1-2. Nyi yí jɔnɔ nɔ amɛwo wakɔ ʒinʒindoshimɛɔ, yí nyi mìakpɔ le nyɔta cɛ mɛɔ?

 ÈKPƆ yí amɛwo jikɔ awa ʒinʒindoshimɛ kpɔa? Ci wobiɔ enyɔ amɛve ɖekawo wo se gbɔxwe aʒin wo do shi mɛɔ, èse yí woɖo wo ŋci koɖo kankandoji. Èkpɔ mɔ wowo nu jɔkɔ ji nɔ wowo xomumɛtɔwo koɖo wowo xlɔwo. Ci woto le eshi lɔ mɛ ahan ɔ, amɛwo xo akpe nɔ wo. Eyi eji jɔ wo haan. Amɛ kotokun nɛniɖe yí ɖenɔ afɔ ŋtɔ́ kwɛshila ɖeka duu yí sɔnɔ wowoɖekiwo nɔ Yehowa keŋ wanɔ ʒinʒindoshimɛ yí trɔnɔ yi Kunuɖetɔwo.

² Vɔ eo yɛ ɖe? Nɔ èbukɔ ʒinʒindoshimɛ kpɔɔ, anyi ènyi amɛ vevi ɖeka le xexe vwin cɛ mɛ. Ðo èji mɔ ‘yeagogo Mawu.’ (Eha. 14:1, 2) Eo yí woŋwlɛ nyɔta cɛ nɔ, nɔ ènyi vihwɛ alo mɛganxoxu can. Vɔ agbekpedo mìwo ciwo yí wa ʒinʒindoshimɛ vɔ nu nɔ gbeta ci mìsɔ mɔ mìakpɔtɔ asɛnkɔ Yehowa keke sɔyi mavɔ akpɔtɔ asɛnŋ. Taɖo mìakpɔ susu amɛtɔn le susu ciwo yí taɖo mìsɛnnɔ Yehowa mɛ.

3. Nyi yí taɖo Yehowa sɛntɔwo lɔn nyɔnɔnwitoto koɖo enujɔjɔɛwawaɔ? (Ehajiji Wema 119:128, 163)

³ Yehowa nu nɔ yi mɛwo mɔ wo le “lɔn nyɔnɔnwi.” (Zak. 8:19, NWT) Yesu nu nɔ yi dokplɔtɔwo mɔ wo le wanɔ enujɔjɔɛ. (Mt. 5:6) Yi gɔnmɛ yí nyi mɔ woaji veviɖe mɔ, woawa enu ci yí mɛ́ yí nyɔ yí gbele jɔjɔɛɖe le ŋmɛ nɔ Mawu. Nyɔnɔnwitoto koɖo enujɔjɔɛwawa jɔnɔ ji nɔ eoa? Mìkando ji mɔ wojɔnɔ ji nɔ eo, ègbe ŋsukankan  koɖo enudɔndɔnwo wawa. (Hlɛn Ehajiji Wema 119:128, 163.) Ŋsukantɔ yí Satana ci yí kpakpa acɛ nɔ xexe lɔ nyi, eyi nɔ mɛɖe kannɔ ŋsuɔ, éɖyikɔ Satana. (Ʒan 8:44; 12:31) Satana dro ɖeka yí nyi mɔ yeaxo ɖyi Yehowa ŋkɔ kɔkɔɛ lɔ. So hwenu yí Satana fɔn gu do Mawu ji le Edɛn kpa lɔ mɛ ɖyi yí etɔ ŋsu kankan do Mawu nu. Émɔ Yehowa nyi mɛ ci yí jinɔ yɛɖekɛ tɔ, yí gbenyi acɛkpatɔ ci yí dejikɔ enywi nɔ agbetɔwo o. (Gɔnm. 3:1, 4, 5) Satana ŋsukankan lɔwo na yí amɛwo kpɔtɔ sɔ ŋkuvi vwin sɔ kpɔkɔ Mawu. Nɔ amɛwo gbe mɔ ‘yewodalɔn nyɔnɔnwi’ lɔɔ, Satana atɛnŋ adɔ yí woatɔ enumajɔmajɔwo wawa yí aɖo adɛn vwinwo.—Rɔm. 1:25-31.

4. Lé Yehowa dasɛ mɔ yenyi “nyɔnɔnwi Mawu” doɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

⁴ Yehowa nyi “nyɔnɔnwi Mawu,” yí esɔ xomɛvu kpla nyɔnɔnwi lɔ mɛ ciwo yí luin. (Eha. 31:5, NWT) Ékpedo wo nu yí ŋsukankan Satana tɔwo degbeblenɔ wo do mɛ o. Yehowa gbekpla yi sɛntɔwo mɔ wo le tonɔ nyɔnɔnwi yí awanɔ enujɔjɔɛ. Ecɛ na yí bubu le wo nu yí wovonɔŋ le wowoɖekiwo mɛ. (Elo. 13:5, 6) Dewa ahan nɔ eo ci èkplakpla Bibla ba? Èkpla mɔ Yehowa mɔwo nyɔnɔ nɔ amɛwo gashiagamɛ yí enyɔ nɔ eoŋtɔ can. (Eha. 77:13) Eyi taɖo èjinɔ mɔ yeawa enu ci Mawu mɔ yɛnyi enujɔjɔɛ. (Mt. 6:33) Èji mɔ yeawɛ keke amɛwo ajeshi nyɔnɔnwi lɔ yí èjinɔ mɔ yeadasɛ nɔ amɛwo mɔ, enyɔ ciwo Satana nu so Yehowa nu nyi ŋsu. Lé àtɛnŋ awɛ doɔ?

5. Lé àtɛnŋ anɔ godu nɔ nyɔnɔnwi koɖo enujɔjɔɛwawa doɔ?

⁵ Àtɛnŋ anɔ agbe ci yí adasɛ mɔ: ‘Yegbe ŋsu Satana tɔwo pleŋ yí le godu nɔ nyɔnɔnwi lɔ yí ji mɔ yeadasɛ mɔ Yehowa yí nyi acɛkpatɔ nɔ ye, yí ji mɔ yeawa enu ci Yehowa mɔ yɛnyi enujɔjɔɛ.’ Lé àwa cɛ doɔ? Do gbe ɖaɖa nɔ Yehowa yí asɔ eoɖeki jo ni. Le yi godu nawa ʒinʒindoshimɛ le amɛwo pleŋ ŋmɛ. Nyɔnɔnwi lɔ koɖo enujɔjɔɛwawa yí anyi enuvevi ciwo yí adɔ àmɔ yeawa ʒinʒindoshimɛ.

6. Sɔgbe koɖo Ehajiji Wema 45:4 ɖe, susu ciwo yí dɔ yí èlɔn Yesuɔ?

⁶ Nyi yí taɖo èlɔn Yesu Kristoɔ? Susu ciwo yí dɔ yí èluin ɖewo le Ehajiji Wema  45:4 mɛ. (Hlin.) Yesu lɔn nyɔnɔnwi lɔ, sɔnɔ yiɖeki hwe yí gbewanɔ enujɔjɔɛ. Eyi taɖo ci èlɔn nyɔnɔnwi koɖo enujɔjɔɛwawaɔ, esɔ gbe mɔ eɔ can èlɔn Yesu Kristo. Bu tamɛ kpɔ so lé Yesu sɔ dɔngbegbe nɔ ŋgbe nɔ nyɔnɔnwi lɔ koɖo enujɔjɔɛwawa do. (Ʒan 18:37) Vɔ lé Yesu dasɛ amɛɖekisɔsɔhwe doɔ?

7. Nyi yí jɔ ji nɔ eo le amɛɖekisɔsɔhwe Yesu tɔ mɛɔ?

⁷ Yesu dasɛ le yi nuwanawo mɛ mɔ yesɔ yeɖeki hwenɔ. Le kpɔwɛ mɛ Edalɔ yí esɔnɔ kanfukanfuwo pleŋ nanɔ, desɔ nanɔ yiŋtɔ gbeɖe o. (Maki 10:17, 18; Ʒan 5:19) Ci Yesu sɔ yiɖeki hwe ahan ɖe lé ewa nɔ eoɔ? Ecɛ dedɔ yí èlɔn Mawu vi lɔ yí ji mɔ yeakplɔɛdo ba? Mìkando ji mɔ ahan yɔ nɛ. Nyi yí taɖo Yesu sɔ yiɖeki hwenɔɔ? Ðo élɔn Dalɔ ci yí sɔ yiɖeki hwenɔ yí eji mɔ yeawa yitɔ han. (Eha. 18:35; Ebre. 1:3) Ci Yesu ɖo Edalɔ nɔnɔmɛwo ahan ɖe, dena èji mɔ yeate gogui ba?

8. Nyi yí taɖo mìlɔn mɔ Yesu anyi mìwo Fyɔɔ?

⁸ Mìlɔn mɔ Yesu le nyi mìwo Fyɔ, ɖo eyi nyi acɛkpatɔ nywitɔ. Yehowa ŋtɔ yí na kpla Eviɛ yí sɔ ɖo ega. (Ezai 50:4, 5) Bu tamɛ kpɔ so amɛɖekisɔsɔsavɔn gbɔngbɔn ci Yesu dasɛ nu. (Ʒan 13:1) Ci Yesu nyi ao Fyɔɔ, eje mɔ àluin keŋkeŋ. Énu mɔ mɛ ciwo yí lɔnnɔ ye nyɔnɔnwitɔ, yí wanɔ do ye sewo ji nyi ye xlɔwo. (Ʒan 14:15; 15:14, 15) Bubu gangan enyi mɔ, amɛ anyi exlɔ nɔ Yehowa Eviɛ!

9. Lé ʒinʒindoshimɛ Kristotɔwo tɔ ɖyi Kristo tɔ doɔ?

⁹ Ðeka le ese ci Yesu do nɔ yi dokplɔtɔwo mɛ yí nyi mɔ woɖo awa ʒinʒindoshimɛ. (Mt. 28:19, 20) Yiŋtɔ ɖo kpɔwɛ lɔ ɖɛ. Ʒinʒindoshimɛ yitɔ to akpo nɔ yi dokplɔtɔwo tɔ le fiɖowo. (Kpɔ dakavi ci yí nyi “ Lé ʒinʒindoshimɛ Yesu tɔ to akpo nɔ yi dokplɔtɔwo tɔ do.”) Vɔ wogbeɖyi nɔnɔ le fiɖewo. Ci Yesu wakɔ ʒinʒindoshimɛɔ, ésɔsɔ yiɖeki jo nɔ Dalɔ mɔ yeawa yi dro. (Ebre. 10:7) Ahanke nɔ Kristo dokplɔtɔwo wa ʒinʒindoshimɛɔ, wonukɔ le amɛwo pleŋ ŋmɛ mɔ yewosɔ yewoɖekiwo jo nɔ Yehowa Mawu. Eyi enu ci yí vanɔnɔ veviɖe nɔ wo le agbe mɛ yí nyi mɔ woawa Mawu dro ɖekɛ yí atashi wowoŋtɔwo tɔ. Edasɛ mɔ wowakɔ wowo Xwetɔ tɔ han.

10. Nyi yí taɖo lɔnlɔn ci èɖo nɔ Yesu adɔ yí àwa ʒinʒindoshimɛɔ?

¹⁰ Èxɔɛ se mɔ Yesu nyi Yehowa Vi akogo lɔ yí eji jɔ eo mɔ eyi Mawu sɔ ɖo Fyɔ nɔ mì. Ènya mɔ Yesu sɔ yiɖeki hwenɔ yí gbesran Edalɔ nɔnɔmɛwo pɛpɛpɛ. Èkplɛ mɔ, éna ŋɖuɖu mɛ ciwo yí shive ciciɛ yí fa akɔn nɔ mɛ ciwo yí gbɔjɔ yí gbeda dɔ̀ nɔ amɛwo ŋtɔkpu. (Mt. 14:14-21) Ègbekpɔ lé ekplɔkɔ yi hamɛ lɔ do le egbɛ mɛ. (Mt. 23:10) Yí ènya mɔ ci enyi eyi nyi Mawu Fyɔɖuxu lɔ Fyɔɔ, yɛavawa nu wu ahan le esɔ mɛ. Lé àtɛnŋ adasɛ mɔ yeluin doɔ? Tekpɔ yí awanɔ yitɔ han. (Ʒan 14:21) Fini àtɔɛ ji so yí nyi mɔ àsɔ eoɖeki jo nɔ Yehowa yí awa ʒinʒindoshimɛ.

11. Susu vevitɔ ci yí taɖo wowanɔ ʒinʒindoshimɛɔ, yí nyi yí taɖo mìatɛnŋ anu ahan ɔ?

¹¹ Susu vevitɔ ci yí taɖo wowanɔ ʒinʒindoshimɛɔ? Yesu nu ese ci yí nyi ese gangantɔ le Mawu sewo mɛ hwenu enu mɔ: “Mí lɔn Tɔhonɔ míwo Mawu. Mí ɖo a lwin koɖo míwo jiwo pleŋ koɖo míwo gbewo pleŋ koɖo míwo susuwo, koɖo míwo ŋsɛnwo pleŋ.” (Maki 12:30) Ahan yí èlɔn Mawu do nɛa?

12. Nyi yí taɖo èlɔn Yehowaɔ? (Kpɔ foto lɔ hɛnnɛ.)

¹² Susu sugbɔ li ciwo yí dɔ yí èlɔn Yehowa. Le kpɔwɛ mɛ, èvanya mɔ “agu agbe tɔ” to so Mawu mɛ, eyi gbɔ yí “enunana nywiwo pleŋ koɖo enunana kpɛnkpinwo pleŋ so.” (Eha. 36:9; Ʒaki 1:17) Enunywi ciwo pleŋ jɔnɔ ji nɔ eo so mìwo Mawu xomɛvunɔ koɖo amɛlɔntɔ lɔ gbɔ.

13. Nyi yí taɖo tafɛn lɔ nyi enunana vevi ɖeka ci yí do jijɔ nɔ mìɔ?

¹³ Tafɛn lɔ nyi enuvevi ɖeka ci Yehowa na mì. Nyi yí taɖo mìnu ahan ɔ? Bu tamɛ kpɔ so lé Yehowa koɖo Eviɛ nyi exlɔ veviwo do. Yesu nu mɔ: “Edanyɛ lɔn Ŋ” yí gbenu mɔ “Ŋ lɔn Eda.” (Ʒan 10:17; 14:31) Exlɔnyinyi ci yí le wo koɖo ve gblamɛ sɛnsɛnŋ doji ci wowa exwe miliya nɛniɖe doju. (Elo. 8:22, 23, 30) Ecɛyɛɔ, bu tamɛ kpɔ yí akpɔ lé ave nɔ Mawu do ci etashi Eviɛ yí ekpe fun keke ku ɖa. Yehowa lɔn xexe gbɛ lɔ, eɔ can èle mɛ, keke ele gbesɔsɔ yí sɔ Eviɛ kuɖeka lɔ sa vɔn yí atɛnŋ ana eɔ koɖo mɛbuwo atɛnŋ anɔ agbe keke asɔyi mavɔ. (Ʒan 3:16; Gal. 2:20) Ecɛ yí nyi susu gangantɔ ci yí taɖo mìɖo alɔn Mawu.

14. Tajinu vevitɔ ci àtɛnŋ aɖo le agbe mɛɔ?

¹⁴ Ci èkplakpla nu so Yehowa nuɔ, lɔnlɔn ci èɖo ni gbesɛnkɔŋ doji. Kankandojitɔɔ, àji mɔ yeate gogui evyɛ sɔyi  mavɔ, yí àwɛ dru. Édo ŋsɛn eo mɔ eo le wɛ keke nɔ eji ajɔ ye. (Elo. 23:15, 16) Denyi nuxuxoxo mɛ ɖekɛ yí àdasɛ ecɛ le o, àdasɛ yi le ao nuwanawo mɛ hɛnnɛ. Lé ènɔnɔ agbe do yí adasɛ mɔ èlɔn Yehowa nyao. (1 Ʒan 5:3) Tajinu vevitɔ ci àtɛnŋ aɖo le agbe mɛ nɛ.

15. Lé àtɛnŋ adasɛ nɔ Yehowa do mɔ yeluin ɔ?

¹⁵ Lé àtɛnŋ adasɛ nɔ Yehowa do mɔ yeluin ɔ? Enu ŋkɔtɔ yí nyi mɔ àwa gbedoɖa vevi ɖeka ci mɛ àsɔ eoɖeki jo nɔ Mawu adodwitɔ lɔ le. (Eha. 40:8) Yi goduɔ, nawa ʒinʒindoshimɛ le amɛwo ŋmɛ, keŋ asɔ dasɛ mɔ èsɔ eoɖeki sɔ jo nɔ Mawu. Shigbe lé mìkpɔɛ le tɔtɔmɛ nɔ nyɔta cɛ nɛɔ, ecɛ wawa ana yí àkpɔ jijɔ yí agbenyi hwenu vevi ɖeka le ao gbe mɛ. Eyi natɔ agbe yoyu nɔnɔ, denyi kpɔ mɔ àsɔ wa eoŋtɔ dro yɔ o, vɔ àsɔ wa Yehowa dro. (Rɔm. 14:8; 1 Piɛ 4:1, 2) Ecɛ nyi afɔ vevi ɖeka ci àɖe yí agbehun emɔ nɔ eo natɔ agbe ci yí nyɔ wu nɔnɔ. Lé enyi ahan doɔ?

16. Shigbe lé Ehajiji Wema 41:12 nui nɛ ɖe, lé Yehowa acu shi nɔ mɛ ciwo yí sɔ wowoɖekiwo jo ni le agbe mɛ mɔ yewoasin doɔ?

¹⁶ Yehowa yí nyi enunamɛtɔ gangantɔ. Ŋɖe deli yí àna Yehowa yí awugan wu ci avana eo do nu o. (Maki 10:29, 30) Ána eo agbe nywitɔ, áɖo tɔxu nɔ eo yí agbecu shi nɔ eo le xexe dɔndɔn cɛ mɛ. Vɔ tɔtɔmɛ kpoŋ yí nyi cɛ. Emɔzɔnzɔn cɛ ci ètɔ le ao ʒinʒindoshimɛwawa mɛ davɔ gbeɖe o. Àkpɔtɔ asɛnkɔ Edao amɛlɔntɔ keke asɔyi mavɔ. Exlɔnyinyi ci yí le eo koɖo Dao gblamɛ akpɔtɔ ashinshin ɛ doji. Yí nɔ Yehowa kpɔtɔ li duuɔ, eɔ can àle agbe keke asɔyi mavɔ.—Hlɛn Ehajiji Wema 41:12.

17. Nyi yí dele Yehowa shi yɛ yí èjikɔ aniɔ?

¹⁷ Nɔ èɖe afɔ cɛwo yí sɔ eoɖeki jo nɔ Yehowa keŋ wa ʒinʒindoshimɛɔ, emɔ ahun nɔ eo yí nana enuvevi ɖeka Dao. Éna enunywi ɖeshiaɖe yu koɖo jijɔ hwenu ci dekpɔ kpɔ o. Eyi eɔ can àna enu ɖeka jeŋkwi koɖo nyigban Watɔ, enu ci dekpɔ ni hɔɖo o. Eyi nyi mɔ àsɔ eoɖeki  jo ni yí asiin. (Job 1:8; 41:11; Elo. 27:11) Agbe nywitɔ ci àtɛnŋ anɔ nɛ. Kankandojitɔɔ, lɔnlɔn ci èɖo nɔ Yehowa yí nyi susu vevitɔ ci yí taɖo èji mɔ yeawa ʒinʒindoshimɛ.

18. Enyɔ ciwo yí èɖo abiɔ eoɖeki seɔ?

¹⁸ Ecɛyɛ ɖe, lé àtɛnŋ aɖo nyɔbiɔse cɛ ŋci doɔ? Mɛɖe daɖo ŋci do nu nɔ eo. Anyɔ sugbɔ nɔ èbiɔ eoɖeki se mɔ: ‘Nyi yí taɖo ŋdewɛ hɔɖoɔ?’ (Edɔ. 8:36) Ðo ŋwi susu amɛtɔn ciwo yí mìkpɔ yɛ. Ŋkɔtɔ, èlɔn nyɔnɔnwitoto koɖo enujɔjɔɛwawa. Biɔ eoɖeki se mɔ, ‘Ŋji mɔ nakpɔ hwecinu yí mɛshiamɛ atonɔ nyɔnɔnwi yí awanɔ enujɔjɔɛa?’ Amɛvetɔ, èlɔn Yesu Kristo. Biɔ eoɖeki se mɔ, ‘Ŋji mɔ Mawu Vi lɔ le nyi Efyɔ nɔŋ a? Ŋji mɔ nakplɔ yi fɔteshiwo doa?’ Amɛtɔntɔ, ci yí wu hunnɔwo pleŋ ɔ, èlɔn Yehowa. Biɔ eoɖeki se mɔ, ‘Ŋji mɔ nasɛnnɔ Yehowa yí awɛ keke eji ajɔɛnia?’ Nɔ èɖo nyɔbiɔse cɛwo ŋci mɔ ɛɛɔ, nyi yí taɖo dekpɔ wa ʒinʒindoshimɛɔ? Nyi yí dɔɔ?—Edɔ. 16:33.

19. Nyi yí taɖo deɖo asɔ ʒinʒindoshimɛ ɖokɔ esɔ-esɔɔ? Na kpɔwɛ ɖeka. (Ʒan 4:34)

¹⁹ Nɔ èsɔ ʒinʒindoshimɛ ɖokɔ esɔ-esɔɔ, bu tamɛ kpɔ so kpɔwɛ ci Yesu wa nu. (Hlɛn Ʒan 4:34.) Àkpɔ mɔ Yesu sɔ Edalɔ dro wawa sɔ koɖo ŋɖuɖu. Nyi yí taɖoɔ? Ŋɖuɖu wanɔ nywi nɔ mì. Yesu nya mɔ ŋɖekpokpui ci Yehowa mɔ mìwo le wa duu awa nywi nɔ mì. Yehowa deji gbeɖe mɔ mìawa enu ci yí ana mìase vevi o. Yehowa dro mɔ eo le wa ʒinʒindoshimɛa? Ɛɛ. (Edɔ. 2:38) Kando ji mɔ nɔ yewa ʒinʒindoshimɛɔ, yeakpɔ nyɔna so mɛ. Nɔ ŋɖuɖu nywi jɔnɔ ji nɔ eo ɖe, nyi yí taɖo èsɔ ʒinʒindoshimɛ ɖokɔ esɔ-esɔɔ?

20. Nyi mìakpɔ le nyɔta ci yí gbɔgbɔ mɛɔ?

²⁰ Èle gbesɔsɔ yí awa ʒinʒindoshimɛa? Mɛɖewo tɛnŋ nu mɔ, “Ŋdesɔ gbe yí awa ʒinʒindoshimɛ o.” Amɛɖekisɔsɔna Yehowa koɖo ʒinʒindoshimɛwawa nyi gbeta vevi ɖeka ci èɖo asɔ. Eyi taɖo eʒan mɔ woabu tamɛ kpɔ nywiɖe gbɔxwe asɔ gbeta ŋtɔ́. Eʒan gamɛ koɖo agblajeje gbɔxwe woaje yí awa ʒinʒindoshimɛ. Vɔ nɔ èdro veviɖe mɔ yeaɖe afɔ cɛ ɖe, nyi àwa kakacɛ asɔ dra eoɖeki doɔ? Mìakpɔ ɖoŋci lɔ le nyɔta ci yí gbɔgbɔ mɛ.