1. Shigbe Efyɔ Davidi nɛ ɖe, nyɔ ci mɛɖewo atɛnŋ abiɔ seɔ?

MÌ PLEŊ yí jinɔ mɔ agbemɛ le fa nɔ mì. Mɛɖe dejinɔ mɔ yeanɔ enulolokpɔ mɛ o. Vɔ hweɖewonuɔ, enulolokpɔ tɛnŋ wugan mì. Eyi taɖo Yehowa sɛntɔwo tɛnŋ biɔ nyɔ ci han Efyɔ Davidi biɔ Yehowa se mɔ: “Keke aje hwenu yí nalokɔ nu kpɔ yí vevisese ale anyi jimɛ ŋkeŋkeɔ?”—Eha. 13:2, NWT.

2. Nyi nu mìaxo nuxu so le nyɔta cɛ mɛɔ?

² Ci mìdatɛnŋ avo so enulokpɔkpɔ mɛ pleŋpleŋ can ɔ, mìatɛnŋ awa enu sugbɔ yí asɔ ɖi kpɔtɔ. Le nyɔta cɛ mɛɔ, mìaxo nuxu so ŋɖewo ciwo yí atɛnŋ ana mìalo nu kpɔ nu doŋkɔ. Le yi goduɔ, mìaxo nuxu so enu ŋtɔŋtɔ amadɛn ciwo mìatɛnŋ awa yí woakpedo mì nu nɔ mìkpɔtɔ anɔ kpuu le cukaɖawo mɛ.

3. Cukaɖa ciwo mìdonɔ goɔ, yí lé mìatɛnŋ aɖu wo ji doɔ?

³ Enu sugbɔ li ciwo yí atɛnŋ ana mìalo nu kpɔ. Yí mìdatɛnŋ axe mɔ nɔ eɖewo le wo mɛ o. Le kpɔwɛ mɛ, mìdatɛnŋ aɖe eho kpɔtɔ nɔ ŋɖuɖu koɖo nudodo ci mìaxwle alo exɔ ci mìhaya xweshiaxwe o. Ahanke mìdatɛnŋ ado se nɔ mìwo dɔmɛkpena alo suklukpenawo mɔ woŋgbeje agbla gbeɖe mɔ, yewoate mì kpɔ nɔ mìawa enu ficifici alo gbɔdɔndɔn masɔkoɖosenu ɖe nɛ. Gbesɔ  kpe niɔ, mìdatɛnŋ aɖo te mɛ ciwo yí wanɔ tamɛsɛnnuwo le mìwo nutwi lɔ mɛ o. Mìdonɔ go cukaɖa cɛwo, ɖo mìle agbe le xexe ci mɛ amɛ sugbɔtɔ susu to akpo nɔ Bibla gɔnmɛɖosewo xesexese. Satana ci yí nyi xexe cɛ mawu, nya mɔ mɛɖewo dasɛn Yehowa o, ɖo “xexe cɛ mɛ jikasosowo” axa susumɛ nɔ wo. (Mt. 13:22; 1 Ӡan 5:19) Eyi taɖo dekpaca mì mɔ xexe lɔ ɖɔ koɖo cukaɖa ciwo yí donɔ xaxa sugbɔ nɔ amɛ o!

4. Nɔ mìlokɔ nu kpɔ sugbɔ so mìwo cukaɖawo nu ɖe, nyi yí atɛnŋ ajɔɔ?

⁴ Mìtɛnŋ lokɔ nu kpɔ sugbɔ so mìwo cukaɖawo nu keke atashi enuvevi buwo bubukpɔ. Le kpɔwɛ mɛ, mìatɛnŋ avɔnkɔ mɔ mìdakpɔ ho ci mìasɔ xwle enu ciwo yí ӡan mì o. Alo mìatɛnŋ avɔnkɔ mɔ mìalé dɔ̀ yí dɔmɛ yiyi aglo alo edɔ adahɛn nɔ mì. Mìatɛnŋ agbevɔnkɔ mɔ mìdanɔ gbeji, nɔ wote mì kpɔ mɔ mìwo le da le Mawu se ji o. Mìnya mɔ sabaɖeɔ, Satana adɔ mɛ ciwo yí ekplɔkplɔ nɔ woaje Mawu mɛwo ji; eyi taɖo mìtɛnŋ vɔnkɔ nɔ enu ci mìawa hwenɔnu. Mìtɛnŋ biɔ mìwoɖekiwo se mɔ: ‘Nɔ nyɔ cɛ hanwo do xaxa nɔŋ ɖe, edɔn a?’

5. Enyɔ ci Yesu ji mɔ yeanu ci emɔ: “Mími enu lolokpɔɔ”?

⁵ Mìnya mɔ Yesu nu nɔ yi dokplɔtɔwo mɔ: “Mími enu lolokpɔ.” (Mt. 6:25, NWT) Ecɛ dasɛ mɔ Yesu nukɔ mɔ mìdeɖo alonɔ nu kpɔ so ŋɖekɛ nu yɔa? Oo! Ðo ŋwi mɔ, Yehowa sɛntɔ egbejinɔtɔ ɖewo lo nu kpɔ vayi, gan yí wowo nu kpɔtɔ kpe nɔ Yehowa. * (1 Efy. 19:4; Eha. 6:3) Yesu nakɔ kankandoji mì nɔ mìŋgbevalokɔ nu kpɔ so mìwo ӡanwo nu keke asɛn Mawu aglo o. Ci ele ahan ɖe, nyi mìatɛnŋ awa nɔ mìlokɔ nu kpɔɔ?—Kpɔ dakavi ci yí nyi “ Lé àwɛ do.”

6. Sɔ koɖo Filipitɔwo 4:6, 7 ɖe, nyi yí atɛnŋ akpedo mì nu mìakpɔ fafa le mìwoɖekiwo mɛɔ?

⁶ (1) Donɔ gbe ɖaɖa. Kristotɔ ciwo yí le cukaɖawo mɛ atɛnŋ akpɔ akɔnfafa nɔ wonu wowo jimɛnyɔwo nɔ Yehowa. (1 Piɛ 5:7) Yehowa atɛnŋ aɖo ao gbedodoɖa ŋci yí ana “fafa Mawu tɔ, ci mɛ agbetɔ da tɛnŋ mɔŋje” eo. (Hlɛn Filipitɔwo 4:6, 7.) Yehowa ana fafa eo to yi gbɔngbɔn kɔkɔɛ sɛnŋ lɔ ji.—Gal. 5:22.

7. Nyi yí ɖo anɔ susumɛ nɔ mì nɔ mìdokɔ gbe ɖaɖa nɔ Mawuɔ?

⁷ Nɔ èdokɔ gbe ɖaɖa nɔ Yehowaɔ, nu ao jimɛnyɔwo ni. Lé àwɛ doɔ? Nu lé cukaɖa lɔ le do ni yí adre lé èsekɔ le eoɖeki mɛ so cukaɖa lɔ nu ni. Nɔ àkpɔ cukaɖa lɔ gbɔ druɔ, biɛ nunya koɖo ŋsɛn ci àsɔ kpɔ cukaɖa lɔ gbɔ. Nɔ datɛnŋ akpɔ cukaɖa lɔ gbɔ druɔ, biɔ Yehowa nɔ akpedo eo nu nɔ ŋgbevalokɔ nu kpɔ so nu ɖoɖu o. Nɔ mìnunɔ enu ciwo yí xa mì koŋ le gbedodoɖa mɛɔ, mìavakpɔ lé Yehowa ɖokɔ wo ŋci do gbawlɛ. Nɔ ɖoŋci lɔ deva zeɖekaɔ, ŋgbegbɔjɔ o. Denyi enu ciwo yí xa eo koŋ ɖekɛ yí Yehowa ji mɔ eo le nu nɔ ye o, vɔ égbeji mɔ eo le kpɔtɔ adonɔ gbe ɖaɖa nɔ ye so nu.—Luiki 11:8-10.

8. Enyɔ ci mìɖo anunɔ le mìwo gbedodoɖawo mɛɔ?

⁸ Nɔ ènukɔ enu ciwo yí xa eo nɔ Yehowa le gbedodoɖa mɛɔ, tekpɔ adonɔ akpe ni. Anyɔ mɔ mìahlɛnnɔ shicu ciwo mìxɔ so Mawu gbɔ, nɔ cukaɖa lɔwo gbegbɔnnu ɖeeɖe can. Nɔ dekpɔ nyɔgbe  ciwo yí àzan asɔ nu ao jimɛnyɔwo nɔ Yehowa hweɖewonuɔ, ɖo ŋwi mɔ nɔ egbenyi enyɔ nyɛkuin, ‘Ŋɖe kuku kpedo ŋnu!’ gbali yí ènu can ɔ, áɖo ŋci.—2 Kro. 18:31; Rɔm. 8:26.

9. Lé mìawɛ anɔ vofamɛɔ?

⁹ (2) Ðoŋ do Yehowa nunya nu, ŋgbenyi eoŋtɔ tɔ o. Le exwe sanŋdi amɛnyi mɛ D.Y. ɔ, mɛ ciwo yí le Ӡuda vɔnkɔ mɔ Asiritɔwo ava je yewo ji. Wodeji mɔ Asiritɔwo le ɖu yewo ji o; eyi taɖo wovayi biɔ kpekpedonu so Eӡipti gbɔ. (Ezai 30:1, 2) Yehowa kanxle wo mɔ emɔ dɔndɔn cɛ ci wosɔ akplɔ wo yi afɔku mɛ. (Ezai 30:7, 12, 13) Yehowa to Ezai ji yí nu lé jukɔn lɔ awɛ anɔ vofamɛ ŋtɔŋtɔ do nɔ wo. Énu mɔ: “Míwo ŋsɛn yí anyi mɔ míanɔ kpuu yí aɖoŋ do” Yehowa nu.—Ezai 30:15b, NWT.

10. Nɔnɔmɛ ɖewo ciwo mɛ mìatɛnŋ adasɛ le mɔ mìɖoŋ do Yehowa nuɔ?

¹⁰ Hwenu yí mìatɛnŋ adasɛ mɔ mìɖoŋ do Yehowa nuɔ? Mìakpɔ kpɔwɛ ɖewo. Sɔɛ mɔ èkpɔ dɔ ci mɛ ho le nywiɖe yí eӡan mɔ àwanɔ dɔ do dɔ ji, vɔ yí gbɔngbɔnmɛnuwo acu aci. Alo sɔɛ mɔ mɛɖe le míwo dɔmɛ wanɔ nu do eo nu koɖo susu mɔ yeaji eo, vɔ yí denyi Mawu sɛntɔ waӡinӡindoshimɛ o. Alo lé àwɛ nɔ ao xomumɛtɔ vevi ɖe mɔ yeagbe eo nɔ eo kpɔtɔ sɛnkɔ Yehowaɔ? Le nɔnɔmɛ ɖeshiaɖe mɛɔ, gbeta ci àsɔ agbɔnnu nɔ eo, vɔ Yehowa ana mɔdasɛnamɛ ci yí ӡan eo le nɔnɔmɛ ɖeshiaɖe mɛ. (Mt. 6:33; 10:37; 1 Kor. 7:39) Nyɔbiɔse lɔ yí nyi mɔ, Àkando mɔdasɛnamɛ lɔ ji keke awa do jia?

11. Bibla mɛ xolɔlɔ ciwo mìatɛnŋ akpla keŋ anɔ kpuu nɔ amɛwo trɔkpe mìɔ?

¹¹ (3) Kpla nu so kpɔwɛ nywiwo koɖo dɔndɔnwo mɛ. Exolɔlɔ sugbɔ le Bibla mɛ dasɛ enu ci yí taɖo ele veviɖe mɔ mìanɔ kpuu keŋ aɖoŋ do Yehowa nu. Nɔ èkplakɔ exolɔlɔ cɛwoɔ, bu tamɛ kpɔ so enu ci yí kpedo Yehowa sɛntɔwo nu yí wonɔ kpuu hwenu mɛbuwo trɔkpe wo. Le kpɔwɛ mɛ, hwenu Ӡuifuwo kojoɖoxu gangantɔ nu nɔ apotruwo mɔ wo le mi kunu ɖeɖeɔ, wodevɔn o. Vɔ wogbe dɔn nu mɔ: “Mì ɖo a na shishi Mawu wu míwo!” (Edɔ. 5:29) Ci woxo apotru lɔwo can ɔ, wodevɔn o. Nyi yí taɖoɔ? Ðo wonya mɔ Yehowa le koɖo yewo. Wowo nu kpe ni. Eyi taɖo wokpɔtɔ drakɔ eŋɛnywi lɔ. (Edɔ. 5:40-42) Ahanke, ci wojikɔ awu nukplavi Etiɛniɔ, ékpɔtɔ nɔ kpuu keke yi ŋmɛ vale “shigbe Mawu dɔdɔla ŋmɛ ɛnɛ.” (Edɔ. 6:12-15) Nyi yí taɖoɔ? Ðo ékando ji mɔ ye nu kpe nɔ Yehowa.

12. Sɔ koɖo 1 Piɛ 3:14 koɖo 4:14 ɖe, nyi yí taɖo mìatɛnŋ akpɔnɔ jijɔ nɔ wocikɔ yumɛ nɔ mìɔ?

¹² Apotru lɔwo kpɔ kpeɖoji ci yí dasɛ mɔ Yehowa le koɖo yewo. Éna ŋsɛn wo yí wowa enujiŋwo. (Edɔ. 5:12-16; 6:8) Degbele ahan le egbɛmɛ o. Vɔ Yehowa to yi Nyɔ lɔ ji yí na mìkando ji mɔ nɔ wocikɔ yumɛ nɔ mì do enujɔjɔɛwawa ŋciɔ, mìwo nu jɔ ji nɔ ye yí ye gbɔngbɔn le koɖo mì. (Hlɛn 1 Piɛ 3:14; 4:14.) Eyi taɖo mìdavɔnkɔ nɔ enu ci mìawa nɔ woci yumɛ nɔ mì le esɔmɛ o. Vɔ mìɖo asɔ susu ɖo enu ci mìatɛnŋ awa kakacɛ keŋ ado ŋsɛn kankandoji ci mìɖo do Yehowa nu mɔ, yɛakpedo mì nu yí axɔ nɔ mì. Shigbe lé nukplavi ŋkɔtɔwo wɛ nɛɔ, mìɖo akando Yesu gbeɖu cɛ ji: “Na na enyɔwo koɖo ŋununyanyawo mí ci yí míwo ketɔnɔ ɖe da tɛnŋ kpanŋkɔ alo a gbé o.” Yesu gbeɖo gbe nɔ mì mɔ: “Toto ejidodo míwotɔ mɛ ɔ, mí a  hwlɛn míwoɖekiwo gan.” (Luiki 21:12-19) Gbesɔ kpe niɔ, ŋgbeŋlɔbe gbeɖe mɔ, Yehowa sɛntɔ ciwo yí le gbeji ni keke yí kuɔ, ékpɔtɔ ɖokɔ ŋwi enu nyɛkuin ɖeshiaɖe ci yí kudo wo nu. Eyi taɖo áfɔn wo so ku.

13. Nyɔna ci mìatɛnŋ akpɔ nɔ mìkpla nu so mɛ ciwo yí detɛnŋ nɔ kpuu yí ɖoŋ do Yehowa nu kpɔwɛwo mɛɔ?

¹³ Mìatɛnŋ agbekpla nu so mɛ ciwo yí detɛnŋ nɔ kpuu keŋ ɖoŋ do Yehowa nu kpɔwɛwo mɛ. Enukplakpla so wowo kpɔwɛ dɔndɔn lɔwo nu akpedo mì nu mìdawa afɛn ciwo wowa o. Le kpɔwɛ mɛ, le tɔtɔmɛ nɔ Ӡuda Fyɔ Asa cɛkpakpaɔ, éɖoŋ do Yehowa nu ci ahwakɔn gangan ɖeka jikɔ aje ji, yí Yehowa nɔ godu ni yí eɖu ahwa lɔ ji. (2 Kro. 14:9-12) Vɔ le yi godu ci Izraɛli Fyɔ Baasha hwakɔn ci yí hwe wu va kpe ahwa koɖo Asaɔ, deɖoŋ do Yehowa nu o. Évayi da Siritɔwo hwakɔn nɔ woakpedo nu. (2 Kro. 16:1-3) Yí ci ele dɔ̀ veviɖe le vɔvɔnu nɔ yi gbeɔ, deɖoŋ do Yehowa nu nɔ akpedo nu o.—2 Kro. 16:12.

14. Nyi mìatɛnŋ akpla so afɛn ciwo Asa wa mɛɔ?

¹⁴ Le tɔtɔmɛɔ, Asa ɖoŋ do Yehowa nu hwenu edo go cukaɖawo. Vɔ le yiyimɛɔ, degbeɖoŋ do Mawu nu mɔ yeakpedo ye nu o, étekpɔ mɔ yeakpɔ cukaɖa lɔwo gbɔ yeŋtɔ. Doŋkɔɔ, susu ci Asa ɖe yí biɔ Siritɔwo kpekpedonu tɛnŋ nyɔ do nu ni. Vɔ Izraɛli dekpɔ fafa na nɔ hwenu jinjin o. Yehowa nu ni to nyɔnuɖɛtɔ ɖeka ji mɔ: “Ci èɖoŋ do Siri fyɔ nu yí deɖoŋ do Yehowa ao Mawu lɔ nuɔ, Siri fyɔ hwakɔn lɔ to le alɔ mɛ nɔ eo.” (2 Kro. 16:7, NWT) Mìɖo anya wawa nɔ mìŋgbebui mɔ mìatɛnŋ akpɔ mìwo cukaɖawo gbɔ mìwoŋtɔwo yí agbe Yehowa mɔdasɛnamɛwo maji kpɔ le yi Nyɔ lɔ mɛ o. Nɔ mìɖo nɔnɔmɛ ɖewo mɛ ci eӡan mɔ mìasɔ gbeta le afɔdumɛ can, gan yí mìnɔ kpuu yí ɖoŋ do Yehowa nuɔ, ákpedo mì nu mìasɔ gbeta nywi.

15. Nyi mìatɛnŋ awa nɔ mìhlɛnkɔ Biblaɔ?

¹⁵ (4) Le Bibla kpukpuiwo do susumɛ. Nɔ èkpɔ Bibla kpukpui ɖe ci yí dasɛ enu ci yí taɖo ele veviɖe mɔ woanɔ kpuu yí aɖoŋ do Yehowa nuɔ, tekpɔ ali do susumɛ. Gbɔxwe àwɛɔ, ètɛnŋ kɔ gbe yi ji yí ahlɛn wo alo aŋwlɛ wo keŋ atrɔ akpɔnɔ wo blaŋblaŋ. Yehowa nu nɔ Ӡozue mɔ yɛ le hlɛnnɔ Ese wema lɔ gbɛmɛgbɛmɛ koɖo egbe blɛwu keŋ atɛnŋ awa nu le nunya mɛ. Enuɖoŋwinamɛ cɛwo akpedo nu yí aɖu vɔnvɔn ji keŋ agbe dɔn akplɔ Mawu jukɔn lɔ. (Ӡoz. 1:8, 9) Kpukpui sugbɔ le Mawu Nyɔ lɔ mɛ ciwo yí atɛnŋ akpedo eo nu yí nanɔ kpuu le nɔnɔmɛ ciwo yí ana nalo nu kpɔ alo avɔn mɛ.—Eha. 27:1-3; Elo. 3:25, 26.

16. Lé Yehowa zannɔ hamɛ lɔ sɔ kpenɔdo mì nu nɔ mìanɔ kpuu keŋ aɖonɔŋ do nu doɔ?

¹⁶ (5) Donɔ ha koɖo Mawu mɛwo. Yehowa zannɔ mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo sɔ kpenɔdo mì nu nɔ mìanɔ kpuu yí aɖonɔŋ do nu. Le mìwo bɔbɔwoɔ, mìkpɔnɔ nyɔna so nuxu ciwo yí woxonɔ mɛ le kplɔnta, ɖoŋci ciwo enyɔsetɔwo nanɔ koɖo seŋ ciwo mìkannɔ koɖo mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnuwo yí wodonɔ ŋsɛn mì mɛ. (Ebre. 10:24, 25) Mìatɛnŋ agbekpɔ ŋsɛndoamu sugbɔ nɔ mìnu enu ciwo yí na mìlokɔ nu kpɔ, nɔ exlɔ veviwo le hamɛ lɔ mɛ. “Enyɔ nywi” ci exlɔ ɖe anu nɔ mì atɛnŋ akpedo mì nu yí enulolokpɔ lɔ aɖe kpɔtɔ nɔ mì.—Elo. 12:25, NWT.

17. Sɔ koɖo Ebretɔwo 6:19 ɖe, lé mìwo Fyɔɖuxu mɔkpɔkpɔ lɔ atɛnŋ ana mìalo do nɔ nɔnɔmɛ sɛnŋwo dokɔ aya nɔ mì can ɔ?

 ¹⁷ (6) Na nɔ ao mɔkpɔkpɔ akpɔtɔ asɛnŋ. Mìwo Fyɔɖuxu mɔkpɔkpɔ lɔ le “shigbe sege nɛ nɔ mìwo sewo,” yí na mìlonɔ do nɔ nɔnɔmɛ sɛnŋwo alo enulolokpɔ susuwo dokɔ aya nɔ mì can. (Hlɛn Ebretɔwo 6:19, NWT.) Bu tamɛ kpɔ so esɔmɛ ci Yehowa sɔ ɖo gbe nu. Hwenɔnuɔ, enulolokpɔ ɖekɛ dagbeli o. (Ezai 65:17) Kpɔ eoɖeki le xexe yoyu ci mɛ fafa le yí nɔnɔmɛ ciwo yí donɔ vevisese nɔ amɛ dagbeli o. (Mis. 4:4) Àgbedo ŋsɛn ao mɔkpɔkpɔ nɔ èxonɔ nuxu so xexe yoyu lɔ nu nɔ mɛbuwo. Wa eŋɛnywidradra koɖo nukplaviwowawadɔ lɔ lé àkpe ji do. Nɔ èwɛ ahan ɔ, ‘kankandoji blebu lɔ atɛnŋ anɔ eo shi keke aɖo vɔvɔnu.’—Ebre. 6:11, NWT.

18. Cukaɖa ciwo mìatɛnŋ akpɔ mɔ nɔ le esɔmɛɔ, yí lé mìawɛ aɖu wo jiɔ?

¹⁸ Ci xexe vwin cɛ yikɔ vɔvɔnuɔ, mìado go cukaɖa sugbɔ ciwo yí atɛnŋ ana mìalo nu kpɔ. Exwe 2021 mawunyɔkpukpui lɔ atɛnŋ akpedo mì nu nɔ mìakpanŋkɔ cukaɖa lɔwo yí anɔ kpuu. De mìwoŋtɔwo ŋsɛn mɛ yɔ o, vɔ mìaɖoŋ do Yehowa nu. Le exwe cɛ mɛɔ, mína mìadasɛ le mìwo nuwanawo mɛ mɔ mìkando Yehowa gbeɖu cɛ ji: “Míwo ŋsɛn yí anyi mɔ míanɔ kpuu yí aɖoŋ do ŋnu.”—Ezai 30:15, NWT.