•  Enuɖetinɔnyɔwo 2

•  Mawu Nyɔ Mɛ Dɔkunuwo 3-5

  •  Nuxu 3

  •  Bibla mɛ Nuveviwo 4

  •  Bibla Hlɛnhlɛn 5

•  Tekpɔ Nɔ Ao Kunuɖeɖedɔ Anyɔ Doji 6-14

  •  Lé Àwɛ Atɔ Seŋ Kankan Ji Nywiɖe 7

  •  Wanɔ Trɔtrɔyiwo Nywiɖe 8

  •  Bibla Nukplaviwo Ðoɖo 9

  •  Dre Ao Jixɔsewo Mɛ 10

  •  Nuxu 11

  •  Seŋkannyɔ 12

  •  Kunuɖeɖe Mɔnuwo 13

  •  Videowo koɖo Wemawo Zanzan 14

•  Kristotɔwo Gbenɔnɔ 15-16

  •  Hamɛ Bibla Nukplakpla 16

•  Etacunɔnyɔwo 17

•  Kanfukanfu koɖo Enukplamunyɔwo 18

•  Gamɛjinɔnɔ 19

•  Ekán Lɔ Mɛ Hamɛwo Jikpɔtɔ Vava 20

•  Takpekpe Alo Takpekpegan Kwɛshila 21

•  Eŋwiɖoɖo Kwɛshila 22

•  Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ Lɔ Totowo Jikpɔtɔ 23

•  Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ Lɔ Jikpɔtɔ 24

•  Enukplamunyɔnutɔ Kpedonutɔ 25

•  Sukluxɔ buwo 26

•  Videowo 27

1. Emɔdasɛnamɛ ciwo yí le wema cɛ mɛ akpedo mɛ ciwo pleŋ yí awa edɔ le Kristotɔwo Gbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ bɔbɔ lɔ mɛ nu. Mɛ ciwo yí ɖo dɔ lé to mɔdasɛnamɛ ciwo yí kuso akpaxwe ci woawa nu le Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ Nukplawema koɖo wema cɛ mɛ gbɔxwe adra wowo dɔwo do. Mínu nɔ eŋɛnywidratɔwo pleŋ nɔ woana ŋkɔ yí awa dɔ le suklu lɔ mɛ. Nɔ mɛbu ciwo yí dokɔ ha koɖo hamɛ lɔ lɔn do Bibla nukplakplawo ji, yí wowo gbenɔnɔ sɔ koɖo enu ciwo yí wobiɔ mɔ Kristotɔwo le waɔ, woatɛnŋ awa dɔ le suklu lɔ mɛ hɛnnɛ. Nɔ mɛ ci yí denyi eŋɛnywidratɔ ji mɔ yeana ŋkɔɔ, Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ Lɔ Totowo Jikpɔtɔ lé kan seŋ koɖi so enu ciwo gbɔ àɖo nu yí ana mɛ lɔ anya nɔ èje keŋ atɔ edɔ lɔ wawa. Mɛ ci yí kplanɔ Bibla koɖi (alo yi jila ci yí nyi xɔsetɔ) lé nɔ tɔxu gbɔxwe akan seŋ lɔ koɖi. Enu ciwo gbɔ mɛɖe aɖo gbɔxwe anyi eŋɛnywidratɔ mawaʒinʒindoshimɛɔ, wowo ke woakpɔ ni.—od eta  8 mm. 8.

2. Minici ɖeka. Le kwɛshila ɖeshiaɖe mɛ, le ehajiji koɖo gbedodoɖa ci woasɔ tɔ bɔbɔ lɔ ji goduɔ, Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ ado zo lanmɛ nɔ nɔviwo kudo enu ciwo mɛ woagbeje le bɔbɔ lɔ mɛ nu. Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ ɖo adɔn susu yi enukplamu ciwo mɛ nyɔna le sɔwu ji nɔ hamɛ lɔ.

 3. Nuxu: Minici amɛwo. Nuxu lɔ nyɔta koɖo enyɔ vevi amɛve alo amɛtɔn ciwo ji woacui do anɔ Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ Nukplawema lɔ mɛ. Woasɔ nuxu lɔ na hamɛmɛshinshin alo sumɔsumɔdɔwatɔ ci yí je. Nɔ woatɔ Bibla mɛ wema yoyu ɖe hlɛnhlɛn le kwɛshila ɖe mɛɔ, woaxo video kleŋ ɖeka asɔ ɖe nu ti nɔ Bibla mɛ wema lɔ. Nuxuxotɔ lɔ atɛnŋ axo nuxu so ekacaca ci yí le video lɔ koɖo enyɔta lɔ mɛ nu. Vɔ, éɖo axo nuxu so enyɔ vevi ciwo yí le Bɔbɔ nukplawema lɔ mɛ nu. Nɔ gamɛ lɔ ɖe mɔ niɔ, éɖo agbezan nɔnɔmɛtata ciwo wosɔ bɔdo edɔ lɔ nu. Étɛnŋ gbezan numɛɖeɖe buwo nɔ ékpɔ mɔ woakpedo ye nu yeaɖe susu vevi lɔwo mɛ.

 4. BIBLA MƐ NUVEVIWO: Minici amɛwo. Akpaxwe cɛ nyi enyɔbiɔse koɖo ɖoŋci, yí wodawa enuɖetinɔnyɔ koɖo etacunɔnyɔ o. Hamɛmɛshinshin alo sumɔsumɔdɔwatɔ ci yí je woasɔ na. Nuxuxotɔ lɔ abiɔ enyɔ amɛve lɔwo etoɖotɔwo se. Gbesɔ kpe niɔ, yiŋtɔ yí akpɔ mɔ, woahlɛn kpukpui lɔwo ma, alo wodahlɛn wo pleŋ ma. Mɛ ciwo yí aɖo enyɔ ŋci awa ɖabaxoxo (seconds) 30 alo ci yí hwe wu ahan.

 5. Bibla Hlɛnhlɛn: Minici amɛnɛ. Sukluvi ci yí nyi ŋsu yí woasɔ dɔ cɛ na. Sukluvi lɔ ahlin yí dawa enuɖetinɔnyɔ alo etacunɔnyɔ o. Ele mɔ bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ aji veviɖe mɔ yeana kpekpedonu sukluvi lɔwo nɔ woahlɛn nu nywiɖe, yi mɛ akɔ, enyɔ lɔwo azɔn tiin, woatɛ gbe do enyɔ ciwo yí ʒan ji, woanya lé woatrɔ gbemɛ le nɔnɔmɛwo mɛ do, woagbɔn do mɛ le fini eʒan le, yí woahlɛn nu lɔ le jɔjɔmɛnu. Ci Bibla hlɛnhlɛn dɔ ɖewo jinjinnɔ yí ɖewo kpokponɔɔ, Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ lɔ totowo jikpɔtɔ yí akpɔ enujikpekpe sukluvi lɔwo tɔ hwecinu enana edɔ lɔwo wo.

6. Minici wiatɔn. Wowa akpaxwe cɛ mɔ yɛakpedo amɛshiamɛ nu nɔ woadra do nɔ kunuɖeɖedɔ lɔ, yí ana lé wokannɔ seŋ koɖo amɛwo do anyɔ doji yí agbebi le eŋɛnywidradra koɖo enukplakpla amɛwo mɛ. Nɔ eʒan ɔ, woatɛnŋ asɔ sukluviwo dɔwo na hamɛmɛshinshinwo hɛnnɛ. Sukluvi ɖeshiaɖe le wa dɔ so enukplakpla mɔnu ci wosɔ le Enukplakpla alo Lɔn Amɛwo wemagbaja lɔ mɛ nu. Woŋwlin do gadaci mɛ le edɔ lɔ ŋkɔ le Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ Nukplawema lɔ mɛ. Gaɖewo mɛɔ, woawa toto mɔ woawa edɔ ci yí nyi enyɔlekpɔ. Hamɛmɛshinshin alo sumɔsumɔdɔwatɔ ci yí je yí akpɔ akpaxwe cɛ ji.—Kpɔ  mamamɛ 15 ci yí xo nuxu so lé woawa edɔ ciwo yí nyi enyɔlekpɔwo do nu.

 7. Lé Àwɛ Atɔ Seŋ Kankan Ji Nywiɖe: Woatɛnŋ asɔ dɔ cɛ na sukluvi ci yí ŋsu alo nyɔnu. Axomɛnɔtɔ nɔ ŋsu le nyi ŋsu, yí nyɔnu tɔ anyi nyɔnu alo woanyi xomumɛtɔwo. Sukluvi lɔ koɖo axomɛnɔtɔ yi tɔ atɛnŋ anɔ anyi alo anɔ te.—Nɔ àkpɔ numɛɖeɖe buwo so seŋkannyɔ koɖo kunuɖeɖe mɔnu ci woazan nɔ edɔ cɛ nuɔ, kpɔ  mamamɛ 12 koɖo  13.

 8. Wanɔ Trɔtrɔyiwo Nywiɖe: Woatɛnŋ asɔ dɔ cɛ na sukluvi ci yí ŋsu alo nyɔnu. Axomɛnɔtɔ nɔ ŋsu le nyi ŋsu, yí nyɔnu tɔ anyi nyɔnu. (km 5/97 kpashi. 2) Sukluvi lɔ koɖo axomɛnɔtɔ yi tɔ atɛnŋ anɔ anyi alo anɔ te. Sukluvi lɔ ɖo awa wadasɛ nɔ enyɔ ci woanu nɔ wotrɔ yi mɛ ci wokan seŋ koɖo vayi gbɔ.—Nɔ àkpɔ numɛɖeɖe buwo so seŋkannyɔ koɖo kunuɖeɖe mɔnu ci woazan nɔ edɔ cɛ nuɔ, kpɔ  mamamɛ 12 koɖo  13.

 9. Bibla Nukplaviwo Ðoɖo: Woatɛnŋ asɔ dɔ cɛ na sukluvi ci yí ŋsu alo nyɔnu. Axomɛnɔtɔ nɔ ŋsu le nyi ŋsu, yí nyɔnu tɔ anyi nyɔnu. (km 5/97 kpashi. 2) Sukluvi lɔ koɖo axomɛnɔtɔ yi tɔ atɛnŋ anɔ anyi alo anɔ te. Woawɛ anyi akpaxwe ɖe nɔ Bibla nukplakpla ci wowanɔ xoxoxo. Wodawa enuɖetinɔnyɔ alo etacunɔnyɔ o. Vɔ nɔ womɔ sukluvi lɔ le wa dɔ kudo enukplakpla mɔnu ŋtɔ́wo ɖe nuɔ, anyi awa enuɖetinɔnyɔ alo etacunɔnyɔ. Woatɛnŋ ahlɛn mamamɛ lɔwo pleŋ, vɔ deʒan kokoko o.

 10. Dre Ao Jixɔsewo Mɛ: Nɔ nuxu edɔ lɔ nyiɔɔ, woasɔ na sukluvi ci yí nyi ŋsu. Nɔ wadasɛ yí edɔ lɔ nyiɔɔ, woatɛnŋ asɔ na sukluvi ci yí ŋsu alo nyɔnu. Axomɛnɔtɔ nɔ ŋsu le nyi ŋsu, yí nyɔnu tɔ anyi nyɔnu alo woanyi xomumɛtɔwo. Sukluvi lɔ ɖo azan enumɛɖeɖe bu ciwo wona yí asɔ ɖo nyɔta ci yí nyi nyɔbiɔse lɔ ŋci koɖo ayexa yí enyɔ lɔ mɛ akɔ petii. Hwenu sukluvi lɔ wakɔ edɔ lɔɔ, átɛnŋ asɔ gbeta mɔ yeayɔ fini yesɔ enumɛɖeɖe lɔ so alo yedayɔɛ o.

 11. Nuxu: Woasɔ dɔ cɛ na sukluvi ci yí ŋsu. Áwɛ nɔ anyi nuxuxoxo nɔ hamɛ lɔ. Nɔ wosɔ nuxu lɔ so Enyɔ Ciwo Yí Le Vɔvɔnu A nɔ Lɔn Amɛwo wemagbaja lɔ mɛɔ, sukluvi lɔ ɖo anu lé woatɛnŋ azan kpukpui ɖe alo kpukpui lɔwo do le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. Le kpɔwɛ mɛ, átɛnŋ dre hwecinu woatɛnŋ azan kpukpui ɖe, gɔnmɛsese ci yí le nu koɖo lé mìazin asɔ kan seŋ koɖo mɛ ɖe do. Nɔ enukplakpla hlɛnhlɛnmɛ ɖe ji wocu nuxu lɔ do le Lɔn Amɛwo wemagbaja lɔ mɛɔ, sukluvi lɔ ɖo axo nuxu so lé woazan akpaxwe lɔ do le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ nu. Átɛnŋ atɛ gbe do kpɔwɛ ci le hlɛnhlɛnmɛ ŋkɔtɔ nɔ enukplakpla lɔ ji alo atɛ gbe do kpukpui bu ciwo yí le enukplakpla lɔ mɛ ji nɔ woakpe do nu.

   12. Seŋkannyɔ: Emɔdasɛnamɛ ciwo yí le mamamɛ cɛ koɖo ci yí kplɔɛdo mɛ kuso edɔ ciwo yí nyi “Lé Àwɛ Atɔ Seŋ Kankan Ji Nywiɖe” koɖo “Wanɔ Trɔtrɔyiwo Nywiɖe” nu. Nɔ wodena emɔdasɛnamɛ bu ɖeɔ, sukluvi lɔ tajinu yí nyi mɔ anu Bibla mɛ nyɔnɔnywi kleŋ ɖe ci ji mɛ lɔ asɔ eɖe le ni keŋ ahun emɔ ɖɛ nɔ seŋ ci woava kan gabumɛ. Sukluvi lɔ ɖo asɔ nyɔta ci yí sɔ koɖo egbɛ mɛ nuʒanʒanwo yí agbewa edɔ do enyɔsetɔwo ji le mìwo nyigbanmama mɛ. Étɛnŋ sɔ gbeta mɔ yeana wema ɖe alo yeadasɛ video ɖe le mìwo Nukplakpla Dɔwanu Dakavi lɔ mɛ alo yedawɛ ahan o. Sukluvi lɔwo deɖo ale sekannyɔ lɔwo do tamɛ ɖɛ pɛpɛpɛ yí ava nu o, vɔ woɖo avoŋ akan seŋ. Le kpɔwɛ mɛ, woadasɛ mɔ yewo sɔ eɖe le ji nɔ mɛ lɔ yí anu enyɔ lɔwo shigbe lé wowoŋtɔwo xonɔ nuxu nɛ.

   13. Kunuɖeɖe Mɔnuwo: Sukluvi lɔ ɖo azan kunuɖeɖe mɔnu ci wosɔ ni nɔ asɔ koɖo lé enuwo le do le nyigbanmama lɔ mɛ. Le kpɔwɛ mɛ:

1.  (1) So Axomɛ yi Axomɛ: Kunuɖeɖe mɔnu cɛ kan eŋɛnywidradra so xɔmɔnu yi xɔmɔnu—étɛnŋ nyi ŋmɛŋmɛ, le telefonu ji, alo to wema ŋwlɛŋwlɛ ji—koɖo nɔ mìtrɔ yi mɛ ci mìkan seŋ koɖo vayi le so axomɛ yi axomɛ kunuɖeɖedɔ mɛ gbɔ.

2.  (2) Kunuɖeɖe le Avomɛ: Kunuɖeɖe mɔnu cɛ dre lé ato seŋkankan gbali ji yí aɖe kunu do. Étɛnŋ nyi mɔ ànu Bibla mɛ nyɔ ɖe nɔ mɛ ciwo èdo go le dɔmɛ, le suklu, le axwexa, le hun mɛ alo fiɖekpokpui ci èyi edɔ wagbe le.

3.  (3) Kunuɖeɖe le Jugbaja: Kunuɖeɖe mɔnu cɛ kan kunuɖeɖe koɖo kekevi, le emɔwo ji, le edɔwaxuwo, le gbɔndomɛtɔxuwo, le ehundadoxuwo alo fiɖekpokpui ci mìakpɔ amɛwo le.

 14. Videowo koɖo Wemawo Zanzan: Sɔ koɖo lé enuwo le do le nyigbanmama lɔ mɛɔ, sukluvi lɔ tɛnn sɔ gbeta mɔ yeadasɛ video ɖe alo yeana wema ɖe. Nɔ video ɖe le edɔ ci wona sukluvi lɔ mɛ alo yiŋtɔ ji mɔ yeazan eɖeɔ, ŋgbe xo video lɔ o, vɔ lé wa shigbe mɔ yexuikɔ hannɛ keŋ akan seŋ so nu.

15. Le ehajiji goduɔ, edɔ ɖeka alo amɛve yí woawa le minici 15 ŋkɔtɔ mɛ nɔ bɔbɔ lɔ kpaxwe cɛ keŋ akpedo etoɖotɔwo nu nɔ woawa do Mawu Nyɔ lɔ ji. Nɔ mìdena mɔdasɛnamɛ bu ɖeɔ, hamɛmɛshinshin koɖo sumɔsumɔdɔwatɔ ci yí je woasɔ dɔ cɛ na; vɔ nɔ enyi mìwo nuʒanʒanwoɔ, hamɛmɛshinshin yí awɛ. Nɔ edɔ lɔ nyi enyɔlekpɔɔ, nuxuxotɔ lɔ atɛnŋ abiɔ enyɔ buwo se le edɔ lɔ pleŋ mɛ sɔ kpenɔ enyɔbiɔse ciwo yí zɔn koɖi. Éɖo wa enuɖetinɔnyɔ kleŋ nɔ gamɛ sugbɔ akpɔtɔ ni yí axo nuxu so susu veviwo nu yí agbena emɔ etoɖotɔwo nɔ woana ɖoŋciwo. Nɔ enyɔbiɔamɛse le edɔ lɔ mɛɔ, anyɔ mɔ mɛ ci woabiɔ nyɔ se lɔ ana ɖoŋci lɔwo le nuxuxoxu lɔ sɔwu mɔ anɔ anyi do amɛwo mɛ, nɔ anya wawa.

  16. Hamɛ Bibla Nukplakpla: Minici gban. Woasɔ akpaxwe cɛ na hamɛmɛshinshin ci yí je. (Nɔ hamɛmɛshinshinwo desugbɔɔ, woatɛnŋ asɔ na sumɔsumɔdɔwatɔ ci yí je, nɔ eʒan.) Hamɛmɛshinshinwo-ha ɖo acan mɛ ciwo yí je akpɔ hamɛ Bibla nukplakpla lɔ ji. Ele mɔ nɔvi ciwo woacan akpe ji akpɔ enukplakpla lɔ ji nywiɖe, anɔ gamɛ ji, atɛ gbe do kpukpui vevi lɔwo ji yí akpedo mɛshiamɛ nu nɔ woakpɔ lé enukplakpla lɔ kan wo do. Anyɔ mɔ nɔvi ciwo wocan ato emɔdasɛnamɛ ciwo yí kudo lé woakpɔ edɔ ciwo yí nyi nyɔbiɔse koɖo ɖoŋci ji. (w23.04 kp. 24, dakavi) Nɔ wogbeje akpaxwe ci wona le kwɛshila lɔ mɛ nywiɖe ɖegbɔɔ, deʒan mɔ woajinjin nɔ enukplakpla lɔ doji o. Nɔ anya wawaɔ, mízannɔ enukplakpla lɔ jikpɔtɔ koɖo enuhlɛntɔ vovovowo le kwɛshila ɖeshiaɖe mɛ. Nɔ Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ nu mɔ woaɖe gamɛ kpɔtɔ nɔ enukplakpla lɔɔ, mɛ ci yí le edɔ lɔ wakɔ yí anya lé awɛ do. Átɛnŋ ana woatashi mamamɛ ɖewo hlɛnhlɛn.

17. Minici amɛtɔn. Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ agbeto bɔbɔ lɔ mɛ nyɔ vevi ciwo yí akpedo amɛ nu mɛ. Éɖo adɔn susu yi enu ciwo mɛ woagbeje le kwɛshila ci yí akplɔɛdo mɛ ji hɛnnɛ. Nɔ gamɛ liɔ, átɛnŋ ayɔ sukluvi ciwo yí ɖo dɔ le kwɛshila ci yí akplɔɛdo mɛ ŋkɔwo. Nɔ mìdena emɔdasɛnamɛ bu ɖeɔ, bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ yí ɖo awa nunɔwoasewo alo ahlɛn lɛta ciwo yí ʒan nɔ hamɛ lɔ le etacunɔnyɔ lɔ mɛ. Míŋgbewa nunɔwoase nɔ enu ciwo yí mìwanɔ tɛgbɛɛ, shigbe kunuɖegbe totowo koɖo Fyɔɖuxuxɔ mɛ dradrado le nuxunaxu lɔ o, vɔ míkin do kpako (tablo) ji. Nɔ evajɔ mɔ gamɛ ci woɖo nɔ etacunɔnyɔ lɔ davasun yí woasɔ wa nunɔwoasewo alo ahlɛn lɛtawoɔ, bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ le biɔ nɔvi ciwo yí ɖo dɔ le Kristotɔwo gbenɔnɔ mɛ mɔ wo le ɖe gamɛ kpɔtɔ nɔ wowo dɔwo lé eje do. (kpɔ  mamamɛ 16 koɖo  19.) Woasɔ ehajiji koɖo gbedodoɖa cu ta nɔ bɔbɔ lɔ.

18. Nɔ sukluvi ɖe wa yi dɔ ɖegbɔɔ, Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ anɔ te do enukplakpla mɔnu ci wona ji yí azan minici ɖeka han asɔ kanfui yí agbenu enukplamunyɔwo ni. Nɔ bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ le sukluvi ɖe yɔkɔɔ, danu enukplakpla mɔnu ci woakpɔ ni o. Vɔ, nɔ sukluvi lɔ wa dɔ ɖegbɔ yí bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ kanfui lé eje do goduɔ, ánu enukplakpla mɔnu ci nu yí sukluvi lɔ wa dɔ so, yí anu enu ciwo koŋ yí dɔ sukluvi lɔ wa enukplakpla mɔnu lɔ nywiɖe alo asɔ xomɛfafa nu enu ci yí taɖo avatrɔ awa enukplakpla mɔnu lɔ. Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ atɛnŋ axo nuxu so akpaxwe bu nu nɔ wadasɛ lɔ, nɔ ékpɔ mɔ yɛakpedo sukluvi lɔ alo anyinɔxu lɔ nu. Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ agbetɛnŋ azan Enukplakpla wemagbaja, Lɔn Amɛwo wemagbaja lɔ alo Subɔsubɔ Suku wema lɔ, yí anu enukplamunyɔ buwo nɔ sukluvi lɔ ɖekɛ kpaŋ le bɔbɔ lɔ godu alo gabu mɛ kudo enukplakpla mɔnu ci woni alo ebu nu.—Nɔ àkpɔ emɔdasɛnamɛ ciwo yí kudo Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ koɖo enukplamunyɔnutɔ kpedonutɔ dɔwo nuɔ, kpɔ  mamamɛ 19,  24, koɖo  25.

19. Edɔ ɖekɛ ŋgbeɖu gamɛ o, Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ nukplamunyɔwo nunu can le mɛ. Ci woŋwlɛ gamɛ nɛni ci akpaxwe ɖekaɖeka awa le Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ Nukplawema lɔ mɛ can ɔ, nɔ wonu enyɔ vevi lɔwo ɖegbɔɔ, deʒan mɔ woakpɔtɔ ale nuxu xokɔ keke nɔ gamɛ ci wona lɔ avɔ dandan o. Nɔ mɛɖe ɖu gamɛɔ, Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ koɖo enukplamunyɔnutɔ kpedonutɔ le yɔɛ yí axo nuxu ni le bɔbɔ lɔ godu. (Kpɔ  mamamɛ 24 koɖo  25.) Bɔbɔ lɔ pleŋ ɖo axɔ gaxoxo 1 koɖo minici 45, ehajiji koɖo gbedodoɖa can le mɛ.

20. Nɔ ekán lɔ mɛ hamɛwo jikpɔtɔ va hamɛ ɖe mɛɔ, toto ci yí le Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ Nukplawema lɔ mɛ ji yí bɔbɔ lɔ azɔn do, vɔ ashitrɔtrɔ cɛwo ani: Ekán lɔ mɛ hamɛwo jikpɔtɔ axo sumɔsumɔ nuxu ci yí axɔ minici 30 do dumɛ nɔ Hamɛ Bibla Nukplakpla ci yí le Kristotɔwo Gbenɔnɔ kpaxwe. Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ agbeto enyɔ veviwo mɛ, yí ahɛn susu yi kwɛshila ci yí akplɔɛdo tɔwo ji. Ágbewa nunɔwoasewo alo ahlɛn lɛta ciwo yí ʒan gbɔxwe ayɔ ekán lɔ mɛ hamɛwo jikpɔtɔ nɔ ava na sumɔsumɔ nuxu yi tɔ lɔ. Le nuxu lɔ goduɔ, ekán lɔ mɛ hamɛwo jikpɔtɔ acu ta nɔ bɔbɔ lɔ koɖo ehajiji ci ecan. Étɛnŋ yɔ nɔvi bu nɔ ava do gbe ɖaɖa. Nɔ hamɛ lɔ wanɔ sukluxɔ buwo le hamɛ lɔ gbe mɛɔ, wodawɛ nɔ ekán lɔ mɛ hamɛwo jikpɔtɔ va o. Ele ahan gan, egbɛbɔbɔ bu atɛnŋ awa bɔbɔ le sukluxɔ vetɔ mɛ, nɔ ekán lɔ mɛ hamɛwo jikpɔtɔ va hamɛ ci gɔnmɛ ele mɛ. Vɔ ele mɔ egbɛbɔbɔ hwɛhwɛ lɔ avanɔ ju koɖo hamɛ lɔ ase sumɔsumɔ nuxu ekán lɔ mɛ hamɛwo jikpɔtɔ tɔ.

21. Wodawa hamɛ bɔbɔ ɖekɛ le kwɛshila ci mɛ yí woawa ekán lɔ mɛ takpekpe alo takpekpegan le o. Woɖo aɖoŋwi nɔ nɔviwo mɔ mɛɖekaɖeka alo xomu ɖeshiaɖe le gbeje bɔbɔ ci woawa le kwɛshila ŋtɔ́ mɛ wowoŋtɔwo.

22. Nɔ Eŋwiɖoɖo lɔ je kwɛshila dodomɛ ŋkeke ɖe jiɔ, wodawa toto nɔ Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ o.

23. Hamɛmɛshinshinwo-ha le can hamɛmɛshinshin ɖeka nɔ anyi Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ Totowo jikpɔtɔ. Eyi atekpɔ yí awa toto nɔ bɔbɔ lɔ nywiɖe yí ana woawɛ asɔ koɖo emɔdasɛnamɛ cɛwo. Éɖo axonɔ nuxu so bɔbɔ lɔ nu koɖo enukplamunyɔnutɔ kpedonutɔ. Nɔ Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ Nukplawema ɖe vlɛ yí toɔ, Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ totowo jikpɔtɔ le ma kwɛshila dodomɛ bɔbɔ dɔwo pleŋ nɔ wleci amɛve lɔwo. Edasɛ mɔ eyi ama sukluviwo dɔwo koɖo ciwo yí denyi sukluviwo tɔ o. Eyi agbema edɔ nɔ nɔvi ciwo yí hamɛmɛshinshinwo-ha lɔ can nɔ woakpɔnɔ bɔbɔ lɔ ji. (Kpɔ  mamamɛ 3-16 koɖo  24.) Hwenu ale sukluvi dɔwo makɔɔ, éɖo akpɔ do exwe, ŋci mɛ sukluvi lɔ to kpɔ koɖo lé asun ji axo nuxu so enyɔ lɔ nu do. Ahanke agbewɛ nɔ émama akpaxwe buwo nɔ bɔbɔ lɔ nɛ. Éɖo ama edɔ lɔwo yí asɔ na mɛ ciwo yí awa wo nɔ ehwe din kwɛshila amɛtɔn doŋkɔ nɔ azan ci woawa dɔ lɔ. Ele mɔ woaŋwlɛ sukluviwo dɔwo do Kristotɔwo Gbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ dɔnawemavi (S-89) ji. Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ Totowo jikpɔtɔ lé nu nɔ woakan bɔbɔ lɔ pleŋ toto do kpako lɔ ji. Hamɛmɛshinshinwo-ha lɔ atɛnŋ asɔ hamɛmɛshinshin ɖeka alo sumɔsumɔdɔwatɔ ɖeka nɔ akpedo nu. Ele ahan gan, hamɛmɛshinshinwo ɖekɛ yí ama edɔ ciwo yí denyi sukluvi dɔwo o.

24. Le kwɛshila ɖekaɖeka mɛɔ, hamɛmɛshinshin ɖeka anyi Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ. (Nɔ hamɛmɛshinshinwo desugbɔɔ, míatɛnŋ asɔ na sumɔsumɔdɔwatɔ ci yí je, nɔ eʒan.) Ádra enuɖetinɔnyɔ koɖo etacunɔnyɔ bɔbɔ lɔ tɔ ci anu do. Áyɔ mɛ ciwo yí awa edɔ le bɔbɔ lɔ mɛ va ŋkɔ. Sɔ koɖo lé hamɛmɛshinshinwo sugbɔ doɔ, étɛnŋ ʒan mɔ yɛ can awa dɔ ɖewo le bɔbɔ lɔ mɛ, vevitɔ edɔ ciwo mɛ woadasɛ video le vɔ yí wodakan seŋ so nu o. Nuxu ci axo le gblamɛ nɔ akpaxwe vovovo lɔwo ɖo anɔ kleŋ. Hamɛmɛshinshinwo-ha yí acan hamɛmɛshinshin ciwo yí je anyi bɔbɔ lɔ jikpɔtɔwo. Hamɛmɛshinshin ciwo yí wocan nɔ bɔbɔ lɔ jikpɔkpɔ awɛni kplɔ nɔnɔ do. Sɔ koɖo lé nɔnɔmɛ lɔwo le do le mí gbɔɔ, Agbenɔnɔ koɖo Sumɔsumɔdɔ Bɔbɔ lɔ totowo jikpɔtɔ atɛnŋ akpɔnɔ bɔbɔ lɔwo ji kabakaba wu hamɛmɛshinshin kpɛtɛ ciwo yí wocan. Nɔ hamɛmɛshinshin ɖe je yí akpɔ Hamɛ Bibla Nukplakpla jiɔ, étɛnŋ gbeje anyi bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ hɛnnɛ. Vɔ mìɖe kuku, míɖo ŋwi mɔ yɛle veviɖe mɔ hamɛmɛshinshin ci yí anyi bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ asɔ lɔnlɔn kannɔfu nɔvi ciwo yí wa sukluviwo dɔwo yí agbeɖo aɖaŋ ciwo yí akpedo wo nu, nɔ eʒan. Bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ ke yí ana bɔbɔ lɔ avɔ do gamɛ ji. (Kpɔ  mamamɛ 17 koɖo  19.) Nɔ bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ lɔn yí texwe le nuxunaxu lɔɔ, woatɛnŋ agla mikro bu ni keŋ nɔ hwecinu ayɔkɔ mɛ ci yí awa dɔɔ, amɛ lɔ avakɔ nuxunaxu lɔ. Ahanke nɔ bɔbɔ lɔ jikpɔtɔ jiɔ, átɛnŋ anɔ anyi do kplɔn nu le nuxunaxu lɔ nɔ sukluviwo le Bibla hlɛnhlɛn dɔ lɔ koɖo edɔ ciwo yí le akpaxwe ci yí nyi Tekpɔ Nɔ Ao Kunuɖeɖedɔ Anyɔ Doji wakɔ. Ecɛ ana wodagu gamɛ o.

25. Nɔ anya wawaɔ, hamɛmɛshinshin ci yí nyi nuxuxotɔ bibi yí woasɔ agbanleamɛji cɛ na. Enukplamunyɔnutɔ kpedonutɔ dɔ yí nyi mɔ, nɔ eʒan ɔ, ánu nukplamunyɔ nɔ hamɛmɛshinshin alo sumɔsumɔdɔwatɔ ciwo yí wa dɔ le Agbenɔnɔ koɖo sumɔsumɔdɔ bɔbɔ lɔ mɛ, nɔ wona jugbaja nuxuwo, nɔ wokpɔ Jutakpɔxɔ alo hamɛ Bibla nukplakpla ji, alo hlɛn mamamɛwo le Jutakpɔxɔ alo hamɛ Bibla nukplakpla lɔ hwenu. (Kpɔ  mamamɛ 19.) Nɔ hamɛmɛshinshin ciwo yí nyi nuxuxotɔ bibiwo alo enukplamɛtɔ nywiwo sugbɔ le hamɛ lɔ mɛɔ, woatɛnŋ aɖɔnɔ li enukplamunyɔnutɔ kpedonutɔ xweshiaxwe. Deʒan kokoko mɔ enukplamunyɔnutɔ kpedonutɔ anunɔ enukplamunyɔ nɔ nɔvi lɔwo gashiagamɛ nɔ wowa dɔ ɖe o.

26. Nɔ sukluviwo sugbɔ le hamɛ ɖe mɛɔ, woatɛnŋ awa toto nɔ sukluvi lɔwo awa wowo dɔwo le sukluxɔ buwo mɛ hɛnnɛ. Enukplamunyɔnutɔ bibiwo akpɔ suklu lɔ ji le sukluxɔ buwo mɛ; anyɔ sugbɔ nɔ hamɛmɛshinshin wonyi. Le finiwo yí eʒan leɔ, woatɛnŋ azan sumɔsumɔdɔwatɔ ci yí je. Hamɛmɛshinshinwo-ha acan mɛ ci yí je awa dɔ cɛ, yí akpɔ mɔ woasɔ na amɛ vovovowo eɖekplɔɖedo ma. Enukplamunyɔnutɔ lɔ le wa do emɔdasɛnamɛ ciwo yí le  mamamɛ 18 tɔ lɔ mɛ ji. Nɔ woɖe gbɔ Mawu Nyɔ mɛ Dɔkunuwo kpaxwe ci yí nyi Bibla mɛ Nuveviwoɔ, woanu nɔ sukluvi ciwo yí ɖo dɔ le sukluxɔ bu mɛ mɔ wo le yi. Nɔ woɖe gbɔ Tekpɔ Nɔ Ao Kunuɖeɖedɔ Anyɔ Doji kpaxweɔ, woagbevanɔ ju koɖo hamɛ lɔ.

27. Wowa video ɖewo koŋ mɔ woakpɔ wo le bɔbɔ cɛ mɛ. Woasɔ video ciwo mìakpɔ le kwɛshila dodomɛ bɔbɔ mɛ da do JW Library^® dɔwanu ji nɔ woatɛnŋ azan tablɛti, ɔdinatɛɛ alo telefonu asɔ xo wo.

© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania

S-38-AJG 11/23