬ siˬ nya-eu tsawˇ haˬ-ahˇ aˬ dui maˬ gaˬ nya-a. Nawˇ Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ siˬ nya laˇ ni jahˇ nya meh lehˇ Yoˇhaˬ 17:3-ahˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. Nawˇ Miˬyehˇ-ahˇ siˬ nya laˇ naˇ, Miˬyehˇ-ahˇ gaˬ laˇ-awˇ, Miˬyehˇ nui k’ahˇ shiˇ ni mˇ mawꞈ-eu laꞈ k’oeˇ aˬ yawꞈ-euˬ cawˬ pyeuꞈ laˇ-eu meh. Teu miˇ neh, Jaˇliꞈ dzaw-eu heu neh Yeˬhawˇbaˬ-ahˇ siˬ nya laˇ ni jahˇ-awˬ.—1 Yoˇhaˬ 5:3.

20 Yeˬsuˇ-euˬ ka k’oꞈ jeˬ-ahˇ jah-eu gaˇ kawˆ mˇ mawˇ. Jaˇliꞈ-ahˇ “Zaˬmaˇ-ahˇ k’aˇ jah-eu tsawˇ haˬ-aˬ, mˬ maˬ maˬ byaˆ zaˇ ziˇ dehꞈ-eu jeˬ za-eu meh” lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh. (Yoˇhaˬ 3:36) Jah ma lehˇ mˇ mawˇ-eu lehˇ ehˇ heu naˇ, aˬ jeˬ-ahˇ ehˇ mawꞈ-eu nga? Yeˬsuˇ neh mehˬ-euˬ jeˬ-ahˇ mˇ caw gaˇ ehˇ-eu meh. (Yoˇhaˬ 13:15) Yeˬsuˇ-ahˇ jah ma lehˇ ehˇ neh tehꞈ-ehˇ maˬ g’aˬ, aˬ dui tiˬ jeˬ na ya mˇ mawˇ-eu meh. Yaˬkoˆ 2:26-ahˇ “mˇ-eu shaˇ-eu jeˬ maˬ ahˇ-eu jah-eu jeˬ, . . . yaw shiˇ meh” lehˇ ehˇ taˬ-euˬ meh.

21, 22. (a) Yeˬsuˇ shiˇ-euˬ gaˇ noeˬ keuˆ mehˬ bawˬ-ahˇ aˬ dui aˬ jeˬ miˇ neh iˇ paˬ-ehˇ g’eh-eu nga? (b) Gaˇ kawˆ 6 hawˇ-eu 7-ahˇ aˬ jeˬ-euˬ gaˇ kawˆ ja sawˇ-eu nga?

21 Yeˬsuˇ shiˇ gaˇ noeˬ mawˇ-eu mehˬ bawˬ-ahˇ uiˬ leˇ. Yeˬsuˇ dehꞈ saˬ saˬ ngeh miˇ, aˬ yawꞈ shiˇ-euˬ gaˇ noeˬ keuˆ-eu mehˬ bawˬ jahˇ-awˬ, lehˇ aˬ dui-ahˇ ehˇ taˬ yaꞈ-euˬ meh. Ehˇ loꞈ-ehˇ, nga maꞈ yawˬ k’oꞈ na luꞈ jahˇ luꞈ ma. Mehˬ bawˬ heu hmˬ-ahˇ Yeˬsuˇ shiˇ gaˇ noeˬ mawˇ-eu mehˬ bawˬ lehˇ kuˇ-eu ma. (1 Gawˇliˬtu 11:20) Yeˬsuˇ aˬ yawꞈ-euˬ byah kuꞈ dehꞈ ziˇ lawˇ nehˬ gaˇ aˬ dui-ahˇ bi noeˬ taˬ mawꞈ meh. “Ngaˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-eu laꞈ k’oeˇ heu loꞈ-ehˇ jahˇ-awˬ” lehˇ aˬ yawꞈ ehˇ-eu meh. (Luˇkaꞈ 22:19-ahˇ gui.) Noeˬ mawˇ-eu mehˬ bawˬ-ahˇ nawˇ iˇ naˇ, ka k’oꞈ-eu jeˬ-ahˇ noeˬ keuˆ-eu laꞈ k’oeˇ Yeˬhawˇbaˬ hawˇ-eu Yeˬsuˇ-euˬ nui gaˬ-ahˇ maˬ ngehˇ-aˬ lehˇ mˇ mawˇ-eu jeˬ pyeuꞈ meh.—Dzaw lahˬ 16-ahˇ haw.

22 Ka k’oꞈ-eu jeˬ, aˬ dui neh za-euˬ laꞈ sawˬ laꞈ k’oeˇ poeˬ dzehˬ-eu jeˬ pyeuꞈ meh. (2 Gawˇliˬtu 9:14, 15) Poeˬ-eu laꞈ sawˬ heu, shiˇ dzeuˇ-euˬ tsawˇ haˬ yaw myaˬ lam g’aˬ-ahˇ k’awꞈ gaˇ dahˇ tsoeˬ meh. Aˬ joˆ-ehˇ pyeuꞈ nya-eu lehˇ Gaˇ kawˆ 6 hawˇ-eu 7-ahˇ ja sawˇ ma.