Нениҥ учун Библияга бӱдерге јараар

Кезик улус Библияны ижемји јок деп айдат, олордыҥ мындый кӧрӱм-шӱӱлтезиле кӧп улус јӧп. Оныҥ учун, олордыҥ кӧп сабазы Библияныҥ айдып турганын бӱдӱмјиге турбас деп бодогылайт.

Бир јанынаҥ Иисус Христос бойыныҥ мӱргӱлинде Кудайга айтканы бӱдӱмји берет: «Сениҥ Сӧзиҥ — чындык бойы туру». Библия Кудайдыҥ кӱчиле бичилген деп, ол бойы јартайт (Иоаннаҥ 17:17; 2 Тимофейге 3:16).

Слер бу керегинде нени сананадыгар? Библияга бӱдерге бек тӧзӧлгӧ бар ба? Ол эмезе Библия ижемји јок, бойы бойына јӧпсинишпес, бир аайлу эмес деп, чынын кӧргӱскен кереелер бар болор бо?

Ол бойы бойына јӧпсинишпейт пе?

Кезик улус Библияны бойы-бойына јӧпсинишпей турган деп, јӧптӧрдӧҥ айабас. Је слерге кем-кем, качан-бирде чындык темдек кӧргӱзип берди бе? Быжу шиҥдешке чыдашкадый темдек ле бис качанда тушташпадыс. Чын ла кезик библиялык јетирӱлерде јӧпсинишпестер бар деп, билдирердеҥ айабас. Је кӧп сабазында, ол ӧйдӧ айалганы ла ок-табыр керектерди јетире билбезинеҥ улам, јаан учурлу сурактар тура берет.

Темдектезе, кезик улус та неге де ајару салып, оны Библияныҥ јӧпсинишпези деп кӧрӱп, сурагылайт: «Каин ӱйин кайдаҥ алган?». Олор Каин ле Авельди, Адам ла Еваныҥ сок јаҥыс балдары деп бодогылайт. Је бу шӱӱлте, Библия нени айдып турганы керегинде јетире  билбезине тӧзӧлӧнӧт. Адам «уулдарлу ла кыстарлу... болгон» деп, Библия јартайт (Бытие 5:4). Айдарда Каин сыйныларыныҥ бирӱзин, ол эмезе јеенин алган.

Критиктер јаантайын јӧпсинишпестер бедирегилейт, оныҥ учун арга јок то јӧптӧгилейт: «Библияныҥ Матфей деген бичиичизи айдып јат, Иисуска суракту јӱс јуучылдыҥ башчызы баштанган деп, а Лука айдат, Иисустӧн ол чыгартылу улузын аткарган деп. Кемизи олордыҥ чын?» (Матфейдеҥ 8:5, 6; Лукадаҥ 7:2, 3). Је бу чын ла јӧпсинишпестер болуп јат па?

Качан улустыҥ эдип турган ижи учун, кандый бир кижи каруузына турган болзо, санаалу кижи ол удурлашка јӧпсинбес. Темдектезе; Јолды город јазаган, деп јетирӱни слер јастыра деп санаанарар ба, је чынынча оны инженерлер ле ишчилер јазаган болзо? Јок! Ого тӱҥейлеп, Матфейдиҥ айтканыла, јӱс јуучылдыҥ башчызы Иисуска баштанган деп, Луканыҥ бичигениле, оныҥ чыгартылу улузы ажыра айбы јетиргени — јаҥыс ла учурлу.

Библияны канча ла кире тереҥ јартаза, ончо кире удурлашту деген сурактар чокум, јарт боло берет.

Тӱӱки ле наука

Бир ӧйдӧ Библияныҥ тӱӱкилик чокумына элбеде алаҥзыштар болгон. Темдектезе, критиктер Библияда чийилген Ассирияныҥ Саргон деген кааны, Вавилонныҥ Валтасары ла Римниҥ башкараачызы Понтий Пилат деген улус болгонына алаҥзу сурактар тургускандар. Је бу јуукта табылган казынтылар Библияныҥ јетирӱлерин ээчий-деечий керееледи. Оныҥ учун тӱӱкичи Моше Перлман бичиген: «Эски јӧптӧжӱниҥ тӱӱки бӧлӱгиниҥ чындыгына алаҥзып турган скептиктер, бойлорыныҥ кӧрӱм-шӱӱлтелерин кенейте солып баштагылады».

 Биске, Библияга бӱдерге ол, анайда ок науканыҥ сурактары аайынча чокум болор учурлу. Андый ба ол? Бу јуукта ученыйлар Библияга удурлажа, јер-телекейдиҥ башталганы јок болгон деп јӧптӧгилеген. Је бу јуукта астроном Роберт Ястров бу јӧпти јеектеп, јаҥы јетирӱ кӧргӱскен: «Астраномиялык кӧргӱзӱлер, бисти, телекейдиҥ табылганы керегинде Библияныҥ кӧрӱмине экелгенин кӧрӱп турус. Бир кичинеек керектери башкаланып та турза, јер бӱткени астраномиялык ла библиялык јартамалдарда тӧс элементтериле тӱҥей» (Бытие 1:1).

Анайда ок, улус јердиҥ кебери керегинде бойлорыныҥ шӱӱлтелерин солыгылады. «Шиҥжӱлик экспедициялардыҥ кӧргӱскени — The World Book Encyclopedia — да кӧп саба улустыҥ сананганыла Јер јалбак эмес, а тегерик деп айдылган». Је Библия јаантайын чындык болгон! Бу јоруктарга јетире, эки муҥ јылдаҥ ажыра Библияда Исаия 40:22 айдылган: «Ол јердиҥ тегеригиниҥ ӱстинде отурат», эмезе ӧскӧ кӧчӱриштердиҥ айтканыла, «јердиҥ шарыныҥ ӱстинде» (Douay), «тегерик јердиҥ ӱстинде» (Moffatt).

Анайдарда, улус канча ла кире кӧп ӱренерде, Библияга бӱткедий јартамалдар оноҥ кӧп чогулат. Британияныҥ музейиниҥ алдындагы директоры, сэр Фредрик  Кенион, бичиген: «Бек бӱдӱмји нени айтырып турган, оны јединген једимдер кереелеп јат, чокумдап айтса, билик кӧптӧгӧн сайын Библия оноҥ јаҥыс ла јеҥип алат».

Келер ӧйди озолондыра айтканы

Је бис чын ла келер ӧйдиҥ Библияныҥ озолодо айтканына бӱдер аргабыс бар ба, анайда ок «чындык јаҥы теҥери ле јаҥы јер» дегенине? (2 Петрдыҥ 3:13; Откровение 21:3, 4). Ӧткӧн ӧй керегинде, Библия кандый чокум јетирӱлер кӧргӱзет? Јӱс јылдар озолондыра айтканы, ончозы чокум јарталып бӱткен.

Темдектезе, јаан ийде-кӱчтӱ Вавилонды аҥтарганы, бу керек болголокто, Библияда 200 јыл озолодо айдылган. Чынын айтса, перстерге бириккен мидян албаты озолондыра олјочылар деп адаткандар. Кир деген персид каан чыккалакта, Библия оны бу јуулашта јаан учурлу болорын озолондыра айткан. Ол айткан: Вавилонды корулап турган Ефрат суу «соолуп калар», «[Вавилонныҥ] эжиктери јабылбас» (Иеремия 50:38; Исаия 13:17—19; 44:27—45:1).

Геродот тӱӱкичиниҥ јетирӱзиле, бу аҥылу јартамалдар бӱдӱп калган. Вавилон учы тӱбинде ээн, улус јатпас јемириктер болуп калар деп, Библияда оноҥ ары айдылган. Чын ла, мынайып болуп калган. Бӱгӱн Вавилон — улус јок, тӧстӧктӧрлӱ јер (Исаия 13:20—22; Иеремия 51:37, 41—43). Библия ӧскӧ дӧ тӱбектӱ божогон, озолондыра айткан керектерле толо.

Эмдиги телекейлик айалгалар керегинде Библия нени озолондыра айткан? Ол айдат: «Калганчы кӱндерде кӱч ӧйлӧр башталар, улус сайыркак, акча-манат сӱӱр, улуркак, чӱмеркек, тили коронду, эне-адазына бакпас быйанын јетирбес, ак-чеги јок, ӧштӧҥкӧй,  кычаны Кудайга кӧрӧ кӧп сӱӱр, тыш бӱдӱми тузалу, је кӱчтери чыгып калган» (2 Тимофейге 3:1—5).

Бис мыныҥ бӱткенин алаҥзу јогынаҥ эмди кӧрӱп јадыс! Анайда ок, Библия «чактыҥ учына» мындый аҥылу темдектер айдат: «Албаты албатыга, каандык каандыкка тӱймеп чыгар, торолош болор». Оноҥ башка «кезектей јаан јерсилкиништер ле... југуш оорулар болор» (Матфейдеҥ 24:7; Лукадаҥ 21:11).

Чындапта, бӱгӱн Библияныҥ озолондыра айтканы бӱдӱп јат! Темдектезе: келер ӧйдӧ болотон «Чындык улус јерди энчиркенип, чактыҥ-чакка ондо јадар», «кылыш ла јыданы салдага сулаап салар... јуулажарга база ӱренбес» деген сӧстӧргӧ канайып кӧрӧрис? (Псалом 36:29; Исаия 2:4).

Кезик улус айдар болор: «Бу ӧткӱре јакшы, бӱдерге де болбос». Је Јайаачыныҥ берген сӧзине алаҥзыр тӧзӧлгӧ јок. Оныҥ сӧзине бӱдерге јараар! (Титке 1:2). Мынаҥ ары чынын шиҥдеп кӧргӧни, Слерди оноҥ кӧп бӱдӱмјилеер.

Бастыра библиялык цитаталар Библияныҥ Синодал кӧчӱрижинеҥ алынган. Кепке базып чыгарарыныҥ ончо јаҥдары чеберлелип јат.

[4 бӱк, кийдирӱ]

«Бек бӱдӱмји нени айтырып турган, оны јединген једимдер кереелеп јат, чокумдап айтса, билик кӧптӧгӧн сайын Библия оноҥ јаҥыс ла јеҥип алат».