Ekplanana totowo
Wojeshi Yehowa Kunuɖetɔwo ɖɛ le xexeɛ pleŋ mɛ nɔ wowo Bibla nukplakpladɔ lɔ.
CI KUNUÐETƆWO desɔ wowo Bibla nukplakpladɔ munɔ munuɔ, atɛnŋ awa nɔ mɛɖewo mɔ wodesɔnɔ ɖe le suklu nukplakpla ji o. Vɔ denyi nyɔnɔnwi o. Gbɔxwe nukplamɛtɔ ɖe atɛnŋ akpla nu mɛbuwoɔ, éɖo akpla nu yiŋtɔ doŋkɔ, ecɛ biɔ ekplaxɔxɔ koɖo nukplamu nywi. Eyi taɖo sɔ kpe nɔ enukplakpla le suklu nywiɖeɔ, ekplanana toto hamɛhamɛ koɖo suklu ciwo yí Jutakpɔxɔ habɔbɔ lɔ ɖo, kpedo Yehowa Kunuɖetɔwo nu na nɔ xwe sugbɔ. Enu cɛwo kpedo Yehowa Kunuɖetɔwo koɖo mɛbuwo nu yí wona wowoŋtɔwo susu, agbenɔnɔ koɖo gbɔngbɔnmɛmɛnyinyi wowotɔ nyɔ doji.
Le kpɔwɛ mɛ, le ju sugbɔ mɛɔ, Yehowa Kunuɖetɔwo donɔ go cukaɖa vevi ɖeka. Eyi nyi lé woawɛ akpla nu mɛ ciwo deyi suklu nɔnuiɖe alo mɛ ciwo yí deyi suklu ɖeeɖe kpɔ o, ci yí dɔ wodenya enuhlɛnhlɛn alo enuŋwlɛŋwlɛ ɖɛ o. Nɔ woakpɔ ʒan lɔ gbɔɔ, Jutakpɔxɔ habɔbɔ lɔ wa toto nɔ enuhlɛnhlɛn koɖo enuŋwlɛŋwlɛ sukluwo.
Le kpɔwɛ mɛ, le Nigériaɔ, so xwe 1949 yí Yehowa Kunuɖetɔwo tɔ enuhlɛnhlɛn koɖo enuŋwlɛŋwlɛ kplakpla amɛwo. Ecɛ dasɛ mɔ agbetɔ sanŋdi nɛniɖe yí kpla enuhlɛnhlɛn alo enuŋwlɛŋwlɛ le suklu cɛwo. Enumɛkuku ɖeka dasɛ mɔ le Nigériaɔ, Yehowa Kunuɖetɔ ciwo yí awu 90 le kave-howi mɛ nya enuhlɛnhlɛn koɖo enuŋwlɛŋwlɛ ɖɛ, gan yí desun 50 kpetii le kave-howi mɛ le ju lɔ mɛ tɔ kpɛtɛwo mɛ o. Le Mexiqueɔ, Yehowa Kunuɖetɔwo tɔ enuhlɛnhlɛn koɖo enuŋwlɛŋwlɛ sukluwo ɖoɖo so keke xwe 1946. Le xwe ɖeka mɛɔ, mɛ ciwo yí wu 6 500 yí wokpla enuhlɛnhlɛn koɖo enuŋwlɛŋwlɛ. Nɔ mìanuiɔ, mɛ ciwo yí wu 100 000 han nu yí wokpedo. Ci exwe lɔwo vayikɔɔ, wogbeɖo enuhlɛnhlɛn koɖo enuŋwlɛŋwlɛ suklu le ju sugbɔ buwo mɛ hɛnnɛ, shigbe Bolivie, Cameroun, Népal koɖo Zambie nɛ. Yehowa Kunuɖetɔwo wa kɔpi miliɔn amadrɛ enu le ji nɔ wema ci yí nyi Do vevi enuhlɛnhlɛn koɖo enukplakpla amɛwo le egbe ciwo yí wu 100 mɛ.
Blaŋblaŋ ɔ, ega ciwo yí kpɔnɔ suklu nyɔwo gbɔ le ju ciwo mɛ woɖo enukplakpla suklu cɛwo do, lɔnnɔ do ji mɔ wonyi suklu nywiwo. Le kpɔwɛ mɛ, le Mexiqueɔ, axɔsudɔwatɔ ɖeka ŋwlɛ mɔ: “Ŋdo akpe nɔ mí nɔ alɔdododɔ míwotɔ lɔ, yí ŋle acɛkpakpa lɔ dumɛ yí sɔ wowo kanfukanfu ci yí so ji mɛ sɔ nakɔ mí, nɔ ŋkɔyiyi ci míwakɔ yí sɔ enunyanya klɛnklɛn hunkɔ ŋkuvi nɔ mɛ ciwo yí deyi suklu kpɔ o. . . . Ekplananadɔ míwotɔ lɔ le yi ŋkɔ nywiɖe.”
Teokrasi sumɔsumɔ suklu
Sukluviwo xɔxɔ kpla nɔ enuhlɛnhlɛn koɖo nuxuxoxo le jugbaja
Ci Yehowa Kunuɖetɔwo desɔ Bibla kplakpladɔ munɔ munuɔ, wojenɔ agbla mɔ yewoakpe ji aɖenɔ Bibla mɛ nyɔnɔnwi lɔ mɛ nɔ mɛbuwo. Le kpɔwɛ mɛ, le hamɛ ɖekaɖeka ciwo yí wu 119 000 mɛ le xexeɛ pleŋ mɛɔ, wonanɔ kpla sukluviwo nɔ woatɛnŋ akpe ji ahlɛnnɔ nu yí axonɔ nuxu le jugbaja. Ðeviwo can le mɛ, nɔ wovlɛ nya enuhlɛnhlɛn kpoŋ ɔ, woatɛnŋ ana ŋkɔ, yí axɔ kpla ci yí akpedo wo nu le sukluyiyi mɛ koɖo le nubuwo mɛ hɛnnɛ. Enukplamɛtɔ sugbɔ nu mɔ ɖevi ciwo yí nyi Kunuɖetɔwo tɛnŋ ɖenɔ wowo susuwo mɛ nywiɖe wu.
Wodonɔ ŋsɛn amɛwo veviɖe le wowo hamɛwo mɛ mɔ, wo le hlɛnnɔ nu. Ahanke wogbedonɔ ŋsɛn xomu ɖekaɖeka mɔ wo le ɖo xomu wemadadoxu ɖeka, yí asɔ wema vovovo ciwo yí ʒan dado mɛ nɛ
Gbesɔ kpe niɔ, wodo ŋsɛn Yehowa Kunuɖetɔwo hamɛ ɖekaɖeka mɔ, wo le ɖo wemadadoxu ciwo mɛ woasɔ Bibla nukplawemawo, nyɔgɔnmɛɖewemawo koɖo numɛkukuwema buwo dado le Fyɔɖuxuxɔ mɛ, alo le bɔbɔwaxu ɖe. Mɛ ciwo yí vanɔ bɔbɔ le Fyɔɖuxuxɔ lɔ mɛ atɛnŋ azan wemadadoxu cɛ faa. Wodonɔ ŋsɛn amɛwo veviɖe le wowo hamɛwo mɛ mɔ, wo le hlɛnnɔ nu. Ahanke wogbedonɔ ŋsɛn xomu ɖekaɖeka mɔ wo le ɖo xomu wemadadoxu ɖeka, yí asɔ wema vovovo ciwo yí ɖeviwo ʒan koɖo ciwo yí mɛganxoxuwo ʒan dado mɛ nɛ.
Ekplaxɔxɔ ci yí yi ŋkɔ
Jutakpɔxɔ habɔbɔ gbeɖo suklu ciwo yí nanɔ kpla ŋsu koɖo nyɔnuwo nɔ woanyi eŋɛnywidratɔ ejugodutɔwo. Ahanke suklu buwo nanɔ kpla ŋsuwo nɔ woawa sumɔsumɔdɔwo le hamɛwo mɛ nɛ. Suklu cɛwo gbedasɛ doji gbajɛɛ mɔ sukluyiyi nyi nuvevi gangan ɖeka nɔ Yehowa Kunuɖetɔwo.
