Yi enu ci yí le mɛ ji

Yi yi mɛnyɔwo tɔxu

Lé Yehowa Kunuɖetɔwo kpɔnɔ sukluyiyi do

Lé Yehowa Kunuɖetɔwo kpɔnɔ sukluyiyi do

Vida koɖo vinɔwo pleŋ bunɔ esɔ mɛ wowo viwo tɔ kpɔ, yí ahanke Yehowa Kunuɖetɔ ciwo yí nyi vida koɖo vinɔwo buini kpɔ nɛ. Enu gangan ŋtɔ teŋ yí ekplaxɔxɔ nyi nɔ wo. “Ekplaxɔxɔ ɖo akpedo amɛwo nu woanyi ŋɖewatɔ. Eɖo agbekpedo wo nu woasɔ ŋkuvi nywi kpɔnɔ lé wowanɔ nuwo do le wowo tɔxu yí agbevo le agbe mɛ.”

Shigbe lé wema ci yí nyi The World Book Encyclopedia nui nɛɔ, susu vevi ɖeka ci yí taɖo ɖeviwo yinɔ suklu yí nyi mɔ, woanya lé woanɔ agbe do yí agbevasun ji akpɔ xomu ji gbeɖeka. Eyi Yehowa Kunuɖetɔwo xɔɛ se mɔ Mawu yí nu mɔ wo le kpɔ xomu ji. Ðo Bibla nu mɔ: “Agbetɔ ɖo a kpedo yiŋtɔ mɛwo nu. Veviɖe ɔ, é ɖo a kpedo xomu yitɔ nu. Nɔ́ amɛ ɖe de wɛ ahan ɔ, á nyi dé xɔgbe nɔ xɔse lɔ o. Amɛ hunnɔ nyi amɛvwin wu amɛ manyi xɔsetɔwo.” (1 Timɔte 5:8) Exwe ciwo ɖeviwo wanɔ le suklu dranɔ wo do wovasun ji yí wanɔ edɔ ciwo yí le kɔ nɔ wo le wowo gbe mɛ. Eyi taɖo Yehowa Kunuɖetɔwo kpɔnɔ ekplaxɔxɔ mɔ yɛnyi nuvevi ŋtɔŋtɔ teŋ ɖeka.

“Ekplaxɔxɔ ɖo akpedo amɛwo nu woanyi ŋɖewatɔ. Eɖo agbekpedo wo nu woasɔ ŋkuvi nywi kpɔnɔ lé wowanɔ nuwo do le wowo tɔxu yí agbevo le agbe mɛ.”​—The World Book Encyclopedia

Yehowa Kunuɖetɔwo donɔ gbla sɛnsinɖe mɔ, yewoawa do enyɔ cɛ ci Bibla nu ji: “Le míwo dɔwawawo pleŋ mɛ ɔ, mí a wa wo nywiɖe. Mí a wa edɔ shigbe Axwetɔ yí mí le edɔ wakɔ nɔ ɛnɛ, de agbetɔwo yí mí wawa edɔ nɔ o.” (Kolosetɔwo 3:23) Gɔnmɛɖose cɛ kan enu ciwo pleŋ mìwanɔ le mìwo gbezan mɛ, yí sukluyiyi can le mɛ. Eyi na Kunuɖetɔwo nunɔ nɔ wowo viwo mɔ, woɖo akpla nu nywiɖe yí ale bu do sukludɔ ciwo yí wonanɔ wo mɔ wo le wa.

“Le míwo dɔwawawo pleŋ mɛ ɔ, mí a wa wo nywiɖe. Mí a wa edɔ shigbe Axwetɔ yí mí le edɔ wakɔ nɔ ɛnɛ, de agbetɔwo yí mí wawa edɔ nɔ o.”​—Kolosetɔwo 3:23

Bibla gbekpla mì mɔ, mìɖo awanɔ do eju ci mɛ mìle sewo ji. Eyi taɖo nɔ ele dandanmɛ le eju ɖe mɛ mɔ, nɔ ɖeviwo ɖo xwe ɖekatɔwo woɖo atɔ sukluɔ, Yehowa Kunuɖetɔwo wanɔ do ese lɔ ji.—Rɔmatɔwo 13:1-7.

Munumumu koɖo kanmɛtete nywiwo, miziki nywiwo sese, esaɖyiɖyi yi wemawoɖoxu koɖo blemanuwoɖoxu sɔ kpe nɔ enunywi buwo wawa nyi ekpla vevi ɖeka ci yí na wovanyinɔ mɛ ciwo yí wanɔ nu le dredrenu

Nyɔnɔnwi enyi mɔ ekplaxɔxɔ kpenɔdo amɛ nu wonyanɔ lé woanɔ agbe do. Ele ahan gan Bibla denu mɔ eyi nyi susu vevitɔ kuɖeka kpaŋ ci yí dɔ woxɔnɔ kpla o. Ekpla nywi xɔxɔ ɖo akpedo ɖeviwo nu yí eji ajɔnɔ wo le agbe mɛ, yí woagbenyi mɛ ciwo yí wanɔ nu le dredrenu. Eyi na yí Yehowa Kunuɖetɔwo kpɔnɔ edɔ bu ciwo sukluviwo wanɔ mɔ wole veviɖe, nɔ denyi sukluxɔ mɛ wowanɔ wo le can. Wonya mɔ, munumumu koɖo kanmɛtete nywiwo, miziki nywiwo sese, esaɖyiɖyi yi wemawoɖoxu koɖo blemanuwoɖoxu sɔ kpe nɔ enunywi buwo wawa nyi ekpla vevi ɖeka ci yí na wovanyinɔ mɛ ciwo yí wanɔ nu le dredrenu. Wokplanɔ wowo viwo mɔ, wo le bunɔ amɛshinshinwo yí atekpɔ akpɔnɔ enu ciwo woawa asɔ kpedo wo nu.

Ekplaxɔxɔ do kpla ji yɛ ɖe?

Ci mashinni yoyu hamɛhamɛwo vatokɔɔ, edɔ ciwo woawa vatrɔkɔ kabakaba. Eyi taɖo jajɛwo ɖo awa edɔ ciwo yí wodexɔ kpla ɖe koŋ nɔ o. Wonunɔ nyɔ ɖeka mɔ: “Nɔ hun trɔɔ, ewe fɔ trɔnɔ.” Ci nu lɔwo vanyikɔ ahan ɔ, lé wowanɔ dɔ do koɖo ekpla ci woxɔ, taŋtaŋ enujikpekpe ci woɖo yí atrɔ nɔ nuwo trɔ, vale veviɖe nɔ wo sugbɔ. Eyi na taɖo anyɔ wu nɔ sukluviwo shin yí vanyi mɛ ciwo yí ‘susu deɖɔ nɔ koɖo enu ciwo wokpla kpoŋ o, vɔ susu lɔ aɖa yí anya lé azan enu ciwo ekpla do.’ Michel Eyquem de Montaigne yí nu nyɔ cɛ.

Eju ciwo mɛ eho le koɖo ciwo mɛ eho dele can ɔ, edɔ ɖe makpɔ awa nyi nu ci yí ɖeɖeɛ fun nɔ jajɛ ciwo yí debi teŋ ahan o. Eyi taɖo nɔ dɔwaxu ɖe vaji mɔ ɖeviwo axɔ kpla hwɛɖeka do kpla ji shigbe lé ju lɔ mɛ se nui nɛɔ, ajitɔ koɖo ajinɔwo yí edɔ le kɔ nɔ mɔ woakpedo wowo viwo nu nɔ woasɔ gbeta mɔ yewoaxɔ ekpla do kpla ji alo yewodaxɔ o. Eyi keŋ gbɔxwe woasɔ gbeta lɔɔ, woɖo akpɔ enywi ci ekplaxɔxɔ do kpla ji lɔ awa nɔ wo koɖo enu ciwo yí agu nɔ wo alo enu ciwo ayi do mɛ nɔ wo.

Eyi mìnya mɔ àlɔn do ji mɔ, denyi nɔ gbɛmɛnuwo le amɛ shi kpoŋ vɔɔ, anyi wovo o. Nyi yí taɖo enyi ahan ɔ? Ðo dejinjin yɛ o, ŋsu koɖo nyɔnu ciwo enyi edɔ lɔ wowo wanɔ madrɔmadrɔ vayi gban ŋgo ci edɔ dahɛn nɔ wo. Eyi vida koɖo vinɔ ɖowo ciwo wanɔ edɔ gashiagamɛ alo edɔ lɔ mɛ wowo ku ci, degbekpɔ vovo keke anɔ wowo shiwo alo wowo suwo gbɔ o. Eyi ahanke wodegbevo do wowo viwo nu keke akpla nu wo nɛ.

Eyi taɖo, ekplaxɔxɔ le dredrenu ci yí ana eji ŋtɔŋtɔ ajɔnɔ mì le veviɖe sugbɔ sɔwu gbɛmɛnuwo wawa ɖɛ. Yesu Kristo nu mɔ: “Wo ŋwlɛ ɖɛ mɔ: ‘Agbetɔ de le agbe to kpɔnnɔ ɖekɛ kpaŋ ji o. Vɔ ɔ, sɔkudo enyɔ ɖeshaɖe ci yí tonɔso Mawu glan mɛ nu yí wo a nɔ̀ agbe do.’” (Matie 4:4) Yehowa Kunuɖetɔwo xɔnɔ kpla ci yí ana woavasun ji akpɔ wowoŋtɔwo koɖo wowo xomuwo ji. Wogbekpɔɛni mɔ yɛle veviɖe sugbɔ mɔ, yewoaɖo adɛn nywi koɖo nɔnɔmɛ ciwo Mawu mɔ agbetɔwo le ɖo.