1-2. Sɔ koɖo Ehajiji Wema 34:8 ɖe, lé mìawɛ akpɔ mìwoŋtɔwo mɔ Yehowa nyɔ nyaoɔ?

SƆƐ mɔ mɛɖeka na ŋɖuɖu eo, vɔ deɖu ŋɖuɖu cɛ kpɔ le ao gbemɛ o. Àtɛnŋ anya lé ele do nɔ èkpɔɛ yí hwin kpɔ alo abiɔ enu ciwo wosɔ ɖɛ se. Àtɛnŋ agbebiɔ mɛbuwo se mɔ woɖui kpɔ ma. Vɔ eoŋtɔ yí atɔ aɖe ŋɖuɖu lɔ kpɔ gbɔxwe yí anya lé ele do teŋ.

² Mìatɛnŋ akpla enu so lé Yehowa wanɔ enywi do, sɔ to Bibla koɖo mìwo wɛmawo hlɛnhlɛn ji. Nɔ mɛbuwo nukɔ enunywi ciwo Yehowa wa nɔ wo nɔ mìɔ, ana mìanya hɛnnɛ mɔ Yehowa nyɔ. Vɔ enu ci yí akpedo mì nu mìanya ŋtɔŋtɔ mɔ Yehowa nyɔ yí nyi mɔ, mìwoŋtɔwo ‘atɔ aɖe’ yi nyɔnyɔ kpɔ. (Hlɛn Ehajiji Wema 34:8.) Na mìakpɔ kpɔwɛ ɖeka ci yí dasɛ emɔ ɖeka ci ji àtɛnŋ ato awɛ ɖa. Sɔɛ mɔ mìji mɔ mìawa gashiagamɛ sumɔsumɔdɔ ɖe, vɔ gbɔxwe mìaɖo tajinu cɛ gbɔɔ, eʒan mɔ mìanɔ agbe kleŋ. Taŋfuin mìhlɛn zenɛniɖe le Bibla mɛ yí Yesu ɖo gbe mɔ, nɔ mìsɔ Mawu Fyɔɖuxu nuwo ɖo texwe ŋkɔtɔɔ, Yehowa akpɔ mìwo ʒan vevitɔwo gbɔ nɔ mì. Dejɔ le mìwo gbemɛ yí mìkpɔ gbeɖu cɛ vamɛ nɔ mì o. (Mt. 6:33) Vɔ ci mìɖo xɔse do Yesu gbeɖu cɛ nuɔ, mìɖe eho zanzan kpɔtɔ, yí gbeɖe gamɛ ci mìsɔ wanɔ dɔ kpɔtɔ, keŋ awa sugbɔ le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. Ci mìwɛ ahan ɔ, mìvakpɔ mìwoŋtɔwo mɔ Yehowa le bu nɔ mì yí kpɔ mìwo ʒanwo gbɔ nyao. ‘Mìtɔ aɖe’ Yehowa nyɔnyɔ kpɔ mìwoŋtɔwo.

3. Sɔ koɖo Ehajiji Wema 16:1, 2 ɖe, miwo yí Yehowa wanɔ enywi nɔɔ?

³ Yehowa “nyɔ nɔ amɛ ɖeka ɖeka,” mɛ ciwo yí dejeshi ɖɛ can. (Eha. 145:9; Mt. 5:45) Vɔ vevitɔɔ, Yehowa cunɔ shi sugbɔ nɔ mɛ ciwo yí luin yí gbesinni koɖo wowo jiwo pleŋ.  (Hlɛn Ehajiji 16:1, 2.) Na mìakpɔ enunywi ɖewo ciwo yí ewa nɔ mì.

4. Lé Yehowa wanɔ enywi nɔ mì nɔ mìtɔ tete gogui doɔ?

⁴ Nɔ mìkpla ŋɖe so Yehowa gbɔ keŋ wa do jiɔ, mìkpɔnɔ enywi so mɛ. Nɔ mìkpla nu so Mawu nu keŋ vatɔ luinluin ɔ, ena mìminɔ susu dɔndɔnwo ɖoɖo yí minɔ adɛn vwinwo wuwu. (Kol. 1:21) Eyi nɔ mìvasɔ mìwoɖekiwo na Yehowa yí wa ʒinʒindoshimɛɔ, égbenanɔ enunywi sugbɔ mì doji; le kpɔwɛ mɛ enanɔ ayexadohwɛnamɛnu nywi mì yí mìwo koɖo yɛ vanyinɔ exlɔ veviwo.—1 Piɛ 3:21.

5. Nyiwo mɛ mìdo jeshi Yehowa nywiwawa le le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛɔ?

⁵ Nɔ mìkpɔtɔ wakɔ kunuɖeɖedɔ lɔɔ, mìakpɔnɔ Yehowa nywiwawa doji. Ŋkpɛnmunɔ ènyia? Yehowa sɛntɔ sugbɔ wanɔ ŋkpɛn. Taŋfuin gbɔxwe àvanyi Yehowa sɛntɔɔ, debui kpɔ gbeɖe mɔ yeatɛnŋ axo hɔn nɔ amɛmajeshiwo keŋ anu Bibla mɛ nyɔ nɔ wo o. Vɔ egbɛɔ, èvawakɔ edɔ cɛ gashiagamɛ. Ci yí gbewu ŋnɔɔ, Yehowa kpedo eo nu yí èlɔn kunuɖeɖedɔ lɔ! Ègbedo jeshi mɔ Yehowa kpedo ye nu le enu sugbɔ buwo mɛ. Ékpedo eo nu yí èɖunɔ eoɖeki ji nɔ mɛɖe fɔn gu do eo ji le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. Égbekpedo eo nu yí èɖonɔ ŋwi kpukpui ci yí sɔ koɖo axomɛnɔtɔ ɖe ci yí sɔ ɖe le nyɔ lɔ ji. Yí nɔ amowo desɔkɔ ɖe le nyɔ lɔ ji le nyigbanmama lɔ mɛ can ɔ, Yehowa donɔ ŋsɛn eo yí èkpɔtɔ ɖenɔ kunu.—Ʒer. 20:7-9.

6. Ekpla ciwo Yehowa nakɔ mì ciwo yí dadasɛ yi nyɔnyɔɔ?

⁶ Yehowa gbedanasɛ yi nyɔnyɔ le ekpla ci enanɔ mì le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. (Ʒan 6:45) Le kwɛshila dodomɛ bɔbɔwo mɛɔ, mìkpɔnɔ kpɔwɛ seŋkannyɔ nywi ciwo wodonɔ ŋsɛn mì nɔ mìazan le kunuɖegbe. Doŋkɔɔ, mìtɛnŋ vɔn mɔ mìate enu yoyu ɖe kpɔ, vɔ nɔ mìwɛɔ, mìtɛnŋ kpɔɛ mɔ yɛwa dɔ nywiɖe le mìwo nyigbanmama mɛ. Le bɔbɔwo koɖo takpekpeganwo mɛɔ, wodonɔ ŋsɛn mì mɔ mìwo le te kunuɖeɖe mɔnu vovovo ciwo mìdetekpɔ vayi kpɔ. Le lɛ can ɔ, mìtɛnŋ vɔn doŋkɔ, vɔ nɔ mìte wo kpɔɔ, Yehowa cunɔ shi do wo ji. Ecɛyɛɔ, mìakpɔ enunywi ciwo Yehowa nanɔ mì nɔ mìɖoŋ do nu yí te mɔnu yoyuwo kpɔ keŋ wa ci ji mìkpe le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ nɔ mìle nɔnɔmɛ ɖekpokpui mɛ can. Na mìakpɔ emɔ ciwo ji mìatɛnŋ ato keŋ akeke mìwo sumɔsumɔdɔ lɔ doji.

7. Shicu ciwo mìakpɔ nɔ mìkeke mìwo sumɔsumɔdɔ dojiɔ?

⁷ Mìtenɔ gogo Yehowa doji. Mìakpɔ hamɛmɛshinshin ɖeka ci yí tɔ mɔ Samuel * yí yɛ koɖo ashiɛ sumɔkɔ le Colombie. Asu koɖo ashi cɛ se vivi nɔ mɔɖeɖedɔ lɔ le hamɛ ci yí le fini woso, vɔ woji mɔ yewoayi ci hamɛ ci mɛ eʒan sugbɔ le keŋ akeke yewo sumɔsumɔdɔ lɔ doji. Gbɔxwe woasun ji awɛɔ, woɖo asɔ ŋɖewo sa vɔn. Samuel nu mɔ: “Mìwa do Matie 6:33 ji yí mi enu ciwo deʒan xwlexwle. Vɔ ci yí gbɔnnu wu yí nyi soso le mìwo xwemɛ. Wocu axwe lɔ nɔ mì shigbe lé mìji do nɛ yí efɛn ɖe dekpɔtɔ mìacu do ta ni o.” Ci wovayi ci hamɛ yoyu lɔ mɛɔ, eho ci woʒan wleci ɖekaɖeka yí nyi madoamadɛn nɔ ci wozannɔ sa. Samuel nu mɔ: “Mìkpɔ lé Yehowa dasɛ mɔ nɔ mì yí gbeɖo mìwo gbedoɖawo ŋci do. Ewa nɔ mì mɔ Yehowa kpɔkɔ jijɔ do mì nu yí  lɔn mì wu sasa.” Àtɛnŋ akeke ao sumɔsumɔdɔ lɔ dojia? Kando ji mɔ nɔ yewɛ ahan ɔ, yeate gogo Yehowa doji yí akando ji mɔ yɛale be nɔ ye.—Eha. 18:25.

8. Nyi mìkpla so Ivan koɖo Viktoria nyɔwo mɛɔ?

⁸ Mìkpɔnɔ jijɔ le sumɔsumɔdɔ lɔ mɛ. Do jeshi nyɔ ciwo asu koɖo ashi Ivan koɖo Viktoria ciwo yí wakɔ mɔɖeɖedɔ lɔ le Kirghizistan nu. Wonɔkɔ agbe kleŋ keŋ asɔ wowoɖekiwo na faa nɔ edɔ ɖekpokpui wawa, exɔcucudɔwo can. Ivan nu mɔ: “Nɔ woɖo dɔ ɖe nɔ mìɔ, mìwɛni koɖo mìwo ŋsɛnwo pleŋ. Nyɔnɔnwi enyi mɔ enu cinɔ kɔ nɔ mì le ŋkeke lɔ vɔvɔnu, vɔ mìkpɔnɔ fafa koɖo jijɔ, ɖo mìnya mɔ mìzan mìwo ŋsɛn do Fyɔɖuxu lɔ dɔwo mɛ. Eji gbejɔnɔ mì sugbɔ, ɖo mìwa exlɔ yoyuwo ɖɛ yí to enudojinamɛ buwo mɛ le agemɛ.”—Maki 10:29, 30.

9. Nyi nɔvinyɔnu ɖeka wa yí keke yi sumɔsumɔdɔ lɔ doji ci ele cukaɖa sɛnŋwo mɛ can ɔ, yí nyi yí to so mɛɔ?

⁹ Mìkpɔnɔ jijɔ le Yehowa sumɔsumɔ mɛ nɔ mìle cukaɖa sɛnŋwo mɛ can. Le kpɔwɛ mɛ, Mirreh ci yí so Afrique de l’Ouest nyi kposhu yí gbenyi amɛshinshin. Dotodɔ ewanɔ sa, vɔ ci evaxɔ gbɔndomɛɔ, étɔ mɔɖeɖedɔ lɔ ji. Mirreh lé dɔ ɖeka ci yí na esenɔ vevi le lanmɛ sugbɔ yí zɔnlin zɔnzɔn gbɔnnɔnu ni. Gaxoxo ɖeka yí atɛnŋ awa so axomɛ yi axomɛ. Vɔ ékpe ji yí wanɔ gaxoxo sugbɔ le jugbaja kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. Éɖo trɔtrɔyi koɖo Bibla nukplavi sugbɔ yí kplanɔ nu koɖo ɖowo le telefonu ji. Nyi yí cucu Mirreh yí eji mɔ yeawa sugbɔ nɔ Yehowaɔ? Énu mɔ: “Lɔnlɔn ci ŋɖo nɔ Yehowa koɖo Kristo Yesu yí dɔ. Yí ŋdonɔ gbe ɖaɖa mamimami mɔ Yehowa le kpedo ŋnu mawa ci ji ŋkpe ni le sumɔsumɔdɔ lɔ mɛ.”—Mt. 22:36, 37.

10. Shigbe lé 1 Piɛ 5:10 dasɛ nɛ ɖe, nyi Yehowa nanɔ mɛ ciwo yí ji mɔ yewoawa edɔ sugbɔ niɔ?

¹⁰ Yehowa gbenanɔ kpla buwo mì doji. Kenny ci yí nyi mɔɖetɔ le Ile Maurice do jeshi mɔ nyɔnɔnwi nyɔ cɛ nyi. Hwenu ekpla nyɔnɔnwi lɔɔ, étashi winiwɛshite yiyi yí wa ʒinʒindoshimɛ keŋ tɔ gashiagamɛ sumɔsumɔdɔ lɔ wawa. Énu mɔ: “Ŋtekpɔ mɔ nawa nu shigbe enyɔnuɖɛtɔ Ezai nɛ. Ezai nu mɔ: ‘Nyɛ ke le elɛ. Dɔ ŋ ɖaɖa!’” (Ezai 6:8) Kenny wa dɔ le teokrasi xɔcucudɔ sugbɔ mɛ, égbedo alɔ mìwo wemawo gɔnmɛɖeɖe do wowo gbe mɛ. Kenny nu mɔ: “Ŋxɔ kpla ci yí na ŋɖo nujikpekpe ciwo yí ʒan le edɔ ciwo nawa mɛ.” Vɔ denyi lé woawa dɔ lɔwo do ɖekɛ ekpla o. Énu kpi mɔ: “Ŋgbekpla mɔ denyi enuwo pleŋ nasun ji awa o, yí gbedo jeshi nɔnɔmɛ ciwo ŋɖo aje agbla aɖo keŋ anyi Yehowa sɛntɔ nywi.” (Hlɛn 1 Piɛ 5:10.) Taŋfuin eo can, àtɛnŋ awa trɔtrɔwo nɔ Yehowa ana kpla eo doji le enu sugbɔ mɛ.

11. Egbla ci nɔvinyɔnu ɖekawo do le Corée du Sud keŋ wakɔ kunuɖeɖedɔ lɔɔ, yí enywi ci wokpɔɔ? (Kpɔ foto ci yí le akpa lɔ ji.)

¹¹ Mɛ ciwo yí tɔ Yehowa sɛnsɛn so exwe sugbɔ ke can ʒan ekpla le sumɔsumɔdɔ yoyuwo mɛ. Le COVID-19 dɔ̀vwin lɔ hwenuɔ, hamɛmɛshinshin ciwo yí le hamɛ ɖeka mɛ le Corée du Sud ŋwlɛ mɔ: “Mɛɖewo ciwo edɔ̀lele wɛ mɔ wodatɛnŋ awa kunuɖeɖedɔ lɔ sa tɛnŋ vawɛkɔ to videokacaca ji. Nɔvinyɔnu ɖekawo ɖo exwe 80, vɔ wokpla lé woazan ɔdinatɛɛ asɔ ɖe kunu do, yí ecɛyɛɔ, woɖekɔ kunu ŋkeke ɖeka duu.” (Eha. 92:14, 15) Àji mɔ yeakeke ye sumɔsumɔdɔ lɔ doji keŋ atɔ aɖe Yehowa nyɔnyɔ kpɔ dojia? Kpɔ ŋɖewo ciwo àtɛnŋ awa yí aɖo tajinu ŋtɔ́ gbɔ.

12. Nyi Yehowa mɔ yeawa nɔ mɛ ciwo yí ɖoŋ do ye nuɔ?

¹² Tekpɔ aɖoŋ do Yehowa nu. Éɖo gbe mɔ yeacu shi nɔ mì nɔ mìɖoŋ do ye nu keŋ wa ci ji mìakpe nɔ ye. (Mal. 3:10) Nɔvinyɔnu Fabiola ci yí le Colombie kpɔ Yehowa wa do gbeɖu cɛ ji le yi gbemɛ. Ci ewa ʒinʒindodoshimɛ zeɖeka yí eji mɔ yeanyi gbeshiagbe mɔɖeɖetɔ. Vɔ eyi ɖo awa dɔ keŋ akpɔ asuɔ koɖo eviɛ amɛtɔn lɔwo ji. Ci evaxɔ gbɔndomɛɔ, édo gbe ɖaɖa sɛnsinɖe mɔ Yehowa le kpedo ye nu. Énu mɔ: “Blaŋblaŋ ɔ, amowo nɔnɔ te hwenu jinjin gbɔxwe vaxɔnɔ gbɔndomɛho, vɔ wleci ɖeka kpaŋ godu yí nyɛŋtɔ kinnyɛ xɔxɔ. Eɖyi enujiŋ do nu nɔŋ!” Wleci amɛve goduɔ, étɔ mɔɖeɖedɔ lɔ ji. Ecɛyɔ, éɖo exwe 70 yí wa wu exwe 20 le mɔɖeɖedɔ lɔ. Le exwe ŋtɔ́wo mɛɔ, ékpedo amɛ amɛnyi nu yí wowa ʒinʒindoshimɛ. Énu mɔ: “Enu cinɔ kɔ nɔŋ hweɖewonu, vɔ Yehowa kpenɔdo ŋnu ŋkeŋke yí ŋkpɔtɔ wakɔ mɔɖeɖedɔ lɔ.”

13-14. Kpɔwɛ ciwo yí atɛnŋ akpedo mì nu mìaɖoŋ do Yehowa nu yí awa sugbɔ niɔ?

¹³ Kpla nu so mɛ ciwo yí ɖoŋ do Yehowa nu kpɔwɛwo mɛ. Kpɔwɛ sugbɔ le Bibla mɛ yí xo nuxu so mɛ ciwo yí wa dɔ sɛnsinɖe le Yehowa sumɔsumɔdɔ lɔ mɛ. Le nɔnɔmɛ sugbɔ mɛɔ, Yehowa sɛntɔ cɛwo wa ŋɖe yí sɔ dasɛ mɔ yewoɖoŋ do Yehowa nu eyi Yehowa cu shi nɔ wo. Le kpɔwɛ mɛ, Abraxamu “de nya fini” eyikɔ o, gan éso le yi xomɛ jeŋkɔ nɔ gbɔxwe Yehowa cu shi ni. (Ebre. 11:8) Ʒakɔbu do gbla  koɖo mawudɔla ɖeka gbɔxwe yí xɔ shicu vevi ɖeka. (Gɔnm. 32:24-30) Hwenu Izraɛli jukɔn lɔ jikɔ aɖo Gbeɖu Nyigban lɔ jiɔ, ci avɔnsatɔwo sɔ afɔ ɖo Ʒurdɛn Tɔsasa lɔ mɛ gbɔxwe jukɔn lɔ sun ji to mɛ.—Ʒoz. 3:14-16.

¹⁴ Àtɛnŋ agbekpla nu so Kunuɖetɔ ciwo yí ɖoŋ do Yehowa nu yí wakɔ sugbɔ ni le egbɛmɛ kpɔwɛwo mɛ. Ejɔnɔ ji nɔ nɔviŋsu Payton koɖo ashiɛ Diana nɔ wohlɛnkɔ nu so nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnu ciwo yí keke wowo sumɔsumɔdɔ lɔ doji nɔ Yehowa, shigbe mɛ ciwo nu woxo nuxu so le nyɔta eɖekplɔɖedo ciwo yí nyi “Wotsɔ Wo Ðokuiwo Na Faa” mɛ. * Payton nu mɔ: “Nɔ mìhlɛnkɔ enu ciwo mɛ wotoɔ, ewanɔ nɔ mì shigbe mɔ mìkpɔkɔ mɛɖeka yí eɖuɖuɔ ŋɖuɖu vivi ɖeka hannɛ. Nɔ mìkpɔkpɔɛ dojiɔ, kpakpa sɔnɔ mì doji mɔ ‘mìatɔ aɖe Yehowa yí akpɔ lé evivi do.’” Le yiyimɛɔ, Payton koɖo Diana sɔ nu keŋ vayi sumɔ le fini eʒan sugbɔ le. Èhlɛn nyɔta cɛwoa? Èkpɔ video ciwo yí nyi Gbeƒãɖeɖe Le Nuto Saɖeaga Me—Australia koɖo Gbeƒãɖeɖe Le Nuto Saɖeaga Me—Ireland ciwo wosɔ ɖo jw.org jia? Dɔwanu cɛwo atɛnŋ akpedo eo nu nakpɔ emɔ ciwo ji àto akeke ao sumɔsumɔdɔ lɔ doji.

15. Lé exlɔ nywiwo atɛnŋ akpedo mì nu doɔ?

¹⁵ Can exlɔ nywiwo. Nɔ mìkpɔ mɛbuwo sekɔ vivi nɔ ŋɖuɖu ci mìdetɔ aɖe kpɔɔ, enɔnɔ fafɛɖe nɔ mì mɔ mìaɖui. Ahanke nɔ mìdo ha koɖo mɛ ciwo yí sɔ Yehowa ɖo texwe ŋkɔtɔ le wowo gbemɛɔ, kankandoji li mɔ mìakpɔ emɔ ciwo ji mìato akeke mìwo sumɔsumɔdɔ lɔ doji nɔ Mawu. Enu cɛ yí jɔ do asu koɖo ashi ci yí tɔ mɔ Kent koɖo Veronica ji. Kent nu mɔ: “Mìwo xlɔwo koɖo mìwo xomumɛtɔwo do ŋsɛn mì mɔ mìwo le te sumɔsumɔ mɔnu yoyuwo kpɔ. Mìvakpɔɛ mɔ ci mìdo ha koɖo mɛ ciwo yí sɔ Fyɔɖuxu lɔ ɖo texwe ŋkɔtɔ le wowo gbemɛɔ, ena kankandoji ci yí ʒan mì nɔ mìate enu yoyuwo kpɔ.” Ecɛyɛɔ, Kent koɖo Veronica nyi mɔɖetɔ vevi le Serbie.

16. Shigbe lé Yesu labalu ci yí le Luiki 12:16-21 mɛ dasɛ nɛ ɖe, nyi yí taɖo mìɖo alɔn awa vɔnsawoɔ?

¹⁶ Wa vɔnsawo nɔ Yehowa. Deʒan mɔ mìatashi enu ciwo pleŋ jɔnɔ ji nɔ mì koɖo susu mɔ mìwo nu akpe nɔ Yehowa o. (Ŋun. 5:19, 20) Vɔ etɛnŋ jɔ mɔ mìdaji mɔ mìasɔ ŋɖekawo sa vɔn keŋ awa sugbɔ le Mawu sumɔsumɔdɔ lɔ mɛ o. Nɔ ele ahan ɔ, mìawa fɛn ci han yí ŋsu ci nu Yesu xo nuxu so le labalu ɖeka mɛ wa. Ŋsu lɔ wa dɔ sɛnsinɖe keŋ ji nunywiwo nɔ yiɖeki vɔ yí ŋlɔbe Mawu. (Hlɛn Luiki 12:16-21.) Nɔviŋsu Christian ci yí le France nu mɔ: “Ŋdezannɔ gamɛ koɖo ŋsɛn agbu ɖe do Yehowa koɖo anyi xomu nu o.” Yɛ koɖo ashiɛ sɔ gbeta mɔ yewoawa mɔɖeɖedɔ lɔ. Vɔ gbɔxwe woaɖo tajinu cɛ gbɔɔ, woɖo atashi wowo dɔwo. Wotɔ xɔmɛcucudɔ wawa keŋ asɔ kpɔ wowo ʒanwo gbɔ. Eho kankin ci wokpɔnɔ jenɔŋ nɔ wo. Eve nɔ wo mɔ yewosɔ ŋɖewo sa vɔn keŋ awa mɔɖeɖedɔ lɔa? Christian nu mɔ: “Mìvalɔnkɔ sumɔsumɔdɔ lɔ doji, ejɔnɔ ji nɔ mì nɔ mìkpɔ Bibla nukplaviwo koɖo mɛ ciwo gbɔ mìtrɔnɔ yi kplakɔ nu so Yehowa nu.”

17. Nyi yí atɛnŋ axe mɔ nɔ mì mìate kunuɖeɖe mɔnu yoyu ɖe kpɔ agloɔ?

¹⁷ Le gbesɔsɔ yí ate kunuɖeɖe mɔnu yoyuwo kpɔ. (Edɔ. 17:16, 17; 20:20, 21) Shirley ci yí nyi mɔɖetɔ le États-Unis ɖo atrɔ  lé ewanɔ kunuɖeɖedɔ lɔ do le COVID-19 dɔ̀bamɛ hwenu. Le tɔtɔmɛɔ, kunuɖeɖe to telefonu ji desɔ lanmɛ ni ahan o. Ci ekán lɔ mɛ hamɛwo jikpɔtɔ va ji wowo hamɛ kpɔ yí na kpla wo so nuɔ, évatɔ kunu ɖeɖe to telefonu ji blaŋblaŋ. Énu mɔ: “Le tɔtɔmɛɔ, ŋvɔn, vɔ ecɛyɛɔ, kunuɖeɖe to telefonu ji vavivikɔ nɔŋ keke. Mìxonɔ nuxu koɖo amɛ sugbɔ sɔwu nɔ mìwakɔ so axomɛ yi axomɛ!”

18. Nyi yí akpedo mì nu nɔ ŋɖe xekɔ mɔ nɔ mì yí mìakeke mìwo sumɔsumɔdɔ lɔ doji egloɔ?

¹⁸ Ðo tajinu ɖeka yí atekpɔ aɖo gbɔ. Nɔ mìdo go cukaɖawoɔ, mìdonɔ gbe ɖaɖa yí biɔnɔ kpekpedonu yí gbebunɔ tamɛ kpɔ veviɖe so lé mìawɛ akpɔ cukaɖa lɔ gbɔ do. (Elo. 3:21) Sonia nyi gbeshiagbe mɔɖetɔ le Europe yí le gbɛbɔbɔ ɖeka ci mɛ wodonɔ Romanigbe le. Énu mɔ: “Ŋŋwlɛnɔ anyi tajinuwo do wema ji yí sɔ trenɔ do nukpɔxu le xɔmɛ. Ŋta emɔ amɛve ciwo yí do go do mɔtɔnkpli ɖeka ji do anyi kplɔn ji. Nɔ ŋjikɔ asɔ gbeta ɖeɔ, ŋkpɔnɔ mɔtɔnkpli lɔ yí bunɔ tamɛ kpɔ so fini anyi gbetasɔsɔ lɔ atɛnŋ akplɔŋ yi nu.” Sonia je agbla ɖonɔ susu nywi do cukaɖa ciwo edonɔ go nu. Énu mɔ: “Nɔ cukaɖa ɖe va ŋji le agbemɛɔ, etɛnŋ le shigbe egli ci yí axe mɔ nɔŋ naɖo anyi tajinu lɔ gbɔ aglo alo etɛnŋ le shigbe ana ci yí akpedo ŋnu yí maɖo anyi tajinu lɔ gbɔ nɛ. Aso susu ci ŋɖo do cukaɖa lɔ nu gbɔ.”

19. Nyi mìɖo aji mɔ mìawaɔ?

¹⁹ Yehowa cunɔ shi nɔ mì le emɔ sugbɔ ji. Mìatɛnŋ adasɛ mɔ enu ciwo ena mì jeŋ nɔ mì nɔ mìwanɔ ci ji mìkpe yí hɛnnɔ kanfukanfu vɛ ni. (Ebre. 13:15) Mìatɛnŋ awa enu vovovowo le Yehowa sumɔsumɔdɔ lɔ mɛ asɔ kanfui. Nɔ mìwɛ ahan ɔ, Yehowa tɛnŋ cu shi nɔ mì gɔɖɔ doji. Ŋkeke ɖeshiaɖeɔ, mína mìaji enu ciwo mìawa yí ‘atɔnɔ aɖe Yehowa yí akpɔ lé évivi do.’ Eyi shigbe Yesu nɛɔ, mìanu mɔ: “Anyi nuɖuɖu nyi mɔ Ma wa edro amɛ ci yí dɔ Ŋ ɖaɖa tɔ koɖo a wunu nɔ Yi dɔ.”—Ʒan 4:34.