1-2. Nyi yí taɖo Yesu xa le yiɖeki mɛ sugbɔɔ?

LE ŊKEKE kpɛtɛkpɛtɛ mɛ nɔ Yesu gbenɔnɔ le nyigban jiɔ, éxa le yiɖeki mɛ. Dajinjin o amɛvwinwo atre fun ni yí awui. Vɔ nubu li ci yí na Yesu xa le yiɖeki mɛ sɔwu eku ci yí le te kpɔɛ. Élɔn Dalɔ sugbɔ yí ji mɔ ye nu le kpe ni. Yesu nya mɔ nɔ yenɔ gbeji le dodokpɔ sɛnŋ ci yí le ŋkɔ nɔ ye mɛɔ, yeawa akpa ɖe le Yehowa ŋkɔ lɔ tahwlɛnhwlɛn mɛ. Yesu gbelɔn amɛwo yí nya mɔ nɔ yenɔ gbeji nɔ Yehowa keke yi ku mɛ gbɔxwe mìatɛnŋ akpɔ mɔ nɔ agbe tɛgbɛɛ nɔnɔ.

² Ci Yesu xa le yiɖeki mɛ sugbɔ can ɔ, ékpɔtɔ le fafa mɛ. Énu nɔ yi apostolowo mɔ: “Ŋ na Anyi fafa mí.” (Ʒan 14:27) “Fafa Mawu tɔ” ci yí nanɔ wovonɔ le amɛɖeki mɛ le Yesu shi. Fafa cɛ sonɔ ekacaca xɔafi ci yí le amɛ koɖo Yehowa gblamɛ gbɔ. Fafa ŋtɔ́ yí na Yesu vo le susu koɖo ji mɛ.​—Fili. 4:​6, 7.

3. Nyi mɛ mìagbeje le nyɔta cɛ mɛɔ?

³ Mɛɖe dele mì mɛ yí akpe fun ci Yesu kpe kpɔ o, vɔ mɛ ciwo pleŋ kplɔɛ do ato cukaɖawo mɛ. (Mt. 16:​24, 25; Ʒan 15:20) Shigbe Yesu hannɛɔ, mìxanɔ le mìwoɖekiwo mɛ hweɖewonu. Nyi yí mìatɛnŋ awa nɔ mìŋgbeva lonɔ le mìwoɖekiwo mɛ keke mìwo susu anɔ fafa mɛ agloɔ? Na mìagbeje enu amɛtɔn ciwo Yesu wa le sumɔsumɔdɔ lɔ mɛ le nyigban ji yí akpɔ lé mìatɛnŋ asrin do, nɔ mìtokɔ cukaɖawo mɛ.

4. Shigbe lé 1 Tɛsalonikitɔwo 5:17 nuiɔ, na kpɔwɛ ciwo yí dasɛ mɔ Yesu do gbe ɖaɖa mamimami le ŋkeke kpɛtɛkpɛtɛ mɛ nɔ yi gbenɔnɔ le nyigban ji.

⁴ Hlɛn 1 Tɛsalonikitɔwo 5:17. Le ŋkeke kpɛtɛkpɛtɛ mɛ nɔ Yesu gbenɔnɔ le nyigban jiɔ, édo gbe ɖaɖa mamimami. Hwecinu edasɛ nɔ yi nukplaviwo lé woaɖo ŋwi yi ku lɔ doɔ, édo gbe ɖaɖa do kpɔnnɔ koɖo vɛn lɔ ji. (1 Kor. 11:​23-25) Gbɔxwe woaso le fini woɖu Paki lɔ leɔ, édo gbe ɖaɖa koɖo yi nukplaviwo. (Ʒan 17:​1-26) Ci yɛ koɖo yi nukplaviwo ɖo Olivuciwo To ji le zan ŋtɔ́ mɛɔ, édo gbe ɖaɖa zenɛniɖe. (Mt. 26:​36-39, 42, 44) Enyɔ kpɛtɛ ciwo Yesu nu gbɔxwe yí ku nyi gbedodoɖa. (Luiki 23:46) Yesu do gbe ɖaɖa nɔ Yehowa so enu ciwo pleŋ jɔ do ji le ŋkeke kpɛtɛkpɛtɛ ŋtɔ́ mɛ.

5. Nyi yí taɖo apostolowo detɛnŋ gbe dɔn ɔ?

⁵ Susu ɖeka ci yí taɖo Yesu tɛnŋ do ji le cukaɖa lɔwo mɛ yí nyi mɔ éɖoŋ do Dalɔ nu yí donɔ gbe ɖaɖa ni. Vɔ ci apostolo lɔwo anɔ zanŋte yí ado gbe ɖaɖaɔ, wodɔn alɔn le zan ŋtɔ́ mɛ. Ecɛ wɛ mɔ wodegbe dɔn le dodokpɔ hwenu o. (Mt. 26:​40, 41, 43, 45, 56) Nɔ mìdo go cukaɖawoɔ, mìakpɔtɔ anɔ gbeji nɔ mìsran Yesu kpɔwɛ keŋ yí ‘kpɔtɔ donɔ gbe ɖaɖa.’ Nyi mìatɛnŋ ado gbe ɖaɖa abiɔɔ?

6. Lé xɔse akpedo mì nu yí mìakpɔtɔ anɔ fafa mɛ doɔ?

⁶ Mìatɛnŋ ado gbe ɖaɖa nɔ Yehowa mɔ yi le “do xɔse xɔse ji nɔ mì.” (Luiki 17:5; Ʒan 14:1) Mìʒan xɔse ɖo Satana ate mɛ ciwo pleŋ kplɔnɔ Yesu do kpɔ. (Luiki 22:31) Lé xɔse akpedo mì nu yí mìakpɔtɔ anɔ fafa mɛ nɔ cukaɖawo vakɔ mì ji  eɖekplɔɖedo can ɔ? Nɔ mìwa enu ci ji mìkpe keŋ yí kpanŋkɔ cukaɖa ɖeɔ, xɔse acucu mì yí mìasɔ nyɔ lɔ do alɔ mɛ nɔ Yehowa. Ci mìkando ji mɔ yɛakpɔ nyɔ lɔ gbɔ nywiɖe sɔwu mìwoɔ, ena mìkpɔnɔ fafa le susu koɖo ji mɛ.​—1 Piɛ 5:​6, 7.

7. Nyi yí èkpla so enyɔ ciwo yí Robert nu mɛɔ?

⁷ Nɔ cukaɖa ci mìdokɔ go gbesɛnŋ do ɖe can ɔ, gbedodoɖa kpenɔdo mì nu yí mìkpɔnɔ fafa le susu mɛ. Kpɔ Robert ci yí ɖo exwe 80 koɖo ŋɖe yɛ, kpɔwɛ. Ényi hamɛmɛshinshin egbejinɔtɔ. Énu mɔ: “Aɖaŋɖoɖo ci yí le Filipitɔwo 4:​6, 7 kpedo ŋnu yí ŋkpanŋkɔ cukaɖa sugbɔwo le agbemɛ. Ŋdo go eho cukaɖawo. Evaɖo gaɖekamɛɔ, mɔnukpɔkpɔ degbesun ŋshi yí ŋnyi hamɛmɛshinhsin o.” Nyi yí kpedo Robert nu yí ekpɔ fafa le yiɖeki mɛɔ? Énu mɔ: “Nɔ ŋtɔ lolo le nyɛɖeki mɛɔ, ŋdonɔ gbe ɖaɖa zeɖeka. Ŋkpɔɛ mɔ zenɛni ci yí ŋdokɔ gbe ɖaɖa veviɖe kabakabaɔ, ahanke ŋkpɔnɔ fafa sugbɔ nɛ.”

8. Shigbe lé wonui le Ʒan 8:29 mɛ nɛ ɖe, susu bu ci yí taɖo Yesu kpɔ fafa le yiɖeki mɛɔ?

⁸ Hlɛn Ʒan 8:29. Ci wocikɔ yumɛ nɔ Yesu can ɔ, ékpɔ fafa le yiɖeki mɛ, ɖo énya mɔ yedokɔ jijɔ nɔ Yedaye. Ékpɔtɔ se tonu ni ci egbɔnnu ni can. Élɔn Dalɔ yí na Yehowa sɛnsɛn nyi enuvevitɔ ni le agbemɛ. Gbɔxwe ava nyigba jiɔ, ényi “ŋsɛn dɔwatɔ” nɔ Mawu. (Elo. 8:30) Yí hwenu ele nyigban jiɔ, ékpla nu amɛwo so Dalɔ nu koɖo ezolelanmɛ. (Mt. 6:9; Ʒan 5:17)  Edɔ cɛ na yí Yesu kpɔ jijɔ sugbɔ.​—Ʒan 4:​34-36.

9. Lé sugbɔ wawa le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ atɛnŋ akpedo mì nu mìakpɔtɔ anɔ fafa mɛɔ?

⁹ Mìatɛnŋ asran Yesu yí aɖo to Yehowa yí agbeyinɔ “ŋkɔ doji tɛgbɛɛ le Mawu dɔwawawo mɛ.” (1 Kor. 15:58) Nɔ ‘mìzan mìwo gamɛwo pleŋ’ le eŋɛnywidradradɔ lɔ mɛɔ, susu nywi anɔ mì shi kudo cukaɖa ciwo mɛ mìtokɔ nu. (Edɔ. 18:5) Le kpɔwɛ mɛ, mɛ ciwo mìɖenɔ kunu nɔ sugbɔtɔ donɔ go cukaɖa ciwo yí sɛnŋ wu mìwo tɔwo. Gan nɔ wokpla nu so Yehowa nu yí luin keŋ wa do yi ɖaŋɖoɖo jiɔ, wowo gbenɔnɔ nyɔnɔ doji yí wokpɔnɔ jijɔ. Hweɖekpokpuinu ci mìkpɔnɔ enu cɛ han tɔxuɔ, mìgbekannɔdo ji mɔ Yehowa ale bu nɔ mì. Kankandoji ŋtɔ́ kpenɔdo mì nu mìkpɔtɔ nɔnɔ fafa mɛ. Nɔvinyɔnu ɖeka ci yí lé enubukpɔdɔ̀ le yi gbe pleŋ mɛ yí senɔ le yiɖeki mɛ mɔ yedele ɖe o, lɔn do nyɔ cɛ ji. Énu mɔ: “Nɔ ŋwakɔ sugbɔ le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛɔ, ŋtɛnŋ ɖunɔ anyi seselelanmɛwo ji yí kpɔnɔ jijɔ. Ðo nɔ ŋle kunuɖeɖedɔ lɔ mɛɔ, ŋsenɔ le nyɛɖeki mɛ mɔ ŋte gogo Yehowa doji.”

10. Nyi èkpla so enyɔ ciwo yí Brenda nu mɛɔ?

¹⁰ Gbekpɔ nɔvinyɔnu ci woyɔnɔ mɔ Brenda kpɔwɛ. Yɛ koɖo eviɛ nyɔnuvi lé dɔ̀ sɛnŋsɛnŋ ɖeka. Brenda ci kekevi mɛ yí ŋsɛn degbele nu o. Nɔ ésun ji hweɖewonuɔ, éɖenɔ kunu so axwemɛ yi axwemɛ, vɔ lɛta ŋwlɛnŋwlɛn ɖaɖa amɛwo yí nyi yi kunuɖeɖe mɔnu vevitɔ. Énu mɔ: “Ci ŋvamɔŋje mɛ yí lɔn do ji mɔ anyi dɔ̀lele lɔ davɔ le xexe cɛ mɛɔ, ŋkpe ŋkuvi do sumɔsumɔdɔ lɔ ɖekɛ nu. Le nyɔnɔnwi mɛ nɔ ŋɖekɔ kunuɔ, anyi susuwo degbenɔnɔ xaxa lɔwo ji o. Edonɔ ŋsɛnŋ yí ŋkpenɔdo mɛ ciwo ŋdo go le hamɛ lɔ nyigbanmama mɛ nu. Nɔ ŋɖekɔ kunuɔ, ŋbunɔ tamɛ kpɔ gashiagamɛ so mɔkpɔkpɔ ci yí le te kpɔŋ le esɔmɛ nu.”

11-13. (a) Lé apostolowo koɖo mɛbuwo dasɛ do mɔ yewonyi exlɔ adodwiwo nɔ Yesuɔ? (b) Ŋsɛn ci yí Yesu xlɔwo kpɔ do jiɔ?

¹¹ Le Yesu kunuɖeɖedɔ lɔ pleŋ mɛɔ, apostolo egbejinɔtɔ lɔwo nyi exlɔ adodwiwo ni. Wonyi exlɔ ciwo nu Bibla xo nuxu so mɔ: “Exlɔ vevi tɛnŋ kudo amɛ [nu] sɔwu nɔvi.” (Elo. 18:24) Yesu do afixɔxɔ exlɔ cɛwo nu. Le yi kunuɖeɖedɔ lɔ mɛɔ, nɔjiɛ adɔmɛtɔ ɖekɛ dexɔɛ ji se o. (Ʒan 7:​3-5) Hweɖekanuɔ, yi xomumɛtɔwo bui mɔ yɛje suku. (Maki 3:21) To vo nɔ mɛ cɛwoɔ, Yesu nu nɔ apostolo egbejinɔtɔ lɔwo le zan ci yí do ŋkɔ nɔ yi ku mɛ mɔ: “Mí nyi amɛ ciwo yí doji koɖo Ŋ le Anyi efunkpekpewo mɛ.”​—Luiki 22:28.

¹² Apostolo lɔwo wa fɛn hweɖewonu, vɔ Yesu ŋwlan ŋkuvi do wowo fɛn lɔwo ji yí kpɔ mɔ woxɔ ye ji se. (Mt. 26:40; Maki 10:​13, 14; Ʒan 6:​66-69) Le ezan kpɛtɛ ci Yesu wa koɖo egbejinɔtɔ cɛwo gbɔxwe woavawuiɔ, énu nɔ wo mɔ: “Ŋ yɔnɔ mí mɔ exlɔwo, ɖo Ŋ dasɛ enu ciwo pleŋ Ŋ kpla so Edanye gbɔ nɔ mí.” (Ʒan 15:15) Kankandoji li mɔ Yesu xlɔ lɔwo do ŋsɛn yi sugbɔ. Kpekpedonu ci wona Yesu le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ na yí ekpɔ jijɔ sugbɔ.​—Luiki 10:​17, 21.

¹³ To akpo nɔ apostolowoɔ, ŋsu koɖo nyɔnu buwo gbenyi Yesu xlɔ ciwo yí kpenɔdo nu le kunuɖeɖedɔ lɔ koɖo nubuwo wawa mɛ. Mɛɖewo yɔɛni va wowo xwemɛ nɔ aɖu nu koɖo wo. (Luiki 10:​38-42; Ʒan 12:​1, 2) Mɛbuwo zɔnnɔ mɔ koɖi yí  zannɔ wowo nuwo do nu. (Luiki 8:3) Exlɔ nywiwo le Yesu shi ɖo yiŋtɔ nyi exlɔ nywi nɔ wo. Éwanɔ enunywi nɔ wo yí dekpɔnɔ mɔ mɔ woawa nu wu ci ji woakpe o. Ci Yesu nyi amɛ maɖonuvɔn can ɔ, kpepkedonu ci yi xlɔ nuvɔnmɛwo ni jeŋ ni. Kankandoji li mɔ wokpedo nu yí ekpɔtɔ le fafa mɛ.

14-15. Lé mìawɛ aje xlɔ nywiwoɔ, yí lé woatɛnŋ akpedo mì nu doɔ?

¹⁴ Exlɔ nywiwo akpedo mì nu mìanɔ gbeji nɔ Yehowa. Emɔ nywi ci ji mìato aje xlɔ nywiwo yí nyi mɔ mìanyi exlɔ nywiwo. (Mt. 7:12) Le kpɔwɛ mɛ, Bibla do ŋsɛn mì mɔ mìwo le zan mìwo gamɛ koɖo ŋsɛn asɔ kpedo mɛbuwo nu, vevitɔ mɛ ciwo yí “enu ʒan.” (Efe. 4:​28, nwt) Mi nu yí àtɛnŋ akpedo le ao hamɛ lɔ mɛɔ? Àtɛnŋ wa dɔ ɖe nɔ eŋɛnywidratɔ ci yí dɔ̀ alo nyɔxokuku xo do xɔa? Àtɛnŋ na ŋɖuɖu xomu ciwo yí tokɔ eho cukaɖawo mɛa? Nɔ ènya lé wozannɔ jw.org^® siti lɔ koɖo JW Library^® dɔwanu lɔ do ɖe, àtɛnŋ akpedo mɛbuwo nu le ao hamɛ lɔ mɛ nɔ wowo can anya wo zanzan ɖɛa? Nɔ mìwo susu le kpekpedonu nana amɛwo nuɔ, atɛnŋ ana mìakpɔ jijɔ sugbɔ.​—Edɔ. 20:35.

¹⁵ Exlɔ ciwo mìje akpedo mì nu mìakpanŋkɔ cukaɖawo yí akpɔtɔ anɔ fafa mɛ. Shigbe lé Eliu ɖo to Job ci exokɔ nuxu so yi cukaɖawo nu nɛɔ, mìwo xlɔwo donɔ ʒinxo yí ɖonɔ to mì hwecinu mìxokɔ nuxu so enu ciwo yí wakɔ mì nu yí sɔ kpenɔdo mì nu. (Job 32:⁠4) Mìdeɖo ale te mɔ mìwo xlɔwo le sɔ gbeta do nu  nɔ mì o, vɔ mìwanɔ nu le nunya mɛ yí ɖonɔ to Bibla mɛ ɖaŋɖoɖo ci wona mì. (Elo. 15:22) Shigbe lé Efyɔ Davidi sɔ yiɖeki hwe yí xɔ kpekpedonu so yi xlɔwo gbɔ nɛɔ, mìdalɔn egoyiyi ana mìagbe kpekpedonu ci mìwo xlɔwo ana mì hwenu mìle eʒan mɛ o. (2 Sam. 17:​27-29) Le nyɔnɔnwi mɛɔ, exlɔ nywi cɛwo nyi enunana ci yí so Yehowa gbɔ.​—Ʒaki 1:17.

16. Sɔ koɖo Filipitɔwo 4:​6, 7 ɖe, emɔ kuɖeka kpaŋ ci ji mìato akpɔ fafaɔ? Ðe mɛ.

¹⁶ Hlɛn Filipitɔwo 4:​6, 7. Nyi yí taɖo Yehowa mɔ “Yesu Kristo” ji yí mìatɛnŋ ato axɔ fafa ci yenanɔɔ? Ðo nɔ mìxɔ Yesu ji se yí mɔŋje akpaxwe ci ewawa le Yehowa tamɛɖoɖowo mɛ ɖekɛ yí ana mìatɛnŋ akpɔ fafa mavɔmavɔ, le mìwo susu koɖo mìwo jiwo mɛ. Le kpɔwɛ mɛ, to Yesu tafɛn vɔnsa lɔ jiɔ, mìatɛnŋ akpɔ sɔsɔke nɔ mìwo nuvɔnwo pleŋ. (1 Ʒan 2:12) Susu cɛ na akɔnfafa sugbɔ mì! Ci Yesu nyi Mawu Fyɔɖuxu lɔ Fyɔɔ, adra enu ciwo pleŋ Satana koɖo yi xexe dahɛn le mì nu do. (Ezai 65:17; 1 Ʒan 3:8; Enyɔ. 21:​3, 4) Ecɛ na mɔkpɔkpɔ nywi ɖeka mì! Ci edɔ ci Yesu ɖo nɔ mì gbɔnnu can ɔ, éle koɖo mì yí kpekɔdo mì nu le ŋkeke kpɛtɛkpɛtɛwo mɛ nɔ xexe cɛ. (Mt. 28:​19, 20) Ecɛ na edɔngbegbe mì sugbɔ! Akɔnfafa, mɔkpɔkpɔ koɖo edɔngbegbe nyi enuvevi ciwo yí mìʒan gbɔxwe akpɔ fafa le mìwoɖekiwo mɛ.

17. (a) Lé Kristotɔ ɖe awɛ yí yi susu akpɔtɔ anɔ fafa mɛɔ? (b) Shigbe lé woɖo gbe le Ʒan 16:33 mɛ nɛ ɖe, nyi mìatɛnŋ awaɔ?

¹⁷ Lé àwɛ hɔntɔn yí ao susu akpɔtɔ anɔ fafa mɛ nɔ cukaɖa sɛnŋsɛnŋwo na vɔnvɔn lé eo can ɔ? Nɔ èsran Yesu yí wa nu ciwo ewaɔ, àsun ji. Doŋkɔɔ, kpɔtɔ adonɔ gbe ɖaɖa nɔ ŋɖekpokpui jɔjɔ can. Evetɔɔ, se tonu nɔ Yehowa yí adra eŋɛnywi lɔ koɖo ezolelanmɛ nɔ ecɛ wawa gbɔnnu can. Yí etɔntɔ lɔɔ, xɔ kpekpedonu so ao xlɔwo gbɔ nɔ èle cukaɖawo mɛ. Ecɛwo ana fafa ci yí so Mawu gbɔ ale ao susu koɖo ao ji do te. Shigbe Yesu hannɛɔ, àɖu cukaɖa ɖekpokpui ji.​—Hlɛn Ʒan 16:33.