Paul: Eksayted gid-a kami! Ku Nobyembre 1985, paagto kami sa una namong asayment bilang misyonero sa Liberia, West Africa. Nagpundo ro ginsakyan namon nga eroplano sa Senegal. Naghambae si Anne, “Sang oras lang ag sa Liberia eon kita!” Habatian namon rayon ro anunsyo nga: “Tanan nga pasahero nga paagto it Liberia hay dapat magpanaog sa rayang eroplano. Indi kita igto maka-landing dahil may kudeta sa nasyon.” Sa masunod nga pueong adlaw, nagtener kami sa Senegal kaibahan ro mga misyonero. Nabatian namon sa balita nga abu-abu ro ginpatay sa Liberia ag ro maskin sin-o nga indi magsunod sa curfew it gubyerno hay pagabarilon.

Anne: Bukon kami ro klasi it tawo nga mahilig mag-adventure. Halin kat unga ako, kilaea eon ako bilang si Anne nga Makinuebaon. Maskin magtabok eang ngani it karsada, nakuebaan eon ako! Pero determinado gihapon kami nga makaagto sa among asayment.

Paul: Pareho kami nga nagbahoe ni Anne sa west it England. Pirme kami nga ginapalig-on it ang mga ginikanan ag ku nanay ni Anne nga magpayunir, ngani nagpayunir kami pagkagradweyt it high school. Ginsuportahan gid nanda ro among handum nga mag-alagad it bilog panahon. Sa edad nga 19, nagkapribilehiyo ako nga mag-alagad sa Bethel, ag nakaibahan ku igto si Anne pagkatapos it among kasae ku 1982.

Anne: Nanamian kami sa Bethel, pero mas gusto namon nga mag-alagad kon siin mas mabahoe ro pagkinahang-ean. Nakatrabaho namon sa Bethel ro dating mga misyonero ag nagpabaskog ra it among handum nga mangin misyonero man. Espisipiko nga ginpangamuyo namon ra kada gabii sa sueod it tatlong dag-on, ngani eksayted gid kami kat mabaton ro imbitasyon nga makaeskuyla sa pang-79 nga klasi it Gilead ku 1985. Naasayn kami sa Liberia, West Africa.

Paul: Nagsakay kami sa pinakaunang byahe it eroplano pa-Liberia. Makakueoeba ro sitwasyon ag may curfew gihapon igto. Kon may saeakyan nga gulpi eang magbusina, nagasala-sala ro mga tawo. Para magkalma kami, ginabasa namon ro libro it Salmo kada gabii. Maskin pa karon, gusto gid namon ro among asayment. Adlaw-adlaw nga naga-preaching si Anne, ag ako mat-a hay nagatrabaho sa Bethel kaibahan  ni John Charuk. a Abu akong natun-an kana dahil mabuhay eon imaw nga nagaestar sa Liberia ag sayod na gid ro mga kalisdanan ag sitwasyon it mga igmanghod igto.

Anne: Ham-an nagustuhan eagi namon ro among asayment sa Liberia? Dahil sa mga igmanghod. Palangga gid nanda kami, ag matutom sanda. Nangin maeapit gid kami kanda; ag nangin bag-o namon sanda nga pamilya. Ro andang mga pahanumdom hay nagpabaskog gid kamon sa espiritwal. Ag kanami gid igto mag-preaching. Ro mga tagbaeay hay owa gid naila nga magpanaw eagi kami! Maskin siin, makita igto ro mga tawo nga nagaistorya parti sa Biblia. Ngani madali eang kamon nga makipag-istorya kanda. Kaabu gid ro among Bible study ag indi namon kaya nga matun-an sanda tanan. Kanami gid ra nga teritoryo!

Paul: Nangin matawhay sa sueod it ap-at nga dag-on. Pero ku 1989, gulpi eang nga nagbag-o ro sitwasyon—nag-umpisa ro gera sibil. Nasakop it rebeldeng grupo ro lugar maeapit sa Bethel ku Hulyo 2, 1990. Sa sueod it tatlong buean, owa gid kami it komunikasyon sa guwa it nasyon, maskin sa among pamilya ag sa headquarters. May kagulo ag kapintas maskin siin, gutom, ag gina-rape ro mga bayi. Nagbuhay ra sa sueod it 14 nga dag-on ag naapektuhan ro bilog nga nasyon.

Anne: Ro pilang myembro it tribu hay nagainaway ag ginapatay ro ibang mga tribu. Nagalinibot ro armadong mga tawo nga nakasuksok it kakaibang mga eambong, ag nagasueod sanda sa mga baeay ag ginabuoe ro andang magustuhan. Para kanda, ro pagpatay it tawo hay matsa “pagpatay eang it manok.” Gintumpok nanda ro mga patay nga eawas sa may checkpoint, ag natabo man ra maeapit sa Bethel. Kaibahan sa ginpatay ro daywang ka matutom nga Saksi nga atong pinalangga nga mga misyonero.

Ginarisgo it mga Saksi ro andang kabuhi para taguon ro mga igmanghod nga iba ro lahi nga ginausoy ag gustong patyon. Pareho man kara ro gin-obra it mga misyonero ag mga Bethelite. Sa Bethel, ro pila nga mga naeagyo nga mga Saksi hay nagkatueog sa ubos ag ro iba hay igto nagkatueog kaibahan namon sa ibabaw. Ngani may pito kaming kaibahan sa among kwarto.

Paul: Kada adlaw, gusto magsueod it armadong mga tawo sa Bethel agud makita kon may ginatago kami nga mga tawo. May ap-at nga tawo kamon nga nagabantay: ro daywa hay nagabantay sa bintana ag ro daywa mat-a hay sa may geyt. Kon nakabutang sa prente ro mga alima it ratong mga nagabantay sa geyt, nagakahueogan ra nga indi magsueod ro armadong mga tawo. Pero kon sa likod ro andang mga alima, nagakahueogan ra nga gusto magsueod  it armadong mga tawo. Ngani itago eagi it mga nagabantay sa may bintana ro among mga amigo.

Anne: Pagkatapos it pilang domingo, ro sangka grupo it akig nga mga tawo hay nagpilit nga makasueod. Gin-lock namon it sangka sister ro CR kon siin may kabinet igto nga may sekreto pang taeaguan. Ginpaigo it sister ro anang sarili igto agud makapanago. Nag-agto sa ibabaw ro armadong mga tawo. Akig nanda nga gin-eapdusan ro among pwertahan. Ginhingyo ni Paul nga indi sanda magsueod ag ginhambae na, “Ginagamit ku ang asawa ro CR.” Nagsangag kat ginsarado ko ro kabinet kon siin nagapanago ro sister ag nabuhayan ako sa pag-ayos it mga sueod kara. Ngani sigurado ako nga gaisip ro armadong mga tawo kon ano ang ginaobra. Ginkuebaan gid ako ag nagpaeangurog. Kinahang-ean ko anay mangin kalmado bago buksan ro pwertahan, mahipos ako nga nangamuyo kay Jehova nga nagahingyo it anang bulig. Ginbuksan ko rayon ro pwertahan ag kalmado ko sanda nga gin-istorya. Gintik-eud ako pabinit it sambato kanda, ag nagdiretso imaw sa kabinet agud buksan ra, ag tan-awon kon ano ro mga sueod kara. Indi imaw kapati nga owa imaw it nakita. Gin-agtunan man nanda ro iba pang mga kwarto ag ro atik, pero owa gihapon sanda it nakita.

Paul: Sa sueod it pilang buean haeos owa kami it makaon sa pamahaw. Pero ro among morning worship sa Bethel hay matsa pamahaw eon. Sayod namon nga ro pagbasa ag pagtuon it Biblia hay makatao kamon it kabaskog nga makatiis kada adlaw.

Kon maubos ro among literal nga pagkaon ag tubi, mapilitan kami ag ro iba pa nga maghalin sa Bethel. Ratong mga nagapanago hay posibleng patyon. Gintao gid ni Jehova ro among mga kinahang-eanon sa insakto nga panahon ag sa makangawa-ngawa nga mga paagi. Gindipara gid kami ni Jehova ag ginbuligan nga makontrol ro among kahadlok.

Ro sitwasyon it nasyon hay mas naglala ag owa eon it pag-eaum, pero ro kamatuoran ro nagtao kamon it pag-eaum. Abung beses nga naeagyo ro mga igmanghod agud masalbar ro andang kabuhi, pero padayon nanda nga ginpalig-on ro andang pagtuo ag nagpabilin nga kalmado. Ginhambae nanda nga ro andang pagtiis sa malisud nga mga sitwasyon hay “paghanda para sa mabahoe nga kasakitan.” May kaisog nga gin-obra it mga elder ag bataon nga mga brother ro tanan nandang makaya agud buligan ro mga igmanghod. Kat naeagyo sa ibang lugar ro mga igmanghod, nagbueoligan sanda ag nag-preaching sa ruyong lugar, nagmiting man sanda sa andang gin-obra-obra nga Kingdom Hall sa kataeunan. Sa ruyong malisud nga sitwasyon, ro pag-attend sa miting ag pag-preaching sa iba hay nakatao gid sa mga igmanghod it pag-eaum ag pagpalig-on. Kat nagpanupod kami it mga relief goods, na-touch gid kami dahil mas gusto pa nanda it pang-preaching nga bag kaysa sa mga eambong. Ro mga tawo nga nasubuan ag na-trauma hay namati gid sa mayad nga balita. Nangawa gid sanda nga ro mga Saksi hay masadya ag positibo gihapon maskin sa malisud nga sitwasyon. Ro mga igmanghod hay pareho it kahayag sa kadueom. (Mat. 5:​14-16) Dahil sa kahugod it atong mga igmanghod, ratong mapintas nga armadong mga tawo hay nangin igmanghod man naton.

Paul: Kon amat, kinahang-ean namon maghalin sa Liberia. Mga tatlong beses nga sa madali eang nga panahon, ag daywang beses sa sang dag-on ro mabuhay-buhay. Ginhambae it sangka misyonera ro among ginabatyag kon nagapanaw kami: “Sa Gilead, gintur-an kami nga palanggaon ro mga igmanghod sa among mga asayment it bilog nga tagipusuon, ag gin-obra namon ra. Ngani kat kinahang-ean namon aywanan ro mga igmanghod sa rayang malisud nga sitwasyon, matsa ginakumos gid ro among tagipusuon!” Pero masadya kami nga maasayn sa kaeapit nga mga nasyon dahil makabulig gihapon kami sa Liberia.

Anne: Ku Mayo 1996, gamit ro saeakyan it Bethel, nagpanaw kaming ap-at daea-daea ro importanteng mga rekord parti sa ueobrahon sa Liberia. Maagto kami sa pihak nga parte it banwa nga 16 kilometro (10 mi) ro kaeayuon kon siin mas safe. Sa ruyon mang oras, ginsalakay ro among lugar. Ginpaueanan kami it bala it akig nga mga tawo, ginpapundo kami, ag ginpaguwa kaming tatlo. Ag ginpadaeagan ro saeakyan nga una pa si Paul sa sueod. Nakibot gid kami. Maangan-angan, nakita rayon namon si Paul nga nagatikang paagto kamon nga nagatinueo ro dugo sa anang dahi. Matsa naguluhan kami, dahil eaum namon nabaril si Paul, pero narealisar namon nga kon nabaril gid man imaw, indi eon imaw makatikang! Ginbayo gali imaw ag gintik-eud paguwa it saeakyan. Pero mayad eang, maisot malang ro anang nina.

Sa unahan hay may maeapit nga saeakyan it militar ag puno ra it mga tawo nga nahadlok. Ngani, nagkabit lang kami sa saeakyan. Ginpadasigan ra it drayber, ag sangkiri eang kami mahueog. Ginhingyo namon imaw nga magpundo, pero nahadlok man imaw magpundo. Nakaabot gid man kami, pero nagapaeangurog ro among eawas dahil sa kagaoy ag kahadlok.

Paul: Kahigko kamon ag gisi ro among mga eambong, ngani nagtaean-awan kami sa kada isaea nga indi kapati nga buhi pa kami. Nagtueog kami maeapit sa haeos samad ag puno it tama it bala nga helikopter. Ag pagkasunod nga adlaw, raya ro among ginsakyan pa-Sierra Leone. Nagapasaeamat gid kami nga nakaabot kami it buhi igto pero nahawag gid kami sa mga igmanghod sa Liberia.

Anne: Nakaabot kami it safe sa Bethel sa Freetown, Sierra Leone, ag gindipara gid kami it mga igmanghod. Pero gulpi eang nagbalik sa akong isip ro mga kaeahadlok nga natabo sa Liberia. Kon adlaw, nahadlok ako nga basi may maeain nga matabo ag indi ako makaisip it mayad. Ro akong palibot man hay malabo ag matsa buko’t matuod. Kon gabii mat-a, nabubugtawan ako nga nagakurog ag nahadlok ako nga basi may matabo nga maeain. Nalisdan rayon ako magginhawa. Ngani, ginabuytan ako ni Paul ag nagapangamuyo kami. Nagakanta kami it mga Kingdom song hasta magpundo ang pagkurog. Pamatyag ko makaumangon eon ako ag indi eon makaalagad bilang misyonero.

Indi ko gid makalipatan ro masunod nga natabo. Ku ruyong domingo nakabaton kami it daywang ka magasin. Ro sambato hay Magmata! nga isyu it Hunyo 8, 1996. May artikulo ra nga “Paglandas sa Pagsalasala.” Naeubtan ko eon rayon kon ano ro nagakatabo kang. Ro pangaywa hay Ang Lalantawan nga isyu it Mayo 15, 1996, nga may artikulo nga “Diin Nila Ginakuha ang Ila Kusog?” May piktyur ra it alibangbang nga samad ro anang pakpak. Ginhambae it rayang artikulo nga makapadayon ra sa pagkaon ag pag-eupad maskin pa samad ro anang pakpak. Pareho it alibangbang, maskin nagakalisud kita sa emosyon, mabuligan kita it espiritu ni Jehova nga makapadayon sa pagbulig sa iba. Paagi sa rayang mga artikulo, gintaw-an ako ni Jehova it kinahang-ean ko nga kusog sa insakto nga panahon. (Mat. 24:45) Nakabulig man kang ro pag-research it mga artikulo nga nagatalakay parti kara ag ginbutang ko ra sa sangka folder. Sa pagtaliwan it panahon, amat-amat nga naduea ang trauma.

Paul: Kada makabalik kami sa Liberia, masadya gid kami. Bago matapos ro 2004, mga 20 anyos eon kami sa among asayment. Natapos eon ro gera sibil. May mga plano it konstruksyon sa Bethel. Pero ginpangabay kami nga batunon ro bag-o nga asayment.

Malisud gid ra para kamon. Maeapit kami sa mga igmanghod sa Liberia ag pamilya eon namon sanda ag owa kunta kami naila nga aywanan sanda. Pero nakita namon ro mga pagpakamayad ni Jehova  kat gin-aywan namon ro among mga pamilya para mag-eskuyla sa Gilead. Ngani ginbaton namon rayang asayment, ag gin-asayn kami sa Ghana.

Anne: Nagtinangis kami kat naghalin kami sa Liberia. Pero, nakibot kami kat ro sangka magueang ag hamtong nga brother nga si Frank, naghambae kamon: “Kalipatan nyo eon dapat kami!” Gin-eksplikar na rayon: “Sayod namon nga indi nyo kami pagkalipatan, pero dapat nyo palanggaon ro inyong bag-ong asayment. Halin ra kay Jehova, ngani magpukos kamo sa mga igmanghod igto.” Nagpalig-on gid ra kamon nga makipag-amigo sa mga igmanghod sa Ghana kon siin sangkiri eang ro nakakilaea kamon ag bag-o kamon ro tanan.

Paul: Pero, madasig malang palanggaon ro mga igmanghod sa Ghana ag nangin pamilya namon sanda. Kaabu gid ro mga Saksi igto! Abu gid ro among natun-an sa katutom ag mabakud nga pagtuo it among bag-ong mga amigo. Pagkatapos namon nga mag-alagad sa Ghana sa sueod it 13 nga dag-on, nakabaton kami it sambato pa gid nga sorpresa. Ginpangabay kami nga mag-alagad sa branch it East Africa sa Kenya. Maskin nahidlaw gid kami sa among mga amigo sa mga asayment namon dati, madasig namon nga nangin amigo ro mga igmanghod sa Kenya. Ag nagaalagad gihapon kami iya makaron sa mabahoe nga teritoryo it Kenya kon siin mabahoe gid ro pagkinahang-ean.

Anne: Sa sueod it mga dinag-on, naeksperyinsyahan ko ro nerbyos ag grabi nga pagpangurog. Ro makaeahadlok o nakaka-stress nga mga sitwasyon hay may mabahoe gid nga epekto sa atong pisikal ag emosyonal. Ag indi kita milagruso nga maprotektahan sa rayang mga bagay. Kon makabati ako it eupok it baril, grabi gid ang kakueba ag ang mga alima hay nagapaeaminhod. Pero natun-an ko nga magsalig sa bulig nga ginatao ni Jehova agud pabaskugon kami, kaibahan kara ro suporta it mga igmanghod. Ag nakita ko nga kon padayon naton nga ginaobra ro espiritwal nga mga rutina, mabuligan kita ni Jehova nga makapabilin sa atong asayment.

Paul: Kon amat ginapangutana kami it iba, “Naila ka baea sa ing asayment?” Manami gid sa ibang mga nasyon, pero owa kita kasayod kon anong mga peligro ro pwedeng matabo igto. Ngani, ano ro nagustuhan namon sa mga nasyon nga naagtunan namon? Ro pinalangga nga mga igmanghod, sanda ro among pamilya. Maskin iba-iba ro among ginhalinan, sambato eang ro among ginatuohan. Eaum namon, ginpadaea kami agud palig-unon sanda, pero ro matuod, kami ta ro napalig-on nanda.

Maskin siin man kami mag-agto, nakita namon ro milagro sa atong panahon makaron: ro atong pag-ieigmanghuran. Habang sa sueod kita it kongregasyon, mabatyagan naton nga safe kita ag may una kitang pamilya. Sigurado gid kami nga kon padayon kami nga magsalig kay Jehova, taw-an na kami it kusog nga makatiis maskin alin man ro matabo.​—Fil. 4:13.