5 Иисус ал-камык улусты кӧрӧлӧ, кырга чыгып, отурып аларда, ого ӱренчиктери базып келдилер. 2 Иисус улусты ӱредип баштады:

3 — Кудайды билерге кӱӱнзеген улус ырысту, нениҥ учун дезе олорго теҥеридеги Каандык a берилер.

4 Ачу-коронго бастырткан улус ырысту, нениҥ учун дезе олор токунал алар.

5 Јобош улус ырысту, нениҥ учун дезе олорго јер берилер.

6 Ӱзе немени Кудайдыҥ айтканыла болзын деп кӱӱнзеп турган улус ырысту, нениҥ учун дезе олордыҥ кӱӱни бӱдӱп калар.

7 Килемкей улус ырысту, нениҥ учун дезе олорды Кудай килеер.

8 Ак санаалу улус ырысту, нениҥ учун дезе олор Кудайды кӧрӧр b.

9 Улус ортодо амыр јайап турган улус ырысту, нениҥ учун дезе олор Кудайдыҥ балдары деп адалар.

10 Јакшы керектери учун истедип турган улус ырысту, нениҥ учун дезе олорго теҥеридеги Каандык c берилер.

11 Мен учун айткыладып, истедип, јамандадып турзагар, слер ырысту. 12 Сӱӱнигер, нениҥ учун дезе Кудай слерге сӱреен јаан алкыш берер! Анайып ла озогы ӧйдӧ Кудайдыҥ сӧзин айдып јӱрген улусты истегендер.

13 Слер — јердиҥ тузы. Је тустыҥ амтамы јылыйып калза, оны ойто канайып тусту эдер? Андый тус эш кереги јок болуп калат. Оны тышкары таштап ийер керек, ол анда тепселип калар.

14 Слер бу караҥуй телекейге јаркын экеледигер. Кырдыҥ ӱстине турган кала бастыра улуска кӧрӱнет. 15 Лампаны кӱйдӱрип ийеле, оны бӧктӧп салбай јат, карын оны бастыра улуска јарык болзын деп, столдыҥ ӱстине тургузып койот. 16 Анайып слердиҥ де јаркыныгар јарыдып турзын. Ол тушта улус слердиҥ јакшы керектереерди кӧрӱп, теҥеридеги Адагарды мактаар.

17 Мени Јасакты ла судурчылардыҥ d айтканын токтодорго келген деп сананбагар. Мен оны токтодорго эмес, бӱдӱрерге келгем. 18 Мен слерге чынын айдадым: јер ле теҥери јоголып калар, је Јасактыҥ бир де кичинек буквазы да, чийӱзи де јоголбос. Бичилген сӧстӧр бӱдӱп калар. 19 Оныҥ учун бир де кичинек јасакты бузып, улусты да анайып ӱреткен кижи теҥеридеги Каандыкка кирбес. Је Јасакты бӱдӱрген ле улусты ого ӱреткен кижи теҥеридеги Каандыкка кирер. 20 Слерге айдадым: бӱдӱмјигер Јасактыҥ ӱредӱчилериниҥ ле фарисейлердиҥ бӱдӱмјизинеҥ ас болзо, теҥеридеги Каандыкка кирбезеер.

  21 Озогы ӧйлӧрдӧ: «Ӧлтӱрбегер. Кижи ӧлтӱрген кижи јаргыныҥ  алдына турар» — деп айдылган сӧстӧрди слер укканыгар. 22 Је мен слерге айдадым: карындажына ачынып турган кижи јаргыныҥ алдына турар. Карындажына кату сӧстӧр айткан кижи Ӱстӱги јаргыныҥ алдына турар. Је карындажын: «Сен аамай!» — деп айдып турган кижи отту гее́ннага e ташталар.

23 Кудайга тайылга f экелеле, карындажыҥныҥ сеге ачынганы санааҥга кирзе, 24 тайылгаҥды тагылдыҥ јанында артыргызала, барып, карындажыҥла јаражып ал. Оноҥ кайра келеле, тайылгаҥды Кудайга берип ий.

25 Ачынышкан кижиҥ сени јаргыга бергелекте, оныла тӱргендеп јаражып ал. Оноҥ башка бу керек јаргычыга једер, јаргычы дезе сени тӱрмеге сугуп койотон кижиге берип ийер. 26 Мен сеге айдадым: тӧлӱӱҥди ӱзе тӧлӧбӧгӧнчӧҥ, анаҥ чыкпазыҥ.

27 Слер мынайда айдылганын укканыгар: «Эш-нӧкӧриҥ эмес кижиле конбо». 28 Је мен слерге айдып турум: ӱй кижиге кӱӱнзеп кӧргӧн кижи, оныла санаазында конып койгон болот. 29 Кӧзиҥ сени кинчекке тартып турза, оны кодороло, таштап ий. Бастыра бойыҥ гее́ннага g ташталганчаҥ, кӧс јок артсаҥ торт болор. 30 Колыҥ сени кинчекке тартып турза, оны кезип, таштап ий. Бастыра бойыҥ гее́ннага h ташталганчаҥ, кол јок артсаҥ торт болор.

31 Мынайда база бичилген: «Ӱйинеҥ айрылган кижи ӱйине айрылганы керегинде чаазын берер учурлу». 32 Је мен слерге айдадым: эр кижи ӱйиле айрылышпас учурлу. Је айрылышса, ӱйин ӧскӧ кижиле койдоныжарына ийде салат. Бу ӱй кижини алган эр кижи кинчек эдет. Эр кижи бойыныҥ ӱйинеҥ, ӱйи јӱк ле ӧскӧ кижиле койдонышкан i болзо, айрылар аргалу.

33 Ада-ӧбӧкӧлӧрӧӧргӧ мынайда айдылганын база укканыгар: «Айткан сӧзигерди буспагар. Слер Иеговага берген сӧзигерди бӱдӱрер учурлу». 34 Је мен слерге айдадым: сӧзигерди бодоп ло бербегер. Теҥериле де чертенбегер, нениҥ учун дезе теҥери — Кудайдыҥ каан болуп отурган јери. 35 Јерле де чертенбегер, нениҥ учун дезе анда Кудайдыҥ буды турат. Иерусалимле j де чертенбегер, нениҥ учун дезе ол Кудайдыҥ калазы. 36 Бойоордыҥ бажыгарла k да чертенбегер, нениҥ учун дезе бажыгардыҥ бир де кылын агартып эмезе карартып болбозоор. 37 Эдер болгоноорды эдигер, этпес болгоноорды этпегер. Оноҥ башка слер Дьяволго тӱҥей болороор.

38 Слер укканыгар: «Кем-кем кижиниҥ кӧзин сайып ийген болзо, оныҥ бойыныҥ да кӧзин сайар керек; ол эмезе кижиниҥ тижин ооткон болзо, оныҥ бойыныҥ да тижин оодып салар керек». 39 Је мен слерге айдадым: јаман кижиге удурлашпа. Кем-кем оҥ јаагыҥа тажып ийзе, сол до јаагыҥды тургузып бер. 40 Кем-кем сениле јаргылажып,  чамчаҥды аларга турган болзо, ого тоныҥды да берип ий. 41 Ол эмезе јамылу кижи сеге јакылта берген болзо, сен оныҥ сураганынаҥ да кӧп эдип сал. 42 Сураган кижиге — бер, тӧлӱге l сураган кижиге «јок» — деп айтпа.

43 Мынайып та айдылганын укканыгар: «Јуук улузыгарды сӱӱгер, је ӧштӱлереерди јаман кӧрӱгер». 44 А мен слерге айдып турум: ӧштӱлеригерди сӱӱгер, слерди истежип тургандар учун мӱргӱгер. 45 Анайып слер теҥеридеги Адагардаҥ тем алып турганаарды кӧргӱзереер, нениҥ учун дезе Кудай кӱнди јакшы да, јаман да улуска берген; јаҥмырды да јаман да, јакшы да улуска ийет. 46 Јӱк ле слерди сӱӱп турган улусты сӱӱп турган болзоор, Кудайдаҥ алкыш албазаар. Анайып, калан јууп турган улус a эдип турган эмес пе? 47 Слер јӱк бойоордыҥ најылараарды уткып турган болзогор, јакшы эдип турганаар деп бодойдоор бо? Анайда ӧскӧ дӧ албатылар эдип јат. 48 Айдарда, улусты чын сӱӱшле сӱӱгер. Теҥеридеги Адагар да слерди анайып сӱӱп јат.

6 Јакшы керектерди улуска јакшы кӧрӱнерге болуп этпегер, оноҥ башка теҥеридеги Адагардаҥ алкыш албазаар. 2 Эки јӱстӱ улус улустаҥ мак аларга болуп, Кудайга бажырар јерлерде b ле кӧп улусту јерлерде јокту улуска болужып јадылар. Је сен анайып этпе. Чынын айдадым слерге: олор улустаҥ макты алып койгон. 3 Сен јокту улуска болужып турганыҥды улуска куучындаба c. 4 Сениҥ эткен јакшы керектериҥди кем де билбезин. Ол тушта ӱзе немени кӧрӱп турган Адаҥ сеге алкыжын берер.

5 Эки јӱстӱ улус улуска јакшы кӧрӱнерге, Кудайга бажырар јерлерде d ле кӧп улусту јерлерде мӱргӱӱрге јакшызынат. Је слер анайып этпегер. Чынын айдадым слерге: олор улустаҥ макты алып койгон. 6 Сен дезе теҥеридеги Адаҥга, кыбыҥа кирип, эжигиҥди бӧктӧйлӧ, мӱргӱ. Ол тушта ӱзе немени кӧрӱп турган Адаҥ сеге алкыжын берер. 7 Мӱргӱп јатсагар, бир ле немени канча катап айтпагар. Анайып, Кудайга бажырып билбес улус мӱргӱйт. Олордыҥ санаазыла болзо, Кудай јӱк андый мӱргӱӱлдерди угат. 8 Слер олорго тӱҥейлешпегер, нениҥ учун дезе теҥеридеги Адагар слерге не керектӱзин сурагалагардаҥ озо билер.

9 Оныҥ учун мынайып мӱргӱгер: «Теҥеридеги Адабыс! Улус сениҥ адыҥды тооп e јӱрзин, 10 сениҥ Каандыгыҥ f јерге келзин. Сениҥ кӱӱниҥ теҥериде чилеп, јерде де бӱтсин. 11 Бӱгӱн бисти курсак јок артыргыспа, Кудайыс. 12 Канайып бис улустыҥ јаманын таштайдыс, анайып ла бистиҥ јаманысты таштазаҥ. 13 Јаман неме этпеске болушсаҥ, Дьяволдоҥ корулазаҥ».

14 Улустыҥ јаманын таштап турган болзоор, теҥеридеги Адагар да јаманыгарды таштаар. 15 Је улустыҥ јаманын таштабай турган болзоор, Адагар слердийин де таштабас.

 16 Эки јӱстӱлер курсак јибей g, кунугып калган јӱргилейт. Олор мынайып улуска јакшы кӧрӱнерге эдет. Је слер анайып этпегер. Чынын айдадым слерге: олор макты улустаҥ алып койгон. 17 Је сен Кудайга јараарга, курсак јибей турган ӧйиҥде бажыҥа ӱс уруп, јӱзиҥди јунуп ал. 18 Мынайда эдип турганыҥды улус эмес, јӱк ле теҥеридеги Адаҥ кӧрзин. Ол тушта ӱзе немени кӧрӱп турган Адаҥ сеге алкыжын берер.

19 Јерде јӧӧжӧ јуубагар, нениҥ учун дезе оны курт-коҥыс ла тат јип салар, ол эмезе уурчылар уурдап апарар. 20 Је Кудайга јарап турган керектерле бай болугар, оны курт-коҥыс та, тат та јибес, уурчылар да уурдап апарбас. 21 Јӱрегиҥ нени баалаар, санааҥ да анда болор.

22 Кӧс кижиниҥ эди-канын јарыдат. Кӧзиҥ јарт кӧрӱп турган болзо, эди-каныҥ јарык болор. 23 Је кӧзиҥ јарт кӧрбӧй турган болзо, эди-каныҥ караҥуй болор. А эди-каныҥ караҥуй болордо, бу не аайлу караҥуй!

24 Кемде де бир ле уунда Кудайга ла акча-јӧӧжӧгӧ јалчы болотон арга јок, нениҥ учун дезе бирӱзин сӱӱр, је бирӱзин јаман кӧрӧр; эмезе бирӱзине јакшы кӧрӱнерге албаданар, је бирӱзин керексибес. Айдарда, акча-јӧӧжӧни сӱӱген кижи Кудайга иштеп болбос.

25 Оныҥ учун слерге айдадым: нени јиир, нени ичер, нени кийер деп санааркабагар. Кижиниҥ јӱрӱми курсак-тамактаҥ ла кийим-тудумнаҥ баалу эмес пе? 26 Теҥеридеги куштарды кӧрӱгер: олор ӱрен чачпайдылар, аш јуубайдылар, је теҥеридеги Адагар олорды азырап турган. Слер куштардаҥ баалу эмейигер! 27 Кижи санааркап тура, јӱрӱмин бир эмеш те болзо узадып болор бо? 28 Нени кийер деп, не санааркайдаар? Јалаҥныҥ чечектерин кӧрӱгер: олор иштенбей јат, кийим кӧктӧбӧй јат. 29 Је мен слерге айдадым: коркышту бай Соломон до каан бу чечектердиҥ бирӱзи де чилеп кийинбеген. 30 Бӱгӱн ӧзӱп јаткан, эртен кургап калза отко ташталатан ӧзӱмдерди Кудай андый јараш кийиндирип турарда, ол слерди де кийиндирер деп, не бӱтпейдигер? 31 Оныҥ учун бис «Нени јиирис?», «Нени ичерис?», эмезе «Нени кийерис?» деп, качан да санааркабагар. 32 Мынайып, Кудайды билбес улус санааркайт. Је слердиҥ теҥеридеги Адагар дезе, бу ончо неме слерге керектӱ деп билер.

33 Кудайдыҥ Каандыгын баштапкы јерге тургузып, Кудайга сӧсуккур болугар. Ол тушта Адагар слерге не керектӱзин ӱзе берер. 34 Эртенги кӱнге качан да санааркабагар, эртен ӧскӧ санааркаштар болор. Кажы ла кӱнде бойыныҥ санааркаштары.

7 Улусты јамандабагар, улус та слерди јамандабас. 2 Нениҥ учун дезе, улусты канайып јаргылаараар, Кудай да слерди анайда јаргылаар, улуска канайып баштанарыгар, олор до слерге анайып ла баштанар. 3 Бойыҥныҥ кӧзиҥдеги тоормошты кӧрбӧй јадып, карындажыҥныҥ кӧзиндеги тегенекти не кӧрӧдиҥ? 4 Бойыҥныҥ кӧзиҥде тоормош болордо, карындажыҥа: «Кажы, кӧзиҥнеҥ тегенекти чыгарып ийейин» — деп, канайып айдадыҥ? 5 Уйады јок кижи! Озо баштап бойыҥныҥ кӧзиҥнеҥ тоормошты чыгарып ал, ол тушта карындажыҥныҥ  кӧзинеҥ тегенекти канайып чыгарарын кӧрӱп ийериҥ.

6 Агару немени ийттерге бербегер, алтын-мӧҥӱнди чочколорго таштабагар, оноҥ башка олор баалу-чуулу немелерди тепсеп, чурап келеле, слерди јара тартып салар.

7 Кудайдаҥ сурап туругар — ол слерге берер, бедиреп туругар — табып алараар, токулдадып туругар — ол слерге эжикти ачып берер. 8 Нениҥ учун дезе сураган кижи алып јат, бедиреген кижи таап алат, токулдаткан кижиге — ачылат. 9 Балагар слердеҥ курсак сураза, слер ого таш бербей јадыгар дезеер, 10 эмезе балык сураза, јылан бербей јадыгар не? 11 Айдарда, слер де, ада-энелер, кинчектӱ де болзоор, балдараарга јакшы сыйлар эдип турараарда, теҥеридеги Адагар да слерге керектӱ немени бербес пе?

12 Улусты слерге канайып баштанзын деп турганаар, бойыгар да олорго анайып ла баштаныгар. Бу дезе Јасактыҥ ла судурчылардыҥ h тӧс ӱредӱзи.

13 Чичке эжиктеҥ киригер, нениҥ учун дезе јаан эжик ле јалбак јол ӧлӱмге апарат. Кӧп улус бу эжиктеҥ кирет. 14 Је чичке эжик ле чичке јол јӱрӱмге апарат. Бу јолды ас улус табат.

15 Тӧгӱнчи улустаҥ чеберленигер. Олор слерге кой терезин кийип алган келет, је чынынча болзо, олор — казыр бӧрӱлер. 16 Слер олорды эдип турган керектеринеҥ танып ийереер. Тегенектӱ јыраада виноград ӧспӧй јат не? А баргаанаҥ тату јиилек бӱтпей јат. 17 Јакшы агаштаҥ јакшы јиилек бӱдет, чирип калган агаштаҥ јаман јиилек бӱдет. 18 Јакшы агаштаҥ јаман јиилек бӱтпей јат, чирип калган агаштаҥ јакшы јиилек бӱтпей јат. 19 Јакшы јиилек экелбей турган агашты кезе чабала, отко таштап ийет. 20 Айдарда, слер андый улусты эдип турган керектеринеҥ i танып ийереер.

21 «Кайракан, Кайракан» — деп, меге айдып турган улустыҥ кезиги Кудайдыҥ теҥеридеги Каандыгына кирбес. Је јӱк теҥеридеги Адамга сӧсуккур улус кирер. 22 Ол кӱнде меге кӧп улус мынайып айдар: «Кайракан, Кайракан, сен керегинде улуска куучындаганысты, сениҥ адыҥды адап, кӧрмӧстӧрди чыгара сӱргенисти, анайда ок сениҥ ийде-кӱчиҥле кӧп кайкамчылу немелер эткенисти ундыбаган болбойыҥ?» 23 Ол тушта олорго мынайып айдарым: «Мен слерди билбезим! Менеҥ кеде турыгар, јаман керектер эдип турган улус!»

24 Анайдарда, бу сӧстӧрди угала, бӱдӱрип турган кижи туразын кайа-ташка туткан ойгор кижиге тӱҥей. 25 Качан јаҥмыр јаап, суу кӧдӱрилип, тыҥ салкын болордо, ол тура бузылбаган, нениҥ учун дезе ол кайа таштыҥ ӱстинде тудулган. 26 Је бу сӧстӧрди угала, бӱдӱрбей турган кижи туразын кумактыҥ ӱстине туткан тенек кижиге тӱҥей. 27 Јаҥмыр јаап, суу кӧдӱрилип, тыҥ салкын болордо, ол тура јемирилип калган.

28 Улус Иисустыҥ куучын-эрмегин угуп, сӱреен кайкажып турдылар, 29 нениҥ учун дезе ол Јасактыҥ ӱредӱчилери чылап эмес, је Кудайдаҥ ийилген кижи чилеп ӱреткен.