Бистиҥ божоп калган сӱӱген улузыска кандый ижемји бар?

«Качан кижи ӧлӱп калза, ол ойто јӱрӱм јӱрер бе?» — деп, кӧп јылдар кайра Иов сураган (Иов 14:14). Айса болзо, бу керегинде сен база шӱӱп сананган болорыҥ. Бу ла мында, јердиҥ ӱстинде, эҥ ле јакшы айалгаларда бойыстыҥ јуук улузысла ойто бириккедий арга барын билип алган болзоҥ, сенде кандый кӱӱн-сезим болор эди?

Библия сӧзин берет: «Сениҥ ӧлгӧндӧриҥ тирилер, ӧлгӧн эт-сӧӧк орныгып келер!» Анайда ла ок Библия айдат: «Чындык улус јерди энчиркенип, чактыҥ чакка ондо јадар» (Исаия 26:19; Псалом 36:29).

Бу айдылган ижемјилерге чынла бӱдерге, бистерге ӧрӧ айдылган кезик сурактардыҥ каруузы керек: нениҥ учун улус ӧлӱп јат? Ӧлгӧн улус кайда болот? Олор ойто јӱрер деп, нениҥ учун бис алаҥзыбай бӱдер аргалу?

Ӧлӱм, качан бис ӧлӱп калзас не болуп јат

Кудай эҥ озо улусты ӧлӱп турзын деп кӱӱнзебегенин, Библия јарт кӧргӱзет. Ол баштапкы эки кижини, Адам ла Еваны јайап, олорды Едем деп адалган сӱӱрекей јакшы ла јараш јерде (райда) јатыргыскан, оноҥ олорды бала-барка чыгарып, бойыныҥ јаткан јараш јерин ончо јердиҥ ӱстине таркатсын деп, јакару берген. Олор оныҥ јакылтазын укпаган болзо, јӱк ле бу учуралда ӧлӧр эди (Бытие 1:28; 2:15—17).

Адам ла Ева Кудайдыҥ быйанын баалап сӧзин укпаганынаҥ улам, озо айдылган јакылта олорды јаргылап салды. «Јерге кайра бурыларыҥ,— Кудай Адамга айткан,— кайдаҥ сен алылгаҥ, анайдарда сен тобрак, тобракка кайра бурыларыҥ» (Бытие 3:19). Адам бойын јайадарынаҥ озо јӱрбеген; ол тобрак болгон. Бойыныҥ сӧс укпазы, ол эмезе бойыныҥ кинчеги учун, Адам  јок болор айалгага, тобракка барар деп јаргылаткан.

Оныҥ учун ӧлӱм — ол јӱрӱмниҥ јогы. «Кинчек учун ӧчин алары — ӧлӱм, а Кудайдыҥ сыйы — ӱргӱлјик јӱрӱм» деп, Библия башказын аҥылап темдектейт (Римляндарга 6:23). Ӧлӱм — ол бир де сезим-шӱӱлте јок кеми деп кӧргӱзип тура, Библия айдат: «Тирӱ улустар ӧлӱп каларын билер, а божогон улус нени де билбес» (Екклесиаст 9:5). Качан кижи ӧлӱп калза, Библияныҥ айтканыла мындый неме болот: «Оныҥ тыны чыгып, ол бойыныҥ јерине кайра бурылат; ол кӱн оныҥ бастыра санаазы јоголып калат» (Псалом 145:3, 4).

Је, ол Едемдеги јакылтаны јӱк ле Адам ла Ева бускан болзо, нениҥ учун бистер ӧлӱп јадыбыс? Нениҥ учун дезе, бис ончобыс Адамныҥ сӧс укпай салганыныҥ кийнинде чыкканыс, оныҥ учун бис оноҥ кинчек ле ӧлӱмди энчиленип алганыс. «Канай бир кижиле [Адамла] кинчек јӱрӱмге кирген, кинчектеҥ ӧлӱм, анайда ла ок ӧлӱм бастыра кижилерге кӧчкӧн» деп Библия јартайт (Римляндарга 5:12; Иов 14:4).

Је кем-кем сурак берердеҥ маат јок: «Божогон кижиде качан да ӧлбӧйтӧн сӱне артпайт па?» Кӧп улус мыны ӱреткилейт, керек дезе ӧлӱм — ол ӧскӧ јӱрӱмге апаратан эжик деп айдыжат. Је бу кӧрӱм-санаа Библиядаҥ чыкпай јат. Ого удура, кижи бойы сӱне болот, чынынча кижиниҥ сӱнези — ол кижи бойы, бастыра эт-каныныҥ ла санаа-укаазыныҥ кебеделдери ле кожо деп, Кудайдыҥ Сӧзи ӱредет (Бытие 2:7; Второзаконие 27:25; Притчалар 2:10). Библия анайда ок «Јастырып турган сӱне, ол ӧлӧр» деп айдат (Иезекииль 18:4). Эт-кан ӧлгӧн кийнинде, кижи качан да ӧлбӧйтӧн сӱнелӱ деп, Библия кайда да ӱретпей јат.

 Улустар ойто канайып јӱрер аргалу

Кинчек ле ӧлӱм бу јӱрӱмге кирген кийнининде, ӧлӱп калган улусты тирилтиш ажыра јӱрӱмге бурултар деп, бойыныҥ кӱӱнин Кудай ачкан. Оныҥ учун Библия јартайт: «Авраам... Кудай божогондордоҥ до тирилтер кӱчтӱ [оныҥ уулын Исаакты] деп сананган» (Еврейлерге 11:17—19). Авраамныҥ бӱдӱмјизи тӧзӧмји јок болбогон, нениҥ учун дезе Бастыраны эдип ийер аргалу Кудай керегинде Библия айдат: «Кудай ӧлгӧндӧрдиҥ Кудайы эмес не, је тирӱлердиҥ, нениҥ учун дезе Оныйы ончозы тирӱ» (Лукадаҥ 20:37, 38).

Эйе, Бастыраны эдип ийер аргалу Кудайда јаҥыс ла кӱч бар эмес, је божогон улусты да бойыныҥ кӧрӱмиле тирилтип, тургузар кӱӱн бар. «Мыны кайкабагар: бу ӧй једип келедири, качан бастыра межиктерде јаткандар Кудайдыҥ Уулыныҥ ӱнин угуп, туруп келер» деп, Иисус Христос айткан (Иоаннаҥ 5:28, 29; Деяниелер 24:15).

Иисус бу сӧстӧрди айткан кийнинеҥ удабай ла израильдиҥ Наин деп калазынаҥ сӧӧк чыгарып јаткан учуралга туштаган. Божогон јиит уул тул келинниҥ сок јаҥыс уулы болгон. Оныҥ ачу-коронын кӧрӱп тура, Иисус оны сӱрекей килеген. Оныҥ учун, божогон кижиниҥ сӧӧгине баштанып: «Јиит уул! сеге айдып јадым, тур» деп, ол јакару берген. Јиит уул ӧҥдӧйип отура берерде, оны Иисус энезине берип ийген (Лукадаҥ 7:11—17).

 Качан Иисус иудей синагогтыҥ башчызы Иаирдиҥ айлына келерде, бу тул келинниҥ учуралындый сӱрекей јаан кайкал база болгон. Мынаҥ озо оныҥ 12 јашту кызычагы божоп калган. Качан Иисус Иаирдиҥ айлына келерде, ол божогон баланыҥ јанына базып келеле айткан: «Кызычак! тур». Ол туруп келген! (Лукадаҥ 8:40—56).

Бир канча ӧй ӧткӧн кийнинде, Иисустыҥ најызы Лазарь божогон. Качан Иисус оныҥ јуртына јууктап келерде, Лазарьдыҥ божогоны тӧрт кӱн болуп калган. Оныҥ эјези Марфа сӱӱрен кородоп-то турган болзо: «Билерим, калганчы кӱнде, ӧлгӧндӧр турар кӱнде тирилер» деп, ол бойыныҥ ижемјизин айткан. Је Иисус сӧӧк јууган јерге барып, ташты јылдырзын деп јакару береле, кычырган: «Лазарь! чык мынаҥ». Ол чыгып келген! (Иоаннаҥ 11:11—44).

А эмди мындый болгонын сананып кӧр: Лазарь божогон кийнинде, ол тӧрт кӱнниҥ туркунына кандый кеминде болгон? Ол теҥериде божоп калган агару улустарла, ол эмезе таамыныҥ кыйнузында болгон болзо, Лазарь алаҥзу јогынаҥ айдар эди, је ол нениде айтпаган. Јок, божогон Лазарь санаазы јок кеминде болгон, ол тушта оны Иисус јӱрӱмге јандырбаган болзо ол, «ӧлгӧндӧр тирилер ӧйгӧ, калганчы кӱнге јетире», андый ла кеминде артар эди.

Иисустыҥ кайкалдары јаҥыс ла кыска ӧйгӧ јакшызын экелгени ол чын, не дезе кемди ол тирилткен олор ойто божогылап калган. Је ӧлгӧндӧр Кудайдыҥ ийдезине шылтай ойто јӱрӱм јӱрер аргалузын ол 1 900 јыл кайра керелеген! Оныҥ учун бойыныҥ кайкалдарыла, Иисус јерде Кудайдыҥ Каандыгыныҥ башкарганы ла не болотонын, јаан эмес кеминде кӧргӱскен.

Качан јуук кижи ӧлӱп калза

Качан ӧштӱ-ӧлӱм табарганда, сен улустыҥ тирилерине иженип те турган болзоҥ, сениҥ ачу-короныҥ сӱрекей тыҥ болордоҥ айабас. Авраам, оныҥ ӱйи ойто јӱрерине бӱткен де болзо, «Авраам Саррага ӧксӧп лӧ кородоп ыйларга келген» деп бис кычырадыс (Бытие 23:2). А Иисус канайып кӧрӱп јат?  Качан Лазарь ӧлӱп каларда, Иисус «бастыра кӱӱни ле кородоп карыккан», мыныҥ кийнинде удаан јок ол «ыйламзырай берген» (Иоаннаҥ 11:33, 35). Анайдарда, сениҥ сӱӱген кижиҥ божогондо сен ыйлазаҥ, ол уйан болгоныҥныҥ темдеги болбос.

Балазыныҥ божогоны анчада ла энезине шыраалу. Оныҥ учун тереҥ ачу-коронды энези сезип оҥдоорын, Библия јартын айдат (4 Царств 4:27). Анайда ла ок бойыныҥ балазын јылыйткан адазына да кӱч. «О, кем меге сениҥ ордыҥа ӧлӧргӧ берген болзо»,— деп каан Давид, качан оныҥ уулы Авессалом божоордо, кородогон (2 Царств 18:33).

Андый да болзо сен тирилерине бӱдӱп те турзаҥ, је сениҥ кунукканыҥ чек токуназы јок болбос. Библияныҥ айтканы ла сен «ижемји јок улустар чылап кородоп, кунукпазыҥ» (1 Фессалониктерге 4:13). Оныҥ ордына мӱргӱӱлдиҥ болужыла, сен Кудайга јууктарыҥ, «Ол сеге болужар» деп, Библия ижендирет (Псалом 54:23).

Библиялык цитаталар ӧскӧртӧ кӧргӱзилбеген болзо, Синодтыҥ кӧчӱрижинеҥ алынган. Эмезе цитатаныҥ кийнинде АМК деген кыскарту турган болзо, бу архимандрит Макарийдиҥ кӧчӱрижинеҥ алынган болор.