1. Nyi Yehowa wa nɔ eoɔ?

LÉ ÈWƐ keke vanyi Yehowa Kunuɖetɔɔ? Doŋkɔɔ, èse “Eŋɛnywi lɔ,” taŋfuin ao jilawo alo dɔmɛkpena alo suklukpena yí nui nɔ eo alo ci Kunuɖetɔwo wakɔ so axomɛ yí axomɛ yí wokpɔ eo. (Maki 13:10) Le yi goduɔ, mɛɖeka zan gamɛ sugbɔ yí je agbla wa Bibla nukplakpla koɖo eo. Ci èwakɔ nukplakpla lɔɔ, èvalɔn Yehowa yí gbedo jeshi mɔ yɛ can lɔn ye. Yehowa dɔn eo va nyɔnɔnwi lɔ mɛ, ci èvanyi Yesu Kristo nukplavi yɛɔ, agbe tɛgbɛɛ nɔnɔ mɔkpɔkpɔ vale eo shi. (Ʒan 6:44) Kankandoji li mɔ èdo akpe nɔ Yehowa ci Ezan mɛɖeka yí ekpla nyɔnɔnwi lɔ koɖu yí Egbexɔ eo do Yi sɛntɔwo mɛ.

2. Nyi mìakpɔ le nyɔta cɛ mɛɔ?

² Ecɛyɛ ci mìvajeshi nyɔnɔnwi lɔɔ, emɔ hun nɔ mì yí mìakpedo mɛbuwo nu nɔ wowo can ava agbemɔ lɔ ji. Taŋfuin kunuɖeɖe so axomɛ yi axomɛ nɔnɔ fafɛɖe nɔ mì, vɔ nɔ mìasɔ Bibla nukplakpla do ŋmɛ nɔ mɛɖe alo atɔ kplɛkplɛ koɖi tɛnŋ gbɔnkɔnu nɔ mì. Ahan yí ewanɔ nɔ eo nɛa? Nɔ ahan yɔ nɛɔ, emɔdasɛnamɛ ciwo woana le nyɔta cɛ mɛ tɛnŋ kpedo eo nu. Mìakpɔ enu ci atɛnŋ acucu mì yí mìawa ɖe le nukplaviwowawadɔ lɔ mɛ. Mìagbekpɔ lé mìawɛ yí aɖu cukaɖa ciwo yí atɛnŋ axe mɔ nɔ mì mìawa Bibla nukplakpla koɖo mɛɖe aglo. Doŋkɔɔ, na mìakpɔ enu ci yí taɖo mìdanyi eŋɛnywidratɔwo ɖekɛ o, vɔ mìɖo agbenyi enukplamɛtɔwo hɛnnɛ.

3. Nyi yí taɖo mìɖekɔ kunuɔ?

³ Hwenu Yesu le nyigban jiɔ, éɖo edɔ ɖeka ci yí ma do ve nɔ yi dokplɔtɔwo. Ŋkɔtɔɔ, énu nɔ wo mɔ wo le dra Fyɔɖuxu ŋɛnywi lɔ yí dasɛ lé woawɛ do nɔ wo. (Mt. 10:7; Luiki 8:1) Le kpɔwɛ mɛ, Yesu nu lé yi nukplaviwo awa nu do nɔ amowo lɔn alo gbe mɔ yewodase Fyɔɖuxu ŋɛdu lɔ o. (Luiki 9:2-5) Ci enu nɔ yi nukplaviwo mɔ ‘woaɖe kunu nɔ jukɔn lɔwo pleŋ ɔ,’ édadasɛ nɔ wo mɔ woaɖe kunu nɔ amɛ sugbɔ le eju sugbɔ mɛ. (Mt. 24:14; Edɔ. 1:8) Nɔ amowo xɔ ŋɛdu lɔ alo wodexɔɛ can ɔ, agbanleamɛji enyi nɔ Yesu nukplaviwo mɔ woaxo nuxu nɔ amowo so Mawu Fyɔɖuxu lɔ koɖo ŋci avawa nu.

4. Sɔ koɖo Matie 28:18-20 ɖe, nyi mìɖo awa sɔ kpe nɔ kunuɖeɖe so Fyɔɖuxu lɔ nuɔ?

⁴ Nyi yí nyi akpaxwe amɛvetɔ nɔ edɔ ci Yesu ɖo nɔ yi nukplaviwoɔ? Énu nɔ yi dokplɔtɔwo mɔ wo le kpla nu amowo nɔ woawa do enu ciwo pleŋ yedɔ wo ji. Mɛɖewo tɛnŋ nu mɔ, exwe sanŋdi ŋkɔtɔ mɛ Kristotɔwo ɖekɛ yí Yesu ɖo kunuɖeɖedɔ koɖo nukplakpladɔ lɔ nɔ. Vɔ nyɔnɔnwi yí nyɔ cɛ nyia? Oo, Yesu nu mɔ woawa edɔ vevi cɛ keke aje mìwo hwenu alo “keke a nanɔ hwecinu yí xexe cɛ a va vɔ.” (Hlɛn Matie 28:18-20.) Taŋfuin Yesu ɖo dɔ cɛ nɔ yi dokplɔtɔwo hwenu efɔn yí dasɛ yiɖeki nɔ yi nukplavi ciwo yí wu 500. (1 Kor. 15:6) Gbesɔ kpe niɔ, le ŋtegannukpɔkpɔ ci Yesu dasɛ nɔ Ʒan mɛɔ, éɖe mɛ gbajɛɛ mɔ, ye nukplaviwo pleŋ yí ɖo akpedo mɛbuwo nu nɔ woakpla nu so Yehowa nu.—Enyɔ. 22:17

5. Sɔ koɖo 1 Korɛntitɔwo 3:6-9 ɖe, nyi yí Pɔlu sɔ kunuɖeɖedɔ lɔ koɖo nukplakpladɔ lɔ sɔ koɖoɔ?

⁵ Apotru Pɔlu sɔ nukplaviwowawadɔ lɔ sɔ koɖo jinukudodo yí dasɛ mɔ mìɖo awa nu wu jinuku lɔ dodo. Éɖo ŋwi nɔ Korɛntitɔwo mɔ: “Enyɛ ɔ, ŋ kan jinuku, yí Apolo wunɔ shi yi . . . Mí le shigbe boji ci yí nyi Mawutɔ ɛnɛ.” (Hlɛn 1 Korɛntitɔwo 3:6-9.) Mìnyi edɔwadoɖekɛtɔwo le “boji ci yí nyi Mawutɔ” mɛ. Mìdonɔ jinukuwo nɔ mìɖekɔ kunu nɔ amowo yí wunɔ shi wo nɔ mìkplakɔ nu koɖo wo. (Ʒan 4:35) Vɔ mìnya mɔ Mawu yí na jinuku lɔwo shinnɔ, yi gɔnmɛ yí nyi mɔ eyi dɔnnɔ amowo va yiɖeki gbɔ.

6. Nɔ mìkplakɔ nu koɖo amowo ɖe, nyi mìɖo akpedo wo nu woawaɔ?

⁶ “Mɛ ciwo shi yí eji nɔnɔmɛ nywi le nɔ agbe mavɔ kpɔkpɔ” yí mìjinɔ le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. (Edɔ. 13:48, NWT) Gbɔxwe amɛ nɛnɛ han tɔwo atɛnŋ atrɔ Yesu nukplaviwoɔ, mìɖo akpedo wo nu (1) nɔ woamɔŋje enu ciwo wokplakpla le Bibla mɛ, (2) alɔn do wo ji, yí (3) asɔ wo do edɔwawa mɛ. (Ʒan 17:3; Kol. 2:6, 7; 1 Tɛs. 2:13) Amɛshiamɛ le hamɛ lɔ mɛ yí atɛnŋ adasɛ lɔnlɔn nɔ Bibla nukplaviwo yí agbedo ozɔn nɔ wo va mìwo bɔbɔwo, ecɛ akpedo wo nu. (Ʒan 13:35) Mɛ ci yí kplakɔ nu koɖo nukplavi ɖe can ɖo azan gamɛ yí aje agbla akpedo nu nɔ aɖu jixɔse koɖo nuwana dɔndɔn ciwo yí “lo do goguiɖe” le mɛ ji. (2 Kor. 10:4, 5, NWT) Etɛnŋ xɔ xwleci sugbɔ gbɔxwe nukplavi ɖe awa trɔtrɔwo le yi gbemɛ keŋ aje awa ʒinʒindoshimɛ. Vɔ trɔtrɔ cɛwo le veviɖe.

7. Nyi yí cucunɔ mì yí mìwanɔ kunuɖeɖe koɖo nukplaviwowawadɔ lɔɔ?

⁷ Nyi yí taɖo mìwanɔ kunuɖeɖe koɖo nukplaviwowawadɔ lɔɔ? Ŋkɔŋkɔtɔɔ, lɔnlɔn ci mìɖo nɔ Yehowa yí dɔ. Nɔ èwanɔ  ci ji èkpe keŋ wanɔ do kunuɖeɖe koɖo nukplaviwowawadɔ ci wodɔ mì jiɔ, anyi èdadasɛ ao lɔnlɔn nɔ Mawu. (1 Ʒan 5:3) Bu tamɛ kpɔ so enyɔ cɛ nu: Lɔnlɔn ci èɖo nɔ Yehowa yí taɖo èɖenɔ kunu so axomɛ yí axomɛ. Wawa do ese cɛ ji le fafɛɖe nɔ eoa? Kankandojitɔɔ, defa o. Ŋkɔtɔ ci èkpla yí ɖe kunu nɔ amɛ le yi xomɛ ɖe, deɖe fun nɔ eo ba? Mìnya mɔ defa du o! Vɔ ètrɔ nya mɔ edɔ ci yí Yesu jikɔ mɔ ye le wa nɛ, eyi taɖo èwɛkɔ. Taŋfuin le yiyimɛɔ, kunuɖeɖedɔ lɔ vale fafɛɖe nɔ eo. Vɔ nukplaviwowawadɔ lɔ yɛ ɖe? Yi wawa sonɔ jika nɔ eoa? Taŋfuin èvɔnnɔ. Vɔ nɔ èbiɔ Yehowa mɔ yɛ le kpedo ye nu yeaɖu vɔnvɔn lɔ jiɔ, ána dɔngbegbe eo yí naɖo edro keŋ atɔ Bibla kplakpla koɖo amowo.

8. Sɔ koɖo Maki 6:34 ɖe, nubu ci yí acucu mì mìakpla nu koɖo amowoɔ?

⁸ Amɛvetɔ, lɔnlɔn ci mìɖo nɔ mìwo kpenawo yí cucunɔ mì mìkplanɔ nyɔnɔnwi lɔ wo. Gbeɖekaɔ, enu ci kɔ nɔ Yesu koɖo yi nukplaviwo, ɖo wowa sugbɔ le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ. Woji texwe ɖeka keŋ agbɔndomɛ, vɔ amɛahwa ɖeka va kpɔ wo le nɔ. Wowo nu wa ŋshishi nɔ Yesu yí “e kpla enu sugbɔ” wo. (Hlɛn Maki 6:34.) Ci enu ci kɔ ni can ɔ, égbewa dɔ sugbɔ. Nyi yí taɖoɔ? Yesu sɔ yiɖeki ɖo wowo tɔxu. Ékpɔ lé wokpekɔ fun sugbɔ yí mɔkpɔkpɔ ɖekɛ deli wo shi o, eyi eji mɔ yeakpedo wo nu. Egbɛɔ, amɛ sugbɔ le nɔnɔmɛ ŋtɔ́ han mɛ, nɔ ewa shigbe mɔ wokpɔkɔ jijɔ le agbemɛ yí nuwo mlɛkɔ nɔ wo can. Wole shigbe lɛngbɔ bubu ciwo yí deɖo kplɔtɔ hannɛ. Apotru Pɔlu nu mɔ mɛ cɛ hanwo deɖo Mawu o yí mɔkpɔkpɔ ɖekɛ dele wo shi o. (Efe. 2:12) Wole “emɔ ci yí kplɔnɔ amɛ hɛnnɔ yì [gugu] mɛ” ji! (Mt. 7:13) Nɔ mìbu tamɛ kpɔ yí kpɔ lé amowo le ʒan mɛ le gbɔngbɔnmɛ le mìwo nyigbanmama mɛ doɔ, lɔnlɔn koɖo ŋshishikunamɛ cucunɔ mì yí mìkpenɔdo wo nu. Emɔ nywitɔ ci ji mìato akpedo wo nu yí nyi mɔ mìakpla Bibla koɖo wo.

9. Sɔ koɖo Filipitɔwo 2:13 ɖe, lé Yehowa akpedo eo nu doɔ?

⁹ Taŋfuin èvɔnkɔ nɔ Bibla kplakpla koɖo amowo, ɖo ènya mɔ yɛaxɔ gamɛ sugbɔ le ye shi. Nɔ nyi ahan yɔ nɛɔ, nu lé ewakɔ nɔ eo do nɔ Yehowa le gbedodoɖa mɛ. Nu ni nɔ akpedo eo nu naɖo dro lɔ keŋ aji mɛɖe yí akpla Bibla koɖi. (Hlɛn Filipitɔwo 2:13, NWT.) Apotru Ʒan na kankandoji mì mɔ Mawu ɖonɔ gbedodoɖa ciwo yí wa ɖeka koɖo Yi dro ŋci. (1 Ʒan 5:14, 15) Eyi taɖo kando ji mɔ Yehowa akpedo eo nu naji mɔ yeakpla nu koɖo amowo.

10-11. Nyi yí atɛnŋ ana mìavɔnkɔ nɔ Bibla kplakpla koɖo amowoɔ?

¹⁰ Mìnya mɔ nukplaviwowawadɔ lɔ le veviɖe, vɔ etɛnŋ gbɔnnu nɔ mì mɔ mìawa sugbɔ shigbe lé mìjijiɛ do nɛ. Na mìakpɔ cukaɖa ɖewo ciwo yí atɛnŋ adɔ yi wawa agbɔnnu nɔ mì koɖo lé mìawɛ aɖu wo ji.

¹¹ Mìdetɛnŋ kpe ji wakɔ sugbɔ shigbe lé mìji do nɛ o. Le kpɔwɛ mɛ, eŋɛnywidratɔ ɖewo shin sugbɔ alo lé dɔ̀. Nɔnɔmɛ cɛ hanci mɛ èlea? Nɔ nyi ahan yɔ nɛɔ, na mìakpɔ ŋɖeka ci mìkpla le COVID-19 dɔ̀bamɛ cɛ mɛ. Mìvanya mɔ mìatɛnŋ awa Bibla nukplakplawo to ka ji, to telefonu alo ɔdinatɛɛ ji! Taɖo mìatɛnŋ anɔ axomɛ fɛɛ, gan yí akplakpla Bibla koɖo amowo. Mìgbekpɔ nunywi bu. Mɛɖewo jinɔ mɔ yewoakpla Bibla, vɔ wodenɔnɔ axomɛ hwenu mìwo nɔviwo yinɔ wo gbɔ o. Nyidin kucukucu alo zan shinshin yí wovonɔ.  Àtɛnŋ akpla Bibla koɖo mɛɖe le gaxoxo ŋtɔ́ hanwo mɛa? Zanmɛ yí Yesu kpla nu Nikodɛmu, ɖo hwenɔnu yí nyɔ nɔ Nikodɛmu nɛ.—Ʒan 3:1, 2.

12. Nyi yí akpedo mì nu mìakando ji mɔ mìatɛnŋ anyi enukplamɛtɔ nywiwoɔ?

¹² Mìtɛnŋ bui mɔ mìdakpe ji akpla Bibla koɖo amɛ o. Taŋfuin mìkpɔɛ mɔ mìɖo ajeshi enu sugbɔ alo anyi nukplamɛtɔ nywi gbɔxwe atɔ Bibla kplakpla koɖo amowo. Nɔ nyi ahan ewakɔ nɛ eo nɛɔ, do jeshi enu amɛtɔn ciwo yí atɛnŋ akpedo eo nu nakando ji mɔ yeakpe ji awɛ. Ŋkɔtɔ, Yehowa kpɔ mɔ eo asun ji akpla nu amowo. (2 Kor. 3:5) Amɛvetɔ, Yesu ci yí xɔ ‘ŋsɛn pleŋ so jeŋkwi mɛ koɖo le nyigban ji’ yí na gbe eo mɔ eo le kpla nu koɖo amowo. (Mt. 28:18) Amɛtɔntɔ, kando ji mɔ amowo li akpedo ye nu. Yesu kando enu ci Dalɔ kplɛ mɔ yɛ le nu ji, eo can, àtɛnŋ awɛ ahan. (Ʒan 8:28; 12:49) Gbesɔ kpe niɔ, àtɛnŋ anu nɔ kunuɖegbɛ jikpɔtɔ, emɔɖetɔ alo eŋɛnywidratɔ bibi ɖe nɔ akpedo eo nu naji Bibla nukplavi ɖe keŋ atɔ nu kplakpla koɖi. Ŋɖeka ci yí akpedo eo nu nanyi nukplamɛtɔ bibi yí nyi mɔ nakplɔ eŋɛnywidratɔ cɛwo do yi wowo Bibla nukplakplawo wagbe.

13. Nyi yí taɖo mìaje agbla nɔ nukplakpla mɔnu yoyu lɔ ama do mìɔ?

¹³ Mìtɛnŋ kpɔɛ mɔ yɛagbɔnnu nɔ mì mɔ mìazan enukplakpla mɔnu koɖo dɔwanu yoyuwo. Lé mìwanɔ Bibla nukplakpla koɖo amowo trɔ. Wema vevitɔ ci mìzannɔ yí sɔ kplanɔ nu koɖo amowo yí nyi Se vivi nɔ agbe lɔ sɔyi mavɔ! Eʒan mɔ mìadranɔ nukplakpla lɔ do yí azan mɔnu ci yí to akpo nɔ lé mìwɛni do sa nɔ mìkplɛkɔ koɖo amowo. Mìhlɛnnɔ enu kankin yí akan seŋ sugbɔ koɖo nukplavi lɔ. Le nukplakpla lɔ mɛɔ, mìzannɔ video sugbɔ koɖo mashinni dɔwanuwo, shigbe JW Library^® nɛ. Nɔ denya lé wozannɔ dɔwanu cɛwo doɔ, nu nɔ mɛɖe nɔ akpedo eo nu nanya lé àzannɔ wo do. Mìwo agbetɔwoɔ, nɔ mìwanɔ ŋɖe gbɛmɛgbɛmɛɔ, evamanɔ do mì. Nɔ lé wowanɔ ŋɖe do trɔɔ, denɔnɔ fafɛɖe mɔ mìakplɛ o. Vɔ le Yehowa koɖo mɛbuwo kpekpedonu mɛɔ, ànya lé wowɛni do keke enukplakpla koɖo amowo ajɔnɔ ji nɔ eo. Shigbe lé emɔɖetɔ ɖeka nui nɛɔ, nukplakpla mɔnu yoyu cɛ “vivikɔ nɔ nukplavi lɔ koɖo nukplamɛtɔ lɔ.”

14. Nyi mìɖo aɖo ŋwi nɔ mìwakɔ dɔ le fini amowo delɔn ɖonɔ to mìɔ, yí lé 1 Korɛntitɔwo 3:6, 7 do ŋsɛn mì doɔ?

¹⁴ Mítɛnŋ le fini egbɔnnɔnu mɔ woakpla Bibla koɖo amowo le. Mìwo ŋɛdu lɔ dejɔnɔ ji nɔ mɛɖowo o yí mɛbuwo cinɔ yumɛ nɔ mì ŋtɔkpu. Nyi yí akpedo mì nu mìakpɔkpɔ mɔ mɔ mɛ ŋnɔ hanwo alɔn aɖo to mì gbeɖekaɔ? Ðo ŋwi mɔ le xexe vwin cɛ mɛɔ, amowo nɔnɔmɛ ɖe blɛ trɔnɔ yí mɛ ciwo yí desɔ ɖe le mìwo ŋɛdu lɔ ji tɛnŋ vakpɔɛ mɔ yewoʒan Mawu kpekpedonu le yewo gbemɛ. (Mt. 5:3) Mɛɖewo gbenɔ sa mɔ yewodaxɔ mìwo wemawo o, vɔ ecɛyɛɔ, wovalɔn yí wotɔ Bibla kplakpla koɖo wo. Mìnya hɛnnɛ mɔ Yehowa yí nyi Axwetɔ nɔ jinukusɔsɔdɔ lɔ. (Mt. 9:38) Éji mɔ mìwo le kpɔtɔ adonɔ jinuku lɔ yí awunɔ shi ni, vɔ yiɖekɛ kpaŋ yí nanɔ shinshin jinuku lɔ. (1 Kor. 3:6, 7) Gbesɔ kpe niɔ, eji jɔnɔ mì ci mìnya mɔ denyi amɛ nɛni ci mìna wema alo mɛ ciwo mìkpla Bibla koɖo yí Yehowa akpɔ acu shi nɔ mì o, vɔ egbla ciwo mìdokɔ le dɔ lɔ wawa mɛ yí akpɔ acu shi nɔ mì! *

15. Lé ewanɔ nɔ Yehowa nɔ mɛɖe lɔn yí wokpla Bibla koɖi yí ewakɔ do enu ciwo ekplakɔ jiɔ?

¹⁵ Eji jɔnɔ Yehowa nɔ mɛɖe xɔ Bibla mɛ nyɔnɔnwi lɔ yí vadrɛkɔ nɔ mɛbuwo. (Elo. 23:15, 16) Eji ŋtɔŋtɔ yí ajɔnɔ Yehowa nɔ ékpɔkɔ lé yi mɛwo wakɔ kunuɖeɖe koɖo nukplaviwowawadɔ lɔ koɖo ezolelanmɛ le egbɛmɛ! Le kpɔwɛ mɛ, ci edɔ̀ vɔn to le xexe lɔ pleŋ mɛ le sumɔsumɔ xwe 2020 mɛ can ɔ, mìwa Bibla nukplakpla koɖo amɛ 7 705 765 yí kpedo amɛ 241 994 nu yí wosɔ wowoɖekiwo na Yehowa keŋ wa ʒinʒindoshimɛ. Nukplavi yoyu cɛwo can awa Bibla nukplakpla koɖo mɛbuwo yí akpedo wo nu woanyi Yesu nukplaviwo. (Luiki 6:40) Kankandoji li mɔ, mìdokɔ jijɔ nɔ Yehowa nɔ mìwakɔ nukplaviwowawadɔ lɔ.

16. Tajinu nywi ci mìatɛnŋ aɖoɔ?

¹⁶ Nukplaviwowawadɔ lɔ defa ɖeeɖe o, vɔ le Yehowa kpekpedonu mɛɔ, mìatɛnŋ akpla nu koɖo amɛ yoyuwo nɔ woalɔn mìwo Da ci yí le jeŋkwimɛ. Mìatɛnŋ aɖui tajinu mɔ mìakpla Bibla koɖo mɛkuɖeka kpetiia? Akpaca mì mɔ nɔ mìsɔ Bibla kplakpla dokɔ ŋmɛ nɔ mɛ ciwo mìdonɔ goɔ, ɖowo tɛnŋ lɔn mìatɔ kplɛkplɛ koɖo wo. Mìatɛnŋ akando ji mɔ Yehowa acu shi do mìwo gblajejewo ji.

17. Lé awa nɔ mì nɔ mìtɛnŋ kpla Bibla koɖo mɛɖeɔ?

¹⁷ Mɔnukpɔkpɔ gangan ɖeka enyi nɔ mì mɔ mìaɖe kunu yí agbekpla nyɔnɔnwi lɔ koɖo amowo! Jijɔ ŋtɔŋtɔ le edɔ cɛ wawa mɛ. Apotru Pɔlu ci yí kpedo amɛ sugbɔ nu le Tɛsaloniki yí wovanyi nukplaviwo dre jijɔ ci ekpɔ mɛ yí nu mɔ: “Mí nyi mìwo ŋkuɖoɖo, mìwo jijɔkpɔkpɔ, koɖo efyɔkuku ci ji mì a kpɔ jijɔ do hwecinu mìwo Xwetɔ Yesu Kristo a va. Le nyɔnɔnwi mɛ ɔ, mí nyi mìwo ŋcikɔkwɛ koɖo mìwo jijɔkpɔkpɔ.” (1 Tɛs. 2:19, 20; Edɔ. 17:1-4) Amɛ sugbɔ kpɔkɔ jijɔ cɛ han le egbɛmɛ. Nɔvinyɔnu Stéphanie ci yɛ koɖo asuɔ kpedo amɛ sugbɔ nu yí wowa ʒinʒindoshimɛ nu mɔ: “Ŋɖekɛ dedonɔ jijɔ nɔ amɛ sɔwu woakpedo mɛɖe nu asɔ yiɖeki na Yehowa o.”