Paul: Eji jɔ mì sugbɔ! Le Novembre 1985 mɛɔ, mìsɔ emɔ yí yikɔ afi ŋkɔtɔ ci wosɔ mì ɖaɖa shigbe ejugoduŋwɛnywidratɔ nɛ. Eyi nyi Liberia, le weɖoxɔxu nɔ Afrique. Yamɛhun ci mìɖo ci te do Sénégal. Anne nu mɔ: “Le gaxoxo ɖeka han mɛ yɛɔ,” “mìaɖo Libéria!” Eyi mìse nunɔwoase ɖeka mɔ: “Amɛ ciwo yí yikɔ Liberia le to le yamɛhun lɔ mɛ. Wofɔn gu do acɛkpakpa lɔ ji le nɔ yí mɔ yewoaɖɔli.” Le ŋkeke amɛwó ciwo yí kplɔɛdoɔ, mìnɔ koɖo ejugoduŋɛnywidratɔ ciwo yí le Senegal yí seseɛ enu ciwo yí jɔjɔ le Liberia, lé wowuwuɔ amɛwo do koɖo lé acɛkpakpa lɔ gbe mɔ amɛwo dashi le wowo xwewo mɛ do.

Anne: Mìdenyi mɛ ciwo yí dan yí yinɔ ejuwo mɛ o. So vihwɛmɛ ɖyi yí woyɔnɔŋ mɔ Annie Vɔnvɔntɔnɔ. Ŋvɔnnɔ ŋtɔkpu can nɔ ŋjikɔ aso emɔ mɛ! Vɔ mìɖui mɔ mìayi fini wosɔ mì ɖaɖa.

Paul: Kpeci amɛnyi kpaŋ yí so gblamɛ nɔ fini wojiŋ do koɖo fini woji Anne do le weɖoxɔxu nɔ Engleterre. Mì amɛve lɔwo tɔ emɔɖeɖedɔ lɔ ji ci mìɖegbɔ Suklu le kɔlɛʒi. Anyi jilawo koɖo Anne nɔlɔ do ŋsɛn mì sugbɔ. Wonɔ godu nɔ mì keŋkeŋ ci mìɖui mɔ mìawa gashiagamɛ sumɔsumɔdɔ lɔ le mìwo gbe mɛ. Ci ŋɖo exwe 19 ɔ, woyɔŋ mɔ mavawa edɔ le Betɛli yí Anne vabɔ do ŋnu le mìwo lɔlele godu le exwe 1982.

Anne: Betɛli nɔnɔ jɔnɔ ji nɔ mì, vɔ mìjinɔ mɔ mìasumɔ le fini eʒan sugbɔ le wu. Edɔwawa doju koɖo ejugoduŋɛnywidratɔ xoxuiwo le Betɛli do ŋsɛn edro ŋtɔ́ ci mìɖo. Mìdonɔ gbe ɖaɖa so nu zanmɛwo pleŋ na nɔ exwe amɛtɔn, eyi taɖo ejɔ ji nɔ mì sugbɔ ci woyɔ mì mɔ mìwo le va Gileadi Suklu 79 tɔ le exwe 1985 mɛ! Wosɔ mì ɖaɖa Liberia le Weɖoxɔxu nɔ Afrique.

Paul: Mìɖo yamɛhun ŋkɔtɔ yí trɔyi Liberia. Nɔnɔmɛ lɔ sɛnŋ le nɔ haan yí womɔ mɛɖe ŋgbeto le axomɛ o. Nɔ amɛwo vlɛ yí se ehun gbe mɛ le afi mɛ kpoŋ ɔ, wovɔnnɔ yí shinɔ. Mìhlɛnnɔ akpaxwe ɖewo nɔ Ehajiji wemawo zanmɛ duu keŋ asɔ mi vɔnvɔn. Vɔ le nyɔnɔnwi mɛɔ, mìlɔn edɔ ci woɖo nɔ mì. Anne wakɔ  ejugodu ŋɛnywidradradɔ lɔ yí nyɛŋ le edɔ wakɔ le Betɛli koɖo John Charuk. a Enu ciwo mɛ eto koɖo enu ciwo mɛ emɔŋje so nɔnɔmɛ ciwo mɛ nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo to le nɔtɔxu kpla nuŋ sugbɔ.

Anne: Nyi yí taɖo mìvalɔn Liberia blaŋ ahan ɔ? Mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo yí dɔ. Wodonɔ vivi amɛ nu, lɔnnɔ amɛ yí gbenyi egbejinɔtɔwo. Mìvale ekacaca nywi mɛ koɖo wo yí wovanyi mìwo xomumɛtɔ yoyu. Enyɔ ciwo wonunɔ yí sɔ nanɔ nukplamu amɛ donɔ ŋsɛn mì le gbɔngbɔn mɛ. Kunuɖeɖe le nɔ nyi enukpacamɛ. Axomɛnɔtɔ lɔwo donɔ dɔmɛzi nɔ mìso gbeɖe wo ɖɛ blaŋ! Àkpɔkpɔ amɛwo le afishiafi yí woale Bibla mɛ seŋ kankɔ. Ele mɔ àzɔn yɛɛ kpoŋ yí aɖo wo mɛ yí atɔ seŋ kankan koɖo wo. Mìvaɖo Bibla nukplaviwo sugbɔ keke mìdesun ji yí kplanɔ enu koɖo wo pleŋ vɛ o. Cukaɖa nywi yɛnyi!

Paul: Ci mìnɔ fafa hwenu na nɔ exwe amɛnɛɔ, trɔtrɔ kpacamɛ ɖeka va yí ahwa kɔɖɛ le 1989 mɛ. Egufɔntɔwo vaje amɛwo ji le finiwo yí trɔdo Betɛli le 2 Juillet 1990. Na nɔ wleci amɛtɔn ɔ, mìdegbetɛnŋ xonɔ nuxu koɖo mɛ ciwo yí le ejugoduwo, mìwo xomumɛtɔwo koɖo Xexeɛ keŋkeŋ dɔwaxu gangantɔ lɔ o. Egufɔnfɔn li, eju to yí wogbedɔndɔn nyɔnuwo gbɔ koɖo akpasɛnsin. Ahwa lɔ yikɔ ji ahan keke na nɔ exwe 14 yí dahɛn nu le eju lɔ keŋkeŋ nu.

Anne: Akɔta ɖewo mɛ tɔwo le ahwa wakɔ yí wukɔ akɔta ɖetɔ lɔ mɛ tɔwo. Ahwawatɔwo sɔnɔ ahwawanu kpɛnkpinwo kplanɔ yí ado enu dadɛwo yí adandan to exɔ ɖeshiaɖe mɛ yí asɔ enuɖekpokpui ci yí dro wo. Wowu mɛɖewo mìvakpɔ yí shigbe lé wowoŋtɔwo nuini nɛɔ, “wowu wo shigbe lé wowunɔ koklowo nɛ.” Sɔja lɔwo to mɛ ciwo wowuwo do nɔnɔ ji le fini woso emɔ do yí to ɖewo do axa nɔ Betɛli. Wowu Kunuɖetɔ egbejinɔtɔwo can yí mìwo nɔvi vevi ejugoduŋɛnywidratɔ amɛve can le wo mɛ.

Kunuɖetɔ ɖewo sɔ wowo gbe do afɔku mɛ yí hwlɛn nɔvi ciwo yí so akɔta ciwo wojijiɛ mɔ woawu lɔwo mɛ gan. Ejugoduŋɛnywidratɔwo koɖo Betɛlitɔwo can wɛ ahan. Le Betɛliɔ, Kunuɖetɔ ciwo yí shi ɖewo dɔn exɔ ciwo yí le gɔnmɛwo mɛ yí ebuwo nɔ eji koɖo mì le mìwo xɔwo mɛ. Mìxɔ xomu ɖeka mɛ tɔwo ciwo yí nyi amadrɛ do mìwo xɔ mɛ.

Paul: Ŋkeke ɖekaɖekaɔ, ahwawatɔ lɔwo jenɔ agbla mɔ yewoava mì gbɔ keŋ akpɔ mɔ mìwo  sɔ mɛɖewo sɔ wla ma. Mìɖo amɛ amɛnɛ ciwo yí cɔnɔ axwe lɔ: Amɛve nɔnɔ flɛsɛ tu yí amɛve nɔnɔ agbo tu. Nɔ amɛ amɛve ciwo le agbo tu sɔ wowo lɔwo doŋkɔɔ, edasɛ mɔ enuwo yikɔ nywiɖe. Vɔ nɔ wosɔ wowo lɔwo do goduɔ, edasɛ mɔ egufɔntɔ lɔwo le adan ji, eyi amɛ amɛve ciwo yí le flɛsɛ tu lɔwo ɖenɔ blɛ keŋ sɔ mìwo xlɔ lɔwo sɔ wlanɔ.

Anne: Kwɛshila sugbɔ goduɔ, ahwawatɔwo gbɛbɔbɔ ɖeka ci yí le dɔmɛzi ji ɖo axwe lɔ mɛ koɖo akpasɛnsin. Nyɛ koɖo nɔvinyɔnu ɖeka cu mìwoɖekiwo do shilekpa mɛ, daka ci mɛ mìlɔnɔ enuwo kɔɖo ɖeka le kpa lɔ mɛ yí texwe hwɛhwɛ ɖeka ci mɛ woabe do dru le daka lɔ mɛ. Nɔvinyɔnu lɔ be do mɛ. Ahwawatɔ lɔwo va eji lɔ yí kpla cuwo. Wosɔ dɔmɛzi sɔ xuxu ehɔn nɔ mì. Pɔlu ɖe kuku nɔ wo mɔ, “Ashinyɛ le shilekpa mɛ.” Ci ŋteteɛkpɔ mɔ matrɔ acu daka ci mɛ nɔvinyɔnu lɔ be do nywiɖeɔ, eɖyi gbe, yí ci ŋgbexɔ gamɛ hwɛɖeka ci yí adɔ aye akan mɛ lɔwo druɔ, ŋtɔ hunhunhun so ta keke hun do afɔ mɛ. Lé nahun ehɔn lɔ doɔ? Ŋdo gbe ɖaɖa nɔ Yehowa so ji mɛ yí biɛ mɔ yi le kpedo ŋnu. Eyi ŋvahun ehɔn lɔ yí wa ɖɔɖɔɖɔ yí do gbe nɔ wo koɖo egbe blɛwu. Ðeka le wo mɛ cucuŋ ɖaɖa yí to axa nɔŋ vayi yí zɔn trelele yí yi daka lɔ gbɔ yí huin yí kaka mɛ. Ekpacɛ mɔ dekpɔ ŋɖe le mɛ o. Yi koɖo yi gbɛbɔbɔ lɔ kaka exɔ buwo mɛ koɖo aza ta. Vɔ le nɔ can ɔ, wodekpɔ ŋɖe o.

Paul: Na nɔ wleci sugbɔɔ ŋɖuɖu hwe do mì. Vɔ gbɔngbɔnmɛŋɖuɖu yɛ le mì shi haan. Sɛnsɛn nyidin tɔ ci mìwanɔ le Betɛli ɖekɛ yí vanyi “ŋɖuɖu nyidin tɔ” nɔ mì yí mì pleŋ gbekpɔnɔ jijɔ do nu ɖo edonɔ ŋsɛn mì.

Nɔ ci ŋɖuɖu koɖo eshi vɔ mì yí mìmɔ dandandan mìwo koɖo mɛ ciwo yí shishiɛ lɔwo aso le alɔjedɔwaxu lɔɔ, wotɛnŋ vawu mɛ ciwo yí shishiɛ lɔwo. Hweɖewonuɔ, lé Yehowa kpɔnɔ mìwo ʒanwo gbɔ koɖo gaxoxo ci mɛ ewɛni do ɖyinɔ enujiŋ sugbɔ. Yehowa kpɔ mìwo ʒanwo gbɔ yí kpedo mì nu mìɖu mìwo vɔnvɔnwo ji.

Ci xexe lɔ le vinvin dokɔɔ, nyɔnɔnwi lɔ yɛ klɛnklɛn doji. Zenɛniɖeɔ, mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo shinɔ keŋ asɔ hwlɛn wowo gbewo gan, vɔ wokpɔtɔ ɖo xɔse sɛnŋ yí kpɔtɔ le kpuu ci cukaɖawo li can. Mɛɖewo nu mɔ enu ciwo mɛ yewototoɔ le ahwa hwenu cɛ “dradra yewo do daɖɛ nɔ efunkpekpe gangan lɔ.” Hamɛmɛshinshinwo koɖo nɔviŋsu jajɛ edɔngbetɔwo wa ci ji wokpe keŋ kpedo nɔviwo nu. Nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnu ciwo yí shi lɔwo nɔ eju, tɔ kunu ɖeɖe le nyigbanmama yoyuwo ji yí wanɔ bɔbɔwo le Fyɔɖuxuxɔ ɖeka ci wowoŋtɔwo wa do avemɛ mɛ. Le hwenu sɛnŋsɛnŋ ŋtɔ́wo mɛɔ, bɔbɔwo koɖo kunuɖegbe yiyi na emɔkpɔkpɔ nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo yí do ŋsɛn wo sugbɔ. Nɔ mìmama ŋɖuɖu, enudodo koɖo nubuwo nɔ woɔ, nɔvi sugbɔtɔ byɔnɔ godu ci woasɔ ɖe kunu sɔwu enudodowo yí ewanɔ ɖeka nɔ mì. Mɛ  ciwo yí le ŋshishi mɛ yí caka le wowoɖekiwo mɛ ɖonɔ to yí senɔ eŋɛnywi lɔ. Nɔ wokpɔ lé Kunuɖetɔwo le jijɔ mɛ yí gbesɔ susu ɖo enunywiwo ji doɔ, éjinɔŋ nɔ wo; woklɛn shigbe ezo nɛ le vinvin ŋtɔ́ mɛ. (Matt. 5:​14-16) Ŋtɔkpu can ɔ, ci ahwawatɔ tamɛsɛntɔwo kpɔ lé mìwo nɔviwo sɔ ezo yí wakɔ nu do dɔ yí eɖewo le wo mɛ vanyi mìwo nɔviwo.

Paul: Hweɖewonuɔ, mìɖo aso le eju lɔ mɛ, mìso zetɔn na nɔ hwenu kleŋ ɖe yí so le ju lɔ mɛ zeve le exwe lɔ pleŋ mɛ. Nɔvinyɔnu ejugoduŋɛnywidratɔ ɖeka nu lé ewa nɔ mì do, énu le kleŋ mɛ mɔ: “Le Gileadiɔ, wonu nɔ mì mɔ mìwo le sɔ susu ɖo edɔ ci wodɔ mì ji, eyi lɔ mìwa. Eyi taɖo soso le nɔviwo gbɔ le nɔnɔmɛ cɛ mɛɔ, égban ji nɔ mì sugbɔ!” Mawu wɛ yí mìatɛnŋ anɔ eju ciwo yí gogo Liberia gbɔ keŋ akpedo nɔvi ciwo yí le Liberia nu le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ.

Anne: Le Mai 1996, mì amɛnɛ sɔ alɔjedɔwaxu hun ɖeka yí lɔ wema veviwo do mɛ vayikɔ. Mìji mɔ mìawa kpeci 16 yí ayi texwe ci yí le vofamɛ le eju ɖeka mɛ. Eyi zeɖeka tɔntɔn ɔ, ahwawatɔ lɔwo vaje amɛwo ji le hunnɔtɔxu lɔ can. Ahwawatɔ ciwo yí le dɔmɛzi ji lɔwo da ecu do aya mɛ yí ɖo te mì yí vaɖe amɛ amɛtɔn ti le ehun lɔ mɛ yí ku ehun lɔ kpe mɛ koɖo Paul ɖo yɛkpɔtɔ le ehun lɔ mɛ. Mìle te yí caka le mìwoɖekiwo mɛ. Zeɖekatɔntɔn ɔ, Paul zɔn zɔnlin yí gbɔgbɔ yí toto amɛahwa lɔwo mɛ yí ehun kɔkɔ le eta ni. Ci mìkpɔɛ zeɖekaɔ, mìbu mɔ wodacu yi yɔ, vɔ mìgbenu le mìwoɖeki mɛ mɔ nɔ enyi ahan yɔ nɛ ɖe, átɛnŋ azɔn zɔnlin go! Ahwawatɔ ɖeka yí xui hwenu yí ecucui ti le ehun lɔ mɛ. Mìdo akpe mɔ akpa hwɛhwɛ ɖeka kpoŋ yí enyi.

Sɔjawo hun ɖeka lɔ mɛ ciwo yí vɔnvɔnwo vayikɔ. Mìkutɔ ehun lɔ sɛnŋsɛnŋɖe koɖo mìwo lɔviwo. Ehunkutɔ lɔ tɔ eju shishi yí ekpɔtɔ hwɛɖeka yí mìajuin. Mìɖe kuku ni mɔ yí le nɔ te vɔ yɛ can vɔnvɔn hɛnnɛ yí gbe mɔ yedaɖo to mì o. Ðekpokpuiɖe can ɔ, mìdejuin o mìavayi ɖo yí enu cikɔ nɔ mì kpɛɖɛkpɛɖɛ yí mìhunhunkɔ.

Paul: Ŋɖekɛ degbele mìshi o yí mìxoɖyi vluvluvlu koɖo awu vuvuwo le kpomɛ. Mìglo ŋmɛ kpɔ nɔ mìwonɔnɔwo yí biɔ mìwoɖekiwo se mɔ lé mìwɛ yí kpɔtɔ le agbeɔ. Mìdɔn ebo ɖeka ji ci yí sɔ yamɛhun hwɛhwɛ ɖeka gbɔ yí yi ŋkegbuɔ, yamɛhun lɔ sɔ mì yi Sierra Leone. Ejɔ ji nɔ mì sugbɔ ci mìle agbe, vɔ mìvɔnvɔn sugbɔ do nu nɔ mìwo nɔvi ciwo yí le Liberia.

Anne: Ci mìvaɖo Betɛli Freetown le Sierra Leoneɔ, mìvale vofamɛ yí wole bu nɔ mì. Vɔ enuvwin ciwo yí jɔ vayi lɔwo tɔ susu mɛ vava nɔŋ. Ŋkeke ɖeka duuɔ, ŋvɔnnɔ mɔ enubaɖa ɖe jikɔ ajɔ yí ewanɔ nɔŋ shigbe mɔ enu ciwo trɔdoŋ denyi enuŋtɔŋtɔwo hannɛ. Le zanmɛ can ɔ, ŋfɔnnɔ yí ahunhunkɔ yí avɔnvɔn mɔ enubaɖa ɖe jikɔ ajɔ. Gbɔngbɔn hwenɔ te doŋ. Paul fannɔŋ keŋ donɔ gbe ɖaɖa koɖoŋ. Mìjinɔ Fyɔɖuxu lɔ hawo keke asɔ na nɔ hwenu vɔnvɔn lɔ ayi. Ewanɔ nɔŋ shigbe mɔ ŋjikɔ aje suku hannɛ yí ŋdagbeva tɛnŋ anyi ejugoduŋɛnywidratɔ o.

Ŋdaŋlɔbe enu ci yí jɔ kplɔɛdo gbeɖe o. Le kwɛshila ŋtɔ́ lɔ mɛɔ, mìxɔ enyɔdrawema amɛve. Ðeka yí nyi Nyɔ! 8 Juin 1996. Ehɛn nyɔta ɖeka ci yí nyi “Comment venir à bout des crises de panique.” Ecɛyɛ ŋvamɔje enu ci yí jɔjɔ do ŋji mɛ. Evetɔ lɔ yí nyi Jutakpɔxɔ 15 Mai 1996, ci yí hɛn nyɔta ci yí nyi “Où puisent-ils leur force?” Wota totui ɖeka ci yí awa ɖeka dahɛn nɔ do Jutakpɔxɔ lɔ ji. Nyɔta lɔ dre mɛ mɔ shigbe lé totui akpɔtɔ aɖuɖuɔ nu yí azozoɔ ci awa dahɛn ni can ɔ, ahanke to Yehowa kpekpednu mɛɔ mìatɛnŋ akpɔtɔ akpekpeɛdo mɛbuwo nu ci mìseseɛ vevi can. Ŋɖuɖu doŋsɛn-amɛ yí ecɛ nyi so Yehowa gbɔ yí va le gamɛ nywitɔ lɔ ji (Mt. 24:45) Ci ŋji nyɔta bu ciwo yí xo nuxu so nyɔ lɔ nu kpɔ yi ɖo wo ɖɛɔ, ékpedo ŋnu. Ci hwenuwo vayikɔɔ, vɔnvɔn gangan ci yí dɔ yí ŋloloɔ nu kpɔ lɔ vakando mɛ nɔŋ.

Paul: Eji jɔnɔ mì sugbɔ nɔ emɔ ɖe vlɛ yí hun nɔ mì nɔ mìatrɔ ayi Liberia. Vɔvɔnu nɔ 2004 yí ewawa exwe 20 han yí mìkpekpeɛdo nɔviwo nu le Liberia. Ahwa vaɖo te. Wowakɔ toto keŋ acu exɔwo do alɔjedɔwaxu lɔ. Vɔ zeɖekatɔntɔn ɔ, woɖo edɔ yoyu bu nɔ mì.

 Ecɛ nyi tetekpɔ gangan ɖeka nɔ mì. Ci mìte gogo gbɔngbɔn mɛ xomu mìwotɔ lɔ sugbɔɔ, éna yí soso gbɔnnu nɔ mì haan. Ci mìso gbeɖe mìwo xomu ŋtɔŋtɔwo ɖɛ yí yi Gileadiɔ, mìkpɔ lé hanci ci mìsɔ mìwoɖeki jo do alɔmɛ nɔ Yehowa lé ecu shi nɔ mì do, eyi mìxɔ egbe nɔ edɔ yoyu lɔ wawa. Wosɔ mì ɖaɖa Ghana eju ci yí dejinjin le mì gbɔ o.

Anne: Ci mìso le Liberiaɔ, mìkɔ ɖashi sugbɔ. Ekpaca mì mɔ Frank ci yí nyi nɔviŋsu ɖeka ci yí shin yí gbenyaŋɖɛ nu nɔ mì mɔ: “Míɖo aŋlɔbe mì!” Eyi eɖe mɛ mɔ: “Mìnya mɔ mídaŋlɔbe mì kpɔ o, vɔ míɖo asɔ míwo jiwo keŋkeŋ sɔ do edɔ yoyu ci woɖo nɔ mí ji. Yehowa gbɔ yí eso, eyi taɖo mísɔ susu ɖo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnu ciwo yí le nɔ ji.” Ecɛ do ŋsɛn mì nɔ mìaɖu cukaɖa ciwo mìado go ji le afi yoyu ci mìyikɔ lɔ, fini amɛwo dejeshi mì ɖɛ nywiɖe le o koɖo fini yí enuwo anyi yoyu nɔ mì le.

Paul: Vɔ dejinjin gbɔxwe mìvatɔ xomu gbɔngbɔn mɛ tɔ yoyu mìwotɔ lɔ lɔnlɔn le Ghana o. Kunuɖetɔwo sugbɔ le nɔ haan! Mìkpla enu sugbɔ so lé mìwo xlɔ yoyu lɔwo le nywiɖe do yí gbeɖo ŋsɛn le gbɔngbɔn mɛ do. Eyi ci mìwa edɔ le Ghana na nɔ exwe 13 goduɔ, enumaɖoŋdonu ɖeka gbejɔ. Woyɔ mì mɔ mìwo le va wa edɔ le alɔjedɔwaxu ci yí le Wezexu nɔ Afrique le Kenya. Ci exlɔ ciwo mìso gbeɖe ɖɛ le eju ciwo mɛ mìso le wuwuɔ do mì can ɔ, mìgbekpɔ exlɔ egbejinɔtɔ yoyu buwo kaka le Kenya. Mìkpɔtɔ yí wakɔ edɔ le nyigbanmama gangan ci mɛ yí eʒan sugbɔ le wu le.

Anne: Le exwe ciwo vayiwo mɛɔ, ŋto nɔnɔmɛ gbɔnnugbɔnnu ciwo yí do vɔnvɔn nɔŋ mɛ. Nɔnɔmɛ ciwo mɛ afɔku alo ciwo yí na wolonɔ nu kpɔ atɛnŋ adahɛn nu le mì nu le ŋcilanmɛ koɖo le susu mɛ. Yehowa datɛnŋ aglɔn ta nɔ mì enujiŋtɔ le nɔnɔmɛ ŋtɔ́wo mɛ o. Nɔ ŋse ecu gbe alo ecu gangan gbeɔ, dɔmɛ ɖunɔŋ yí ŋdegbenyannɔ mɔ alɔwo le ŋshi kpetii o. Vɔ ŋkplɛ yí go kpo do kpekpedonu ciwo pleŋ Yehowa nakɔŋ keŋ sɔ dokɔ ŋsɛnŋ nu koɖo ciwo mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo nakɔŋ nu. Ŋkpɔɛ mɔ nɔ mìkpɔtɔ yí wakɔ do gbɔngbɔn mɛ toto ciwo yí le mì shi jiɔ, Yehowa atɛnŋ akpedo mì nu yí mìakpɔtɔ ale edɔ ci woɖo nɔ mì lɔ wakɔ.

Paul: Mɛɖewo tɛnŋ biɔ se mɔ, “Mílɔn edɔ ci woɖo nɔ mí lɔa?” Eju lɔwo tɛnŋ nyakpɔkpɔ, vɔ ahanke hannyahannya tɛnŋ gbevava wo mɛ nɛ yí afɔkuwo agbele wo mɛ nɛ. Eyi taɖo, nyi mìlɔn sɔwu eju lɔɔ? Mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnu vevi ciwo nyi mìwo xomu yɔ. Ci mìso afi vovovowo can ɔ, mìɖo susu ɖekɛŋmɛ nyɔnɔnwitɔ. Mìbui mɔ wosɔ mì ɖaɖa mɔ mìwo le vado ŋsɛn wo, vɔ le nyɔnɔnwi mɛɔ, wowo yí vado ŋsɛn mì.

Hweɖekpokpuinu ci mìyi fiɖe duuɔ, mìkpɔnɔ enujiŋ ɖeka ci yí jɔjɔ gbɛ: Mìwo nɔviwo habɔbɔ lɔ. Nɔ mìkpɔtɔ yí le hamɛ lɔ mɛ duuɔ, edasɛ mɔ mìnyi xomu kuɖeka yí le axwe ɖekɛ mɛ. Mìkando ji mɔ nɔ mìkpɔtɔ yí ɖoŋ do Yehowa nuɔ, ádo ŋsɛn mì yí asɔ koɖo mìwo ʒanwo.—Fili. 4:13.