EKPƆƐ mɔ yetotoɔ cukaɖawo mɛ yí exlɔ ɖe deli yí akpedo ye nua? Mìle agbe le “hwenu gbɔnnugbɔnnuwo mɛ” yí ena yí mìgbɔnɔjɔ yí cinɔ mìwoɖekɛ. (2 Tim. 3:​1, Ezoɖuɖu Yoyu Wema) Vɔ, mìdeɖo atokɔ cukaɖa lɔwo mɛ le agbe mɛ mìwoɖekɛwo o. Bibla tɛ gbe do ŋci yí taɖo ele veviɖe mɔ mìaɖo exlɔ veviwo le “cukaɖawo hwenu.”—Elo. 17:17.

Apotru Pɔlu ɖu ele nɔ exlɔ ciwo yi koɖo wowo zɔn emɔ. (Kol. 4:​7-11) Ci wolé Apotru Pɔlu do gakpamɛ le Rɔmaɔ, yi xlɔwo wa edɔ ciwo yiŋtɔ dasun ji awa ni. Le kpɔwɛ mɛ, Epafloditi sɔ enu ciwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnu ciwo yí le Filipi na sɔ vayi nɔ Pɔlu le gakpamɛ. (Fili. 4:18) Tishiku sɔ lɛta ciwo Pɔlu ŋwlɛ sɔyi na hamɛ vovovowo. (Kol. 4:7; kpɔ gɔnmɛnuŋwlɛŋwlɛ Bibla nukplakplatɔ.) Ci Pɔlu xlɔwo kpedo nuɔ, ésun ji yí wa kunuɖeɖedɔ lɔ, ci woli do axwe ɖeka mɛ alo hwenu ele gakpamɛ can. Lé àwɛ anyi exlɔ nywi le egbɛ mɛɔ?

Kpɔwɛ egbɛtɔwo dasɛ ŋci yí taɖo ele veviɖe mɔ woaɖo exlɔ nywi. Mìakpɔ nɔvinyɔnu ɖeka ci yí dasɛ mɔ yenyi exlɔ nywi nɔ Elisabet kpɔwɛ. Ényi gashiagamɛ mɔɖetɔ yí le Espagne. Ci wokpɔ kanŋsɛdɔ̀ sɛnŋsɛnŋ ɖeka nɔ enɔlɔɔ, nɔvinyɔnu lɔ ŋwlɛ enyɔ doŋsɛn-amɛ sugbɔ ciwo ekpɔ le Bibla kpukpuiwo mɛ ɖaɖa Elisabet. Elisabet nu mɔ: “Wema cɛ ciwo eŋwlɛ ɖaɖaŋ donɔ ŋsɛnŋ le cukaɖawo mɛ ŋkeke ɖeka ɖeka yí ŋdegbekpɔɛni mɔ ŋci nyɛɖekɛ o.”—Elo. 18:24.

Mìatɛnŋ ado ŋsɛn exlɔnyinyi ci yí le mìwo koɖo mìwo kpena xɔsetɔwo gblamɛ nɔ mìkpenɔdo wo nu le hamɛ lɔ dɔwo mɛ. Le kpɔwɛ mɛ, àtɛnŋ vayi sɔ nɔviŋsu alo nɔvinyɔnu ɖe nɔ ava bɔbɔwo alo kunuɖegbea? Nɔ ewɛ ahan ɔ, kankandoji li mɔ akpɔ jijɔ ci yí tonɔ so ŋsɛndodo nɔnɔ nu mɛ. (Rɔm. 1:12) Vɔ, Kristotɔ ɖewo detɛnŋ sun ji yí tonɔ le wowo xɔmɛ o. Lé mìatɛnŋ anyi exlɔ nywi nɔ wo doɔ?

Mìwo kpena xɔsetɔ ɖewo ɖo lanmɛsɛn cukaɖawo alo nɔnɔmɛ bu ɖewo dɔ yí wodegbetɛnŋ vanɔ bɔbɔwo ŋmɛŋmɛ o. Mìakpɔ David kpɔwɛ, wokpɔ hlokuimɛ kanŋsɛdɔ̀ ni. Yí na nɔ wleci amadɛn koɖo ŋɖeɔ, wotɔ kanŋsɛdɔ̀ lɔ dada ni. Hwenu wodada edɔ̀ lɔ niɔ, David koɖo ashiɛ, Lidia, wanɔ bɔbɔwo to ekaji.

Kpedonu ci woxɔ so wowo xlɔ ciwo yí le hamɛ lɔ mɛ gbɔɔ? Le vɔvɔnu nɔ bɔbɔ ɖekaɖekaɔ, nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnu ɖewo  ciwo yí va bɔbɔ le Fyɔɖuxuxɔ mɛ tekpɔ yí xonɔ nuxu koɖo David koɖo Lidia to video kacaca ji. Gbesɔ kpe niɔ, nɔ David koɖo Lidia na ɖoŋciwoɔ, wowo kpena xɔsetɔwo gbevaŋwlɛnɔ nu ɖaɖa wo keŋ asɔ do ŋsɛn wo. Nyi yí vato so mɛɔ? David koɖo Lidia degbevacinɔ wowoɖekɛwo sugbɔ o.

Mìatɛnŋ aɖe kunu koɖo mɛ ciwo yí ci xɔmɛwoa? Mìatɛnŋ awa trɔtrɔ kleŋkleŋ ɖewo yí awa dɔ koɖo wo le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛ yí asɔ dasɛ nɔ wo mɔ mìdeŋlɔbe wo o. (Elo. 3:27) Danyɔ mɔ mìaji gamɛ yí aɖe kunu toto wemaŋwlɛŋwlɛ ɖaɖa amɛ alo toto telefonu ji ba? Mɛ ciwo yí ci xɔmɛwo awa kunuɖegbe bɔbɔwo toto video kacaca ji dru. Toto cɛ jɔnɔ ji nɔ David koɖo Lidia. David nu mɔ: “Nɔ mìnɔ ju koɖo mìwo kunuɖeɖe gbɛbɔbɔ lɔ yí kanseŋ kleŋ yí do gbe ɖaɖaɔ, ena yí mìkpɔnɔ jijɔ haan.” Gbesɔ kpe niɔ, nɔ nɔnɔmɛ lɔwo ɖe mɔ ɖe, atɛnŋ awa toto keŋ akplɔ ao Bibla nukplavi ɖe yi nɔvi ɖe ci yí ci axomɛ gbɔ nɔ míawa Bibla nukplakpla lɔ le nɔ hweɖewonua?

Nɔ mìwakɔ dɔ koɖo mìwo nɔviŋsu koɖo mìwo nɔvinyɔnu ciwo yí ci axomɛwoɔ, mìavakpɔ wowo nɔnɔmɛ nywiwo yí ecɛ adɔ mìagbete gogo wo doji. Le kpɔwɛ mɛ, nɔ èɖekɔ kunu koɖo eŋɛnywidratɔ cɛwo yí do jeshi lé wowa ɖaŋ zankɔ Mawu Nyɔ lɔ yí ewakɔ dɔ do mɛɖe jiɔ, kankandoji li mɔ yɛ nu avajɔkɔ ji nɔ eo doji. Nɔ èkpekpeɛdo ao kpena xɔsetɔwo nu le kunuɖeɖedɔ lɔ mɛɔ, àtɛnŋ avaɖo exlɔ sugbɔ doji.—2 Kor. 6:13.

Pɔlu kpɔ akɔnfafa ci Titu ci yí nyi yi xlɔ va gbɔ. (2 Kor. 7:​5-7) Exolɔlɔ cɛ ɖo ŋwi nɔ mì mɔ denyi vividodoamɛnu nyɔ ɖekɛ mìatɛnŋ anu nɔ mɛ ciwo yí le ʒan mɛ yí asɔ fa akɔn nɔ wo o, vɔ mìagbenɔ ju koɖo wo yí awa ci ji mìkpe keŋ asɔ kpedo wo nu.—1 Ʒan 3:18.

Mìwo nɔviŋsu koɖo nɔvinyɔnu ciwo yí le Russie ɖo kpɔwɛ nywi ɖɛ nɔ mì le kpekpedo mɛbuwo nu mɛ. Mìasɔ Sergey koɖo ashiɛ Tatyana kpɔwɛ. Ci kpovishiwo vayi kaka axomɛ nɔ wo goduɔ, wolé wo keŋ ayi biɔ nyɔ wo se. Wogan Tatyana doŋkɔ yí evayi axomɛ. Sergey nu mɔ: “Ci [Tatyana] ɖo axomɛ trololo ahan ɔ, nɔvinyɔnu jitrinɔ ɖeka va gbɔ le axomɛ. Mìwo xlɔ sugbɔ vakpedo mì nu yí dra mìwo xomɛ do.”

Sergey nu kpi mɔ: “Elododo Wema eta 17:17 nu jɔnɔ ji nɔŋ tɛgbɛɛ, enu mɔ: ‘Exlɔ lɔnnɔ amɛ hweshahwenu. Nɔvi nyɔnɔnwitɔ nɔ́nɔ ŋgbe nɔ amɛ tɛgbɛɛ le cukaɖawo hwenu hɛnnɛ.’ Le yumɛcici hwenuɔ, ŋʒan kpedonu anyi xlɔwo tɔ sugbɔ eyi ŋkpɔɛ mɔ enyɔ ciwo yí le Elododo Wema lɔ mɛ nyi nyɔnɔnwi. Yehowa na exlɔ edɔngbetɔwoŋ yí wokpedo ŋnu.” a

Ci mìdokɔ go nɔnɔmɛ gbɔnnugbɔnnuwo dojiɔ, mìʒan exlɔ ciwo yí akpedo mì nu yí mìago kpo do wo nu. Mìagbevaʒan wo doji le efunkpekpe gangan lɔ hwenu. Eyi taɖo mìakpɔtɔ awakɔ ci ji mìkpe yí anyi exlɔ nywiwo le kakacɛ mɛ!—1 Piɛ 4:​7, 8.